wielki sandr brdy plb220001

WIELKI SANDR BRDY
PLB220001
Dolina Brdy na wschód od Konarzynek
Fot. Grzegorz Rąkowski
Łabędzie krzykliwe na przelotach Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Obszar obejmuje położony na północ od Chojnic fragment
zachodniej części Borów Tucholskich z zespołem kilkudziesięciu jezior.
Dominuje tu piaszczysta równina sandrowa, której krajobraz urozmaicają
liczne głębokie rynny i zagłębienia wytopiskowe wypełnione wodami
jezior i torfowiskami, doliny rzek oraz wydmy i ostańcowe wzniesienia
morenowe. Główne rzeki na omawianym obszarze to Brda i jej dopływ
Zbrzyca. Obie rzeki przepływają przez liczne jeziora, mają głęboko wcięte
doliny oraz kręte koryta i bystry prąd. W obrębie obszaru znajduje się
ponad 50 jezior o powierzchni większej niż 1 ha, z których największe to
jeziora: Charzykowskie (1 363 ha), Karsińskie (583 ha), Kruszyńskie
(492 ha) i Ostrowite (272 ha). Większość jezior na omawianym obszarze
to jeziora rynnowe, należące do typu jezior oligotroficznych
i mezotroficznych. Licznie występują tutaj niewielkie jeziora dystroficzne
otoczone torfowiskami oraz rzadziej spotykane jeziora lobeliowe.
W dolinach rzek i w sąsiedztwie jezior znajdują się łąki oraz torfowiska
niskie i przejściowe, natomiast w bezodpływowych zagłębieniach terenu,
na stosunkowo niewielkich powierzchniach, występują torfowiska
wysokie. Wśród zbiorowisk leśnych na terenie obszaru występują
najbardziej typowe dla regionu dorodne bory świeże, z najlepiej
zachowanymi w Borach Tucholskich starodrzewami. Mniejsze
powierzchnie zajmują bory suche, bory wilgotne i bory mieszane. Spotyka
się też nieduże płaty borów bagiennych oraz towarzyszące rzekom
i jeziorom łęgi i olsy, a także grądy porastające żyźniejsze gleby i zbocza
rynien polodowcowych.
Obszar leży w obrębie rezerwatu biosfery „Bory Tucholskie” i obejmuje
w całości Park Narodowy „Bory Tucholskie” (4 613,04 ha) wraz z otuliną
(12 980,52 ha) oraz Zaborski Park Krajobrazowy (34 026 ha). W granicach
obszaru znalazło się 5 rezerwatów przyrody: „Bagno Stawek” (40,80 ha),
„Jezioro Laska” (70,40 ha), „Jezioro Małe Łowne” (37,83 ha), „Nawionek”
(10,67 ha) i „Piecki” (19,42 ha), a także 2 siedliskowe obszary Natura 2000:
Sandr Brdy PLH220026 (7 492,6 ha) oraz Doliny Brdy i Chociny
PLH22058 (1 455,8 ha) i fragmenty obszarów Czerwona Woda pod
Babilonem PLH220056 i Las Wolność PLH220060.
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków ptaków na
terenie obszaru sprzyja rozległość występujących tu kompleksów leśnych,
a także różnorodność siedlisk związana z położonymi wśród lasów
jeziorami, torfowiskami, łąkami i dolinami rzecznymi oraz prowadzona
na terenach nieleśnych ekstensywna gospodarka rolna. Do najważniejszych
zagrożeń dla awifauny i jej siedlisk w obszarze należą: żywiołowy rozwój
turystyki, w tym zwłaszcza turystyki wodnej, oraz związanej z nią
infrastruktury, zabudowa rekreacyjna brzegów jezior i rzek, kolidowanie
terminów prowadzenia niektórych prac leśnych z sezonem lęgowym
ptaków, a także zmiana lub porzucenie tradycyjnego użytkowania
rolniczego nieleśnych enklaw.
Wielki Sandr Brdy jest ostoją ptaków wodno-błotnych i leśnych
oraz jedną z ważniejszych w kraju ostoi lęgowych puchacza Bubo bubo
(9 - 10 par lęgowych, ok. 4% ogólnokrajowej populacji lęgowej) i gągoła
Bucephala clangula (65–72 par lęgowych, ok. 5% ogólnokrajowej populacji
lęgowej). Stosunkowo znaczną liczebność osiągają również tutejsze
populacje lęgowe nurogęsia Mergus merganser (16 par lęgowych, ok. 2%
ogólnokrajowej populacji lęgowej) i kani rudej Milvus milvus (15 par
lęgowych, ok. 2% ogólnokrajowej populacji lęgowej). Omawiany obszar
jest także miejscem odbywania jesiennych zlotowisk żurawi Grus grus,
które gromadzą się tu w tym okresie w zgrupowaniach liczących do 1 800
osobników, a także stanowi jedno z ważniejszych w kraju zimowisk
łabędzia krzykliwego Cygnus cygnus (93–400 osobników).
Powierzchnia: 37 106,25 ha
Rok zatwierdzenia: 2004
Region geograficzny: Pojezierze Południowopomorskie
Mezoregiony: Równina Charzykowska, Bory Tucholskie
Położenie administracyjne: województwo pomorskie, powiaty bytowski
i chojnicki
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Gdańsku
ul. Chmielna 54/57
80-748 Gdańsk
tel: 58 68 36 800, fax: 58 68 36 803
e-mail: [email protected]
www.gdansk.rdos.gov.pl
Park Narodowy „Bory Tucholskie”
ul. Długa 33
89-606 Charzykowy
tel: 52 398 83 97, fax: 52 398 83 97
e-mail: [email protected]
www.park.borytucholskie.info
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.