Metaplan – metoda aktywizująca - Profesjon@lny trener

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Danuta Wójcik
Metaplan – metoda aktywizująca
Projekt realizowany w ramach Działania 9.4.
„Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty”
na podstawie umowy podpisanej z Urzędem
Marszałkowskim Województwa Lubelskiego.
Imię i nazwisko
Imię i nazwisko trenera: Danuta Wójcik
Mgr filologii rosyjskiej, kwalifikacje do nauczania języka polskiego. Ukończone studia
podyplomowe „Kształcenie zdalne w edukacji” oraz „Zarządzanie Oświatą i Marketing”.
Nauczycielka języka polskiego, pracuje w liceum. Współpracuje także z ośrodkiem
metodycznym, prowadząc doradztwo wśród nauczycieli okolicznych powiatów.
Ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli.
Pilot wycieczek.
2
Tytuł modułu
Metaplan – metoda aktywizująca
Cele szkolenia:
•
Przypomnieć metody stosowane na lekcjach.
•
Poznać istotę metod aktywizujących.
•
Przećwiczyć metodę metaplanu.
Co to znaczy: metoda nauczania?
Metoda nauczania – to „ celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z
uczniem, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią
w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów” 1(wg
Wikipedii).
Podział metod nauczania stosowany obecnie w opracowaniach pedagogicznych:
1. Metody podające:
•
wykład informacyjny;
•
pogadanka;
•
opowiadanie;
•
opis;
•
prelekcja;
•
anegdota;
•
odczyt;
•
objaśnienie/wyjaśnienie.
2. Metody problemowe:
•
wykład problemowy;
•
wykład konwersatoryjny;
•
klasyczna metoda problemowa;
•
metody aktywizujące.
3. Metody eksponujące:
1
•
film;
•
sztuka teatralna;
•
ekspozycja;
•
pokaz połączony z przeżyciem.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011
PROFESJON@LNY TRENER
3
Imię i nazwisko
4. Metody programowane:
•
z użyciem komputera;
•
z użyciem maszyny dydaktycznej;
•
z użyciem podręcznika programowanego.
5. Metody praktyczne:
•
pokaz;
•
ćwiczenia przedmiotowe;
•
ćwiczenia laboratoryjne;
•
ćwiczenia produkcyjne;
•
metoda projektów;
•
metoda tekstu przewodniego;
•
seminarium;
•
symulacja.2
Co to są metody aktywizujące?
Są to wskazówki, sposoby działania, które pomogą uczniom:
pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą;
przyswoić bez trudu nową wiedzę;
rozwinąć własne pomysły i idee;
komunikować się;
dyskutować i spierać się na różne tematy;
podjąć działania na rzecz własnej szkoły.
Istotą metod aktywizujących jest „przenoszenie akcentu” z procesu nauczania na proces
uczenia się uczniów i ponoszenia odpowiedzialności za efekty tego procesu.
Stosując na lekcji metody aktywizujące, nauczyciel musi zmienić swój styl pracy. Wymaga
to od niego przede wszystkim solidnego przygotowania przebiegu lekcji, gdyż w trakcie trwania
zajęć nie będzie w stanie kontrolować wszystkich działań uczniów. Musi wcześniej przygotować
potrzebne materiały, a także dostosować miejsce nauki; odpowiednio ustawić krzesła, ławki, itp.
Aby upewnić się w prawidłowości zamysłów, nauczyciel doskonali swe umiejętności
metodyczno-dydaktyczne oraz pokonuje własną niepewność przed eksperymentowaniem na
lekcji. Podczas lekcji aktywni są uczniowie, zaś prowadzący przejmuje inne role; jest doradcą,
obserwatorem i słuchaczem, partnerem i uczestnikiem procesu dydaktycznego, animatorem
działań podopiecznych.
2
http://pl.wikipedia.org/wiki/Metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011
4
Tytuł modułu
Uczniowie również zmieniają swoje zachowanie; stają się samodzielni, rozwijają własne
strategie uczenia się, są zmotywowani i ciekawi, zaangażowani, zainteresowani i aktywni - lepiej
czują się w szkole, a lekcja nie jest już rutyną czy przykrym obowiązkiem. Ważne jest, by uczeń
przyjmował cel zadania za swój, by uwzględniano jego potrzeby i zainteresowania, by brał
udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji, by miał możliwość zrealizowania swoich
pomysłów, by dostrzegano wkład jego pracy. W takich okolicznościach młody człowiek
odczuwa satysfakcję oraz ma poczucie własnej wartości.
Nasuwa się pytanie, czy metody aktywizujące są złotym środkiem w nauczaniu?
Otóż, w procesie dydaktycznym nie ma idealnych rozwiązań. Niewątpliwie zaletami metod
wyzwalających aktywność uczniów jest to, iż: umożliwiają uczniom dopuszczenie do głosu w
czasie lekcji, rozwijają myślenie, gwarantują dużą trwałość zdobytej wiedzy (50-75%), integrują
grupę w czasie wspólnej pracy, zabawy, a także rozwijają uczniów intelektualnie i emocjonalnie.
Powszechnie wiadomo, iż ucząc się, zapamiętujemy w taki oto sposób:10% tego, co czytamy,
20% tego, co słyszymy, 30% tego, co widzimy, 50% tego, co słyszymy i widzimy, 70% tego, co
sami mówimy, 90% tego, co sami robimy.
Zasady te opisał Dale, obrazując je na tzw. „stoŜku Dale`a” (piramidzie
zapamiętywania):3
5% - Wykład
10% - Czytanie
20% - Metody
audiowizualne
30% - Demonstracje
50% - Gry dyskusyjne
70% - Praktyka i działanie
90% - Natychmiastowe wykorzystanie wiedzy
- uczenie innych
„Metody bez powiązania z celami, treściami, zakresem organizacyjnym, a przede wszystkim z potrzebami
ucznia i preferencjami nauczyciela nie mają wartości.”
3
(www.elektronik.rzeszow.pl/elektronik/pliki/metody.doc) data korzystania: 10.09.2011
PROFESJON@LNY TRENER
5
Imię i nazwisko
Przykłady metod aktywizujących:
burza mózgów;
debata;
drzewko decyzyjne;
dywanik pomysłów;
mapa mózgu;
metaplan;
myślące kapelusze;
projekt.
Problemy można wysnuwać przy pomocy „burzy mózgów”, która jest najprostszą metodą
aktywizującą. Jej istotą jest zgromadzenie w jak najkrótszym czasie dużej ilości pomysłów na
rozwiązanie jakiegoś problemu. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór
najlepszego rozwiązania.
Metaplan
Jak jest?
Jak powinno być?
1……………………………..
1……………………..
2………………………………
2…………………….
Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?
…………………… ………………………
…………………… …………..............
Wnioski:
1………………………..
2…………………………
6
Tytuł modułu
Problem do dyskusji: „Nasze miasto pustoszeje” (należy przedyskutować w grupach
problem – zastanowić się, jaka jest obecnie sytuacja demograficzna w naszym mieście, jaka
sytuacja byłaby idealna dla rozwoju regionu i wskazać przyczyny, dlaczego jest inaczej;
następnie należy wysnuć wnioski z dyskusji, a jej przebieg umieścić na plakacie zgodnie ze
wzorem znajdującym się powyżej).
Literatura:
• Skuteczna nauka języka obcego. Redakcja: Komorowska H. 2009 r., Warszawa, CODN.
• Materiały dydaktyczne dla uczestników szkolenia dla nauczycieli – opiekunów praktyk
pedagogicznych. 2010 r., UMCS, Instytut Filologii Słowiańskiej.
Netografia:
•
Metody aktywizujące w nauczaniu:
(www.elektronik.rzeszow.pl/elektronik/pliki/metody.doc) data korzystania: 10.09.2011
•
Metody nauczania: http://pl.wikipedia.org/wiki/Metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011
PROFESJON@LNY TRENER
7