wspieranie miękkich kompetencji dziecka

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Wspieranie miękkich
kompetencji dziecka
mgr Błażej Szostek
Uniwersytet w Białymstoku
11 marca 2010 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Skupiając się na etymologii słowa
można je nazwać potencjałem
podmiotu do określonych działań
 Są ważnymi zespołami cech
psychicznych człowieka
 Warunkują efektywne funkcjonowanie
w różnorodnych warunkach kontaktów
społecznych
 Adekwatne poczucie kompetencji
sprzyja kształtowaniu się poczucia
własnej wartości, a to daje odwagę w
zbliżaniu się do nieznanego i
poznawaniu go, co sprzyja nabywaniu
nowych doświadczeń

Czym są
kompetencję?




Miękkie kompetencje, inaczej umiejętności
psychospołeczne, to termin zbiorczy na
określenie kompetencji osobistych oraz
kompetencji społecznych.
Z funkcjonalnego punktu widzenia miękkie
kompetencje zapewniają sprawne
zarządzanie sobą (kompetencje osobiste)
oraz wysoką skuteczność
interpersonalną (kompetencje społeczne).
Miękkie umiejętności tworzą podstawowy
zrąb potencjału każdego z nas.
Deficyty w zakresie umiejętności zarządzania
sobą oraz umiejętności społecznych często
znacznie ograniczają, a czasem wręcz
uniemożliwiają skuteczne wywiązywanie się
z obowiązków zawodowych oraz realizowanie
własnych zamierzeń.
KOMPETENCJE
MIĘKKIE





Zdolność łatwego motywowania siebie do
konsekwentnego działania,
Proaktywność, odporność na stres, asertywność,
umiejętność budowania własnego autorytetu i
korzystnego wizerunku osobistego, zdolność
wywierania silnego wpływu na myśli, decyzje i
zachowania innych ludzi,
Umiejętność inspirowania innych do działania
zgodnego z własną wizją oraz sprawnego
kierowania zespołem.
Posiadanie wysokich miękkich umiejętności jest
nieodzowne dla każdej osoby, której aktywność
wiąże się z kontaktem z innymi ludźmi wobec
których zastosowano zespołową formę
organizacji pracy np. w szkole.
Ponieważ najbardziej intratne i prestiżowe
stanowiska wiążą się z dużą dozą samodzielności
i odpowiedzialności, bez odpowiednio wysokich
umiejętności zarządzania sobą nie mamy
większych szans na odniesienie sukcesu
podczas ich piastowania, nawet jeśli posiadamy
niezbędne kwalifikacje formalne!
Plusy posiadania
wysokich miękkich
kompetencji





Rodzina jako pierwszy i zarazem
najważniejszym środowiskiem społecznym,
w którym przebiega proces rozwoju
jednostki, proces jej uspołecznienia
Stanowi ona integralną część każdego
społeczeństwa, jego najmniejszą, a zarazem
podstawową komórkę o swoistej strukturze i
specyficznym funkcjonowaniu.
Funkcjonowanie rodziny w dużym stopniu
zależne jest od wzajemnych więzi między jej
członkami, a zwłaszcza rodzicami.
Rodzina stanowi środowisko, które ma
największy wpływ na zapewnienie dziecku
optymalnych warunków rozwoju.
Poziom kultury pedagogicznej rodziców
wyraża się w przejawianych przez nich
postawach rodzicielskich. Są one jednym z
czynników determinujących rozwój dziecka.
Czynniki
wpływające na
rozwój
kompetencji
społecznej dziecka






Postawy właściwe warunkują pełny i
prawidłowy rozwój dziecka. Podłożem ich
powstawania jest swobodny kontakt z
dzieckiem, zrównoważenie uczuciowe
rodziców oraz ich autonomia wewnętrzna.
Akceptacja dziecka to przyjęcie go takim,
jakie jest.
Współdziałanie z dzieckiem
Dawanie dziecku rozumnej swobody,
właściwej dla jego wieku.
Uznanie praw dziecka jako równych, bez
przeceniania i niedoceniania jego roli.
Szczególne znaczenie w życiu rodziny ma
system ról. Od roli matki oczekuje się
ekspresji uczuć, serdeczności,
wyrozumiałości, zaspokajania potrzeb i
otaczania dzieci stałą opieką. Od roli ojca
oczekuje się wdrażania dzieci do
przestrzegania norm społecznych,
odpowiedzialności za podejmowane
działania, stwarzanie oparcia dla żony i
rodziny.
Postawy właściwe
rodziców do
dziecka
Empatia – która pozwala widzieć świat oczami
innych ludzi, zrozumieć ich, spojrzeć na ich
postępowanie z ich punktu widzenia
Życzliwość – która powinna być wyrażana w
różnoraki sposób, tak by inni odczuli, że są lubiani,
szanowani; czasami mimo aprobaty tego, co robią –
udzielenie im aktywnego wsparcia;
Autentyczność – czyli nie ukrywanie się za maskami
czy rolami, bycie sobą;
Konkretność – nie używanie ogólników,
wieloznacznych i mglistych określeń; umiejętność
mówienia o konkretnych doświadczeniach
osobistych, wydarzeniach i zachowaniach;
Inicjatywa – skłonność do działania w stosunkach z
innymi ludźmi, a nie tylko reagowania na to co inni
robią; umiejętność nawiązania kontaktu z dziećmi
bez wyczekiwania na inicjatywę skierowaną w
naszym kierunku;
Cechy dobrego
rodzica
Bezpośredniość – postępowanie wprost wobec dzieci,
Otwartość – pozwolenie na to, aby dzieci wiedzieli jacy
jesteśmy „w środku”- pomaga to w ustalaniu zdrowych i
trwałych stosunków z dziećmi; nie oznacza to ujawniania
wszystkich tajemnic i sekretów osobistych;
Akceptacja uczuć – ważny jest tu brak obawy przed
bezpośrednim kontaktem z uczuciami własnymi i dzieci;
jest to przeżywanie uczuć, wyrażanie tego co się czuje
jednak bez narzucania swoich uczuć innym i zmuszania
dzieci, by czuli się odpowiedzialni za te uczucia;
Konfrontacja – umiejętność stanięcia „twarzą w twarz” z
innymi dziećmi, robienia tego z poczuciem
odpowiedzialności i zaangażowania, a w przypadku
rozbieżności postaw i przekonań – dążenie do
konfrontacji z dziećmi bez zamiaru ich straszenia czy
karania;
Samopoznanie – badanie swego postępowania i stylu
życia, chęć korzystania w tym zakresie z pomocy innych,
przyjmowanie od nich informacji o tym, jak reagują na
nasze postępowanie; jest to umiejętność osądzenia
siebie; konfrontacje z innymi ludźmi i nowe
doświadczenia stanowią okazję do lepszego poznania
siebie.
Cechy dobrego
rodzica

Rozwijanie umiejętności
interpersonalnych polega na
kształtowaniu umiejętnego
porozumiewania się z innymi
ludźmi, prawidłowych
kontaktów międzyludzkich.




W powszechnym odbiorze jest uważany za
zjawisko szkodliwe.
W rzeczywistości działanie niepożądane
przynosi jedynie stres zbyt silny
(przekraczający indywidualne możliwości
adaptacyjne jednostki) lub zbyt
długotrwały.
Umiarkowany zwiększa możliwości
radzenia sobie z wymaganiami
adaptacyjnymi otoczenia, dzięki czemu
umożliwia rozwój psychiczny. Wielu
badaczy zjawiska określa go jako
podstawowy czynnik rozwoju.
Zbyt długotrwały przyczynia się do
rozwoju zaburzeń psychicznych, przede
wszystkim takich jak: zaburzenia
nerwicowe i depresyjne, stres zbyt silny,
traumatyczny stwarza
ryzyko PTSD (zespołu stresu
pourazowego) oraz w szczególnych
przypadkach zaburzeń osobowości.
Psychologiczne
rozumienie stresu











Konflikty w domu, szkole, grupie
rówieśniczej
Wszelkie zmiany, których szybki
przebieg uniemożliwia
dostosowanie się
(wypadek, śmierć w rodzinie)
Przesadne współzawodnictwo
Nierealistyczne oczekiwania
rodziców względem dzieci
Zła sytuacja rodzinna(rozwód,
alkoholizm, emigracje rodziców)
Przejście z przedszkola do szkoły
Zbyt duża ilość zajęć dodatkowych
Kontakt z przemocą ( telewizja,
komputer)
Klasówki, odpytywanie przy
tablicy, egzaminy
Wygląd
Stres w życiu
dziecka






Drobiazgowość w
stosunku do rzeczy
nieistotnych w celu
odroczenia lub wydłużenia
drogi do zetknięcia się ze
stresorem
Unikanie- np. namawianie
rodziców do pomysłu
nauczania indywidualnego
Agresja i zaczepność
Kłopoty z koncentracją
Popadanie w stany około
depresyjne i nerwicowe
Nieufność
Może się objawiać
również przez:














Bóle i zawroty głowy
Dolegliwości żołądkowe
Zgrzytanie zębami
Brak apetytu lub pociąg do
jedzenia
Kłopoty ze snem lub ciągłym
zmęczeniem
Omdlenia
Moczenie się
Obgryzanie paznokci
Drżenie ciała
Brak koncentracji
Negatywna samoocena
Częste nieuzasadnione wybuchy
gniewu
Częste choroby
Pociąg do używek
Objawy stresu u
dzieci

Pamiętać trzeba
jednak, że stres ma
również pozytywne i
motywujące
działanie, ale jeżeli
jego natężenie i
czas jest w
umiarkowanej
ilości!!!



Stres a
zapamiętywanie
W jakich sytuacjach
stres może pomagać?
Jak współpracować z
nauczycielami?
Stres a nauka
JAKIE ZACHOWANIA MUSIMY PODJĄĆ
WOBEC DZIECI, ABY POMÓC IM
PRZEZWYCIĘŻANIE
SYTUACJI STRESOWYCH ?








ZMIENIAJMY SCHEMATY CODZIENNEGO ŻYCIA
UCZMY DZIECI SZUKANIA „ZŁOTEGO ŚRODKA” MIĘDZY
TYM CO PRZYJEMNE A TYM CO KONIECZNE
TOWARZYSZMY DZIECKU W JEGO „MAŁYCH DECYZJACH”
Z „GŁOWĄ” WYMAGAJMY I NIE SPEŁNIAJMY KOSZTEM
DZIECKA SWOICH NIEZREALIZOWANYCH AMBICJI
DAJMY DZIECKU MOŻLIWOŚĆ ZMIERZENIA SIĘ Z
PROBLEMAMI, UCZMY JE WYCHODZIĆ DO PROBLEMÓW
SPĘDZAJMY CZAS NA WSPÓLNEJ AKTYWNOŚCI
WYZNACZAJMY RAZEM Z DZIECKIEM CELE BLIZSZE I
CIESZMY SIĘ RAZEM Z NIM Z KAŻDEGO ODNIESIONEGO
MAŁEGO SUKCESU
PRZEPROGRAMOWANIE NEGATYWNYCH MYŚLI „Odniosę
sukces. Zrobiłem wszystko co mogłem aby napisać dobrze
ten sprawdzian”
Polecana
literatura:
Kevin
Steede, 10 błędów
popełnianych przez dobrych
rodziców, GWP 2007.
Boteach
Shmuley, 10
rozmów, które każdy powinien
przeprowadzić ze swoim
dzieckiem, ESPRIT 2008.
Stephanie
Faber, Elaine
Mazlish, Jak mówić, żeby
dzieci się uczyły. W domu w
szkole, MEDIA RODZINA
2006.
Dziękuje za uwagę !!!