Zasady muzyki z elementami edycji nut kl.I

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA
ZASADY MUZYKI Z ELEMENTAMI
KOMPUTEROWEJ EDYCJI NUT
PSM II st. Klasa I
Treści nauczania
Wiadomości wstępne.
Przedmiot zasad muzyki z elementami
komputerowej edycji nut.
Cel nauki o zasadach muzyki i zakres
przedmiotu.
Wybrane zagadnienia
notacji muzycznej
Znaki określające wysokość
dźwięku
Podział materiału dźwiękowego
na oktawy
Zapis nut oraz ich pochodzenie
Przenośniki oktawowe
Znaki chromatyczne
Symbole stosowane w muzyce
współczesnej na oznaczenia
podwyższenia i obniżenia o ¼ i ¾ tonu
Znaki graficzne i zwroty słowne
dotyczące powtórzeń części utworu
Zasady ortografii i kaligrafii
muzycznej
Interwały proste i złożone
Nazwy interwałów i rozmiary
Podział interwałów: proste i złożone,
melodyczne i harmoniczne, dysonanse i
konsonanse
Półton i cały ton
Przewroty interwałów
Przekształcenie interwałów (zmiana
rozmiaru za pomocą znaków
chromatycznych)
Przeistaczanie interwałów (budowanie
interwałów równoważnych
enharmonicznie)
Wymagania edukacyjne
Uczeń zna i rozumie cel, zakres i przedmiot zasad
muzyki z elementami komputerowej edycji nut
Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające:
wysokość dźwięku (pięciolinia, linie dodane
górne i dolne, klucz wiolinowy i basowy)
podział materiału dźwiękowego na oktawy
(nazwy oktaw, sposoby oznaczania dźwięków)
nazwy nut (solmizacyjne i literowe), ich
położenie na pięciolinii, sposoby określania
położenia na pięciolinii oraz pochodzenie
przenośniki oktawowe (ottava alta i ottava
bassa, zapis i zasady stosowania)
znaki chromatyczne (symbole - krzyżyk,
podwójny krzyżyk, bemol, podwójny bemol,
kasownik; zasady stosowania i pisowni,
tworzenie nazw z ich użyciem oraz
enharmoniczne zamiany nazw dźwięków)
symbole notacji współczesnej na oznaczenia
podwyższenia i obniżenia tonu
Znaki graficzne i zwroty słowne dotyczące
powtórzeń części utworu (volty, da capo al fine)
Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające:
interwały (nazwy, rozmiar, podział, przewrót,
przekształcanie i przeistaczanie)
zasady transpozycji o różne interwały w górę i
w dół
Uczeń potrafi:
budować interwały proste i złożone w kluczu
wiolinowym i basowym w górę i w dół
rozpoznać po zapisie nutowym interwały proste
i złożone w kluczu wiolinowym i basowym
Akustyczne podstawy muzyki
Powtarzanie dźwięku
Systematyzacja zjawisk dźwiękowych
Szereg alikwotów
Podstawowe cechy dźwięku
Stosunki częstotliwości odpowiadające
interwałom
Strój muzyczny
Kamerton. Częstotliwość dźwięku a1
Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia:
dźwięk, ton, wieloton harmoniczny i
nieharmoniczny, szum biały i barwny, strój
muzyczny, alikwoty, strój muzyczny, kamerton
podstawowe cechy dźwięku (wysokość, czas
trwania, głośność, barwa, oraz ich wymierniki
akustyczne)
stosunki częstotliwości odpowiadające
interwałom (oktawie czystej, kwincie czystej,
kwarcie czystej oraz tercji wielkiej i małej)
Skale systemu dur-moll:
Materiał dźwiękowy
System dźwiękowy, system
równomiernie temperowany
Skala, gama, tonacja
Znaczenie poszczególnych stopni
gamy
Budowa odmian gam durowych
Budowa odmian gam molowych
Transpozycja gam durowych i
molowych
Pisownia znaków przykluczowych i
przygodnych w kluczu wiolinowym i
basowym
Pokrewieństwa gam i tonacji
Enharmoniczna równoważność
dźwięków i gam
Dysonanse charakterystyczne
Uczeń rozumie i stosuje pojęcia:
interwał prosty, system równomiernie
temperowany, interwał złożony, skala, gama i jej
stopnie, tonacja, pokrewieństwo gam tonacji
(kwintowe: bezpośrednie i pośrednie, sekundowe,
tercjowe; równoległości (paralelizm) oraz inne
(mediantowe) równoimienności) i ich cechy,
dysonans charakterystyczny (gamowłaściwe
interwały zwiększone i zmniejszone we
wszystkich rodzajach gam dur i moll)
budowę odmian gam durowych (naturalna,
harmoniczna, miękka) i molowych (naturalna,
harmoniczna, dorycka, melodyczna).
Metrorytmika:
Definicja rytmu muzycznego.
Wartości rytmiczne nut i
odpowiadające im pauzy
Regularny podział nut dwudzielnych i
trójdzielnych
Przedłużanie wartości rytmicznych
Definicja metrum muzycznego i
związanych z nim oznaczeń
Oznaczenia taktowe, jednostka
metryczna, sposoby oznaczania metrum
Takty proste i złożone (regularne) i
sposoby ich taktowania
Uczeń rozumie i stosuje pojęcia:
rytm, metrum, tempo, wartości rytmiczne nut
(od całej nuty do sześćdziesięcioczwórki oraz
brevis) i odpowiadające im pauzy, regularny
podział wartości rytmicznych, przedtakt, odbitka,
takt, akcenty metryczne (taktowanie grupowe),
podział taktów regularnych na proste i złożone,
notacja instrumentalna, synkopa (akcent
rytmiczny, rytm synkopowany, synkopa pozorna
(parasynkopa), akcenty nieregularne), rytm
punktowany, zrywany, schematyczny
Uczeń potrafi:
transponować gamy durowe i molowe do
siedmiu znaków przykluczowych
zapisywać w kluczu wiolinowym i basowym
znaki przykluczowe oraz oznaczyć ich
ewentualne zmiany w przebiegu utworu
zapisywać w kluczu wiolinowym i basowym
znaki
rozwiązywać w ruchu bocznym i przeciwnym
dysonanse charakterystyczne
Uczeń potrafi:
Rodzaje rytmów
Grupy rytmiczne
Zasady grupowania w taktach prostych
i złożonych
Notacja instrumentalna
Synkopa
Rytm punktowany, zrywany,
schematyczny
przedłużać wartości rytmiczne przy pomocy
łuku, fermaty, jednej, dwóch lub trzech kropek
określać jednostkę metryczną, stosować
odpowiednie oznaczenia taktowe i metrum
rozróżnić rodzaje rytmów (głównoczęściowy,
rozdrobniony, rozszerzony i mieszany) i grupy
rytmiczne
zgodnie z zasadami grupować wartości
rytmiczne
Akordyka
Zasady budowy akordów w systemie
dur - moll i innych
Trójdźwięki durowe, molowe,
zmniejszone i zwiększone
Triada harmoniczna
Kadencje
Trójdźwięki gamowłaściwe
(poboczne) na kolejnych stopniach
wszystkich odmian gam dur i moll
Oznaczenia funkcyjne trójdźwięków
Wieloznaczność funkcyjna
trójdźwięków
Następstwo funkcji harmonicznych w
kadencji doskonałej oraz zawieszonej
Interwały dysonujące i ich rozwiązanie
w akordach
Uczeń rozumie i stosuje pojęcia:
Trójdźwięk (jego typy, postaci i budowę),
triada harmoniczna, kadencja (doskonała,
zawieszona, zwodnicza i inne)
Uczeń potrafi:
budować trójdźwięki durowe, molowe,
zmniejszone i zwiększone w postaci zasadniczej i
przewrotach w kluczu wiolinowym i basowym
(także od jednego dźwięku)
budować trójdźwięki na wszystkich stopniach
odmian gam dur i moll
konstruować triadę harmoniczną w trzygłosie
w majorze naturalnym i harmonicznym oraz w
minorze naturalnym harmonicznym i doryckim
rozpoznawać i budować kadencje
dostrzec i zinterpretować wieloznaczność
funkcyjną trójdźwięków
Uczeń zna zasady:
budowy akordów (trójdźwięków)
pisowni znaków chromatycznych w akordach
oznaczania symboli funkcyjnych w triadzie
harmonicznej oraz w trójdźwiękach na stopniach
pobocznych w gamie
rozwiązywania w akordach trójdźwięków
dysonujących (zwiększony i zmniejszony)
Elementy dzieła muzycznego
melodia, rytm i metrum, harmonia,
agogika, dynamika, kolorystyka,
artykulacja i frazowanie, struktura
formalna, faktury homofonicznej i
polifonicznej.
Współzależność tempa, rytmu i
metrum. Tempo względne i bezwzględne
Metronom i oznaczenia
metronomiczne. Najważniejsze
oznaczenia temp wolnych,
umiarkowanych i szybkich
Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające
elementy muzyki:
melodyka (melika): kantylenowa, figuracyjna,
ornamentalna i deklamacyjna; melodyka wąskoi szerokozakresowa; wznosząca, opadająca,
falista, łukowa; sylabiczna i melizmatyczna;
rytmika: swobodna (ataktowa) i ustalona;
schematyczna i różnorodna; taneczna, marszowa,
motoryczna; uzupełniająca; monorytmia
i polirytmia; metrorytmika, polimertia
sukcesywna i symultatywna
harmonika: modalna, funkcyjna
Tempo rubato
Oznaczenia zmian tempa i powrotu do
tempa zasadniczego
Fermata (korona)
Oznaczenia dynamiczne
Tradycyjne rodzaje artykulacji na
różnych instrumentach
Elementy budowy formalnej
i sonorystyczna; rozszerzona tonalność,
atonalność, bitonalność, politonalność
dynamika (kontrastowa, cieniowana
i płaszczyznowa), tempo i agogika, artykulacja
i frazowanie, kolorystyka; najczęściej spotykane
włoskie określenia dynamiki, tempa i agogiki,
artykulacji.
elementy budowy formalnej (fraza, zdanie,
okres, temat, kadencje kończące utwór)
Uczeń potrafi:
stosować najczęściej występujące w literaturze
muzycznej oznaczenia elementów dzieła
muzycznego (tempa wolne, umiarkowane,
szybkie, rubato, stopniowych zmian tempa i
powrotu do tempa zasadniczego, symbole
określające się natężenia dźwięku lub jego
zmiany, podstawowe sposoby wydobywania
dźwięku na różnych instrumentach)
rozróżniać tempo względne i bezwzględne
dostrzegać współzależność tempa, rytmu i
metrum
rozróżniać określenia fermat (na nucie, między
nutami i na kresce taktowej, określenia fermat:
longa, brevis; znaczenie fermat w kanonach oraz
w koncertach solowych)
Komputerowa edycja nut
Uczeń systematycznie nabiera umiejętności zapisu
nutowego w edytorze muzycznym
Uczeń potrafi:
w praktyce wykorzystywać poznane wiadomości
z zakresu zasad muzyki w tworzeniu i określaniu
zapisu muzycznego.
posługiwać się edytorem nut
zapisywać za pomocy edytora nutowego jeden
głos i dwugłos (z wykorzystaniem agogiki,
dynamiki i metrorytmiki)
Uczeń zna zasady:
komputerowego zapisu muzycznego
Formy sprawdzania osiągnięć ucznia
1. Cząstkowe sprawdziany pisemne - sprawdzające opanowanie bieżących zagadnień.
2. Sprawdziany pisemne określające stopień opanowania materiału teoretycznego, obejmujące
większą partię materiału.
3. Kartkówki obejmujące co najwyżej trzy ostatnie tematy lekcyjne.
4. Testy.
5. Odpowiedzi ustne obejmujące większą partię materiału lub trzy ostatnie tematy lekcyjne.
6. Prace domowe.
7. Aktywność na zajęciach, systematyczność pracy ucznia.
Kryteria ocen z przedmiotu
komputerowej edycji nut
Zasady
muzyki
z
elementami
 Stopień celujący - 6
Oznacza, że uczeń dokładnie opanował materiał wskazany w wymaganiach edukacyjnych,
a ponadto posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program.
Samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, biegle posługuje się zdobytymi
wiadomościami, wnikliwie analizuje materiał teoretyczny i umiejętnie stosuje go w praktyce.
Wiedzę o muzyce poszerza poprzez samodzielne lektury.
Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobry plus, rozwiązuje dodatkowe problemy o
dużym stopniu trudności lub wykraczające poza program.
Aktywnie i z dużym zaangażowaniem uczestniczy w zajęciach lekcyjnych.
 Stopień bardzo dobry - 5
Oznacza, że uczeń całkowicie spełnia wymagania edukacyjne dla danej klasy.
Dokładnie opanował materiał i potrafi zastosować zdobyte wiadomości w praktyce.
Umiejętnie ustala korelacje między przedmiotami.
Samodzielnie i systematycznie przygotowuje się do zajęć. Aktywnie w nich uczestniczy.
Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobrą.
 Stopień dobry - 4
Oznacza, że spełnienie wymagań edukacyjnych nie jest pełne, ale nie przewiduje się
problemów w dalszym kształceniu.
Uczeń poprawnie formułuje zagadnienia i samodzielnie rozwiązuje problemy nie
wykraczające poza program nauczania.
Systematycznie przygotowuje się do zajęć i uważnie śledzi ich przebieg.
Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobrą.
 Stopień dostateczny - 3
Oznacza, że uczeń spełnił jedynie podstawowe wymagania edukacyjne, co może oznaczać
trudności w toku dalszego kształcenia.
Opanował elementarne umiejętności i wiadomości, rozwiązuje problemy typowe o
niewielkim stopniu trudności.
Systematycznie przygotowuje się do zajęć. Uważnie śledzi przebieg lekcji i sygnalizuje
występujące trudności w zrozumieniu materiału.
Na sprawdzianach uzyskuje oceny pozytywne.
 Stopień dopuszczający - 2
Oznacza, że spełnianie wymagań edukacyjnych jest minimalne i poważnie utrudni, a nawet
może uniemożliwić dalsze kształcenie.
Uczeń słabo opanował materiał praktyczny i teoretyczny; zna jedynie niezbędną terminologię
muzyczną, wykazuje ogólną orientację wśród form i gatunków w muzyce danego okresu
historycznego.
Nie potrafi rozwiązywać problemów typowych, rozwiązuje problemy proste.
W ramach pracy domowej słabo przygotowuje się do zajęć.
Uważa na lekcjach i stara się w maksymalnym stopniu zrozumieć i opanować materiał
podstawowy.
Większość ocen ze sprawdzianów jest różna od jedynki.
 Stopień niedostateczny - 1
Oznacza, że uczeń wyraźnie nie spełnia wymagań edukacyjnych.
Nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, nie potrafi rozwiązywać problemów
o elementarnym stopniu trudności.
Nie jest w stanie samodzielnie przygotować zadań domowych.
Na sprawdzianach otrzymuje przeważnie oceny niedostateczne.
Braki w opanowaniu materiału są tak duże, że uniemożliwiają kontynuację kształcenia.