zasady zdrowego żywienia - urozmaicona dieta gwarancją

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA - UROZMAICONA DIETA
GWARANCJĄ NIEZBĘDNYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH,
MINERALNYCH ORAZ WITAMIN.
1
Urozmaicenie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowej
diety, która zapewnia odpowiednią podaż wszystkich składników
pokarmowych. Dotyczy to wyboru produktów spożywczych oraz
zastosowanych różnorodnych technik kulinarnych. Różnorodność potraw ,
estetyczne ich podanie uatrakcyjnia jadłospis i sprawia ,że dzieci chętniej
spożywają posiłek. Należy więc uwzględniać produkty ze wszystkich
podstawowych grup produktów , obejmujących: produkty zbożowe;
warzywa i owoc;, mleko i produkty mleczne; mięso, drób, ryby, wędliny,
jajka, nasiona roślin strączkowych, orzechy; tłuszcze (w ograniczonej
ilości).W jadłospisie przedszkolaka powinny znaleźć się produkty ze
wszystkich wymienionych grup , gdyż każda z nich jest źródłem innych
cennych dla zdrowia dziecka składników odżywczych.
 Piramida Zdrowego Żywienia jest graficznym przedstawieniem grup
produktów spożywczych wchodzących w skład wzorcowej dziennej racji
pokarmowej. W codziennej racji pokarmowej powinien występować co
najmniej jeden produkt z każdej grupy , a pożądana jest większa liczba
produktów. W Piramidzie przedstawiono tylko produkty szczególnie
wartościowe ze zdrowotnego punktu widzenia, co nie wyklucza
możliwości włączenia do dziennej racji pokarmowej innych produktów,
zwyczajowo spożywanych w Polsce, których walory zdrowotne mogą
być nieco mniejsze. W podstawie Piramidy zlokalizowano produkty
zbożowe, których głównym składnikiem są węglowodany złożone.
Powyżej podstawy umieszczono warzywa i owoce. Kolejną grupą
produktów jest mleko i jego przetwory, powyżej produktów mlecznych
występuje grupa różnych produktów, których główną cechą jest duża
zawartość białka, preferowanym produktem są tu ryby i nasiona roślin
strączkowych. Mięso drobiowe uważane jest za zdrowsze niż wieprzowe
lub wołowe. W wierzchołku Piramidy zlokalizowano tłuszcze,
przedstawiając olej jako tłuszcz o najwyższych walorach zdrowotnych.
Poniżej podstawy Piramidy przedstawiono różne formy aktywności
fizycznej dla podkreślenia, że spożycie kalorii powinno być
zbilansowane z wysiłkiem fizycznym. Codzienne uprawianie ćwiczeń
fizycznych jest warunkiem utrzymania dobrego stanu zdrowia. Zwrócić
należy uwagę również na odpowiednie dostarczanie płynów .
2
 PRODUKTY ZBOŻOWE W DIECIE DZIECKA
Produkty zbożowe są głównym źródłem energii dla organizmu, dlatego
powinny one być podstawą codziennej diety zarówno dla osób dorosłych
jak i dzieci. Spożycie tych produktów jest bardzo istotne, gdyż dostarcza
nie tylko wielu cennych składników mineralnych i witamin, ale stanowi
główne źródło węglowodanów złożonych. W wieku przedszkolnym
następuje bardzo intensywny wzrost i rozwój umysłowo-fizyczny dziecka,
dlatego bardzo ważne jest, aby dzieci otrzymywały w tym czasie produkty
zbożowe w odpowiedniej ilości i o odpowiedniej jakości.
Podział produktów zbożowych
Wartość produktów z tej grupy jest różna i zależy przede wszystkim
od stopnia przemiału ziarna. W procesie tym zewnętrzna warstwa jest
usuwana , co powoduje że produkt pod względem żywieniowym jest
mniej wartościowym. W zależności od metody obróbki ziarna, produkty
dzielimy na dwie grupy:
3
PRODUKTY ZBOŻOWE
PEŁNOZIARNISTE
NIEPEŁNOZIARNISTE
( nisko przetworzone)
(wysoko przetworzone)
- otręby, mąki razowe
- mąki pszenne, ryż biały,kasza kus kus
-ryż brązowy, kasze gruboziarniste:
- białe pieczywo, makaron
gryczana, pęczak
- płatki śniadaniowe: kukurydziane,
- pieczywo razowe, makaron, graham,
i pszenne w różnych smakach np.
płatki owsiane, jęczmienne, żytnie
czekoladowe kuleczki
4
Z uwagi na wyższą zawartość witamin, składników mineralnych oraz
błonnika w produktach nieprzetworzonych, powinny one stanowić większą
część codziennie spożywanych produktów z tej grupy. Szczególną uwagę
należy zwrócić na płatki śniadaniowe, gdyż w ich składzie często występują
znaczne ilości cukru, którego wysokie spożycie nie jest korzystne dla
zdrowia dziecka. Dlatego najlepiej podawać płatki owsiane, jęczmienne
z mlekiem z dodatkiem owoców suszonych czy miodu ,a sporadycznie
podawać płatki kukurydziane ,czy inne wysoko przetworzone.
Biszkopty czy chrupki kukurydziane, z uwagi na niską wartość odżywczą
nie powinny one być składnikiem codziennej diety dziecka , należy je
ograniczać.
Produkty zbożowe zawierają węglowodany złożone, głównie w postaci
skrobi, które są wolno trawione w przewodzie pokarmowym, co sprawia,
że energia jest z nich uwalniana powoli i w stałym tempie. W produktach
pełnoziarnistych występuje więcej węglowodanów złożonych ,dlatego
spożywanie ich przez dzieci przeciwdziała szybkiemu pojawieniu się
uczucia głodu po spożytym posiłku, daje większą energię do zabawy i nauki
na dłuższy czas oraz zapobiega otyłości i innych chorób przewlekłych w
wieku późniejszym.
Ważnym kolejnym składnikiem występującym w produktach zbożowych ,
niezbędnym w diecie dziecka jest błonnik pokarmowy, który jednak nie jest
trawiony w przewodzie pokarmowym. Wpływa on jednak korzystnie na
mikroflorę w jelitach oraz prawidłową pracę przewodu pokarmowego.
Produkty nisko przetworzone są lepszym źródłem błonnika. W produktach
zbożowych występuje w niewielkiej ilości, białko tzw. białkiem roślinnym.
Oznacza to iż jest ono białkiem niepełnowartościowym i nie może być
w pełni wykorzystane do budowy organizmu dziecka, należy więc łączyć
produkty zbożowe z produktami mlecznymi np. płatki owsiane gotowane
na mleku, naleśniki z mąki pełnoziarnistej z serem białym. W takim
zestawieniu aminokwasy z obu produktów uzupełniają się wzajemnie ,
białko jest w pełni wykorzystane do wzrostu i rozwoju dziecka.
Tłuszcz w produktach zbożowych występuje w znikomej ilości ( około2%),
składnik ten nie ma tu istotnego znaczenia , jednak należy zwracać uwagę
na odpowiednie przechowywanie produktów zbożowych, gdyż zbyt długie
przechowywanie powoduje zjełczenie tłuszczu i pogorszenie walorów
smakowych(gorzki smak).
W produktach zbożowych znajdziemy duże ilości witaminy B , magnez,
cynk, wapń, fosfor, żelazo, potas. Brak natomiast jest witaminy A i C.
5
ZALECENIA PRAKTYCZNE
 produkty pełnoziarniste powinny stanowić większość spożywanych
przez dziecko produktów z tej grupy.
 stosuj różnorodne produkty: różne kasze, makarony, ryż pieczywo.
 do przyrządzania potraw zbożowych, typu kluski, naleśniki , pierogi,
powinna być używana mąka pełnoziarnista.
ŹRÓDŁA; 1. "Znaczenie składników pokarmowych w żywieniu dzieci w wieku
przedszkolnym" - dr H. Weker.
2." Dietetyka ,żywienie zdrowego i chorego człowieka" H. Ciborowska, A.Rudnicka.
3."Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym" - pod redakcją prof.
dr hab. n. biol. Jadwigi Charzewskiej.
Przygotowała : intendent Beata Kubiak
6