Legionella pneumophila
Transkrypt
Legionella pneumophila
Legionella pneumophila Legionella pneumophila jest Gram-ujemną, tlenową, nie wytwarzającą przetrwalników, pleomorficzną pałeczką osiągającą wymiary 0,3-0,9 x 2,0-20 µm, której zdolność ruchu zapewnia obecność biegunowo usytuowanej, zwykle pojedynczej rzęski. Drobnoustrój ten został po raz pierwszy wyizolowany i zidentyfikowany jako czynnik etiologiczny nietypowego zapalenia płuc w rok po wybuchu epidemii wśród uczestników konwentu w Filadelfii w 1976 r. Legionu Amerykańskiego, zorganizowanego w rocznicę podpisania Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych. Zachorowało 182 uczestników konwentu na chorobę podobną do zapalenia płuc. Wszelkie antybiotyki okazały się nieskuteczne a wnikliwe śledztwo wykazało, iż przyczyną zachorowań była zainfekowana specyficznym rodzajem bakterii instalacja ciepłej wody. Legioneloza jest nowo rozpoznaną chorobą wywołaną przez bakterie z rodzaju Legionella. Te Gram-ujemne pałeczki występują zarówno w środowisku naturalnym jak i w systemach dystrybucji wody. Bakterie Legionella wywołują u ludzi: - grypopochodne objawy o stosunkowo lekkim przebiegu i niewielkiej śmiertelności - zapalenie płuc z wysoką do 40oC temperaturą ciała, z wolno rozwijającymi się zmianami w płucach, z biegunką i uszkodzeniem wątroby. Ryzyko zachorowania rośnie z wiekiem, najczęściej chorują mężczyźni powyżej 50 roku życia, palący papierosy i pijący alkohol oraz osoby o obniżonej odporności organizmu po transplantacjach, poddane stresowi-długie podróże, pacjenci oddziałów laryngologicznych i przyrodo-leczniczych. Do zakażenia dochodzi drogą inhalacji lub aspiracji wody zawierającej bakterie. Doskonałe warunki do rozwoju bakterii występują w: - sieciach wody ciepłej (szczególnie w sieciach o złej izolacji termicznej i niewłaściwych parametrach temperatury wody) - zbiornikach - kranach - sitach prysznicowych - w obiegach wody grzewczej i chłodzącej - urządzeniach klimatycznych - nawilżaczach - skraplaczach pary - kominowych wieżach chłodzących oraz w urządzeniach do masażu wodnego - basenach whirpools, fontannach, urządzeniach medycznych służących do wspomagania oddychania, turbinach dentystycznych, dializatorach itp. Bakterie Legionella w wodzie wodociągowej w temperaturze w granicach 5-24oC mogą przeżyć 1 rok. Badanie wody w kierunku Legionella jest bardzo ważne, ponieważ czynnikami sprzyjającymi namnażaniu się tych bakterii są: temperatura wody 20-50oC, stagnacja wody, korozja, obecność osadów, mułu i kamienia kotłowego, obecność pierwiastków, obecność biofilmu, zbyt niskie stężenie związków dezynfekcyjnych, pH 5,0-8,5. Badania przeprowadza się: - w budynkach użyteczności publicznej w pierwszeństwie tam gdzie przebywają ludzie chorzy i w podeszłym wieku (sanatoria, szpitale, domy opieki społecznej) - w hotelach i w dużych kompleksach mieszkalnych - w budynkach, w których woda w sieci nie osiąga zalecanych parametrów (zimna poniżej 20 oC, a ciepła powyżej 50 oC) - zawsze w sieci wodnej w miejscu stwierdzenia przebywania osoby, która zachorowała na Legionellozę. W celu zabezpieczenia systemów wodnych przed skażeniem pałeczkami Legionella, niezbędne jest prowadzenie ich czyszczenia i dezynfekcji, a także monitorowanie parametrów fizykochemicznych wody. Najczęściej stosowanymi metodami dezynfekcji systemów wodnych są: - dezynfekcja termiczna polegający na ciągłym utrzymywaniu w sieci temperatury wody ciepłej powyżej 55 ºC, a zimnej poniżej 20 ºC; - dezynfekcja chemiczna poprzez stałe dozowanie środka dezynfekcyjnego (najczęściej związków chloru i bromu) i monitorowanie jego stężenia; - promieniowanie UV oraz jonizacja (jony srebra i miedzi). Należy jednak pamiętać, że każda metoda ma swoje ograniczenia, przez co całkowita eliminacja bakterii jest bardzo trudna do osiągnięcia. Dlatego też, aby osiągnąć jak najlepsze efekty (redukcja liczby bakterii do poziomu uznawanego za bezpieczny), ważny jest wybór odpowiedniej metody dezynfekcji i wielokrotne przeprowadzenie tego procesu, bądź też jednoczesne zastosowanie kilku metod. Jedyny skuteczny sposób profilaktyki to stworzenie w instalacjach wodnych i klimatyzacyjnych takich warunków, by bakterie z rodzaju Legionella nie znajdowały sprzyjających warunków życiowych. Można to osiągnąć między innymi poprzez: okresowe przegrzewanie instalacji ciepłej wody do temperatury 70ºC przez ok. 5 min., utrzymanie czystości i regularna dezynfekcja takich urządzeń jak inhalatory, nawilżacze, klimatyzatory, stosowanie baterii uniemożliwiających lub ograniczających powstawanie aerozoli, unikanie „martwych odgałęzień” instalacji, w których mogą tworzyć się zastoiska.