Poezja Jakuba Jasińskiego

Pobrano z http://magda.of.pl
POEZJA JAKUBA JASIŃSKIEGO
Był on czołowym przedstawicielem nurtu Jakobińskiego w polskim oświeceniu. Jakobinizm
skupiał radykalnych zwolenników przemian społecznych i ustrojowych. W większości byli to
działacze: Kuźnicy Kołłątajowskiej, postępowi publicyści i pisarze. Domagali się oni przemian
społecznych i ustrojowych, jak równouprawnienia mieszczan, zniesienia pańszczyzny i
poddaństwa chłopa, a w czasie insurekcji kościuszkowskiej ukarania zdrajców i króla. W swoich
utworach ostro krytykowali istniejący porządek społeczny, przywileje szlachty, samowolę
magnaterii, ugodowość króla. Jakub Jasiński napisał wiele utworów. Jego wiersze patriotyczne
przemawiają siła uczuć rewolucyjnych. Głoszą jedność idei wolności narodowej i wyzwolenia
społecznego, wzywają do walki i zwycięstwa. Dzięki tym wartościom stał się Jasiński poetą
rewolucyjnym, który walczył u schyłku Rzeczypospolitej ze światem ginącego feudalizmu.
„Sprzeczki”
Powstały na gruncie charakterystycznego dla epoki sceptycyzmu religijnego i skłonności do
demaskowania obłudy kleru. Wątek poematu dotyczy sporu między probostwem a klasztorem i
jest on właściwym tłem do dygresji dotyczących róŜnych dziedzin Ŝycia. Satyra ta uderza nie
tylko w obŜarstwo, próŜniactwo i pijaństwo mnichów ale takŜe w chciwość i niemoralność.
„Do świętoszka”
Wiersz ten wyraŜa pochwałę rozumu i daje wyraz deistycznego poglądu autora na świat. Do
głosu dochodzą takie sprawy jak tolerancja religijna oraz równość społeczna.
„O stałości do exulantów polskich”
Jest to utwór skierowany do emigrantów po drugim rozbiorze. Jest to wezwanie do walki z
carski najeźdźcą, pochwała Kościuszki i wskazanie na rewolucyjną Francję jako ojczyznę
wolności. Za przykładem Francji hasło: „wolność i równość” rozszerzy się po całym świecie.
Wolność moŜna zdobyć jedynie w walce, w której tyrani i despoci zginą.
„Wiersz w czasie obchodzonej Ŝałoby przez dwór po Ludwiku XVI”
Nawiązuje do wydarzeń mających miejsce w Warszawie po dotarciu informacji o ścięciu króla
Francji. Dwór królewski przewidział sześciotygodniową Ŝałobę. Czasopisma potępiały wyrok
wykonany na królu. Listy pasterskie takŜe. Poeta pyta czy naleŜy zajmować się sytuacją we
Francji jeśli w Polsce sytuacja jest takŜe bardzo dramatyczna i waŜna dla narodu, kiedy dzieją
się rzeczy straszne i przejmujące, ojczyzna traci wolność a jej obrońcy honor i majątki. Zaborcy
traktują ludzi jak zwierzęta, naród cierpi. Wiersz kończy się akcentem antymonarchistycznym.
Świat moŜe być wolny dopiero wtedy kiedy nie będzie królów.
„Do narodu”
Napisany został ten wiersz w przeddzień wybuchu powstania kościuszkowego. Poeta zwraca się
do narodu by ten nie poprzestawał w walce z zaborcą. Wzywa takŜe do walki ze zdrajcami
własnego narodu. Utwór ten łączy gorący patriotyzm z umiłowaniem ludu i nienawiścią do
tyranów.