Scenariusz 2

SCENARIUSZ 2
Scenariusz 2
Propozycja ćwiczeń językowych z wykorzystaniem łaciny. Do pracy z uczniami można wybrać różne teksty; z lektur szkolnych, prasy codziennej czy Internetu. Analiza
i wyjaśnianie słownictwa ułatwia poznanie wspólnej tradycji językowej i pokazuje
przydatność łaciny do nauki języków obcych.
Temat:
Common language – lingua communis – europejska wspólnota językowa
Poziom:
poziom IV.0 (przedmiot uzupełniający), poziom III
Cele językowe:
Uczeń:
yy rozumie terminy wywodzące się z łaciny,
yy samodzielnie wyszukuje i wyjaśnia znaczenia: pojęć, terminów, wyrazów, zwrotów.
Cele kulturowe:
Uczeń:
yy poznaje europejską tradycję językową i wpływ łaciny (częściowo greki)
na kształtowanie się języków obcych i języka polskiego.
Metody i techniki pracy:
yy praca
z tekstem,
yy pokaz multimedialny (Internet – Nuntii Latini),
yy praca ze słownikami i mapą,
yy burza mózgów.
Formy oceniania:
yy ocena osiągnięć :
sprawdzenie umiejętności translacyjnych na przykładach z tekstów literackich i prasowych
– zastępowanie obcych wyrazów i zwrotów wyrazami rodzimymi, tworzenie słowników z terminami.
1/3
SCENARIUSZ 2
Przebieg lekcji:
przygotowanie do zajęć (10 min):
Rozpoczynamy od nawiązania do poprzedniej lekcji, sprawdzenia pracy domowej – wyjaśnienia terminów
angielskich, które mają związek z łaciną. Jeden z nich common language – należy do tematu lekcji. Zapisujemy
temat lekcji i ustalamy znaczenie angielskiego zwrotu. Odwołujemy się do terminów funkcjonujących w języku
polskim: komunalny, komunizm, komunia. Sprawdzamy znaczenie terminu w słowniku angielskim. Pytania:
yy Dlaczego język angielski określamy dzisiaj common language ? (mówi nim cały świat, dość łatwa gramatyka,
przez długi okres duże znaczenie Imperium Brytyjskiego)
yy Common language przed angielskim ? Wyjaśniamy termin: lingua franca.
yy Do kiedy lingua communis była łacina – w Europie i w Polsce ?
yy Jaki był wspólny język przed łaciną – grecka wspólnota językowa - koinh (koine).
1.
Prezentacja materiału lekcyjnego (20 min):
Zapisujemy na tablicy tytuły dzieł nowożytnych autorów spisane po łacinie np.: Nicolaus Copernicus – De
revolutionibus orbium coelestium, Andreas Fricius Modrevius – De re publica emendanda, Erasmus – Epistulae,
I. Newton – Philosophiae naturalis principia mathematica. Metodą burzy mózgów ustalamy znaczenia tytułów,
jak również przyczyny, dla których wymienione dzieła zostały napisane po łacinie. Możemy również wyjaśnić
termin: poezja polsko-łacińska. W zależności od liczebności klasy dzielimy uczniów na grupy lub pary. Rozdajemy
teksty – fragmenty tekstów literackich (wybór z lektur), np.:
yy Jeśli król nie da mnie za to starostwa, to wierzaj waćpan, nie ma justycji w tej Rzeczypospolitej ani rekompensaty
dla zasług i lepiej pono kury sadzić niż głowę pro publico bono narażać.
yy Lepiej byś waćpan narażał bijąc się z nimi, ale widzi mi się, ze pieniądze tylko próżno wyrzucasz na traktamenty,
bo tą drogą ich nie skaptujesz .
H.Sienkiewicz Ogniem i mieczem
2.
Uczniowie opracowują słownik do tekstu – wyjaśniają podkreślone wyrazy, znajdują polskie odpowiedniki.
Następnie możemy rozdać uczniom fragmenty artykułów prasowych , np.:
Dziś Ministerstwo ma ujawnić mediom ostateczne waruniki przetargu na telefonię komórkową trzeciej generacji
(UMTS). Operatorzy GSM naciskali, aby wydano cztery licencje. Dziś po południu na konferencji prasowej
minister łączności, ma zaprezentować założenia przetargu.
„Rzeczpospolita”, 10 X 2000 r.
Jeżeli uczniowie nie uczą się łaciny nauczyciel może rozdać proste teksty łacińskie i pokazać, jak wykorzystać
znajomość języków obcych np. języka angielskiego do rozumienia prostych tekstów, zwrotów, terminów łacińskich,
np.: zdanie z podręcznika do nauki łaciny – Ante duos menses vacatio nobis data erat laboris. Agros, mare visere
nobis gratum est. Feriarum tempore corpora curabamus. Można również wykorzystać jako ciekawostkę stronę
internetową radia fińskiego Nuntii Latini – Finnish Broadcasting Company i wspólnie przeczytać wybrane
informacje, wykorzystując znajomość angielskiego do tłumaczenia wiadomości zapisanych po łacinie, np.:
Juan Carlos, rex Hispaniae, oratione televisifica nuntiavit se coronam esse abdicaturum, ut novae generationi locum
daret. Novum regem fore principem hereditarium Felipe, qui ad regnum paratus esset (…) Primus minister Mariano
Rajoy dixit additione in constitutionem facta fieri posse, ut rex thronum filio cederet. Finnish Broadcasting Company [online] [ dostęp 14.06.2014]
2/3
SCENARIUSZ 2
Utrwalenie materiału lekcyjnego (10 min):
Ćwiczenia językowe, zadania z luką, prawda fałsz. Uczniowie uzupełniają tekst właściwymi terminami pochodzenia
łacińskiego, lub wybierają spośród wyrazów podanych w nawiasach polskie odpowiedniki łacińskich terminów.
Używają kwalifikatorów V (verum) i F (falsum) do oceny zestawionych parami wyrazów o tym samym lub
różnym znaczeniu.
3.
Ewaluacja i wykorzystanie materiału lekcyjnego (5 min)
Zbieramy wnioski o łacinie jako common language – lingua communis:
yy ułatwia rozumienie tekstów literackich, terminów, pojęć i zwrotów z życia codziennego;
yy pomaga w nauce języków obcych;
yy ukazuje wspólne dla naszej cywilizacji zjawiska językowe;
4.
Praca domowa:
Rozdajemy fragmenty różnych tekstów (2-3 zdania), w zależności od biegłości językowej i zainteresowań uczniów.
W tekstach podkreślone są wyrazy łacińskie lub pochodzenia łacińskiego, które trzeba zastąpić polskimi słowami
lub zwrotami. Niektóre teksty będą wymagały również drobnych zmian stylistycznych. Przy wykonywaniu
ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z pomocy słownika łacińsko-polskiego.
5.
3/3