Prezentacja "Ożywienie i recesja w gospodarce"

2013-05-31
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Wahania koniunktury gospodarczej
Konrad Walczyk
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
22 maja 2013 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Plan wykładu
• Co to jest koniunktura gospodarcza? W
jaki sposób ją mierzyć?
• Dlaczego w gospodarce nie występują
same wzrosty?
• W jaki sposób państwo może
oddziaływać na koniunkturę gospodarczą?
• Czy kryzys gospodarczy może być
szansą?
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
1
2013-05-31
Koniunktura gospodarcza
• w astrologii - korzystne lub niekorzystne
wzajemne położenie planet, któremu
przypisywano wpływ na losy jednostek i
całych narodów
• w ekonomii – stan gospodarki, związek
między zmianami zachodzącymi we
wszystkich jej sektorach
• powtarzalność zmian – wahania cykliczne
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Mierzenie zmian aktywności
gospodarczej
Do badania zmian aktywności gospodarczej
wykorzystuje się zmienne
makroekonomiczne:
- ilościowe - PKB, konsumpcja, inwestycje,
produkcja przemysłowa, sprzedaż
detaliczna
- jakościowe - wskaźniki nastrojów
gospodarczych, barometry koniunktury,
wskaźniki koniunktury
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
2
2013-05-31
Zmiany koniunktury
• wzrost, poprawa koniunktury – rosną
PKB, konsumpcja, produkcja,
zatrudnienie, dochody gospodarstw
domowych
• spadek, pogorszenie koniunktury maleją PKB, konsumpcja, produkcja,
zatrudnienie, dochody gospodarstw
domowych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Przyczyny wahań koniunkturalnych
• czynniki kształtujące koniunkturę: trend,
cykliczne, sezonowe, nieregularne
• zmienność świata
– pory roku
– kalendarz
• szoki popytowe i podażowe
– zmiany zachowań konsumentów
– zmiany zasobów
– zmiany techniki produkcji
– zmiany polityki gospodarczej
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
3
2013-05-31
Cykl koniunkturalny
• ekspansja to wzrost produktu w gospodarce
trwający 6 miesięcy lub dłużej
• recesja to spadek produktu w gospodarce trwający
6 miesięcy lub dłużej
• wzrosty i spadki poziomu aktywności
gospodarczej w stosunku do długookresowego
trendu wzrostowego w gospodarce
• kryzys to drastyczny spadek całkowitego produktu
w gospodarce, któremu towarzyszy wzrost
bezrobocia
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Fazy cyklu koniunkturalnego
• cykl klasyczny:
• przyspieszenie (ożywienie)
• ekspansja
• spowolnienie
• recesja (depresja)
• cykl wzrostowy:
• spowolnienie (spadek aktywności
gospodarczej)
• przyspieszenie (wzrost aktywności
gospodarczej)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
4
2013-05-31
Model cyklu koniunkturalnego
ekspansja
spowolnienie
punkt zwrotny
- szczyt
przyspieszenie
recesja
punkt zwrotny
- dno
czas
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Punkty zwrotne w cyklu
koniunkturalnym
•
informują o zmianie dynamiki aktywności
gospodarczej
• oddzielają poszczególne fazy cyklu
koniunkturalnego
• wyznaczają czas trwania poszczególnych faz
• górny punkt zwrotny - szczyt aktywności
gospodarczej
• dolny punkt - jej dno, najniższy poziom
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
5
2013-05-31
Wahania PKB w Polsce
(cykl klasyczny)
5
lgdp_pl_sa
4,8
A: +14%
4,6
4,4
4,2
4
1-08
2-09
3-11
3,8
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Wahania PKB w Polsce
(cykl wzrostowy)
GDP_PL_SA_L_CHFC: Original Series + Turning Point
0,03
0,025
0,02
0,015
0,01
0,005
0
-0,005
-0,01
-0,015
-0,02
1-1995 3-1996 1-1998
4-1999
3-2001
2-2003
1-2005
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
4-2006
3-2008
2-2010
1-2012
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
6
2013-05-31
Przewidywanie zmian – badanie
koniunktury
Gospodarkę można opisać dwojako:
• korzystając z danych statystycznych (dane ilościowe)
• prowadząc badania koniunktury (dane jakościowe)
Badając koniunkturę:
• szybciej pozyskujemy dane od bezpośrednich
uczestników procesów gospodarczych
– przedsiębiorstw
– gospodarstw domowych
• konstruujemy wskaźniki koniunktury i barometry
koniunktury, które mają charakter wyprzedzający
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Wahania PKB i barometru nastrojów
gospodarczych w Polsce
.05
15
.04
10
.03
5
.02
0
.01
-5
.00
-10
-.01
-15
-.02
-20
-.03
-25
96
98
00
02
04
06
08
10
GDP_PL_SA_CHFC (L)
ESI_PL_SA_CHFC (R)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
7
2013-05-31
Zapobieganie zmianom koniunktury
Pobudzanie aktywności gospodarczej w fazie
spadkowej poprzez odpowiednią politykę
gospodarczą:
• fiskalną:
• zwiększanie wydatków rządowych
• zmniejszanie podatków
• pieniężną:
• zwiększanie podaży pieniądza
• obniżanie stóp procentowych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Zapobieganie – c.d.
Hamowanie aktywności gospodarczej w fazie
ekspansji
• polityka fiskalna:
• zmniejszanie wydatków rządowych
• zwiększanie podatków
• polityka pieniężna
• zmniejszanie podaży pieniądza
• podwyższanie stóp procentowych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
8
2013-05-31
Kryzys jako zagrożenie i szansa
• Dla wielu uczestników działalności oznacza
wzrost niepewności i ryzyka, związanego z
działalnością gospodarczą. Może prowadzić
do bankructwa.
• Dla innych może być szansą na nowy
początek, rozwój nowych metod czy bardziej
innowacyjne działania, pobudzające rozwój
gospodarki i przyspieszające wychodzenie z
kryzysu.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Jak wykorzystać kryzys
Szansą na zmianę sytuacji gospodarczej w
warunkach kryzysowych może być:
• likwidowanie administracyjnych barier
działalności gospodarczej
• pobudzanie inwestycji poprzez rozwój
infrastruktury
• inwestowanie w kapitał ludzki
• wprowadzanie innowacji technologicznych,
produktowych, procesowych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
9
2013-05-31
Jak sądzisz?
1. Czy wahania aktywności
gospodarczej są nieuchronne?
2. Czy można je przewidzieć?
3. Czy można im przeciwdziałać?
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
10