Różne rodzaje zagadek w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym

Nauczanie przedszkolne i zintegrowane
Różne rodzaje zagadek w pracy z dziećmi
w wieku przedszkolnym
Marzena Kagan
Nauczyciel Oddziału Przedszkolnego przy Szkole Podstawowej w Izbiskach
[email protected]
Zagadki są jedną z form zabaw dydaktycznych. S. Szuman i T. Dunin –
Tombińska definiują zagadkę jako zadanie umysłowe. Zagadka posiada następujące
cechy: omawia nienazwany przedmiot, operuje obrazami i przenośniami, w jej
tekście występuje często pozorna sprzeczność. W każdej zagadce zawarte jest
jakieś zadanie umysłowe. Przy jej rozwiązaniu konieczne jest przypomnienie,
porównanie, dostosowanie danych cech przedmiotu, którego poszukujemy. J. Siejka
– Domańska dzieli zagadki na obrazkowe, rysunkowe i słowne. Rozwiązywanie
zagadek jest czynnością interesującą i bardzo lubianą przez dzieci. Sprawia im
przyjemność pokonywanie trudności i znajdowanie prawidłowych odpowiedzi.
Najczęściej wykorzystywane w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym są
następujące typy zagadek.
1. Zagadki obrazkowe są to wszelkiego typu historyjki obrazkowe, pary
obrazków do wskazywania podobieństw i różnic, loteryjki, puzzle, domino,
karty do gry „Piotruś”.
2. Zagadki rysunkowe to rebusy, kropkowane rysunki, teatr cieni, labirynty,
dobieranki, wykreślanki, krzyżówki.
3. Zagadki słowne to szarady (krótkie wierszyki) i zagadki logiczne (np.
matematyczne zadania tekstowe).
Zagadki rozwijają umysł, wyobraźnię i poszerzają wiedzę o rzeczywistości.
Służą również utrwalaniu zdobytych wiadomości i umiejętności. Prawidłowo
dobrane zagadki powinny spełniać kilka warunków:
Tekst zagadki powinien być w pełni zrozumiały dla dzieci, czyli dostosowany
do wieku, stopnia rozwoju umysłowego i środowiska danej grupy.
Zagadka powinna być odpowiednio trudna dla dzieci, które mają ją rozwiązać.
Zagadka powinna zawierać treść przydatną dla rozwoju wiadomości dziecka
o świecie i jego postawy wobec rzeczywistości.
Zagadka powinna być nienaganna pod względem logicznej struktury i formułowania wyrażonych w niej myśli.
33
Marzena Kagan – Różne rodzaje zagadek w pracy z dziećmi...
Zagadka powinna być interesująca i estetycznie nienaganna.
Wybór zagadek przydatnych do wykorzystania w czasie zajęć można znaleźć
w czasopismach dziecięcych np. „Świerszczyk”, „Barwy Roku”, „Malowanka
Przedszkolaka”, „Miś”, „Płomyczek”, „Abecadło”, „Ciuchcia”. Gotowe wybory
zagadek zawierają książki:
– „Zagadki dla najmłodszych”, red. J. Stec, P. W. „M. A. C.” S.A., Kielce
1992.
– „Przyrodnicze zagadki Agatki”, red. E., J., P. Frątczakowie, Oficyna
Wydawnicza Arcanum, Bydgoszcz 1992.
Scenariusze zajęć z wykorzystaniem zagadek zawierają czasopisma:
„Wychowanie w Przedszkolu”, „Forum Nauczycieli Moja Szkoła – Wychowanie
Przedszkolne” i inne.
Przykłady zagadek związanych z tematem „ZWIERZĘTA NA WSI”.
ZAGADKI SŁOWNE:
„Bywa siwy, gniady, kary.
Wozi ludzi i ciężary”
(koń)
„To zagadka bardzo krótka:
nogi, rogi, ogon, bródka.”
(koza)
„Mruczy, kiedy drzemie,
lubi grzać się w słońcu.
Ma k na początku,
T zaś ma na końcu”
(kot)
„Dobre ma zwyczaje,
ludziom mleko daje.”
(krowa)
„Ma długie uszy, futerko puszyste.
Ze smakiem chrupie sałaty listek.”
(królik)
„Słabo fruwa, choć to ptak.
A jak śpiewa? – ko-ko-dak.
(kura)
„Co to za panie mają pasiaste ubranie?
Od nich słodki miodek na pewno dostaniesz.”
(pszczoły)
34
CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr 1/2004
„Mieszka w małym domku.
Pilnuje dużego.
Miły jest dla swoich,
Szczeka na obcego.”
(pies)
„Mieszka w chlewiku tłuścioszka znana.
Przez ludzi na słoninkę u mięso chowana.”
(świnka)
ZAGADKI RYSUNKOWE
Rozwiąż krzyżówkę a dowiesz się, jakie zwierzę daje mleko. Czy potrafisz
wskazać inne zwierzę dające mleko?
1
2
3
4
5
1.
2.
3.
4.
5.
Woła kukuryku!
Robi kopce z ziemi.
Zły jak…
Nocny ptak.
Ma wspaniały wielki ogon.
Zgadnij, jakie to zwierzę? (Kropkowany rysunek)
35
Marzena Kagan – Różne rodzaje zagadek w pracy z dziećmi...
Wskaż różnice:
36