File

A
diustacja – poprawki językowe i wskazówki dotyczące składu oraz łamania tekstu naniesione na maszynopis lub
odbitkę, bądź też występujące w postaci odrębnego dokumentu.
Akapit –odsunięcie pierwszego wiersza danego fragmentu od marginesu.
Antykwa (pismo romańskie) – rodzaj pisma alfabetu łacińskiego, wywodzący się od ręcznego pisma renesansowych
humanistów o pionowo zestawionych, zaokrąglonych i zróżnicowanych pod względem grubości liniach rysunku.
B
azowa linia pisma – niewidoczna (w druku) linia pokrywająca się z dolną krawędzią dużych i małych liter bez
wydłużeń dolnych oraz cyfr arabskich.
Bękart – pojedyncze słowo lub część słowa na początku szpalty bądź strony.
D
iakrytyczne znaki – znaki graficzne używane w alfabetach opartych na alfabecie łacińskim umieszczane nad, pod,
obok lub wewnątrz litery, tworzące nową literę, a także oznaczenia związane z wymową.
Dukt – grubość pisma.
Dywiz (łącznik) - krótka kreska długości 1/3 fireta pozioma używana przy przenoszeniu wyrazów i łączeniu wyrazów
kilkuczłonowych.
F
G
H
J
K
iret – rodzaj drobnego justunku równy wysokości stopnia pisma.
arnitur pisma - komplet pisma jednego kroju, obejmujący pismo proste (zwykłe), pochyłe (kursywę), pół grube
(grube) wszystkich stopni.
ybrydy (ksenotypy) – rodzaj łacińskich pism o grafenie daleko odbiegających od klasycznych wzorów antykw,
pisma gotyckiego lub pisanka i często łączącym cechy graficzne pism różnych typów. Do ksenotypów należą
wszelkie pisma płaszczyznowe.
ustowanie – wyrównywanie odległości między literami i wyrazami w tekście.
apitaliki - czcionki o rysunku liter dużych (wersalików).
Krój pisma - komplet liter i znaków o jednolitych cechach charakterystycznych.
L
M
inia pisma - dolna granica rysunku liter, bez wydłużeń dolnych.
ajuskuły (wersaliki) – wielkie litery alfabetu, różniące się kształtem od minuskuł, mieszczące się między górną a
podstawową linią pisma.
Marginesy – niezadrukowana część powierzchni strony wzdłuż czterech krawędzi strony/dokumentu elektronicznego.
Minuskuła ( litera tekstowa) - mała litera alfabetu, różniąca się kształtem od majuskuły. Jej górna i dolna krawędź
rysunku mieści się między podstawową, a średnią linią pisma, natomiast jej wydłużenia między dolną i górną linią
pisma.
N
O
agłówek – 1. przestrzeń pomiędzy tekstem a górnym brzegiem strony/dokumentu elektronicznego, 2. część tekstu
zawierająca np. tytuł rozdziału książki.
dmiana pisma – wariacje rysunku w ramach jednego kroju i stopnia pisma, krój przeznaczony do wyróżnienia
części tekstu lub graficznego wzbogacenia dzieła typograficznego.
Ornament - czcionka lub wiersz linotypowy o oczku zawierającym element zdobniczy.
P
agina – liczba porządkowa wskazująca kolejność stron publikacji umieszczona w widocznym miejscu nad lub pod
kolumną tekstu.
Pauza - kreska o długości 1 fireta.
Pica – jednostka miary stosowana w typografii. 12 punktów w punktowym systemie angloamerykańskim.
Pisanka (skryptora) – rodzaj pisma drukarskiego naśladujący pismo odręczne wykonane różnymi narzędziami: piórem,
patykiem, pędzlem, długopisem itp. Są najczęściej pochylone w prawo.
Pisma dwuelementowe – kroje, których litery zbudowano z kresek o zróżnicowanej grubości (cieniowane).
Pisma jednoelementowe – zbudowane z kresek mających w zasadzie jedną grubość.
Pismo akcydensowe – pismo różnych krojów, o specyficznym rysunku, wykorzystane do składania druków
okolicznościowych oraz typografii artystycznej.
Pismo gotyckie – najstarszy rodzaj pisma drukarskiego alfabetu łacińskiego, stosowany już w drukach gutenberskich.
Główne formy pisma gotyckiego: tekstura, rotunda, gotykoantykwa, szwabacha, fraktura.
Pismo plakatowe – używane do składu plakatów, reklam i bilbordów. Ich rysunek dostosowany jest do wykorzystania w
ekstremalnie dużych stopniach z małymi odstępami między wierszami, często mają „wpuszczane akcenty”.
Pismo tytułowe - wykorzystywane do składania tekstów, często pokrywa się z wybranym podstawowym krojem pisma,
ewentualnie z pismem akcydensowym. Nie jest odpowiednie do składania małym stopniem lub do składania dużych
tekstów z powodu gorszej czytelności.
Podkreślenie – linia biegnąca tuż pod bazową linią pisma oznaczająca ważność podkreślonego fragmentu.
Pogrubienie – czcionka pogrubiona w stosunku do podstawowego kroju pisma znaki typograficzne, druk wytłuszczony.
Podstawowy krój pisma – pismo zwykłe, używane do składania prostego tekstu.
Półpauza - kreska długości pół firetu.
Przeniesienie słowa – dzielenie słowa znajdującego się na końcu wiersza w celu przeniesienia jego części do wiersza
kolejnego.
Punkt typograficzny – podstawowa jednostka długości stosowana w systemach punktowych miary wielkości
czcionek/fontów i innych elementach typograficznych = 0,3759 mm.
R
S
odzina fontów – grupa spokrewnionych fontów w różnych postaciach, które wywodzą się z tego samego kroju
pisma.
kład - materiał złożony według maszynopisu i adiustacji, z zachowaniem zasad i wymagań jakościowych
przewidzianych normami i instrukcjami technologicznymi.
Szeryfy - zakończenia znaków graficznych niektórych krojów pisma drukarskiego w postaci łuków lub krótkich
kresek.
T
W
Z
rzecianka – podstawowa odległość między wyrazami, wynosi 1/3 stopnia pisma.
dowa - określenie na bardzo krótką linię – zwykle składającą się z jednego słowa lub końcówki przenoszonego
słowa – na końcu akapitu bądź szpalty.
naki korektorskie – umowne, ujednolicone znaki używane podczas korekty odbitek umieszczone w tekście i na
marginesie lub na ilustracji wraz z wersją poprawną.