fizyka 3 pg

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Z FIZYKI
PUBLICZNE GIMNAZJUM nr 8
Przedmiotowy System Oceniania z fizyki w gimnazjum opracowany został na podstawie:
1. Rozporządzenia MEN z dnia 30 kwietnia 2007 w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów
i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 29 z 2001r., poz. 323 z późniejszymi
zmianami).
2. Podstawy programowej dla gimnazjum z fizyki i astronomii.
3. Programu nauczania DKW-4014-93/99 Wydawnictwa Edukacyjnego Nowa Era.
4. Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania.
I CZĘŚĆ:
Cele oceniania osiągnięć uczniów:
•
•
•
•
•
•
•
•
bieŜące i systematyczne obserwowanie postępów ucznia w nauce;
pobudzanie rozwoju umysłowego ucznia, jego uzdolnień i zainteresowań;
uświadomienie uczniom stopnia opanowania wiadomości i umiejętności przewidzianych
programem nauczania oraz ewentualnych braków w tym zakresie;
wdraŜanie ucznia do systematycznej pracy samokontroli i samooceny;
ukierunkowywanie samodzielnej pracy ucznia;
okresowe (roczne) podsumowanie wiadomości i umiejętności oraz określanie na tej podstawie
stopnia opanowania przez ucznia materiału programowego przewidzianego na dany okres (rok
szkolny).
dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych
uzdolnieniach ucznia
korygowanie organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela;
1. Przedmiotowy System Oceniania z fizyki obejmuje ocenę wiadomości i umiejętności wynikających
z programu nauczania oraz postawy ucznia na lekcji.
2. Ocenie podlegają następujące umiejętności i wiadomości:
• Znajomość pojęć oraz praw i zasad fizycznych.
• Opisywanie, dokonywanie analizy i syntezy zjawisk fizycznych.
• Rozwiązywanie zadań problemowych (teoretycznych lub praktycznych) z wykorzystaniem
znanych praw i zasad.
• Rozwiązywanie zadań rachunkowych, a w tym:
- dokonanie analizy zadania,
- tworzenie planu rozwiązania zadania,
- znajomość wzorów,
- znajomość wielkości fizycznych i ich jednostek,
- przekształcanie wzorów,
- wykonywanie obliczeń na liczbach i jednostkach,
- analizę otrzymanego wyniku,
- sformułowanie odpowiedzi.
• Posługiwanie się językiem przedmiotu.
•
•
•
•
Planowanie i przeprowadzanie doświadczenia. Analizowanie wyników, przedstawianie wyników
w tabelce lub na wykresie, wyciąganie wniosków, wskazywanie źródła błędów.
Odczytywanie oraz przedstawianie informacji za pomocą tabeli, wykresu, rysunku, schematu.
Wykorzystywanie wiadomości i umiejętności „fizycznych” w praktyce.
Systematyczne i staranne prowadzenie zeszytu przedmiotowego.
Rodzaje aktywności ucznia podlegające ocenianiu:
a)
b)
c)
sprawdziany pisemne obejmujące dział lub część działu (czas trwania: do 1 godz. lekcyjnej );
kartkówki zapowiedziane obejmujące część działu ( czas trwania: 15-20 min. );
kartkówki niezapowiedziane obejmujące maksymalnie 3 ostatnie lekcje ( czas trwania: 15-20
min. );
d) krótkie odpowiedzi ustne obejmujące materiał z 3 ostatnich lekcji, ewentualnie zagadnienia
z nim związane;
e) prace domowe
- krótkoterminowe, zadawane z lekcji na lekcję,
- długoterminowe- wykonanie serii zadań, referatu, projektu, pomocy dydaktycznej,
f)
aktywność na lekcjach, zaangaŜowanie;
g) praca w grupie;
h) udział w olimpiadach;
i)
inne formy:
- Albumy o sławnych naukowcach,
- Anegdoty i humor o sławnych naukowcach,
- KrzyŜówki i zagadki z zakresu fizyki,
- Konkursy z fizyki ,
- Przygotowanie gazetki przedmiotowej,
- Prezentacja ciekawych doświadczeń,
- Plansze dydaktyczne i pomoce naukowe,
- Ciekawostki z fizyki,
- Najnowsze osiągnięcia z dziedziny fizyki i techniki.
Prace pisemne uczniów nauczyciel przechowuje przez okres roku. Prace te są do wglądu dla rodziców i
uczniów w obecności nauczyciela.
Sposoby sprawdzania i oceniania postępów ucznia:
1. Sprawdziany pisemne całogodzinne przeprowadzane po zakończeniu kaŜdego działu lub części
działu są obowiązkowe. Są one zapowiadane tydzień wcześniej i poprzedzone lekcją
powtórzeniową.
2. Uczeń, ma prawo do jednokrotnego poprawienia sprawdzianu w terminie wyznaczonym przez
nauczyciela w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac.
3. JeŜeli uczeń był nieobecny na pracy klasowej musi ją napisać w ciągu dwóch tygodni od przyjścia
do szkoły w terminie wyznaczonym przez nauczyciela.
4. Uczeń ma prawo wglądu do pracy i zapoznanie się z błędami, ewentualne wyjaśnienie ich przez
nauczyciela.
5. Czas sprawdzania prac pisemnych przez nauczyciela: maksymalnie 2 tygodnie.
6. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku
lekcji powtórzeniowych - z całego działu.
7. Kartkówki 10-20 min obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane.
Kartkówki nie są poprawiane, gdyŜ obrazują bieŜącą pracę ucznia.
8. Prace domowe są obowiązkowe i nie podlegają poprawie.
9. Za krótkie odpowiedzi ustne, aktywność na lekcjach, umiejętność samodzielnego rozwiązywania
problemów, współpracę w zespole, udział w dyskusjach prowadzących do wyciągania wniosków
uczeń moŜe otrzymywać plusy lub minusy.
10. KaŜdy uczeń ma prawo zgłosić tyle nieprzygotowań w semestrze ile jest lekcji w tygodniu.
Uczeń nie moŜe zgłosić nieprzygotowania do lekcji powtórzeniowej lub do pracy klasowej.
Nieprzygotowanie naleŜy zgłosić na piśmie na początku lekcji.
11. W przypadku, gdy uczeń zgłosi się sam do odpowiedzi ustnej, ma przywilej zdecydowania
o wstawieniu długopisem oceny niŜszej od dobrej i poprawy danej oceny na kolejnej lekcji.
12. Prace dodatkowe: referaty, plansze, rysunki, wykresy, plakaty oceniane są w skali ocen -bardzo
dobry, dobry, dostateczny oraz w postaci plusów.
Ocena semestralna i końcoworoczna określana jest na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większą
wagę mają oceny ze sprawdzianów(waga 5), w drugiej kolejności są kartkówki (waga 3), odpowiedzi
ustne i prace domowe jak i pozostałe oceny są wspomagające (waga 1). Ocena semestralna nie jest
średnią arytmetyczną ocen cząstkowych i jest wystawiana w sposób jawny. Wylicza się ja z wzoru
podanego w przykładzie poniŜej.
Ocena końcoworoczna wystawiana jest wg następującej tabeli:
Semestr II
Semestr I
1
1
2
2
3
3
4
1
2
3
4
5
6
2
1
2
3
3
4
4
3
2
2
3
4
4
5
4
2
3
3
4
5
5
5
3
3
4
4
5
6
6
3
3
4
4
5
6
WZÓR
Oceny ucznia
waga
ocena
xw
oceny
3, 4, 5
2,1
5
3,36
dst
(3 + 4 + 5) ⋅ 5 + (2 + 1) ⋅ 3 + (5) ⋅ 1
xw =
= 3,36
3 ⋅ 5 + 2 ⋅ 3 + 1 ⋅1
Kryteria
5
3
1
Reguła zaokrąglania
5,31 ≤ x w ≤ 6
6
2,507 ≈ 2,51
4,51 ≤ x w ≤ 5,30
5
2,555 ≈ 2,56
3,51 ≤ x w ≤ 4,50
4
2,571 ≈ 2,57
2,60 ≤ x w ≤ 3,50
3
1,51 ≤ x w ≤ 2,59
2
0
≤ x w ≤ 1,5
1
Jeśli wszystkie wagi są równe, wówczas średnia waŜona jest równa średniej arytmetycznej. Wartość
średniej waŜonej zaleŜy od danych, którym przypisano określone wagi, większy udział w określeniu
średniej waŜonej mają dane o większej wadze niŜ te, którym przypisano mniejsze wagi.
Dokładne kryteria oceny umiejętności i wiadomości :
a) odpowiedź ustna :
- bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca
- bezbłędna, samodzielna, niepełna
- stopień bardzo dobry,
- stopień dobry,
- z błędami, samodzielna, niepełna
- stopień dostateczny,
- z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna
- stopień dopuszczający,
- nie udzielenie odpowiedzi mimo pomocy nauczyciela,
- stopień niedostateczny.
bądź stwierdzenie niesamodzielności odpowiedzi
b) pisemne prace kontrolne
- zadania otwarte:
analiza treści zadania (zapis danych, unifikacja jednostek, podanie niezbędnych załoŜeń, rysunek,
jednoznaczne określenie i oznaczenie uŜywanych wielkości fizycznych) 0% - 20% punktów za zadanie,
sformułowanie problemu (identyfikacja zjawisk fizycznych zawartych w problemie, podanie
odpowiednich praw fizycznych) 0% - 20% punktów za zadanie,
rozwiązanie problemu (przekształcanie wzorów, działania na wielkościach wektorowych, wykorzystanie
twierdzeń
matematycznych i zaleŜności geometrycznych, uzyskanie wyraŜenia końcowego
zawierającego znane wielkości fizyczne) do 50% liczby punktów za zadanie
wynik (przeprowadzenie rachunków jednostek, podanie odpowiedzi, ewentualnie wniosków
wynikających z odpowiedzi) do 10% liczby punktów za zadanie.
- zadania testowe zamknięte:
podanie poprawnej odpowiedź- 1pkt
brak odpowiedzi lub podanie błędnej odpowiedzi – 0pkt
- nie zapowiadane sprawdziany (tzw. kartkówki)- oceniane jak zadania otwarte
Procedura ustalania ocen z pisemnych prac kontrolnych wg skali procentowej zawartej w WSO
c) prace domowe:
ocena ilościowa – nauczyciel sprawdza czy uczniowie wykonali prace;
ocena jakościowa – uczeń udziela odpowiedzi referując pracę domową. Stosowane są kryteria ocen dla
odpowiedzi ustnych. Dodatkowym kryterium oceny jest przejrzystość i zwięzłość prezentacji.
d) aktywność punktowana „+” i „-”:
- 3 plusy - stopień bardzo dobry,
- 2 plusy - stopień dobry,
- 1 plusy - stopień dostateczny,
‫ ٭‬Za szczególną aktywność uczeń moŜe otrzymać ocenę pozytywną, za jej brak ocenę negatywną.
Jeden plus redukuje jeden minus.
e) praca w grupie:
Wymagania stawiane prezentacji wyników pracy grupy:
1. Zgodność treści z tematem.
2. Poprawność merytoryczna prezentacji.
3. Czytelna, przejrzysta struktura wypowiedzi.
4. Wyczerpujące ujęcie zagadnienia.
5. Umiejętne wykorzystanie materiałów i sposobów przedstawienia treści.
6. Pomysłowość i oryginalność prezentacji.
Wszystkie grupy są oceniane w skali punktowej 0-5 za spełnienie poszczególnych kryteriów:
1. Rozwiązanie problemu.
2. Prezentacja.
3. Sposób komunikowania się.
4. Organizacja pracy w grupie.
5. Gospodarowanie czasem.
6. Dbałość o ład i porządek.
Ocenę bardzo dobrą za udział w lekcji otrzymują uczniowie z grupy, która uzyska największą liczbę
punktów. W obrębie grupy oceny mogą być zróŜnicowane w zaleŜności od wkładu pracy poszczególnych
członków. JeŜeli praca w grupie była tylko jednym z elementów lekcji, uczniowie mogą być nagrodzeni
„plusami”.
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI SĄ ZGODNE Z WSO
II CZĘŚĆ:
ZAKRES WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI
UCZNIÓW Z PODZIAŁEM NA WYMAGANIA PODSTAWOWE I PONADPODSTAWOWE.
Gimnazjum, moduł pierwszy- W świecie materii
Dział I: ODDZIAŁYWANIA
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
Uczeń:
- wie co to jest zjawisko fizyczne;
- wie co to jest ciało fizyczne;
- podaje przykłady zjawisk astronomicznych;
- stosuje niektóre przyrządy (lupa, mikroskop, luneta) do
obserwacji róŜnych zjawisk przyrodniczych;
- wie jakie są rodzaje oddziaływań i wymienia je;
- zna skutki oddziaływań;
- wie, co jest źródłem oddziaływania grawitacyjnego;
- podaje przykłady róŜnego rodzaju oddziaływań;
- wie, na czym polega wzajemność oddziaływań;
- wie, co jest miarą oddziaływań;
- podaje cechy siły;
- wie, do czego słuŜy siłomierz;
- zna budowę siłomierza;
- wie, czym róŜni się wielkość wektorowa od wielkości
liczbowej;
- podaje jednostkę siły;
- podaje przykłady wielkości wektorowych i takich, które
nie są wektorami;
- dokonuje pomiaru siły;
- graficznie przedstawia siłę;
- podaje warunek równowaŜenia się sił;
- wie, co to jest siła wypadkowa;
- dokonuje (graficznie) składania sił działających wzdłuŜ
jednej prostej (wyznacza siłę wypadkową);
- wykorzystuje poznane wiadomości w prostych
ćwiczeniach;
- obserwuje i opisuje zjawiska przyrodnicze, n p: tęcza, fazy
KsięŜyca;
- wyróŜnia i nazywa niektóre zjawiska przyrodnicze w otaczającej
nas rzeczywistości;
- dokonuje obliczeń związanych z zamianą jednostek;
- posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: zjawisko fizyczne, ciało
fizyczne, wielkość fizyczna;
podaje inne niŜ Ziemia źródła oddziaływania grawitacyjnego;
- umie przewidzieć skutki niektórych oddziaływań;
-opisuje dynamiczne i statyczne skutki oddziaływań;
- umie samodzielnie wykonać siłomierz
i wyskalować go;
- umie porównać wartości sił;
- dokonuje (graficznie) składania sił działających wzdłuŜ róŜnych
prostych (równoległobok sił) w celu wyznaczenia siły wypadkowej;
- wykorzystuje poznane wiadomości w zadaniach problemowych i
bardziej skomplikowanych ćwiczeniach;
Dział II: WŁAŚCIWOŚCI I BUDOWA MATERII
Uczeń:
Uczeń:
- wie, w jakich stanach skupienia moŜe występować
substancja i Ŝe zaleŜy to od temperatury;
- wie, jakie właściwości mechaniczne wykazuje
substancja w stanie stałym, ciekłym i gazowym;
- podaje przykłady ciał stałych, ciekłych
i gazowych;
-wie, jakie właściwości wykazują ciała stałe
pod działaniem siły;
- wie, Ŝe podział na ciała spręŜyste, plastyczne
i kruche jest podziałem nieostrym;
- wie, co to są elektrolity;
- wie, co to jest konwekcja;
- podaje przykłady ciał spręŜystych, plastycznych
i kruchych;
- omawia podobieństwa i róŜnice we właściwościach
mechanicznych ciał stałych, cieczy i gazów;
- wie, co to jest powierzchnia swobodna cieczy;
- rozpoznaje , w jakim stanie skupienia występuje substancja
w danym ciele;
- wskazuje przykłady zastosowania ściśliwości
i rozpręŜliwości gazów;
- omawia własności ciała stałego, cieczy i gazu na wybranym
przykładzie;
- wyjaśnia róŜnice pomiędzy przewodnikiem i izolatorem
cieplnym (elektrycznym);
- podaje sposób otrzymania elektrolitu;
- wyjaśnia, na czym polega zjawisko konwekcji i jakie jest jej
znaczenia w przyrodzie;
- podaje cech przewodnika i izolatora cieplnego,
elektrycznego;
- podaje przykłady przewodników i izolatorów
cieplnych, elektrycznych;
- wie, Ŝe atomy i cząsteczki tworzą materię;
- podaje przykłady zjawisk świadczących o tym,
Ŝe materia ma budowę cząsteczkową;
- wie, Ŝe cząsteczki zbudowane są z atomów,
cząsteczki róŜnych substancji róŜnią się od siebie
rozmiarami i właściwościami;
- wie, co to jest pierwiastek chemiczny,
a co to związek chemiczny;
- wymienia pierwiastki i związki chemiczne;
- wie, co to jest dyfuzja, rozpuszczanie, roztwór;
- podaje przykłady zjawiska dyfuzji w róŜnych
stanach skupienia;
- wie, co to są ruchy Browna;
- wie, Ŝe istnieją oddziaływania międzycząsteczkowe;
- podaje przykłady przejawów oddziaływań
międzycząsteczkowych;
- wie, czym róŜni się spójność od przylegania;
- wie, co to jest menisk i jakie są rodzaje menisków;
- wie, co to jest napięcie powierzchniowe;
- wie, na czym polega topnienie, krzepnięcie,
parowanie, wrzenie, skraplanie, sublimacja,
resublimacja;
- podaje, od czego zaleŜy szybkość parowania;
- wie, czym róŜni się wrzenie od parowania;
- wie, co to jest temperatura topnienia, temperatura
wrzenia (podaje je dla wody);
- wie, Ŝe temperatura topnienia, wrzenia jest stała
dla danej substancji w określonych warunkach;
- odczytuje z tabeli temperaturę topnienia, wrzenia
dla danej substancji;
- wyjaśnia, na czym polega zjawisko rozszerzalności
liniowej ciał stałych i objętościowej ciał stałych
,cieczy i gazów;
- wyjaśnia, do czego słuŜy dylatoskop i pierścień
Gravesanda;
-podaje przykłady, gdzie wykorzystuje się jest
zjawisko rozszerzalności temperaturowej ciał;
- opisuje budowę i działanie termometru cieczowego;
- podaje skalę, w jakiej mierzy się temperaturę
w Polsce Skala Celsjusza);
- wie, Ŝe są inne skale pomiaru temperatur
niŜ skala Celsjusza (Kelwina, Farencheita);
- wyjaśnia, na czym polega proces krąŜenia wody
w przyrodzie;
- wie, Ŝe chmura, deszcz, mgła, rosa, szadź, szron,
grad to ta sama substancja występująca w róŜnych
stanach skupienia;
- podaje znaczenie wody i powietrza w Ŝyciu
organizmów Ŝywych;
- wie, Ŝe zanieczyszczenia wody i powietrza są
szkodliwe dla środowiska ;
- jakie czynności powinien podjąć człowiek,
aby chronić wodę i powietrze (na Ziemi) przed ich
zanieczyszczeniami;
wie, jaki jest model budowy materii;
- podaje podstawowe załoŜenia teorii kinetyczno –
molekularnej budowy materii;
- wie, co to jest masa ciała;
- podaje jednostkę masy w Układzie SI;
- wie, Ŝe masa jest wielkością niezmienną (niezaleŜną
od grawitacji);
- wskazuje wśród materiałów dobre przewodniki elektryczne
i cieplne oraz izolatory cieplne i elektryczne;
- wyjaśnia zjawisko dyfuzji; wie, jak zaleŜy
to zjawisko od stanu skupienia;
- wyjaśnia, jaką rolę odgrywa zjawisko dyfuzji w przyrodzie;
- wyjaśnia, jak powstaje roztwór;
- demonstruje zjawisko dyfuzji i rozpuszczania;
- wyjaśnia, na czym polega osmoza;
- określa rodzaj menisku i wyjaśnia przyczyny jego
powstania;
- podaje czynniki obniŜające napięcie powierzchniowe wody i
wie jakie znaczenie w Ŝyciu człowieka ma obniŜenie napięcia
powierzchniowego wody;
- na podstawie menisku określa, czy większe są siły
przylegania, czy spójności;
- podaje przykłady zwilŜania, braku zwilŜania;
- posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: topnienie,
krzepnięcie, parowanie, wrzenie, skraplanie, sublimacja,
resublimacja, temperatura wrzenia, temperatura topnienia;
- posługuje się termometrem;
- rozpoznaje z wykresu zaleŜności temperatury ciała od czasu
jego ogrzewania przemianę fazową i określa, w jakim
przedziale temperatur substancja jest w stanie stałym, ciekłym
i gazowym;
- wyjaśnia, jakie znaczenie w przyrodzie maja zmiany stanów
skupienia wody;
- wyjaśnia, w jakim stanie skupienia ciała wykazują
największą, a w jakim najmniejszą rozszerzalność
temperaturową;
- opisuje i wyjaśnia przykłady praktycznego zastosowania
rozszerzalności temperaturowej;
- dokonuje przeliczenia temperatury wyraŜonej w skali
Celsjusza na skalę Kelwina i odwrotnie;
- wyjaśnia, na czym polega zjawisko anomalnej
rozszerzalności wody;
- wykazuje istnienie zanieczyszczeń w powietrzu i wodzie
(zanieczyszczenia stałe w wodzie, pył w powietrzu, itp.);
- wyjaśnia właściwości substancji w róŜnych stanach
skupienia na podstawie teorii cząsteczkowej budowy materii;
- wyjaśnia, na podstawie teorii cząsteczkowej budowy materii
poznane zjawiska (zmiany stanów skupienia, rozszerzalność
temperaturową, dyfuzję, rozpuszczanie, spójność ciał
stałych);
- wie, od czego zaleŜy cięŜar ciała;
- wie, Ŝe ciało o określonej i stałej masie miałoby inny cięŜar
na Ziemi niŜ np. na KsięŜycu;
- rozwiązuje zadania rachunkowe związane ze wzorem
opisującym cięŜar ciała;
- wykonuje działania na jednostkach (zamiana jednostek);
- rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzoru na
gęstość (przekształcanie wzoru);
- rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzorów
opisujących gęstość i cięŜar ciała;
- umie wyznaczyć gęstość dowolnego ciała stałego lub cieczy;
- wykorzystuje poznane wiadomości w zadaniach
problemowych i bardziej skomplikowanych ćwiczeniach;
- wie, do czego słuŜy waga, jak jest zbudowana i w
jaki sposób wyznacza się masę za jej pomocą;
- wie, co to jest cięŜar ciała;
- podaje definicję gęstości ciała i jej jednostkę
w Układzie SI;
- wyjaśnia róŜnice gęstości tej samej substancji
w stanie stałym, ciekłym i lotnym;
-odszukuje gęstość substancji w odpowiednich
tablicach;
- oblicza gęstość substancji mając dane: masę ciała
i jego objętość;
- wie, jak wyznaczyć gęstość ciał stałych, cieczy;
- wykorzystuje poznane wiadomości w prostych
ćwiczeniach;
Dział III: ELEMENTY HYDROSTATYKI I AEROSTATYKI
Uczeń:
- wie co to jest parcie i zna jednostki parcia;
- wie co to jest ciśnienie i od czego zaleŜy;
- podaje jednostki ciśnienia w układzie SI;
- wie, Ŝe gaz i ciecz wywierają nacisk na dno i ścianki
naczynia oraz wszystkie ciała, które się w nich
znajdują;
- oblicza ciśnienie mając dany nacisk i pole
powierzchni;
- podaje treść prawa Pascala dla cieczy i gazów;
- wie co to jest ciśnienie hydrostatyczne i od czego
zaleŜy;
- wie co to jest ciśnienie atmosferyczne i od czego
zaleŜy;
- podaje przykłady urządzeń w działaniu których
wykorzystano prawo Pascala;
- wie co to są naczynia połączone;
- podaje przykłady z Ŝycia codziennego zastosowania
naczyń połączonych;
- zna warunek równowagi cieczy w naczyniach
połączonych;
- wie jakie przyrządy słuŜą do pomiaru ciśnienia
atmosferycznego;
- wie co to jest siła wyporu i od czego zaleŜy jej
wartość, jaki jest jej kierunek i zwrot;
- podaje treść prawa Archimedesa dla cieczy i gazów;
- wie jakie siły działają na ciało zanurzone w cieczy
lub w gazie;
- zna warunki pływania ciał;
- wie dlaczego dane ciało tonie a inne pływa;
- podaje przykłady praktycznego wykorzystania prawa
Archimedesa;
- wykorzystuje poznane wiadomości w prostych
ćwiczeniach.
Uczeń:
- podaje przykłady w których wartość parcia nie jest równa
cięŜarowi ciała;
- projektuje i przeprowadza doświadczenie w celu
wyznaczenia parcia i ciśnienia;
- rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzoru
opisującego ciśnienie;
- wyjaśnia na czym polega działanie hamulców
hydraulicznych ( podnośnika hydraulicznego );
- potrafi doświadczalnie wykazać istnienie ciśnienia
hydrostatycznego i atmosferycznego;
- wie jakie znaczenie dla organizmów Ŝywych ma istnienie
ciśnienia atmosferycznego i ciśnienia hydrostatycznego;
- wyjaśnia dlaczego poziom cieczy jednorodnej ( n p : wody)
w naczyniach połączonych jest jednakowy;
- potrafi wykonać model naczyń połączonych;
- opisuje zasadę działania przyrządów słuŜących do pomiaru
ciśnienia atmosferycznego;
- podaje cechy sił działających na ciało zanurzone w cieczy
lub w gazie, przedstawia je graficznie;
- potrafi doświadczalnie wyznaczyć wartość siły wyporu;
- wyjaśnia dlaczego jedno ciało tonie a inne pływa na
powierzchni ( lub całkowicie zanurzone);
- umie zbadać doświadczalnie warunki pływania ciał;
- rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem prawa
Archimedesa, wzoru opisującego siłę wyporu;
- wykorzystuje poznane wiadomości w zadaniach
problemowych i bardziej skomplikowanych ćwiczeniach.
Moduł drugi- Mechanika i ciepło
Dział I: KINEMATYKA
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
- podaje definicję i przykład ruchu;
- podaje definicję drogi, toru i przemieszczenia, układu
odniesienia;
- podaje jednostki drogi w Układzie SI;
- odróŜnia ruch prostoliniowy od krzywoliniowego;
- wie, na czym polega względność ruchu i podaje
przykłady względności ruchu we Wszechświecie;
- definiuje prędkość i podaje jej jednostki w Układzie SI;
- wie, Ŝe w ruchu jednostajnym prostoliniowym, prędkość
ma stałą wartość, torem jest linia prosta, przebyta droga
jest proporcjonalna do czasu;
- podaje przykład ruchu jednostajnego prostoliniowego;
- oblicza wartość prędkości ciała mając daną przebytą
drogę i czas ruchu (ruch jednostajny prostoliniowy );
- oblicza przebytą drogę przez ciało poruszające się
ruchem jednostajnym prostoliniowym (bez zamiany
jednostek);
- odczytuje informacje na temat drogi, prędkości i czasu
z wykresów zaleŜności v (t) i s (t)
- wie jaki ruch nazywamy ruchem niejednostajnym,
podaje przykłady takiego ruchu;
- definiuje prędkość średnią i prędkość chwilową.
- podaje definicję ruchu jednostajnie przyspieszonego
i jednostajnie opóźnionego prostoliniowego;
- podaje, jak zmienia się prędkość i droga w ruchu
jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym;
- definiuje przyspieszenie ciała i podaje jego jednostkę
w Układzie SI;
- wie, Ŝe przyspieszenie jest wielkością stałą w ruchach
jednostajnie zmiennych;
- wie, Ŝe przyspieszenie jest wektorem;
- podaje przykład ruchu jednostajnie zmiennego:
przyspieszonego, opóźnionego;
-wie, jaki ruch nazywa się ruchem jednostajnym
prostoliniowym, a jaki jednostajnie przyspieszonym
(opóźnionym) prostoliniowym;
-wie, jakie są zaleŜności między drogą, prędkością
i przyspieszeniem dla poszczególnych rodzajów ruchu;
- wykonuje proste obliczenia z zastosowaniem zaleŜności
na drogę, prędkość, przyspieszenie dla poznanych
rodzajów ruchu;
- odczytuje informacje na temat rodzaju ruchu, drogi,
prędkości, przyspieszenia, czasu z wykresu s(t), v(t), a(t)
Uczeń:
- opisuje dany ruch w wybranym układzie
współrzędnych;
- wyznacza drogę przebytą przez ciało;
- wyjaśnia róŜnicę pomiędzy drogą i przemieszczeniem;
- wyjaśnia względność ruchu na wybranym przykładzie;
- charakteryzuje ruch jednostajny prostoliniowy;
- przeprowadza doświadczenie demonstrujące zaleŜność
drogi od czasu dla ruchu jednostajnego prostoliniowego;
- sporządza wykres zaleŜności v ( t) i s (t) korzystając
z pomiarów;
- rozwiązuje zadania rachunkowe i graficzne
z zastosowaniem wzoru v = s/t i jego przekształceniem;
- przelicza jednostki ( prędkości, drogi, czasu).
- odróŜnia ruch jednostajny od ruchu niejednostajnego;
- oblicza na podstawie definicji wartość prędkości
średniej w ruchu po linii prostej;
-charakteryzuje ruch jednostajnie przyspieszony
i jednostajnie opóźniony;
- rozpoznaje poszczególne rodzaje ruchów w przyrodzie;
- demonstruje ruch jednostajnie przyspieszony
prostoliniowy;
- rozpoznaje ruch jednostajnie przyspieszony (opóźniony)
prostoliniowy na podstawie wykresów zaleŜności v(t),
a(t), s(t);
- ukazuje róŜnice i podobieństwa dla ruchu jednostajnego
prostoliniowego, jednostajnie przyspieszonego
(opóźnionego) prostoliniowego;
- rozwiązuje zadania rachunkowe i graficzne
z zastosowaniem zaleŜności między drogą, czasem,
prędkością i przyspieszeniem dla poznanych rodzajów
ruchu;
- wykonuje obliczenia z zastosowaniem zaleŜności na
drogę, prędkość, przyspieszenie
i ich przekształceń;
- na podstawie podanego wykresu sporządza wykres innej
zaleŜności, na przykład: na podstawie s(t) sporządza
wykres v(t) dla ruchu jednostajnego;
Dział II: DYNAMIKA
Uczeń:
- podaje określenie siły wypadkowej;
- znajduje i podaje cechy wypadkowej dwóch sił o tym
samym kierunku, zwrotach zgodnych lub przeciwnych;
- podaje skutki oddziaływania między ciałami;
- wie, Ŝe zmiana prędkości następuje wskutek
oddziaływania z innymi ciałami;
- wie, co to jest siła tarcia i Ŝe jej wartość zaleŜy od
rodzaju powierzchni trących i siły nacisku;
- wie, jaki jest kierunek i zwrot siły tarcia;
- podaje przykłady sposobów zwiększania, zmniejszania
tarcia;
Uczeń:
- wyznacza graficznie wypadkową dwóch sił o róŜnych
kierunkach;
- wyznacza wypadkową kilku sił o takich samych kierunkach,
o róŜnych kierunkach;
- wyjaśnia przyczyny zmiany prędkości ciała;
- zaznacza siłę tarcia na rysunku;
- rozróŜnia tarcie statyczne od kinematycznego i podaje
przykłady, w których występują dane rodzaje tarcie;
- wyjaśnia przyczyny spoczynku ciała, ruchu
jednostajnego;
- podaje i wyjaśnia przypadki, w których występuje
- podaje przykłady poŜytecznych i szkodliwych skutków
bezwładność ciał;
tarcia;
- w podanych przypadkach wyróŜnia te, w których
- wie co to jest bezwładność ciała;
bezwładność ciała jest największa, bądź najmniejsza;
- wie, Ŝe masa jest miarą bezwładności ciała;
- wyjaśnia przyczyny ruchu jednostajnie przyspieszonego
- podaje treść pierwszej zasady dynamiki Newtona;
(opóźnionego);
- podaje treść drugiej zasady dynamiki Newtona;
- wyraŜa jednostkę siły przez inne jednostki Układu SI;
- definiuje jednostkę siły w Układzie SI;
- wyjaśnia zaleŜność przyspieszenia ciała
od jego
- wie, Ŝe przyspieszenie ciała zaleŜy od masy ciała i siły masy i działającej siły;
na nie działającej;
- rozwiązuje zadania z wykorzystaniem wzoru a=F/m;
- oblicza przyspieszenie ciała mając dane: masę ciała i
- wykazuje, Ŝe czas spadania ciała nie zaleŜy od jego
działającą na nie siłę;
masy;
- wie, kiedy ciało spada swobodnie;
- oblicza czas swobodnego spadku i inne wielkości
- wie, Ŝe ciało spadając swobodnie porusza się ruchem
wykorzystując wiadomości z kinematyki i II zasadę
jednostajnie przyspieszonym z przyspieszeniem g, nie
dynamiki;
zaleŜnie od masy ciała;
- wyjaśnia zjawisko odrzutu i rysuje działające siły na ciała,
- wie, Ŝe we Wszechświecie ciała spadają swobodnie z
biorące udział w tym zjawisku;
- wyjaśnia zasadę zachowania pędu na przykładzie
innym niŜ na Ziemi przyspieszeniem;
zjawiska odrzutu;
- podaje, co to jest cięŜar ciała;
- podaje treść III zasady dynamiki Newtona;
- stosuje zasadę zachowania pędu w prostych przykładach
- podaje przykłady zasady akcji i reakcji z otoczenia;
(układ dwóch ciał, z których jedno początkowo jest
- wie, na czym polega zjawisko odrzutu i jak je wykorzystanow spoczynku);
w technice;
- rozwiązuje zadania związane z zasadą zachowania pędu;
- podaje definicję pędu ciała i jego jednostkę w Układzie - wyjaśnia i opisuje ruch po okręgu (okres, częstotliwość,
SI;
przyspieszenie dośrodkowe, siła dośrodkowa);
- podaje treść zasady zachowania pędu;
- sporządza, przedstawia model Układu Słonecznego;
- oblicza pęd ciała mając dane: masę ciała i jego prędkość; - wykorzystuje poznane wiadomości w rozwiązywaniu
- wie, kiedy ciało porusza się po okręgu i podaje
trudniejszych zadań obliczeniowych, jakościowych
przykłady ciał poruszających się po okręgu;
- podaje i analizuje warunki wykonywania pracy
- wie, Ŝe przyczyną ruchu po okręgu jest siła dośrodkowa; w sensie fizycznym;
- podaje treść prawa powszechnego ciąŜenia;
- rozwiązuje zadania z zastosowaniem wzorów na pracę
- podaje przykłady oddziaływania grawitacyjnego;
i moc;
- wymienia elementy Układu Słonecznego i wie, jaką rolę - z podanych przykładów ciał wyodrębnia te które
pełni w nim Słońce;
posiadają energię kinetyczną, energię potencjalną;
- wie, co to znaczy wykonać pracę w ujęciu fizyki;
- określa zmianę (przyrost, spadek) energii kinetycznej,
- podaje przykłady, w których mimo działania siły nie jest potencjalnej ciała;
wykonana praca w sensie fizycznym;
- wyjaśnia zasadę zachowania energii mechanicznej
- podaje jednostki pracy w Układzie SI;
na przykładzie swobodnego spadku, rzutu pionowego
- wie, co to jest moc i jakie są jednostki mocy;
w górę;
- oblicza pracę , moc;
- rozwiązuje zadania z zastosowaniem wzoru na energię
- wie, co to jest energia mechaniczna i jakie są jej rodzaje; kinetyczną i potencjalną;
- podaje jednostkę energii mechanicznej;
- rozwiązuje zadania rachunkowe i graficzne
z wykorzystaniem poznanych zaleŜności;
-wie, kiedy ciało posiada energię kinetyczną, energię
potencjalną;
- rozpoznaje poszczególne rodzaje maszyn prostych;
- podaje przykłady ciał posiadających energię kinetyczną, - podaje warunki równowagi dźwigni, bloczków, równi
pochyłej;
potencjalną;
- wykonuje model maszyny prostej;
- wie, Ŝe praca wykonana nad ciałem moŜe być
zmagazynowana w formie energii;
- rozwiązuje zadania z zastosowaniem warunku
- wie, od jakich wielkości zaleŜy energia kinetyczna i
równowagi dla maszyn prostych oraz wzoru na sprawność
potencjalna;
maszyn;
- podaje treść zasady zachowania energii mech;
- wykorzystuje poznane wiadomości w rozwiązywaniu
- wie, co to są maszyny proste i podaje ich rodzaje;
trudniejszych zadań obliczeniowych, jakościowych
- wie, jaka jest rola maszyn prostych w Ŝyciu
i wyjaśnieniu poznanych zjawisk;
codziennym;
- wie, co to jest sprawność maszyn;
- wykorzystuje poznane informacje w rozwiązywaniu
prostych zadań obliczeniowych i jakościowych.
Dział III: ANALIZA ENERGETYCZNA PROCESÓW CIEPLNYCH
Uczeń:
- wie co to jest energia wewnętrzna ciała, podaje
jednostki energii wewnętrznej;
Uczeń:
- potrafi zmierzyć temperaturę ciała, podać ją w 0C i K;
- wyjaśnia zmianę energii mechanicznej na energię
- wie, co to jest temperatura, podaje jednostki
temperatury;
- wie, Ŝe zmiana temperatury ciała świadczy o zmianie
jego energii wewnętrznej;
- podaje sposoby zmiany energii wewnętrznej;
- podaje treść I zasady termodynamiki;
- podaje przykłady dobrych przewodników cieplnych
i gdzie się je wykorzystuje;
- podaje definicję i jednostkę ciepła właściwego;
- odszukuje wartość ciepła właściwego dla danej
substancji;
- oblicza ilość pobranego (oddanego) ciepła;
- wie, co to jest bilans cieplny;
- wie, Ŝe samorzutny przepływ ciepła następuje od ciała
o temperaturze wyŜszej do ciała o temperaturze niŜszej;
- wie, na czym polega topnienie, krzepnięcie, parowanie,
wrzenie, skraplanie;
- podaje definicję ciepła topnienia, ciepła parowania
w temperaturze wrzenia, wymienia ich jednostki;
- odnajduje w tablicach fizycznych wartość ciepła
topnienia, ciepła parowania oraz temperaturę: topnienia,
wrzenia dla danej substancji;
- wie, Ŝe temperatury topnienia i krzepnięcia dla danej
substancji są sobie równe;
- oblicza pobrane (oddane) ciepło podczas topnienia,
krzepnięcia, wrzenia, skraplania;
- zauwaŜa, jakie właściwości termodynamiczne wody
mają wpływ na klimat;
- wykorzystuje poznane wiadomości w prostych
zadaniach jakościowych i obliczeniowych;
wewnętrzną na podstawie modelu cząsteczkowej budowy
materii;
- zapisuje I zasadę termodynamiki dla podanego
przykładu;
- oblicza zmianę energii wewnętrznej ciała wykorzystując
I zasadę termodynamiki;
- wyznacza ciepło właściwe wybranej substancji;
- wyjaśnia budowę i zastosowanie kalorymetru;
- analizuje wykres zaleŜności temperatury od czasu dla
wody z uwzględnieniem zmian stanów skupienia;
- rozwiązuje zadania z wykorzystaniem wiadomości
o topnieniu, krzepnięciu, wrzeniu,
- wyjaśnia, dlaczego woda jest naturalnym zbiornikiem
energii cieplnej;
- odszukuje w tablicach wielkości fizycznych ciepło
właściwe wody i innych substancji, porównuje je
i wyciąga wnioski;
- wykorzystuje poznane wiadomości w złoŜonych
zadaniach jakościowych i obliczeniowych;
Dział IV: DRGANIA I ROZCHODZENIE SIĘ FAL MECHANICZNYCH
Uczeń:
- wie, na czym polega ruch drgający, podaje przykłady
takiego ruchu;
- rozpoznaje drgania gasnące i niegasnące;
- definiuje amplitudę, okres i częstotliwość drgań;
- wie, jak powstaje fala i jakie są rodzaje fal (podłuŜne,
poprzeczne);
- podaje przykłady fal poprzecznych, podłuŜnych;
- wie, na czym polegają zjawiska: odbicia, załamania,
interferencji i dyfrakcji fal;
- definiuje długość fali;
- wie, co jest źródłem dźwięku (podaje przykłady źródeł
dźwięku);
- wymienia wielkości charakteryzujące dźwięk, wie, Ŝe
prędkość dźwięku zaleŜy od ośrodka,
w którym się rozchodzi;
- wie, Ŝe fala dźwiękowa jest falą podłuŜną;
- wymienia zjawiska, jakim ulegają fale dźwiękowe, wie,
kiedy występuje echo i pogłos;
- wie, w jakich jednostkach określa się poziom natęŜenia
dźwięku;
- wie, Ŝe hałas jest szkodliwy dla zdrowia człowieka;
- podaje sposoby ograniczania i zmniejszania hałasu;
- wykorzystuje poznane wiadomości w prostych
ćwiczeniach.
Moduł trzeci- Elektryczność i magnetyzm
Uczeń:
- wyznacza amplitudę, okres i częstotliwość drgań dla
wahadła;
- wykorzystuje poznane zaleŜności na okres i
częstotliwość drgań w zadaniach rachunkowych;
- wyjaśnia róŜnicę między falą poprzeczną a podłuŜną;
- demonstruje i wyjaśnia zjawisko odbicia, załamania,
interferencji i dyfrakcji fal;
- wyjaśnia, na czym polega rezonans akustyczny;
- wykazuje róŜnice między echem i pogłosem;
- wie, co to są ultradźwięki i infradźwięki, podaje
przykłady ich wykorzystania;
- systematyzuje i wykorzystuje poznane wiadomości w
złoŜonych ćwiczeniach.
Dział I: ELEKTROSTATYKA
Wymagania podstawowe
Uczeń:
- wie, Ŝe niektóre ciała wykazują zdolność
do elektryzowania się, podaje ich przykłady;
-zauwaŜa, Ŝe istnieją dwa rodzaje naelektryzowania;
- wie, Ŝe ciała naelektryzowane ładunkami
jednoimiennymi odpychają się a róŜnoimiennymi
przyciągają się
- definiuje pole elektrostatyczne;
-wie co to jest ładunek próbny, kondensator;
-wie kiedy pole jest jednorodne a kiedy centralne;
-podaje przykłady ciał wokół których istnieje pole
jednorodne, centralne;
-wie jak zbudowany jest atom;
- wie co to jest ładunek elementarny i jaka jest jednostka
ładunku;
-wie jak powstaje jon;
- wie jak zbudowany jest przewodnik a jak izolator;
-podaje przykłady przewodników i izolatorów
elektrycznych;
-wie jakie jest zastosowanie przewodników i izolatorów
elektrycznych;
-wie , co to jest siła elektrostatyczna i od czego zaleŜy jej
wartość;
-podaje treść prawa Coulomba;
-wie na czym polega elektryzowanie przez pocieranie,
dotyk i indukcję elektrostatyczną(wpływ);
- podaje treść zasady zachowania ładunku elektrycznego;
-wie do czego słuŜy elektroskop;
-wie na czym polega zobojętnianie a na czym uziemianie
naelektryzowanego ciała;
-potrafi rozwiązać proste zadania jakościowe;
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
- wykazuje doświadczalnie właściwości ciał
naelektryzowanych
-podaje róŜnice między polem jednorodnym
a centralnym;
-przedstawia model budowy atomu;
-podaje róŜnice w budowie wewnętrznej przewodników
i izolatorów elektrycznych;
-wyjaśnia dlaczego przewodnik trzymany w dłoni nie da
się naelektryzować;
-oblicza siłę wzajemnego oddziaływania danych
ładunków elektrycznych;
-rysuje wektor siły wzajemnego oddziaływania
naelektryzowanych ciał;
-potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie
ukazujące od czego zaleŜy siła elektrostatyczna;
-umie zademonstrować elektryzowanie ciał przez dotyk,
wpływ i pocieranie;
- wyjaśnia co się dzieje podczas elektryzowania ciał
w oparciu o budowę elektryczną substancji i zasadę
zachowania ładunku elektrycznego;
- rozwiązuje zadania jakościowe, problemowe
i rachunkowe;
Dział II : PRĄD ELEKTRYCZNY
Uczeń:
- wie co to jest prąd elektryczny;
- wie jaki jest umowny kierunek płynącego prądu;
- podaje przykłady źródeł prądu elektrycznego(napięcia
elektrycznego);
-wie co jest jednostką napięcia elektrycznego;
- wie do czego słuŜy woltomierz;
-określa co to jest natęŜenie prądu elektrycznego;
-podaje jednostki natęŜenia prądu elektrycznego;
-wie do czego słuŜy amperomierz ;
-oblicza natęŜenie prądu z poznanej zaleŜności;
-wie co to jest obwód elektryczny;
-zna podstawowe elementy najprostszego obwodu
elektrycznego;
-wie jak włącza się woltomierz i amperomierz
do obwodu;
- podaje warunki przepływu prądu elektrycznego
w obwodzie;
-wie jaka jest zaleŜność natęŜenia prądu od napięcia
Uczeń:
-wyjaśnia kiedy nastąpi przepływ prądu elektrycznego;
- wie jakie warunki musza być spełnione , aby powstało
napięcie elektryczne;
-rozwiązuje zadania z wykorzystaniem wzoru na
natęŜenie prądu elektrycznego;
-montuje prosty obwód według schematu;
-dokonuje pomiaru natęŜenia i napięcia w obwodzie
elektrycznym;
-rysuje schemat podanego obwodu elektrycznego;
-projektuje i przeprowadza doświadczenie w celu
wyznaczenia zaleŜności natęŜenia prądu elektrycznego
od napięci;
-sporządza wykres zaleŜności I(U);
- rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanej
zaleŜności;
-umie wykazać doświadczalnie zaleŜność oporu
elektrycznego od jego długości i pola przekroju
poprzecznego;
dla odcinka obwodu elektrycznego;
-podaje prawo Ohma;
-definiuje opór elektryczny;
- podaje jednostki oporu elektrycznego;
- podaje od czego zaleŜy opór elektryczny (rezystancja)
drutu;
-wie Ŝe przewodniki mają mniejszy opór właściwy
od izolatorów;
-wie co to są rezystory i gdzie się je stosuje;
-wie od czego zaleŜy wartość pracy i mocy prądu
elektrycznego;
- wie, Ŝe energia elektryczna zamienia się w inne rodzaje
energii;
-podaje jednostki pracy, energii ,mocy prądu
elektrycznego;
-wyznacza koszt poniesiony za zuŜycie energii
elektrycznej;
-zna sposoby łączenia odbiorników energii elektrycznej;
- podaje treść I prawa Kirchhoffa;
-podaje przykłady poznanych łączeń odbiorników ;
-wie jakie mają własności poszczególne rodzaje łączeń
-potrafi rozwiązać proste zadania jakościowe
i rachunkowe;
-rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanej
zaleŜności;
-rozwiązuje zadania z zastosowaniem wzorów na pracę
i moc prądu elektrycznego;
-rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanych
związków między natęŜeniem, napięciem i rezystancją
w łączeniu szeregowym, równoległym;
- rozwiązuje zadania jakościowe ,problemowe
i rachunkowe;
Dział III : MAGNETYZM
Uczeń:
-wie, Ŝe wokół Ziemi i magnesu trwałego istnieje pole
magnetyczne;
-wie co to jest pole magnetyczne;
-wie co to jest ferromagnetyk i jak jest zbudowany;
-wie na czym polega namagnesowanie ferromagnetyka;
-wie jak oddziałują na siebie bieguny magnetyczne;
-wie co to jest magnes trwały;
-wie ,ze wokół przewodnika z prądem, istnieje pole
magnetyczne;
-wie jak oddziaływają na siebie przewodniki przez które
płynie prąd elektryczny;
-wie jak jest zbudowany, i gdzie się stosuje
elektromagnes;
-podaje regułę prawej dłoni;
-wie co to jest siła elektrodynamiczna i od czego zaleŜy
jej wartość;
-podaje regułę lewej dłoni;
-wymienia elementy budowy silnika elektrycznego;
-wie na czym oparte jest działanie silnika elektrycznego;
-wie na czym polega zjawisko indukcji
elektromagnetycznej;
-podaje sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego;
-wie jak wyznaczyć kierunek prądu indukcyjnego;
-wie co to jest prądnica prądu przemiennego i podaje
elementy z jakich jest ona zbudowana;
-wie co to jest prąd przemienny;
-wie jak zbudowany jest transformator i na czym jest
oparta zasada jego działania;
-podaje co to jest przekładnia transformatora;
-podaje przykłady zastosowania transformatorów;
-wie jak wytwarza się i przesyła energię elektryczną;
-potrafi rozwiązać proste zadania jakościowe
i rachunkowe;
Uczeń:
-wie co to są linie pola magnetycznego, rysuje linie pola
magnetycznego dla magnesu trwałego;
-demonstruje oddziaływanie biegunów magnetycznych;
-wykorzystuje igłę magnetyczną w celu wyznaczenia
biegunowości pola magnetycznego;
-potrafi doświadczalnie wyznaczyć kształt linii pola
magnetycznego magnesu trwałego;
-potrafi doświadczalnie wykazać ,Ŝe wokół przewodnika
z prądem istnieje pole magnetyczne;
-umie przeprowadzić doświadczenie Oersteda
i wyciągnąć z niego wnioski;
-umie zbudować prosty elektromagnes;
-podaje róŜnice między zwojnicą i elektromagnesem;
-określa kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej;
-potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie
ukazujące jak pole magnetyczne działa na przewodnik
z prądem umieszczony w tym polu;
-wskazuje na modelu elementy z jakich zbudowany jest
silnik elektryczny;
-wyjaśnia zasadę działania silnika elektrycznego;
-wyznacza kierunek prądu indukcyjnego;
-omawia zasadę działania prądnicy prądu przemiennego;
-wzbudza róŜnymi sposobami prąd indukcyjny;
- podaje róŜnice między prądem stałym a przemiennym;
-rozwiązuje zadania z wykorzystaniem poznanych
zaleŜności miedzy liczbą zwojów w uzwojeniu
pierwotnym i wtórnym a natęŜeniem i napięcie w tych
uzwojeniach;
- rozwiązuje zadania jakościowe ,problemowe
i rachunkowe;
Moduł czwarty- Optyka i fizyka jądrowa
Dział I : FALE ELEKTROMAGNETYCZNE. OPTYKA
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
-wie co to jest widmo fal elektromagnetycznych;
-wymienia rodzaje fal elektromagnetycznych;
-podaje przykłady zastosowania fal
elektromagnetycznych;
-wie jaką naturę ma światło;
-wie co to jest foton;
- podaje przykłady źródeł światła;
-wie, Ŝe światło w ośrodku jednorodnym optycznie
rozchodzi się prostoliniowo;
- wie jaka jest wartość prędkości światła w próŜni;
-wie , Ŝe prędkość światła w róŜnych ośrodkach jest
róŜna(ośrodki przezroczyste i nieprzezroczyste
optycznie);
-wie , Ŝe światło ulega zjawiskom : interferencji,
dyfrakcji i zjawisku fotoelektrycznemu;
-wie jak powstaje cień i półcień;
-wie na czym polega zjawisko odbicia;
- określa :promień padający, promień odbity, promień
załamany, kąt padania, kąt odbicia, kąt załamania;
-podaje prawo odbicia światła;
-wie, Ŝe światło na powierzchniach chropowatych ulega
rozproszeniu;
-podaje prawo załamania;
-wie na czym polega zjawisko rozszczepienia światła;
-wie co to jest zwierciadło ;
-wymienia rodzaje zwierciadeł;
-definiuje pojęcia: ognisko ,ogniskowa, promień
krzywizny zwierciadła;
- wie które zwierciadła skupiają promienie a które
rozpraszają;
-wie co to są soczewki i jakie są rodzaje soczewek;
-podaje określenie: ogniska, ogniskowej, osi optycznej
soczewki;
-wie co to jest zdolność skupiająca soczewki
powiększenie obrazu ;
-wie jakie obrazy moŜna otrzymywać w soczewkach;
-wie co to jest 1dioptria;
-wie w jakich przyrządach wykorzystuje się zwierciadła i
soczewki;
-podaje przykłady przyrządów optycznych;
-wie gdzie stosuje się przyrządy optyczne;
-wie jaka jest zasada działania: lupy, lunety, mikroskopu
oka ludzkiego;
-wie jak jest zbudowane oko ludzkie;
-wie jakie są wady wzroku;
-potrafi rozwiązać proste zadania jakościowe
i rachunkowe;
Uczeń:
-wyjaśnia jak powstają fale elektromagnetyczne;
-podaje cechy charakterystyczne dla danego rodzaju fal
elektromagnetycznych ;
-rozróŜnia rodzaje źródeł światła;
-przeprowadza doświadczenie dowodzące , ukazujące
prostoliniowe rozchodzenie się światła;
-wyjaśnia zaćmienie Słońca, KsięŜyca w oparciu
o zjawisko cienia i półcienia;
- wskazuje na rysunku : :promień padający, promień
odbity, promień załamany, kąt padania, kąt odbicia, kąt
załamania;
-wyjaśnia na czym polega róŜnica miedzy odbiciem
zwierciadlanym a rozproszeniem światła;
-przedstawia na rysunku zjawisko odbicia i zjawisko
załamania światła;
-rozwiązuje zadania z wykorzystaniem prawa odbicia
i załamania światła;
-wyjaśnia na czym polega zjawisko rozszczepienia
światła;
-rozróŜnia rodzaje zwierciadeł;
-przedstawia graficznie jak powstaje obraz w zwierciadle
płaskim , kulistym;
-rozwiązuje zadania rachunkowe i graficzne dotyczące
obrazów otrzymywanych w zwierciadłach;
-rysuje bieg wiązki promieni równoległych
przechodzących przez soczewkę;
-wyznacza graficznie obrazy w soczewkach skupiających;
-oblicza zdolność skupiająca soczewki;
- rozwiązuje zadania rachunkowe związane
z równaniem soczewki i powiększeniem obrazu;
-umie otrzymać obrazy za pomocą prostych przyrządów
optycznych;
-wyjaśnia na czym polega akomodacja oka ludzkiego;
- rozwiązuje zadania jakościowe ,problemowe
i rachunkowe;
Dział I: ELEMENTY FIZYKI ATOMU
Uczeń:
- wie co to jest promieniowanie;
-wie co to promieniotwórczość;
- wie co to jest promieniowanie jądrowe;
- wie co to są izotopy i jakie mają zastosowanie;
-wie na czym polega rozpad promieniotwórczy;
-wie co to jest promieniowanie α , β , γ ;
-wie co to jest okres połowicznego zaniku
-wie jak powstaje energia jądrowa;
-wie jaka jest zaleŜność między masą a ęnergią;
-wie jak jest zbudowany i do czego słuŜy reaktor jądrowy.
Uczeń:
-charakteryzuje promieniowanie α , β , γ ;
-wyjaśnia na czym polega łańcuchowa reakcja jądrowa;
-rozwiązuje zadania z zastosowaniem wzoru Einsteina.