wrzesień w bibliotece

WRZESIEŃ W BIBLIOTECE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Tel.: 5525660, fax 5525659, e-mail: [email protected]
http://www.buw.uw.edu.pl
wrzesień 2009 r.
FESTIWAL NAUKI W BUW
XIII Festiwal Nauki odbył się w dniach 19-28 września.
W Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie odbyły się dwa spotkania przygotowane przez
Alinę Cywińską Bohaterowie pewnej fotografii: „wychowańcy” Wydziału FilologicznoHistorycznego Szkoły Głównej na zjeździe w 1903 roku. Pierwsze spotkanie, które odbyło się
21 września było przygotowane jako lekcja festiwalowa, wzięli w nim udział uczniowie
gimnazjum z Białołęki, a takŜe inni zainteresowani tematem. MłodzieŜ niezwykle aktywnie
uczestniczyła w wykładzie połączonym z pokazem. Zaprezentowano fotografię, na kanwie
której został osnuty wykład. Warto przypomnieć, Ŝe fotografia pochodzi ze zbiorów Gabinetu
Dokumentów śycia Społecznego BUW i przedstawia absolwentów i niektórych
wykładowców Wydziału Filologiczno-Historycznego Szkoły Głównej Warszawskiej, którzy
wzięli udział we wspomnianym zjeździe w 1903 roku. Oprócz wymienionej fotografii
zaprezentowano prace, których autorami byli „bohaterowie” owej fotografii, omówiono ich
działalność, rolę i znaczenie w kulturze polskiej końca XIX i początku XX wieku.
Podkreślono takŜe znaczenie i miejsce tej Szkoły w historii Uniwersytetu Warszawskiego. W
dniu 25 września ten sam temat został zaprezentowany w wersji rozszerzonej jako wykład
otwarty dla publiczności festiwalowej. W spotkaniu wzięło udział około trzydziestu osób, w
większości pracowników Biblioteki. Przygotowanie tematu wymagało wielu Ŝmudnych
poszukiwań i ogromnego wkładu pracy ze strony wykładowcy. Bogata dokumentacja
wykładu znajduje się w zbiorach GDśS BUW.
Emilia Słomianowska-Kamińska
Jakuba Kubickiego przygoda z kościołem Ujazdowskim i Świątynią Opatrzności — pod takim
tytułem odbyło się w ramach tegorocznego Festiwalu Nauki jedno ze spotkań
organizowanych w Bibliotece. Wykład wraz z pokazem oryginalnych rysunków z Gabinetu
Rycin wygłosił Przemysław Wątroba.
Temat Świątyni Opatrzności od wielu lat wzbudza wiele emocji, takŜe i tym razem
zgromadził kilkadziesiąt osób zainteresowanych wysłuchaniem opowieści o początkach
powstania idei budowy kościoła. Prelegent szczegółowo przedstawił proces, w którym król
Stanisław August – pierwszy pomysłodawca wzniesienia budowli, a takŜe Jakub Kubicki –
główny projektant, dochodzili do ostatecznego kształtu i umiejscowienia kościoła. Spośród
setek rysunków uczestnicy wykładu mieli szanse zapoznać się z kilkudziesięcioma z nich,
dzięki ciekawej prezentacji cyfrowej. Wszystkie opatrzone komentarzami na temat
elementów architektonicznych pozwoliły zrozumieć zawiłości kolejnych faz projektowania.
Powszechny zachwyt i wielkie zainteresowanie wzbudziła trójwymiarowa wizualizacja bryły
kościoła po raz pierwszy prezentująca nigdy nie wykonaną w rzeczywistości Świątynię.
MoŜliwość obejrzenia zrealizowanej cyfrowo budowli podziałała na wyobraźnię wszystkich
uczestników pokazu, którzy zasypali wykładowcę pytaniami. Na koniec prelegent oprowadził
słuchaczy po mini-wystawie stworzonej na potrzeby wykładu, na której moŜna było obejrzeć
1
oryginały XVIII wiecznych rysunków, pokazywanych wcześniej w prezentacji. Po
zakończeniu spotkania uczestnicy jeszcze długo oglądali projekty architektoniczne,
podziwiając kreskę i precyzję wykonania.
Wykład zakończył się wielkim sukcesem. Pomimo obaw autora tematyka przyciągnęła rzesze
zainteresowanych, za równo specjalistów z dziedziny historii sztuki i architektury, ale teŜ
uczniów, studentów i wiele innych osób ciekawych poznania historii budowy Świątyni.
Wszyscy wyszli zachwyceni nie tylko pięknymi rysunkami i ciekawą prezentacją, ale teŜ
niezwykle interesującym sposobem przedstawienia tematu. Pozostaje tylko mieć nadzieję, Ŝe
nie był to ostatni wykład Przemysława Wątroby, który ma jeszcze wiele ciekawych tematów
do opowiedzenia.
Zofia Kajczuk
WYSTAWA DARWIN NOW
21 września British Council we współpracy z ambasadą Wielkiej Brytanii w Warszawie,
Wydziałem Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie,
Warszawskim Festiwalem Nauki oraz Szkołą Festiwalu Nauki zaprosiło warszawiaków na
otwarcie wystawy Darwin Now, poświęconą dziedzictwu Karola Darwina. Wystawa
zorganizowana została z okazji przypadającej na 2009 rok dwusetnej rocznicy urodzin
Darwina i sto pięćdziesiątej rocznicy publikacji jego przełomowego dzieła „O powstawaniu
gatunków drogą doboru naturalnego”.
Wystawa Darwin Now opowiada historię powstania ksiąŜki Karola Darwina, zarysowuje jej
główne idee i wyjaśnia w jaki sposób tworzą one podstawy współczesnej biologii
i medycyny, czyniąc teorię brytyjskiego naukowca jednym z najwaŜniejszych narzędzi
uŜywanych przez biologów, wykorzystywanym bardzo szeroko, zarówno przy np. badaniach
zmian klimatu, jak i replikacji DNA. Pozwala bliŜej zapoznać się z dorobkiem wybitnego
brytyjskiego uczonego i jego teorią ewolucji.
Podczas wernisaŜu znany brytyjski biolog, dr Jeremy Pritchard z Uniwersytetu w
Birmingham wygłosił wykład Ewolucja ewolucji: rozwój niebezpiecznej idei Darwina.
Opowiedział w nim o tym, Ŝe teoria Darwina ma wpływ na rozwój wielu współczesnych
nauk, a uczeni odwołują się do niej szukając odpowiedzi na niektóre z najwaŜniejszych pytań
XXI wieku. Przypomniał teŜ, Ŝe teoria ewolucji nadal budzi kontrowersje i, pomimo swojej
prostoty, często bywa niezrozumiana, a czasem nawet celowo źle interpretowana.
Więcej informacji na www.britishcouncil.org/pl/poland-darwin-now
oraz www.britishcouncil.org/darwin.
Katarzyna Naszarkowska, British Council
DOROCZNE SPOTKANIE GRUPY UśYTKOWNIKÓW SYSTEMU VIRTUA Z EUROPY,
ŚRODKOWEGO WSCHODU I AFRYKI (EMEAUG)...
.. odbyło się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Gdańsku, w dniach 16-18 września.
Firma zaprezentowała trzy najnowsze produkty: Chamo, Vital i Visualiser, które utrzymane w
jednorodnej szacie graficznej zapewnią dostęp do katalogu zbiorów, obsługę biblioteki
cyfrowej oraz dostęp do wielu wytypowanych przez bibliotekę baz. Łączy je jednorodny,
sklalowalny, intuicyjny w uŜyciu interfejs wyszukiwania i prezentacji danych poprzez portal
www. W wyszukiwaniu i grupowaniu danych wspomagają uŜytkownika tzw. fasety
określające róŜne cechy dokumentu, a bazujące na danych z opisu bibliograficznego. W
Chamo wdroŜono takŜe szereg rozwiązań z Internetu społecznościowego, jak recenzje,
tagowanie publikacji, moŜliwość sporządzania spersonalizowanych list, czy powiadamianie o
nowych publikacjach za pomocą narzędzi RSS, a takŜe uproszczoną do niezbędnego
minimum prezentację najbardziej potrzebnych danych o poszukiwanych publikacjach.
2
Docelowo przeglądarka internetowa Chamo przejmie funkcje dotychczasowego klienta
systemu Virtua, takie jak wprowadzanie danych, wyszukiwanie, obsługa wypoŜyczeń i będą
one realizowane za pomocą jednego wspólnego programu dostępnego przez przeglądarkę
www. Pokazano takŜe ulepszoną nakładkę FRBR, która będzie zawierała narzędzie do
wprowadzania danych oraz mechanizm do ich łatwego przekształcania z postaci MARC na
postać FRBR i odwrotnie.
Uczestnicy spotkania z Centrum NUKAT(4) i BUW(3) brali udział w wybranych przez siebie
seminariach i warsztatach tematycznych. Dyr. Ewa Kobierska Maciuszko na sesji Schow and
Tell przedstawiłą prezentację: Polish National Union Catalog (NUKAT) - leading library’s
point of view.
Podczas uroczystej kolacji firma VTLS okazałym tortem uczciła 25-lecie swojej aktywności
na rynku oprogramowania bibliotecznego. Obecność na kolacji dr Juranda Czermińskiego
wywołała wspomnienia początków komputeryzacji z lat 1991/92 i radość ze spotkania
nielicznych juŜ uczestników tamtych wydarzeń.
Maria Burchard
KONFERENCJE
Konferencja Zbiory specjalne i regionalia w polskich bibliotekach naukowych i publicznych
odbyła się w dniach 9–11 września w Szczecinie. Była to III Ogólnopolska Konferencja
Naukowa zorganizowana przez Bibliotekę Główną Uniwersytetu Szczecińskiego.
Zaprezentowano 22 referaty w ramach pięciu sesji plenarnych: „Znaczenie zbiorów
specjalnych dla nauki”, „Zbiory specjalne w bibliotekach polskich”, „Starodruki, rękopisy i
pamiętniki”, „Ikonografia, plakaty, afisze, ekslibrisy”, „Prasa i współczesne formy zbiorów
specjalnych”. BUW reprezentowała Wanda M. Rudzińska, która prowadziła pierwszą sesję
konferencji (w zastępstwie nieobecnej Haliny Ganińskiej), a w ramach sesji drugiej
przedstawiła referat Skarbnica nauki i sztuki – zbiory specjalne w Bibliotece Uniwersyteckiej
w Warszawie.
Dyskusje plenarne i rozmowy kuluarowe były bardzo oŜywione i wielowątkowe. Dotyczyły
m.in. zagadnień merytorycznych i terminologicznych, zasad gromadzenia, opracowania i
udostępniania, działalności naukowej i publikacji, prawa autorskiego. Potrzeba kontaktów i
wymiany poglądów była bardzo wyraźna – zorganizowanie konferencji poświęconej zbiorom
specjalnym przyjęto z duŜą satysfakcją.
Zwracano uwagę, iŜ w dobie nowych, cyfrowych nośników informacji warto się zastanowić
nad tym co w kaŜdej bibliotece jest wartością niepowtarzalną, co decyduje i decydować
będzie w przyszłości o róŜnorodności bibliotecznych zbiorów. W tym kontekście, zdaniem
uczestników konferencji, wzrasta znaczenie zbiorów specjalnych, które stanowią istotną bazę
naukowo-badawczą, oferującą niezwykle bogaty zasób niepowtarzalnych źródeł. Ich naukowe
opracowanie, publikowanie katalogów i upowszechnianie informacji o zasobach – podnosi
rangę biblioteki i zwiększa jej atrakcyjność dla poszukujących materiałów źródłowych
czytelników.
Uznano za niezbędne stworzenie sukcesywnie rozbudowywanej bazy informacji o zbiorach
specjalnych w polskich bibliotekach naukowych i publicznych. Warto dodać, Ŝe od 2007 r.
problematyka zbiorów specjalnych pojawiła się jako wyraźny, nowy nurt w pracy
międzynarodowych organizacji zrzeszających biblioteki naukowe. W Stanach Zjednoczonych
i Kanadzie w ramach ARL (Associaction of Research Libraries) aktywnie działa „Working
Group on Special Collections”, podobna grupa robocza powstała takŜe w ramach LIBER
(Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche).
3
Miłym uzupełnieniem turystyczno – towarzyskim konferencji był wieczorny rejs statkiem po
porcie szczecińskim oraz kolacja na statku Ładoga, a takŜe loteria fantowa.
Wanda M. Rudzińska
Konferencja E-learning wyzwaniem dla bibliotek odbyła się w dniach 23-24 września w
Elblągu. Organizatorami byli: Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna im. Karola
Wojtyły w Elblągu, Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów
w Warszawie, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Elblągu oraz Stowarzyszenie
Bibliotekarzy Polskich.
Referaty podzielono na trzy bloki tematyczne: I - E-learning w teorii, II - E-learning w
kształceniu i doskonaleniu bibliotekarzy, III - E-learning w praktyce.
W konferencji udział wzięły Agnieszka Wróbel i Anna Wołodko, które wygłosiły referat
Kształcenie bibliotekarzy online: od klasyki do awangardy, opisujący doświadczenia
Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie zgromadzone w trakcie realizacji kursu
internetowego dla bibliotekarzy „bibweb”, oraz krótkie badanie przeprowadzone przez OIN
BUW dotyczące przydatności dostępnego obecnie oprogramowania do przeprowadzania
internetowych seminariów w czasie rzeczywistym — webinariów. Na koniec autorki
przedstawiły własne obserwacje dotyczące moŜliwości wykorzystania wirtualnego świata
Second Life jako narzędzia edukacyjnego. Konkluzją wystąpienia było stwierdzenie, Ŝe
bibliotekarze jak nikt inny muszą trzymać rękę na pulsie nowych technologii i stale
wzbogacać instrumentarium szkoleń (zarówno zawodowych, jak i szkoleń uŜytkowników
bibliotek). Warto pamiętać, Ŝe nowe formy edukacji nie wypierają starych, szkolenia
tradycyjne istnieją obok zdalnych i dzięki tej rozmaitości form zwiększa się szansa, Ŝe kaŜdy
znajdzie taki typ szkolenia, jaki najlepiej odpowiada jego potrzebom.
Drugi dzień warsztatów zajęły warsztaty w zakresie oprogramowania moodle.
Strona konferencji: http://www.konferencja-bib.oeiizk.waw.pl/
aw
Konferencja Działalność wydawnicza bibliotek w czasach konwergencji mediów odbyła się
w dniach 24–25 września w Lublinie. Zorganizowała ją, z okazji 65 rocznicy powstania,
Biblioteka Główna Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Patronat honorowy nad
konferencją objął Jego Magnificencja Rektor UMCS prof. dr hab. Andrzej Dąbrowski.
Celem konferencji było podsumowanie dokonań środowiska bibliotekarskiego w rozwijaniu
inicjatyw wydawniczych oraz zebranie przemyśleń na temat tendencji rozwojowych w
bibliotekarskiej działalności publikacyjnej.
Zaprezentowano 14 referatów w ramach trzech sesji plenarnych: „Biblioteka akademicka jako
wydawca”, „Publikacje dla bibliotekarzy i bibliotekoznawców wobec rozwoju form
komunikacji”, „Publikacje bibliotek”. BUW reprezentowała Wanda M. Rudzińska, która w
ramach pierwszej sesji przedstawiła referat Tradycja i współczesność w działalności
wydawniczej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
W dyskusjach plenarnych pojawiły się róŜne wątki – rozwaŜano m.in. moŜliwości współpracy
bibliotek ze środowiskiem ich uŜytkowników w zakresie przepływu informacji dla nauki i
kształcenia oraz współpracy bibliotek i środowisk bibliotekoznawczych w zakresie
działalności publikacyjnej; stawiano pytania dotyczące kształtowania się odbioru czasopism z
obszaru bibliotekoznawstwa i bibliotekarstwa, wpływu publikacji bibliotekarskich na
działania marketingowe oraz oddziaływania konwergencji mediów na kształtowanie się i
rodzaje inicjatyw wydawniczych. Wiele miejsca w dyskusji plenarnej, a takŜe rozmowach
kuluarowych, poświęcono pytaniu – czy biblioteki akademickie mogą i powinny przejąć do
edycji publikacje niskonakładowe (takŜe cyfrowe). Zdaniem prof. dr hab. Jacka
Wojciechowskiego usługi wydawnicze i edytorskie będą w przyszłości waŜną ofertą ze strony
bibliotek akademickich.
4
Konferencji towarzyszyły takŜe atrakcje turystyczne i towarzyskie – przejście Lubelską Trasą
Podziemną, zwiedzanie Kaplicy Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim, spacer uliczkami
Starego Miasta i kolacja w malowniczej restauracji Czarny Tulipan.
Wanda M. Rudzińska
PROMOCJA W SIECI
Internet to olbrzymie medium, w którym kaŜdy moŜe znaleźć coś dla siebie. Co zrobić, Ŝeby
stał się on efektywnym narzędziem do promocji i reklamy instytucji i firm? Na to oraz inne
pytania próbowali odpowiedzieć organizatorzy konferencji Nowe kanały e-marketingu w
Centrum Promocji Informatyki w Warszawie.
Reklama ma to do siebie, Ŝe często denerwuje, ale i tak, poprzez perswazję i działania
podprogowe, robi swoje. Poza gazetami, radiem i telewizją zdąŜyła się juŜ na dobre rozgościć
w stosunkowo młodym Internecie. Wykorzystuje nie tylko klasyczną przestrzeń strony
internetowej, blog czy mailowy newsletter. Pojawia się równieŜ na szybko rozwijających się
portalach społecznościowych i grach komputerowych. Widzimy ją takŜe na znanej kilku
milionom uŜytkowników Naszej Klasie, czy coraz bardziej popularnym Tweeterze. Jednak
najbardziej wszechstronnym portalem społecznościowym jest w tej chwili Facebook, na
którym moŜemy załoŜyć sobie profil, grupę i informować o wydarzeniach lub zapraszać na te,
organizowane przez siebie. Dodatkowo stanowi on jedną z najbardziej Ŝywych form
komunikacyjnych. W krótkich zdaniach moŜemy przekazać znajomym, co aktualnie robimy,
co nas dziś rozśmieszyło, czy teŜ zapytać, czy nie mają przypadkiem ochoty na wspólny seans
filmowy. Dodatkowo kaŜdy moŜe dorzucić do tego swój komentarz. Zasięg tego portalu jest
olbrzymi — to trzynaście milionów uŜytkowników na całym świecie. Firmy komercyjne
wykorzystują Facebooka w rozmaity sposób, m.in. dzięki obszernym działom zdjęć i filmów.
Fani Pepsi zamieszczają na stronie firmy zdjęcia, których bohaterami są oni sami lub ich
bliscy, przyłapani z puszką tego napoju w ręku. Strona Pepsi na Facebooku liczy dziś 220
tysięcy fanów i promuje markę wzdłuŜ i wszerz.
Podobnie promuje się produkty poszczególnych marek w grach komputerowych. Wyobraźmy
sobie, Ŝe ścigamy się samochodem ulicami Warszawy, a w tle mijamy billboardy z reklamami
perfum i telefonów komórkowych, które moŜemy zobaczyć po wyjściu z domu. Co więcej –
wyobraźmy sobie, Ŝe w szaleńczym pościgu skręcamy w ulicę Dobrą i mijamy budynek
BUW. Co z tego zostaje w świadomości gracza? Szczegółowej odpowiedzi mogą nam
udzielić naukowcy, ale z pewnością coś z tego wszystkiego moŜna wykorzystać do
promowania instytucji i działań kulturalno-naukowych.
Alicja Dzierzbicka
***
5
• •• •••••• •••••••••••••••••••••••••••
•
•••••••••••••••••••••••••• ••••• ••••••••••• ••••• ••••••••••••••••••••••••••••••
•
• • •••••••• •••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••• ••••••••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•••••••••••••••• •••••••• ••••••• •• •••••••••• ••••••••••••••••••
6