Wyzwania dla sektora finansowego związane ze

Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP
Wyzwania dla sektora finansowego związane
ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
2
Środowisko niskich stóp procentowych
13%
■ Na tle gospodarek
najwyżej
rozwiniętych poziom
stóp w Polsce jest
relatywnie wysoki
11%
9%
7%
5%
3%
1%
-1%
11-2002
5-2003
11-2003
5-2004
11-2004
5-2005
11-2005
5-2006
11-2006
5-2007
11-2007
5-2008
11-2008
5-2009
11-2009
5-2010
11-2010
5-2011
11-2011
5-2012
11-2012
5-2013
11-2013
5-2014
11-2014
5-2015
11-2015
5-2016
■ W następstwie
globalnego kryzysu,
poziom stóp
procentowych jest na
historycznie niskim
poziomie
Źródło: NBP
Polska
Strefa euro
Stany Zjednoczone
Japonia
Czechy
Węgry
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
3
Wpływ niskich stóp na sektor bankowy
2,0%
6%
1,5%
5%
1,0%
4%
0,5%
3%
0,0%
Sektor Bankowy
Banki spółdzielcze
Sektor Bankowy
Banki spółdzielcze
Zwrot z aktywów (ROA)
Wynik odsetkowy do aktywów (NIM)
Źródło: NBP
Źródło: NBP
2016-06
2015-12
2015-06
2014-12
2014-06
2013-12
2013-06
2012-12
2012-06
2011-12
2011-06
2010-12
2010-06
2009-12
2008-12
2016-06
2015-12
2015-06
2014-12
2014-06
2013-12
2013-06
2012-12
2012-06
2011-12
2011-06
2010-12
2010-06
0%
2009-12
-1,5%
2009-06
1%
2008-12
-1,0%
2009-06
2%
-0,5%
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
4
Wpływ niskich stóp procentowych na instytucje niekredytowe
■ Niskie znaczenie
produktów o
gwarantowanej stopie
zwrotu
■ Spadek stóp
procentowych nie
wpłynął istotnie na
pogorszenie
rentowności
niekredytowych
instytucji
■ Wskaźniki rentowności
pozostają wysokie
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2008
2009
2010
2011
PTE
2012
TFI
2013
2014
2015
ZU
Rentowność kapitału własnego PTE, TFI i zakładów ubezpieczeń w
latach 2008–2015
Źródło: NBP
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
5
Niskie stopy procentowe a akcja kredytowa
%
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
85 80
77
57 54
45 37
33 33 28
17 17 11 10 9
9 8 7 4
0
-13 -25
-29 -30
-57
Słowacja
Polska
Luksemburg
Czechy
Szwecja
Finlandia
Malta
Bułgaria
Cypr
Francja
Rumunia
Austria
Belgia
Włochy
Dania
Holandia
Grecja
Niemcy
Strefa euro
Wielka Brytania
Portugalia
Słowenia
Węgry
Hiszpania
Irlandia
■ W porównaniu z
innymi krajami Unii
Europejskiej tempo
wzrostu kredytów w
Polsce w ciągu
ostatnich lat było
jednym z najwyższych
■ Silna pozycja
kapitałowa banków,
stabilny wzrost
gospodarczy i
korzystna sytuacja na
rynku pracy sprzyjały
przyrostowi akcji
kredytowej w Polsce
Wzrost kredytów dla sektora niefinansowego w okresie
od 2008 r. do czerwca 2016 r. w wybranych krajach
Źródło: : obliczenia NBP na podstawie danych EBC
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
6
Akcja kredytowa a stabilność finansowa
Kredyty**
PKB
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
3-2016
9-2015
3-2015
9-2014
3-2014
9-2013
3-2013
9-2012
3-2012
9-2011
3-2011
9-2010
3-2010
9-2009
3-2009
9-2008
3-2008
9-2007
3-2007
9-2006
3-2006
9-2005
3-2005
0%
9-2004
■ Tempo akcji
kredytowej nie
stanowiło bariery dla
rozwoju
gospodarczego.
Kredyty*
3-2004
■ Tempo wzrostu
kredytów dla sektora
niefinansowego w
ostatnich trzech
latach było zbliżone
do nominalnego
tempa wzrostu PKB.
Tempo wzrostu nominalnego PKB i kredytów dla sektora
niefinansowego, r/r
Uwaga: kredyty* – roczne tempo wzrostu, średnia ruchoma z trzech miesięcy; kredyty** – roczne tempo
wzrostu po wyeliminowaniu wpływu zmian kursowych, średnia ruchoma z trzech miesięcy.
Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych GUS i NBP.
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
7
Akcja kredytowa a stabilność finansowa
III kw. 2015 r.
Kredyt dla prywatnego sektora niefinansowego do PKB
IV kw. 2015 r.
I kw. 2016 r.
II kw. 2016 r.
Długookresowy trend
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
1995
1996
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2011
2012
2013
2014
2015
2016
0%
Wartość poniżej/powyżej trendu
8%
Spowolnienie
Ekspansja
6%
4%
2%
0%
-1,5% -1,0% -0,5% 0,0%
-2%
0,5%
1,0%
1,5%
-4%
-6%
Depresja
Ożywienie
-8%
Spadek/wzrost odchylenia od trendu
Stosunek zadłużenia prywatnego sektora
niefinansowego do PKB
Pozycja w cyklu kredytowym
Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych NBP i GUS.
Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych NBP i GUS.
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Niskie stopy procentowe – perspektywy
■ Brak nierównowag na rynku nieruchomości mieszkaniowych – rosnący
popyt jest zaspokajany przez rosnącą podaż
■ Pewna nadpodaż na rynku nieruchomości komercyjnych – istotna rola
finansowania zagranicznego
■ Brak sygnałów o nierównowagach na rynkach finansowych
■ Wyzwania związane z kredytami mieszkaniowymi o zmiennej stopie –
konieczność uwzględnienia przez kredytodawców i kredytobiorców
możliwości wzrostu stóp w przyszłości
8