PLIK
Transkrypt
PLIK
164 ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM W TRANSPORCIE KOLEJOWYM Streszczenie Ryzykiem można zarządzać we wszystkich obszarach działalności człowieka. Nieformalnie praktykujemy je od zawsze, jednakże wraz ze wzrostem nacisku na poziom i bezpieczeństwo oferowanych usług, proces ten przybiera charakter coraz bardziej uporządkowany i formalny, tworząc nową dyscyplinę nauki - zarządzanie ryzykiem (Risk Management). Zarządzanie ryzykiem stało się obecnie jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przez operatorów kolejowych do utrzymywania i zwiększania poziomu bezpieczeństwa świadczonych usług. Proces ten od fazy projektowania (poprzez produkcję, użytkowanie, utrzymanie) do zakończenia procesu głównego (charakterystycznego dla danego podmiotu) wykorzystywany jest przez wszystkich przedstawicieli branży kolejowej i wynika z wdrożenia wymagań prawnych i zaleceń mających na celu poprawę bezpieczeństwa transportu. Obowiązek zarządzania ryzykiem obejmuje obecnie wszystkie podmioty zaangażowane pośrednio lub bezpośrednio w prowadzenie ruchu kolejowego (przewoźnicy kolejowi, zarządcy infrastruktury kolejowej, podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, warsztaty utrzymaniowe, producenci wyrobów dla kolejnictwa). Proces ten staje się więc działaniem globalnym w branży kolejowej, tworząc zintegrowany system oddziaływania pomiędzy nimi. Możemy zatem powiedzieć, że wymagania odnoszące się do utrzymania i poprawy bezpieczeństwa transportu kolejowego tworzą Zintegrowany System Zarządzania Bezpieczeństwem Transportu, ograniczany i definiowany przez wymagania prawne o zasięgu krajowym i unijnym. Celem monografii jest przedstawienie i popularyzacja stosowanej obecnie w transporcie kolejowym metody zarządzania ryzykiem, metod w zakresie oceny stanu zagrożeń oraz metodyki służącej do monitorowania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych, dla której systemy krytyczne z punktu widzenia bezpieczeństwa transportu zidentyfikowano na podstawie analizy przyczyn zdarzeń kolejowych w Polsce w latach 2009-2012. Ze względu na zakres oddziaływania i określające je wymagania prawne, metody oceny stanu zagrożeń opisano w podziale dla ryzyka operacyjnego: procesowego (krótkie horyzonty czasowe istotne dla organizacji w aspekcie procesu głównego) oraz zawodowego (kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanych stanów zagrożeń związanych z wykonywaną pracą i powodujących straty oraz ich skutków dla zdrowia lub życia pracowników - w postaci chorób zawodowych i wypadków przy pracy). Monografia zawiera również opis podmiotów wykonawczych, kontrolnych i nadzorujących transportu kolejowego (wraz z opisem wymagań oraz zaleceń krajowych i unijnych je definiujących). W pracy opisano także zagadnienia związane z praktycznym podejściem do zarządzania ryzykiem strategicznym. 165 RICK MANAGEMENT IN THE RAIL TRANSPORT Summary Risk can be managed in all areas of human activity. Informally, we practice it since always. However with increasing of attention on the level and security of services, this process is becoming highly structured and formal, creating a new discipline of science Risk Management. Risk management has currently become one of the primary tools used by rail operators to maintain and increase the level of security of their s ervices. This process from the design phase (through production, use, maintenance) to the end of the main process (characteristic for the specific subject) is used by all the representatives of the rail industry and results from the implementation of legal requirements and recommendations aimed at improving transport safety. The obligation of Risk management usage includes nowadays all subjects involved directly or indirectly in the operation of the rail traffic (railway undertaking, railway infrastructure managers, entities in charge of maintenance, siding user, manufacturers of products for railways). This process is therefore a global action in the railway industry which is creating an integrated interaction between them. We can therefore say that the requirements relating to the maintenance and improvement of rail safety form an integrated safety management system of transportation, limited and defined by legal requirements at national and EU level. The aim of the monograph is to present and popularize currently used in railway transport risk management methods. Methods used for evaluating of the states of emergency and the methodology used to monitor the maintenance of railway vehicles, for which critical systems from the point of view of safety of transport have been identified on the basis of analysis of the causes of events in Poland railway 2009-2012. Because of the range of impact and defining them legal requirements, methods of assessment of the risks has been described in the division for operational risk of process (short time horizons relevant to the organization in terms of the main process) and professional (combination of the probability of the occurrence of adverse conditions threats associated with their work and causing losses, and their effects on the health or life of employees - in the form of occupational diseases and accidents at work). The monograph also contains a description of the executives, monitoring, and supervising rail transport agents (including a description of the national and EU requirements and recommendations). The monograph also describes the issues related to the practical approach to strategic risk management. 166