nr 12/16, s. 1 - European Union Law.pl

Do kogo należy notyfikacja Brexitu?
Coraz bardziej staje się widoczne, że z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE będzie się wiązać wiele nowych, nierozpoznanych jeszcze problemów prawnych. Są to głównie problemy prawa unijnego, ale ponadto także prawa brytyjskiego. Stosownie
do art. 50 TUE ust. 1: „Każde państwo członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o wystąpieniu z Unii”. Przedmiotem kontrowersji stało się niedawno właśnie to, co wynika z brytyjskich „wymogów konstytucyjnych”,
a ścisłej: kto jest upoważniony do notyfikowania Radzie Europejskiej zamiaru Brexitu w ślad za referendum z czerwca 2016 r.: rząd czy
parlament? Zagadnienie to, dotykające fundamentów brytyjskiego prawa konstytucyjnego, rozstrzygnął w listopadzie 2016 r. orzekający w pierwszej instancji Wysoki Trybunał (The High Court of Justice). Decydujące znaczenie w sprawie miało rozgraniczenie – z jednej strony – zasady suwerenności parlamentu, zgodnie z którą parlament może wydawać ustawy, jakie uważa za stosowne, a z drugiej
strony, kompetencji wynikających z prerogatyw Korony, wykonywanych przez rząd poza nadzorem parlamentarnym. Do prerogatyw
Korony należy m.in. zawieranie i wypowiadanie umów międzynarodowych.
Sąd brytyjski orzekł, że notyfikacja decyzji o Brexicie nie mieści się w zakresie kompetencji objętych prerogatywami Korony. Przystąpienie Zjednoczonego Królestwa do Wspólnoty Europejskiej nastąpiło na podstawie ustawy z 1972 r. (The European Community
Act). Z ustawy tej wynikało, że przynależność do WE (obecnie UE) wpływa na prawo wewnętrzne, czyli na obszar objęty ustawami
parlamentu. Choć więc sprawy międzynarodowe należą do prerogatyw Korony (władzy wykonawczej), to jednak wystąpienie z Unii
wywoła także zmiany w prawie wewnętrznym. Wysoki Trybunał uwzględnił zatem specyfikę prawa unijnego, ściśle związanego z prawem brytyjskim. Wobec tego, notyfikacja przez rząd wystąpienia z Unii wkraczałaby w obszar suwerenności parlamentu.
Przedstawiony powyżej wyrok został zaskarżony do Sądu Najwyższego przez rząd, który obawia się, że wymaganie decyzji parlamentu opóźni procedurę Brexitu, a także być może wyznaczy po części warunki, na jakich miałoby się odbywać wystąpienie z Unii
Europejskiej i przyszłe stosunki Zjednoczonego Królestwa z tą organizacją.
Prof. Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Whose task it is to make Brexit notification?
It is becoming increasingly clear that withdrawal of the United Kingdom from the EU will involve many new, as yet uncharted,
legal problems. These are mainly problems of EU law, but also UK law. Pursuant to Art. 50(1) TEU: ‘Any Member State may decide
to withdraw from the Union in accordance with its own constitutional requirements.’ A controversy has recently arisen precisely as to
what follows from the UK ‘constitutional requirements’ or, more specifically: who is authorised to notify the European Council of the
Brexit intention after the June 2016 referendum – the government or the parliament? This issue, touching upon the foundations of UK
constitutional law, was resolved in November 2016 by the High Court of Justice, at first instance. In this case, the decisive factor was
drawing a boundary between, on the one hand, the principle of parliamentary sovereignty, according to which the parliament may
make any laws it sees fit, on the other hand, the powers resulting from the royal prerogative, exercised by the government outside the
parliament’s supervision. The royal prerogative includes, e.g. making and revoking international agreements.
The UK court held that notification of the Brexit decision was outside the powers covered by the royal prerogative. The accession of
the UK to the European Community took place on the basis of the European Community Act of 1972. What followed from this Act
was that membership of the EC (now EU) influences the internal law, that is, the area covered by acts of parliament. So even though
international affairs are included in the royal prerogative (executive power), withdrawal from the EU will also result in changes in
internal law. Thus the High Court took into account the particularities of EU law, which is closely linked with UK law. Consequently,
the government’s notification of the intention to leave the EU would encroach upon the area of parliamentary sovereignty.
The government appealed against the aforementioned judgment to the Supreme Court. The government fears that the requirement
of the parliament’s decision will delay Brexit procedure and, perhaps, also partially determine the terms on which the UK should leave
the EU and its future relationships with the organisation.
Prof. Stanisław Biernat
Editor-in-Chief of „EPS”
Europejski Przegląd Sądowy grudzień 2016
1