System bankowy, 20.0..

20.12.2011
System bankowy
Definicje banku:
 Od wł. Banco - ławka.
 Przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu
środków potrzebnych do sfinansowania tych kredytów.
 Przedsiębiorstwo, które udziela i zaciąga kredyty, świadczy usługi obrotu pieniężnego,
kredytowego i kapitałowego oraz oferuje inne usługi (np.. Skrytki bankowe, private banking dla
bogatych klientów).
 Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie
zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych, obciążających ryzykiem
środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym (ust. "Prawo bankowe" z 29.08.1997,
Dz. U nr 140, poz. 939 z późniejszymi zmianami).
 Instytucja służąca do transformacji terminu oraz ryzyka przy udzielaniu kredytów i
przyjmowaniu wkładów. Transformacja terminowa odnosi się do możliwości udzielania przez
instytucje bankowe kredytów długoterminowych na bazie wkładów krótkoterminowych.
Transformacja ryzyka odnosi się do umiejętnego zarzadzania przez banki ryzykiem.
Czynności bankowe:
 Czynności bankowe zastrzeżone wyłącznie dla banków - sensu stricto, m. in.:
o Udzielanie kredytów i gwarancji.
o Przyjmowanie wkładów pieniężnych.
o Emitowanie bankowych papierów wartościowych.
 Czynności bankowe sensu largo, m. in.:
o Udzielanie pożyczek pieniężnych.
o Nabywanie i zbywanie wierzytelności.
o Operacje czekowe i wekslowe.
o Poręczenia.
Rola banku:
 Udział w kreacji pieniądza - Bank Centralny emituje pieniądz, a banki komercyjne dostarczają
go na rynek poprzez udzielanie kredytów, zakup walut obcych. Bank kreuje kredyty z wkładów
wniesionych przez osoby fizyczne i podmioty gospodarcze. Część wkładów jest w skarbcach
banków komercyjnych, a część jako rezerwa przymusowa w Banku Centralnym.
 Udział w społecznym podziale pracy - bank jest pośrednikiem między kredytobiorcą, a
kredytodawcą.
 Alokacja i transformacja środków finansowych; transformacja:
 Informacji (czy dany podmiot jest solidny).
 Potrzebnej sumy środków finansowych ( z wielu drobnych kwot kształtuje się duży
kredyt).
 Terminów (z krótkoterminowych lokat kształtuje się wieloletni kredyt poprzez
prolongację lub substytyucję wkładów).
 Ryzyka (rozłożenie ryzyka między wiele podmiotów).
 Jako pośrednik finansowy – rozszerzenie zakresu usług bankowych na operacje parabankowe
(np. usługi rozliczeniowe) i operacje inwestycyjne (np. fundusze inwestycyjne) lub
ubezpieczeniowe (polisy ubezpieczeniowe) spowodowane jest dążeniem do wygody klientów i
oszczędności ich czasu, ochrona klientów przez konkurencja, możliwością tańszego
zaspokajania przez klientów zapotrzebowania na usługi finansowe w jednym miejscu.
System bankowy
Strona 1
20.12.2011
System bankowy
Rodzaje banków:
 Bank centralny.
 Banki komercyjne:
o Banki uniwersalne.
o Banki specjalistyczne:
 Banki inwestycyjne.
 Banki hipoteczne.
Bank centralny – jest to bank państwowy, spełniający funkcje banku emisyjnego, banku banków,
oraz banku państwa i gospodarki narodowej. Stanowi podstawę systemu bankowego.
Banki komercyjne – świadczą one różnorodne usługi finansowe, ich aktywność skupiona jest na
maksymalizacji wyników finansowych. Chęci osiągania przez ten typ banków wysokiego zysku
towarzyszy nieustanne dążenie do minimalizacji ryzyka związanego z ich działalnością.
Bank hipoteczny – instytucja, która jest wyspecjalizowana w udzielaniu kredytów hipotecznych oraz
refinansowaniu tej działalności na rynku kapitałowym za pomocą specjalnych papierów
wartościowych (listów zastawnych).
Bank inwestycyjny – instytucja, która zajmuje się wyłącznie operacjami związanymi z emisją,
sprzedażą, zakupem i zarządzaniem papierami wartościowymi.
Bank uniwersalny – dokonuje wszystkich czynności bankowych, nie ma żadnych ograniczeń w jego
działalności.
Banki spółdzielcze – mogą prowadzić działalność wyłącznie na terenie gminy, w której mają
siedzibę. Mają obowiązek zrzeszania się we właściwym terytorialnie banku zrzeszającym. Ich celem
jest obsługa finansowa i zaspokajanie potrzeb kredytowych członków spółdzielni oraz klientów w
środowisku lokalnym.
Bank wirtualny – wykorzystują Internet jako główny kanał dystrybucji usług bankowych – nie
posiadają tradycyjnych oddziałów bankowych.
Parabanki – pełnią często funkcje pośrednika między bankami, a drobnymi kredytobiorcami. Nie są
poddane nadzorowi bankowemu.
System bankowy obejmuje całokształt instytucji bankowych i normy określające wzajemne
powiazania i stosunki z otoczeniem. Jest to suma banków funkcjonujących w danym państwie,
tworzących logiczna, zwarta całość. W nowoczesnej gospodarce rynkowej system bankowy jest
dwuszczeblowy (dualny). Wyodrębnia się bank centralny i banki komercyjne.
Bezpośredni wpływ na zróżnicowanie systemu bankowego miała ewolucja modeli sektora
finansowego, w trakcie której wyodrębniły się:
 Model anglosaski – opiera się na rynkach finansowych, zwłaszcza kapitałowych. Wielkie
przedsiębiorstwa uniezależniły się od banków. Banki wykorzystywane sa jako pomoc
płatnicza.
 Model niemiecko-japoński – zakłada, że główną rolę w sektorze finansowym pełni system
bankowy. W modelu tym banki mają charakter uniwersalny.
Model anglosaski:
ZALETY
 Nadanie kluczowej roli rynkom akcji i
obligacji.
 Sprzyjanie działaniu inwestorów
instytucjonalnych.
 Pobudzanie innowacji finansowych.
WADY
 Oparcie finansowania przedsiębiorstw na
anonimowym rynku papierów
wartościowych.
 Nastawienie na częste zmiany partnerów,
co wymusza krótkoterminowe
perspektywy w procesach decyzyjnych.
 Duża formalizacja transakcji
ekonomicznych.
System bankowy
Strona 2
20.12.2011
System bankowy
Model niemiecko-japoński:
ZALETY
 Finansowanie przedsiębiorstw na
podstawie indywidualnych umów
kredytowych.
 Długoterminowe finansowanie między
bankiem, a przedsiębiorstwem.
 Stymulowanie powstawania silnych
banków uniwersalnych.
WADY
 Niedostateczne rozszerzenie wachlarza
instrumentów finansowych.
 Opóźnienia we wprowadzaniu innowacji
bankowych.
 Mniejsza odporność na konkurencję ze
strony instytucji parabankowych.
Funkcje systemu bankowego:
 Wykreowanie mechanizmów akumulacji środków pieniężnych oraz ich inwestowania w różne
przedsięwzięcia.
 Zagwarantowanie możliwości płatności między podmiotami gospodarczymi.
 Zapewnienie rozwiązań w zarządzaniu ryzykiem bankowym.
 Dostarczenie informacji cenowej o usługach bankowych.
 Stworzenie warunków do transformacji środków pieniężnych i ich inwestowania w czasie.
Czynniki mające wpływ na rozwój systemów bankowych:
 Porządek społeczny i gospodarczy, określający społeczne wartości i cele gospodarcze.
 Struktura i wielkość popytu na usługi bankowe.
 Regulacje prawne działań bankowych.
 Skłonność banków do innowacji.
Tendencje rozwojowe systemu bankowego:
 Prywatyzacja;
 Konsolidacja;
 Globalizacja;
 Deregulacja;
 Dezintermediacja;
 Sekurytyzacja;
 In-house-banking.
Prywatyzacja – sprzyja dekapitalizowaniu i lepszemu zarzadzaniu bankiem, banki państwowe mogą
wykorzystywać swoje monopolistyczne pozycje, uzależnione są od bieżącej polityki państwa.
Konsolidacja – łączenie kilku banków ma na celu zwiększenie konkurencyjności, w efekcie
powiększania kapitału i obniżania kosztów działalności.
Globalizacja – jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi działalności banków poprzez stworzenie
swobodnego dostępu do wszystkich rynków finansowych (tworzenie placówek bankowych we
wszystkich krajach).
Deregulacja – odnosi się do stopniowego usunięcia ograniczeń administracyjnych, jakimi poddawane
były banki np. przy tworzeniu placówek bankowych.
Dezintermediacja – odpośredniczenie; prowadzi do ograniczenia roli banków w procesie
pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa.
Sekurytyzacja – to nowoczesny rodzaj operacji dokonywanych przez banki, umożliwiających
przekształcenie posiadanych przez bank aktywów w papiery wartościowe.
In-house-banking – związany jestz realizacją obrotu płatniczego we własnym zakresie bez
pośrednictwa banku, za pomocą Internetu.
System bankowy
Strona 3