strategia rozwiązywania problemów społecznych

Załącznik nr 1 do:
Uchwały Nr XXIV/ 167/09
Rady Gminy w Besku
z dnia 04.02.2009
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
GMINY BESKO
na lata 2008-2018
Styczeń 2009
SPIS TREŚCI
Rozdział I.
I. Wprowadzenie……… ………………………………………………………………………3
1.1 Tło i przyczyny oraz przebieg procesu aktualizacji strategii w Gminie Besko…………....5
1.2 Przebieg procesu planowania strategicznego w gminie Besko……………………….……8
1.3 Struktura dokumentu………………………………………………………………….…..10
1.4 Strategiczne kierunki rozwoju gminy…………………………………………...………..11
Rozdział II Diagnoza
2.1. Charakterystyka gminy ………………………………………………………...………..13
2.2. Demografia……………………………………..…………………………………….…..18
2.3. Problemy społeczne w perspektywie Ośrodka Pomocy Społecznej……...……..…….....20
2.4. Zdrowie i opieka SPZPOZ ………………..……………………………..…………...….23
2.5. Opieka nad dzieckiem……………………………………...………………………….…25
2.6 Bezrobocie………………………………………………………………………………..27
2.7. Problemy alkoholowe…..………………………………………………………………..31
2.8. Przestępczość …………………………………………………………………..………..31
2.9. Niepełnosprawność ………………………………………………..…….…...………….33
2.10. Analiza SWOT…………………………...…………………………………………..…34
2.11. Kapitał społeczny gminy – system pomocy społecznej w gminie……………...……....41
Rozdział III Kierunki rozwoju gminy
3.1. Wizja rozwoju……………………………………...…………………………………….42
3.2. Cele strategiczne……………………………...………………………………………….43
3.3. Zarządzanie realizacją strategii…………………………...……………………………...60
Spis ilustracji …………………………………...………..………………………………….65
2
I. WPROWADZENIE
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko ma stanowić
podstawę do realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych, podejmowanych
w celu zmiany (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk) występujących w obrębie lokalnej
społeczności, które oceniane są negatywnie.
Aby strategia była adekwatna do występujących potrzeb i aby mogła przyczynić się
do podniesienia jakości życia lokalnej społeczności, została wypracowana za pomocą metod
partycypacyjnych, z udziałem lokalnej społeczności. W opracowaniu dokumentu wzięli udział
przedstawiciele środowiska samorządowego, organizacje i instytucje społeczne (SPZPOZ,
ZS w Besku), organizacje pozarządowe i grupy nieformalne oraz mieszkańcy gminy.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Besko nie ogranicza się
w swych zapisach tylko do zadań realizowanych bezpośrednio przez instytucje gminy (Urząd
Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, szkoły, instytucje kultury). Strategia proponuje
przede wszystkim zadania, które stanowią wyzwania dla całej społeczności lokalnej
i wszystkich instytucji działających na polu polityki społecznej w gminie Besko. Dokument
charakteryzuje w szczególności działania publicznych, prywatnych i pozarządowych
instytucji rozwiązujących kwestie społeczne, podejmowane dla poprawy warunków
zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin. Taka zasada partnerstwa
i współpracy jest jednym z fundamentalnych elementów polityki strukturalnej Unii
Europejskiej. Okres realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie
Besko przyjęto na dziesięć lat (2008 -2018), co ułatwi władzom gminy formułowanie zadań
do realizacji w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wynika
wprost z art. 17.1 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. Różnorodność
problemów społecznych występujących w gminie powoduje konieczność wzięcia pod uwagę
także innych aktów prawnych, które mają istotny wpływ na konstrukcje dokumentu
i rozwiązywanie zadań społecznych w przyszłości. Są to m.in.:
 ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
(Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
 ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143
z późn. zm.),
 ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. Nr 99, poz.1001),
 ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231 z późn. zm.),
3
 ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
 zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
 ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r.
Nr 24, poz. 198).
Oprócz w/w aktów prawnych przy realizacji strategii może zachodzić potrzeba odwołania się
również do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji
publicznej, budownictwa socjalnego. Strategia posiada ścisłą korelację z kluczowymi
dokumentami planistycznymi na szczeblu lokalnym i regionalnym – Strategią Rozwoju
Gminy Besko do roku 2020, Planem Odnowy Miejscowości, Strategią Rozwoju
Województwa Podkarpackiego, a także z dokumentami operacyjnymi, sformułowanymi przez
polski rząd pod kątem wykorzystania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i innych
zewnętrznych źródeł finansowania:

Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego

Programem
Operacyjnym
Kapitał
Ludzki
oraz
innymi
Programami
Operacyjnymi realizowanymi w ramach Funduszy Strukturalnych,

Programem Operacyjnym dla wykorzystania środków finansowych w ramach
Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz
Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
Rozwiązywaniu problemów społecznych służą także dokumenty opracowane przez
państwa członkowskie Unii Europejskiej, które wspierać mają rozwój współpracy pomiędzy
krajami Unii Europejskiej i zwiększenie skuteczności przeciwdziałania wykluczeniu
społecznemu.
Z realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko w latach
2006 – 2008 wynika, iż najskuteczniejszym sposobem rozwiązywania problemów
społecznych jest profesjonalna pomoc skierowana na „inwestowanie” w osobę mającą
problemy. Ponieważ zastępowanie takiej osoby niewiele zmienia, stąd w działaniach
pomocowych zakładamy położenie nacisku na wzmacnianie oraz rozwijanie umiejętności
niezbędnych do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów. Taki kierunek działania
nie wyklucza pomocy bezpośredniej. Mimo jasno określonej i zdiagnozowanej efektywności
tej metody, w społeczeństwie, ale i także w instytucjach „pomocowych” dalej funkcjonuje
przekonanie, iż „należy mi się pomoc przede wszystkim materialna. W niniejszej strategii
będziemy się starali szczególną uwagę zwrócić na problem integracji mieszkańców Gminy
Besko oraz na podniesienie poziomu integracji poprzez budowę potencjału instytucjonalnego
i społecznego. Osoby odpowiedzialne za zarządzanie strategią będą dążyły do wzrostu liczby
4
inicjatyw podejmowanych przez społeczność lokalną oraz do zwiększenia udziału
mieszkańców w doraźnych i bardziej trwałych formach zorganizowanej aktywności.
W rozwiązywaniu problemów społecznych najbardziej efektywne w perspektywie lat
jest wykształcenie umiejętności koniecznych do samodzielnego radzenia sobie z problemami.
I to, ta metoda będzie podstawą realizacji celów strategicznych GSRPS, zwłaszcza na gruncie
obecnej sytuacji gospodarczej gdzie następuje spiętrzenie problemów, które prowadzą
do powstania negatywnych zjawisk społecznych: apatii, wykluczenia społecznego, wycofania
czy alienacji.
1.1. TŁO,
PRZYCZYNY
ORAZ
PRZEBIEG
PROCESU
AKTUALIZACJI
STRATEGII W GMINIE BESKO
„Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko” została przyjęta przez
Radę Gminy Besko uchwałą Nr XXV/227/2006 z dnia 18 maja 2006 r. Dokument obejmuje
cztery główne cele przewidziane do realizacji w latach 2006-2020 określone dla czterech
obszarów zainteresowania:
 edukacja publiczna
 ochrona zdrowia
 pomoc społeczna
 rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii.
W ciągu dwóch lat realizacji Strategii nastąpiły zmiany społeczno-gospodarcze, które
powodują, iż celowym staje się aktualizacja tego dokumentu.
Analiza strategii dokonana w ramach Programu Integracji Społecznej, którego Gmina Besko
jest beneficjentem wykazała, iż konieczne są zmiany dotyczące analizy SWOT, słabych
i mocnych stron Beska oraz obecnego stanu i wizji przyszłości gminy za 10 lat. Występuje
również potrzeba dokonania weryfikacji określonych w strategii celów oraz potrzeb zarówno
społecznych, jak i infrastrukturalnych. Z wyżej wymienionych powodów dokument nie został
zaakceptowany przez Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej wdrażający Program
Integracji Społecznej, co stanowi podstawowy warunek absorpcji środków w ramach
Programu.
Niniejsza strategia jest także istotną potrzebą i wymogiem nowej sytuacji społecznogospodarczej Gminy Besko, związanej głównie z nowymi możliwościami związanymi
z pozyskiwaniem funduszy strukturalnych na rozwój lokalny, w tym politykę społeczną,
głównie z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podkarpackiego. Dlatego też podjęto decyzję o konieczności aktualizacji
dokumentu.
5
Zaktualizowana „Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko
na lata 2008 - 2018” została przyjęta przez Radę Gminy Besko uchwałą Nr XXIV/167/09
z dnia 4 lutego 2009r.
Oparcie funkcjonowania polityki społecznej w gminie na długofalowym planowaniu,
na przejrzystych celach o różnym horyzoncie czasowym, pomaga zarządzać sferą polityki
społecznej i ułatwia pozyskiwanie funduszy zewnętrznych na realizację zadań tejże polityki.
Strategia pomaga także skoordynować działania różnych instytucji działających na polu
polityki społecznej w gminie wokół głównego kierunku działań i głównych problemów w tej
sferze.
Dokument został przygotowany zgodnie z wymogami Programu Integracji Społecznej
realizowanego w ramach Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich.
Strategia wypracowana została metodami partycypacyjnymi z aktywnym udziałem lokalnej
społeczności. Mieszkańcy Gminy Besko wzięli udział w warsztatach aktualizujących
Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych zorganizowanych przez Urząd Gminy
i przy aktywnym współudziale moderatora z ramienia Programu Integracji Społecznej.
W zawiązku z tym aktualizacja strategii oparta została na zmianach dokonanych na poziomie
potrzeb mieszkańców oraz celów i zadań strategicznych.
W procesie aktualizacji strategii wzięli udział przedstawiciele Rady Gminy, Urzędu
Gminy, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, duchowieństwa, Ochotniczej Straży
Pożarnej, Policji, Zespołu Szkół, Stowarzyszenia Promocji Kultury WSPÓLNOTA, Koła
Gospodyń Wiejskich, Ośrodka Zdrowia, oraz innych organizacji z terenu Gminy.
Lista członków pracujących nad Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie
Besko:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Białas Anna
Brzęcki Arkadiusz
Iżowski Adam
Kandefer Bożena
Kornasiewicz Teresa
Kozak Zbigniew
Krępulec Jan
Małek Stanisław
Mermer Jadwiga
Mermer Wiesław
Niepewny Renata
Pilecki Stanisław
Porawska Mieczysława
Schmidt Wojciech
Stapińska Agata
Such Krzysztof
Suwała Bogusław
Szałankiewicz Krystyna
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Besku,
SPZPOZ w Besku
Radny Gminy Besko, przedstawiciel lokalnego biznesu,
Kierownik GOPS Besko,
Kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej,
Radny Gminy Besko,
OSP Besko,
Radny Gminy Besko,
Zespół Szkół w Besku,
Radny Gminy Besko,
Zespół Szkół w Besku,
Dyrektor ZS W Besku,
Radna Gminy Besko,
Radny Gminy Besko, ZS w Besku,
Lekarz SP ZOZ w Besku,
Lekarz,
Sołtys wsi Mymoń,
Koło Gospodyń w Besku,
6
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Szałankiewicz Andrzej
Szybka Edward
Szybka Andrzej
Zielonka Zbigniew
Magdalena Bolanowska
Kazimierz Wolański
Ewelina Fedio
Michał Iżowski
-
27.
28.
29.
30.
Tomasz Jaślar
Marzena Zubik
Marta Ciupka
Amelia Szybka
-
Pracownik Świetlicy Środowiskowej w Besku,
Radny Gminy Besko,
Radny Gminy Besko,
ZS W Besku,
Pracownik UG Besko,
Sekretarz Gminy Besko,
Pracownik UG Besko,
Stowarzyszenie Promocji Kultury „Wspólnota”,
Radny Gminy Besko,
Stowarzyszenie Promocji Kultury „Wspólnota”,
UG Besko,
UG Besko,
UG Besko.
Zarządzeniem Wójta z dnia19 marca 2008 roku numer 6/2008 został powołany zespół
do spraw opracowania i realizacji Planu Działania Gminy Besko oraz aktualizacji SRPS
Gminy Besko, w którego skład weszli:
- Kazimierz Wolański – Sekretarz Gminy – przewodniczący zespołu
- Magdalena Bolanowska – Referent ds. pozyskiwania środków zewnętrznych – członek
zespołu
- Ewelina Fedio – Referent – księgowy – członek zespołu
- Anna Szałankiewicz – Referent ds. świadczeń rodzinnych – członek zespołu
W procesie aktualizacji dokumentu Zespół posłużył się aktualnie obowiązującą
strategią, informacjami uzyskanymi w trakcie warsztatów, danymi statystycznymi gminy
i powiatu dotyczącymi ewidencji ludności, struktury bezrobocia i innych. W celu nadania
dokumentowi oddolnego charakteru oddającego potrzeby i wizję społeczeństwa do prac nad
opracowaniem strategii zaproszono mieszkańców, którzy wyrazili zainteresowanie procesem
planowania strategicznego i próbą rozwiązywania problemów społecznych występujących
na terenie gminy Besko. W opracowaniu strategii kierowano się zasadami: programowania,
subsydiarności, partnerstwa i koncentracji.
Niniejsza strategia jest instrumentem umożliwiającym podejmowanie decyzji zarówno
w najbliższym czasie, jak i w odległej perspektywie. Zasady realizacji polityki
długoterminowej określają cele strategiczne i zadania związane z ich realizacją.
7
1.2 PRZEBIEG PROCESU PLANOWANIA STRATEGICZNEGO W GMINIE
BESKO
Planowanie
strategiczne
oparte
jest
na
obiektywnej
ocenie
społecznego
i ekonomicznego charakteru społeczności lokalnej i jej miejsca na mapie regionu. W ramach
realizacji tychże działań przeprowadzona została analiza struktury społecznej Gminy Besko
w ujęciu dynamicznym (lata 2003-2008). Natomiast analiza uwarunkowań wewnętrznych
i zewnętrznych, czyli analiza strategiczna przeprowadzona została metodą SWOT. Kolejnym
ważnym elementem prac nad opracowaniem Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych w Gminie Besko była analiza zasobów wewnętrznych polityki społecznej
Gminy (silne i słabe strony polityki społecznej) oraz analiza otoczenia zewnętrznego pod
kątem szans i zagrożeń dla dalszego rozwoju polityki społecznej w Gminie. W tym celu
przeprowadzono
analizę
SWOT,
która
stała
się
podstawą
do
zidentyfikowania
i sformułowania podstawowych problemów i zagadnień strategicznych. W otoczeniu
zewnętrznym zidentyfikowano i uszczegółowiono trendy polityczne,
ekonomiczne,
społeczne, technologiczne, ekologiczne i prawne, rozumiane jako szanse, ale także
zagrożenia.
Władze Gminy Besko uznały, że aktualizacja procesu rozwiązywania problemów
społecznych w gminie powinna być wspierana przez lokalnych partnerów, tj. instytucje,
grupy społeczne jak i zewnętrznego moderatora kierującego pracami warsztatowymi. Stąd też
przyjęta metodyka opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie
Besko oparta została na partnersko - eksperckim modelu budowy planów strategicznych,
w pełni oddającym oczekiwania krajowych oraz unijnych instytucji wspomagających rozwój
lokalny w Polsce.
Proces aktualizacji Strategii przebiegał w okresie od czerwca do listopada 2008 i przebiegał
w czterech etapach:
1. Organizacja procesu planowania strategicznego i diagnoza sytuacji - czerwiec-wrzesień
2008 r.
Celem działań było:

prezentacja zakresu planowanych prac warsztatowych w Gminie Besko oraz zakresu
odpowiedzialności poszczególnych podmiotów biorących udział w projekcie;

zebranie danych statystycznych i informacji niezbędnych do opracowania analizy
społecznej Gminy Besko oraz opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych;

opracowanie analizy społecznej Gminy Besko.
8
2. I warsztat strategiczny – 18 wrzesień 2008 r.
Celem warsztatu było:

przybliżenie metodologii procesu budowania strategii rozwoju metodą partnerską oraz
znaczenia partycypacji społecznej w planowaniu strategicznym;

przeprowadzenie analizy silnych i słabych stron polityki społecznej w Gminie Besko
oraz identyfikacja szans i zagrożeń płynących z otoczenia zewnętrznego – analiza
SWOT,

określenie wizji rozwoju w Gminie Besko;

określenie zasobów społecznych w Gminie Besko oraz współpracy miedzy
poszczególnymi instytucjami,

analiza poziomu integracji społecznej.
3. II warsztat strategiczny – 19 wrzesień 2008 r.
Celem warsztatu było:

identyfikacja głównych obszarów problemowych w Gminie Besko i głównych
zagadnień strategicznych w poszczególnych obszarach;

weryfikacja obszarów priorytetowych polityki społecznej w gminie i ustalenie celów
oraz możności rozwiązywania problemów społecznych,

formułowanie celów strategicznych i celów operacyjnych w poszczególnych
obszarach priorytetowych polityki społecznej,

formułowanie zadań w poszczególnych obszarach priorytetowych polityki społecznej.
4. Kolejnym etapem było sformułowanie sposobów wdrażania strategii. Proces wdrażania
to “przejście” od planowania strategicznego do zarządzania strategicznego, czyli realizacja
zapisów Strategii. Zespół roboczy określił dla niniejszej strategii rekomendacje wdrożeniowe,
czyli elementy, które powinny zostać spełnione, aby jej realizacja odbywała się efektywnie.
Rekomendacje te – zawarte w końcowej części Strategii – dotyczą trzech poziomów:

organizacyjnego – zarządzanie strategią,

merytorycznego – ocena i przegląd zapisów strategii,

społecznego – promocja i pozyskiwanie partnerów.
W ciągu sesji warsztatowych powstały plany operacyjne w czterech zdefiniowanych
obszarach priorytetowych, wieńcząc tym samym prace nad “Strategią Rozwiązywania
Problemów Społecznych w Gminie Besko”. Ostateczna wersja Strategii jest dokumentem
perspektywicznym i długofalowym, a jednocześnie zawierającym priorytety i narzędzia
realizacji,które na najbliższe lata wydają się stwarzać najwięcej możliwości dla rozwoju
społecznego w Gminie Besko. Z biegiem czasu, w ciągłym procesie wdrażania, Strategia
będzie ulegać modyfikacjom i aktualizacjom tak, aby jej realizacja odpowiadała potrzebom
9
i aspiracjom lokalnej społeczności. Horyzont czasowy zaktualizowanej Strategii obejmuje lata
2008-2018. W procesie planowania strategicznego uwzględniono maksymalny stopień
uspołecznienia dokumentu. W tym celu udostępniono wersję roboczą Gminnej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych przed przyjęciem jej Uchwałą Rady Gminy
do szerokiej konsultacji społecznej poprzez przekazanie radnym, sołtysom, dyrektorom
i nauczycielom szkół, pracownikom instytucji kultury, służby zdrowia, lokalnym
organizacjom
pozarządowym,
itp.
Projekt
strategii
został
także
udostępniony
zainteresowanym w siedzibie Urzędu Gminy, a przedstawiciele społeczności zostali
zaproszeni do lektury niniejszego dokumentu i przesyłania ewentualnych uwag.
1.3 STRUKTURA DOKUMENTU
W oparciu aktualną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych, na podstawie
materiałów wypracowanych podczas warsztatów partycypacyjnych ze społecznością lokalną
oraz na podstawie uzyskanych od władz lokalnych informacji i danych został przygotowany
dokument, który pozwoli na racjonalizacje lokalnej polityki społecznej oraz wskaże obszary,
które w najbliższym czasie powinny stać sie przedmiotem szczególnej troski ze strony władz
lokalnych
i
jego
mieszkańców.
Metodyka
opracowania
dokumentu
pozwoliła
na zaangażowanie środowiska lokalnego w aktualizację strategii na najważniejszych
jej etapach, od diagnozy do wdrożenia i realizacji.
Przedłożony materiał został opracowany przez zespół ds. aktualizacji strategii
w Urzędzie Gminy Besko przy merytorycznym wsparciu konsultanta PPWOW. Pomoc
zewnętrzna polegała głównie na doradztwie i systematyzacji układu dokumentu, który składa
sie z dwóch podstawowych części: części diagnostycznej oraz części projektującej działania
w gminie na najbliższe 10 lat.
W części diagnostycznej szczegółowej analizie poddano przede wszystkim: dane
pochodzące z Ośrodka Pomocy Społecznej, dotyczące lat 2004-2007, dane Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, dane Powiatowego Urzędu Pracy oraz informacje
z Urzędu Gminy w Besku. W analizie problemów społecznych gminy posłużono się techniką
badawczą SWOT. Natomiast w części projekcyjnej, na podstawie wyników diagnozy
i określenia głównych obszarów problemowych, wyznaczona została misja gminy, cele
strategiczne i szczegółowe oraz kierunki działania. Dokument zamykają informacje na temat
sposobu monitorowania oraz harmonogram wdrażania strategii.
10
1.4 STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY
Konstruując Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy, należy
pamiętać, że nie jest to jedyny dokument w obszarze polityki społecznej, którego skutki będą
dotyczyły mieszkańców naszej gminy. Krytyczna analiza dokumentów programowych
powstających na poziomie województwa czy powiatu pozwala na skuteczniejsze
programowanie działań na poziomie lokalnym, tak by części działań nie powielać, ale
wpisywać się własnymi konstrukcjami programowymi w już funkcjonującą rzeczywistość
formalno-prawna.
W trakcie wypracowywania strategii sięgnięto do dokumentów strategicznych województwa
podkarpackiego, powiatu sanockiego, oraz gminy Besko.
„Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020” jest trzecim
dokumentem programowym przygotowanym przez Zarząd Województwa od momentu
wprowadzenia reformy ustrojowej i administracyjnej państwa i ustanowienia województwa
samorządowego jako podmiotu realizującego własną politykę regionalną. Dokument jest
zgodny z założeniami Narodowej Strategii Spójności 2007-2013, Strategii Rozwoju Kraju
2007-2015 oraz Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, które uwzględniają
zapisy nadrzędnego dokumentu programowego Unii Europejskiej, tj. Strategicznych
Wytycznych Wspólnoty (SWW).
Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 wyznacza cele
i działania, służące przełamywaniu strukturalnych problemów gospodarczych i społecznych
oraz podnoszeniu konkurencyjności regionu. Są to wyzwania, którym województwo
podkarpackie musi sprostać w dobie postępującego procesu globalizacji, liberalizacji
i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Jeden z obszarów strategicznych: „Kapitał
społeczny” rozumiany jako potencjał demograficzny, społeczno-kulturowy, edukacyjny,
a także jako mobilność zawodowa i przestrzenna mieszkańców regionu, jest jednym
z podstawowych uwarunkowań decydujących o szybkim rozwoju i bogactwie regionu.
Aby nie dochodziło do zakłócenia i kryzysu rozwoju, każdy z tych czynników musi
występować w odpowiedniej proporcji w stosunku do pozostałych. Dlatego też podejmowane
działania w ramach tego obszaru strategicznego powinny zmierzać do rozwoju szeroko
pojmowanego kapitału społecznego.
Celem strategicznym obszaru „Kapitał społeczny” jest: wszechstronny rozwój kapitału
społecznego, umożliwiający pełne wykorzystanie potencjału i możliwości rozwoju osobistego
mieszkańców regionu. Głównymi kierunkami działań, dążącymi do spełnienia tego celu,
będzie :
11
- poprawa jakości systemu edukacji jako warunek pogłębiania wiedzy i wzrostu kompetencji,
- zwiększenie dostępu do edukacji od najmłodszych lat życia,
- wspieranie otwartości edukacji oraz podniesienie jakości kształcenia,
- dostosowanie systemu kształcenia, w tym ustawicznego, do potrzeb rynku pracy.
Inne działania obejmą kolejny priorytet „Kapitału społecznego”, mianowicie wzmocnienie
jakościowego rozwoju zasobów pracy regionu. W tym zakresie zostaną podjęte działania
na rzecz:
- wzrostu zatrudnialności osób bezrobotnych i biernych zawodowo,
- podniesienia kompetencji i rozwój kadr regionu.
Podobne cele i kierunki działań wytyczył sobie w sferze społecznej powiat sanocki.
W „Strategii Rozwoju Powiatu Sanockiego na lata 2004-2013” w obszarze Kapitał ludzki
zostały wskazane dwa nadrzędne cele:
1. Zwiększenie potencjału wysoko kwalifikowanych kadr,
2. Wzrost mobilności społecznej i zawodowej mieszkańców.
W obrębie tego drugiego wyznaczono następujące działania:
- Społeczeństwo ustawicznie kształcące się,
- Rozwój edukacji w zakresie szkolnictwa ponadgimnazjalnego,
- Bezpieczeństwo zdrowotne ludności.
W Strategii Rozwoju Gminy Besko do roku 2020 określono czternaście celów
strategicznych, których realizacja przyniesie konieczne i pożądane przeobrażenia gminy oraz
zapewni jej właściwy rozwój. Strategia Rozwoju pozwala na zwiększenie spójności
społeczno - ekonomicznej i konkurencyjności gminy Besko poprzez stworzenie warunków
do pełniejszego wykorzystania jej potencjału.
Spośród wytyczonych celów aż pięć z nich dotyczą sfery społecznej, są to:
1. Podwyższony standard mieszkań i budynków mieszkalnych – powszechny dostęp
do mediów,
2. Zwiększona dostępność specjalistycznej opieki lekarskiej,
3. Powszechny dostęp do istniejącej bazy sportowo – rekreacyjnej,
4. Zwiększona aktywność zawodowa w zakresie samozatrudnienia,
5. Rozwinięty sektor MŚP.
Uszczegółowienie tych celów poprzedziło dokonanie hierarchizacji potrzeb społecznych.
Trzy pierwsze potrzeby w tej hierarchii - na jakie wskazali mieszkańcy, to: zabezpieczenie
materialne, bezpieczeństwo oraz zdrowie i życie. W ramach tych potrzeb sformułowano
następujące cele szczegółowe:
12
- podwyższone dochody mieszkańców utrzymujących się z pracy najemnej,
- spadek liczby osób niepełnosprawnych korzystających z ze świadczeń pomocy społecznej,
- spadek liczby osób bezrobotnych, zmniejszenie osób bez stażu wśród ogółu bezrobotnych,
- zwiększona dostępność specjalistycznej opieki lekarskiej,
- zwiększona dostępność rehabilitacji,
- całodobowy dostęp do opieki lekarskiej na terenie gminy,
- zwiększony dostęp do profilaktyki lekarskiej,
- zmniejszony poziom zagrożenia dla pieszych, rowerzystów i motorowerzystów w ruchu
na drogach powiatowych i gminnych,
- zmniejszenie wypadkowości na drogach,
- ograniczenie przypadków wandalizmu – niszczenia mienia prywatnego i publicznego.
Z przytoczonych dokumentów wyłania się spójny obraz celów do zrealizowania
w sferze polityki społecznej. Główny nacisk kładzie się na rozwój szeroko pojętego kapitału
ludzkiego, który w dalszej perspektywie pozwoli zrealizować dalsze cele, np. te, związane
ze zmniejszeniem bezrobocia i samozatrudnieniem.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko jest spójna w celach
z wymienionymi dokumentami, jak również z innymi europejskimi i krajowymi dokumentami
określającymi ramy polityki społecznej, m.in.: ze Strategią Polityki Społecznej na lata 2007 2013 przyjętą przez Radę Ministrów 13 września 2005 r., Krajowym Programem Reform
na lata 2005-2008, Agendą Lizbońską czy Europejską Agendą Społeczną.
Rozdział II DIAGNOZA
2.1 CHARAKTERYSTYKA GMINY
Gmina Besko położona jest w północno – zachodniej części powiatu sanockiego.
Jest pod względem obszaru i zaludnienia, gminą niewielką, jedną z najmniejszych w Polsce.
Także stosunkowo niedawno utworzoną, bowiem w 1991 r., kiedy to staraniem mieszkańców
wydzielono ją z Gminy Zarszyn. Obejmuje trzy wsie: Besko, Mymoń i Poręby. Od północy
sąsiaduje z Gminą Haczów, od zachodu – z Gminą Rymanów, zaś od wschodu z Gminą
Zarszyn. Geograficznie leży na pograniczu Beskidu Niskiego i Dołów Jasielsko – Sanockich.
13
Mapa 1. Lokalizacja województwa podkarpackiego na tle kraju
Województwo podkarpackie
Źródło: http://www.gminy.pl
Mapa 2. Lokalizacja powiatu sanockiego na tle województwa podkarpackiego
Powiat sanocki
Źródło: http://www.gminy.pl
14
Mapa 3. Lokalizacja Gminy Besko na tle powiatu sanockiego
Gmina Besko
Źródło: http://www.gminy.pl
Gmina położona jest nad rzeką Wisłok, która przepływa przez centrum Beska, w górze
rzeki malowniczym, głębokim jarem, pokonując na swej drodze liczne progi skalne, w dole
tworząc niewielkie rozlewiska. Po obydwu stronach górnego biegu rzeki ciągną się strome
ściany skalne, częściowo zalesione i urwiska. Także w górze rzeki w przepastnym jarze
ówcześnie znajdował się młyn i tartak wodny oraz średniowieczne grodzisko Mymoń,
po którym do dziś – niestety - nie ma znacznych pozostałości. Obraz tzw. „Przełomu
Wisłoka” uległ przemianom, z chwilą wybudowania zapory wodnej na Wisłoku
w miejscowości Sieniawa, sąsiadującej z Gminą od południa. Powstały w ten sposób sztuczny
zbiornik stanowi ujęcie wody pitnej dla okolicznych wsi i miast, w tym Gminy Besko.
Nie ulega wątpliwości, iż wieś Besko istniała już w XIV wieku. Nie jest znana
dokładna data lokalizacji wsi, bowiem dokument lokacyjny zaginął. Niepodważalną jednak
jest teza, na gruncie analizy publikacji dotyczących osadnictwa w dawnej Ziemi Sanockiej,
że była lokowana, jak większość okolicznych w tym czasie miejscowości, na „prawie
ruskim”. Pierwsza historycznie udokumentowana wzmianka o wsi Besko pochodzi z początku
XV wieku, ściślej w roku 1419 zatrzymał się tu król Władysław Jagiełło w jednej ze swych
licznych podróży m. in. do Sanoka.
W Gminie warto zwiedzić kościół drewniany z 1775 r., w którym znajdują się
naczynia liturgiczne oraz mszały z XVII i z XVIII wieku. Przy nieistniejącej cerkwi zachował
15
się do dziś cmentarz greko – katolicki. Gmina Besko jest gminą rolniczo – leśną, co wynika
z przeznaczenia gruntów oraz podstawowych rodzajów działalności, jakimi zajmują się
w większości mieszkańcy Gminy. W gminie znajduje się 2 819 gospodarstw rolnych.
Działalność gospodarczą prowadzi ogółem 112 podmiotów, zajmujących się usługami
rzemieślniczymi, budowlanymi, handlem oraz drobną produkcją przemysłową. Leśnictwo
stanowi
dodatkowe
źródło
dochodów
gospodarstw
rolnych.
Największymi
przedsiębiorstwami funkcjonującymi na terenie Gminy są: Zakład Produkcyjno – Usługowo –
Handlowy „Besko – Met” Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Piramida”, tartak
oraz sieć sklepów różnych branż.
Przez teren Gminy przebiega linia kolejowa : Jasło – Zagórz – Łupków. Besko
położone jest przy drodze krajowej nr 28. Brak jest zatem istotnych problemów
komunikacyjnych z dojazdem do nieopodal położonych miast : Sanoka, czy Krosna oraz
bardziej odległych: Kraków, Katowice, Gliwice, z którymi są bezpośrednie połączenia
kolejowe i autobusowe.
Należy podkreślić, iż dzięki odłączeniu się wsi Besko od Gminy Zarszyn
i racjonalnemu gospodarowaniu włodarzy Gminy oraz wykorzystaniu unijnych środków
pomocowych, w tym funduszy strukturalnych, możliwe było przeprowadzenie w Gminie
szeregu
inwestycji,
mających
bezpośredni
wpływ
na
poprawę
warunków
życia
i funkcjonowania mieszkańców z zachowaniem zasad poszanowania środowiska naturalnego
człowieka. Dość wspomnieć o budowie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wraz
z oczyszczalnią ścieków. Na terenie Gminy działa też system gromadzenia i segregacji
śmieci oraz odpadów komunalnych. Odpady są utylizowane poza granicami Gminy.
Zewnętrzna
inwestycja
-
ułożenie
kabla
światłowodowego
umożliwiło
uzyskanie
nieograniczonego dostępu do linii telefonicznej, bezpośredniego i szybkiego korzystania
z internetu. Poczyniono starania, aby sukcesywnie poprawiać stan dróg gminnych i dbać o ich
bezpieczeństwo (oświetlenie, chodniki przy drodze krajowej).
W Gminie funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej. Istnieje też
gabinet prywatny lekarza rodzinnego związanego umową z NFZ.
Na terenie Gminy działa sieć placówek oświatowych szkolnictwa podstawowego
i gimnazjum, także niepubliczne przedszkole prowadzone przez siostry zakonne. Zapewniono
prawidłowy rozwój infrastruktury oświatowej. Gmina dysponuje nowoczesnym budynkiem
szkolnym łącznie z pełnowymiarową salą gimnastyczną. Chlubą Gminy jest orkiestra dęta
działająca przy OSP w Besku, która uświetnia szereg imprez kulturalnych, na szczeblu nie
tylko lokalnym.
16
Na terenie wsi Besko istnieją trzy zakłady gastronomiczne. Jest stosunkowo rozwinięta baza
noclegowa w „Zajeździe” przy stacji paliw oraz przy istniejących obiektach klubu sportowego
LKS „Przełom”. Wykorzystując walory ukształtowania terenu Gminy sprzyjające
wypoczynkowi
i
rekreacji,
w
przyszłości
celowym
byłoby
rozwinięcie
usług
agroturystycznych.
Tabela 1. Wybrane dane statystyczne Gminy Besko
Lata
Lp.
Dane
Jednostka
2003
1.
Powierzchnia
2004
2005
2006
2007
XI
2008
ha
2 760 2 760 2 760 2 760 2 760 2 760
Użytki rolne
ha
2 175 2 190 2 191 2 191 2 191 2 191
Grunty orne
ha
1 410 1 420 1 421 1 421 1 421 1 421
Lasy
ha
279
Ludność
osoba
Młodociani ( do lat 18 )
Osoby w wieku 18 – 60 lat
w tym:
2.
278
278
278
278
278
4 348 4 342 4 251 4269
4325
4366
osoba
-
-
836
1053
1020
1000
osoba
-
-
2868
2747
2804
2830
Osoby starsze ( pow. 60 lat ) osoba
-
-
547
469
501
536
Bezrobotni zarejestrowani
osoba
-
-
361
295
258
161
osoba
-
-
210
173
166
93
w tym:
3.
w tym:
Kobiety
4.
Podmioty gospodarcze (rejestrowane w systemie REGON)
Osoby fizyczne prowadzące podmioty
działalność
5.
6.
23
17
27
16
20
25
Służba zdrowia
Ośrodki zdrowia
sztuk
1
2
2
2
2
2
Apteki
sztuk
1
1
1
1
2
2
Szkoły Podstawowe
sztuk
2
2
2
2
2
2
Gimnazja
Sztuk
1
1
1
1
1
1
Oświata
Źródło: Urząd Gminy
17
2.2. DEMOGRAFIA
Według danych statystycznych Gminy Besko na dzień 31 grudnia 2007r. teren gminy
Besko zamieszkiwało 4325 osób na powierzchni 27 km2. Wszyscy mieszkańcy Gminy Besko
to osoby zamieszkujące obszary wiejskie. Wskaźnik gęstości zaludnienia w gminie na koniec
2007 r. wynosił 160 osoby na km2. Wskaźnik ten dla województwa podkarpackiego
kształtował się na poziomie 118 osób na km2, a w powiecie sanockim, do którego
administracyjnie należy Gmina Besko 77 osób na km2. W porównaniu z krajem,
województwem podkarpackim i powiatem sanockim, wskaźnik gęstości zaludnienia
w Gminie Besko w 2007 roku kształtował się na poziomie wyższym niż powyżej wymienione
i wyniósł 160 osób na km2.
Struktura ludności według podziału na mężczyzn i kobiety kształtowała się w grudniu 2007 r.
następująco: 2120 mieszkańców to mężczyźni, a 2205 to kobiety. Na 100 mężczyzn w gminie
w 2007 r. przypadały 104 kobiety.
Tabela nr 2. Dane demograficzne Gminy Besko 2005 - 2008
Lata
Lp.
1.
Dane
Jednostka
2005
2006
2007
XII 2008
Osoba
4 251
4269
4325
4366
Młodociani ( do lat 18 )
Osoba
836
1053
1020
1000
Osoby w wieku 18 – 60 lat
Osoba
2 868
2747
2804
2830
547
469
501
536
Ludność
w tym:
Osoby starsze ( pow. 60 lat ) Osoba
2. Struktura ludności wg płci
Kobiety
Osoba
2 158
2176
2205
2219
Mężczyźni
Osoba
2 093
2093
2120
2147
Źródło: Urząd Gminy
Przyrost naturalny oraz poziom migracji to dwa główne czynniki wpływające na liczbę
mieszkańców w gminie.
Od roku 2003 r. kiedy to gminę zamieszkiwało 4247 osób, ilość mieszkańców gminy Besko
systematycznie wzrasta. Potwierdza to statystyka urodzeń i zgonów z ostatnich trzech lat,
przedstawiona poniżej. Według prognoz tendencja ta w najbliższych latach będzie odwrotna
i w 2030 roku gminę będzie zamieszkiwało ok. 4107 osób.
18
Tabela nr 3. Dane demograficzne Gminy Besko 2006 – 2008 : statystyka urodzeń
i zgonów:
Lata
Urodzenia
Zgony
Besko
Mymoń
Besko
Mymoń
2006
44
3
36
1
2007
47
7
26
3
XI 2008
44
1
38
2
Źródło: Urząd Gminy Besko
W 2007 roku największy procent mieszkańców stanowiły osoby w wieku 64,83%
w wieku produkcyjnym, następnie te w przedprodukcyjnym - 24,27%, natomiast najmniej
liczna populacją są osoby powyżej 60 roku życia - 11,58% (wiek poprodukcyjny). Strukturę
wiekową
mieszkańców
gminy
charakteryzuje
wyższy
procent
osób
w
wieku
przedprodukcyjnym i niższy w wieku poprodukcyjnym. Gmina Besko obecnie dysponuje
znaczną ilością osób gotowych do podjęcia pracy. W najbliższej przyszłości będzie
następował wzrost ilości osób w wieku poprodukcyjnym i zmniejszy się ilość osób w wieku
przedprodukcyjnym,
przy
ogólnej
tendencji
stopniowego
zmniejszania
się
ilości
mieszkańców. Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w gminie jest nieco wyższy,
jak w powiecie i województwie. Podobnie z ludnością w wieku produkcyjnym. Ludność
w wieku poprodukcyjnym ma mniejszy udział w gminie jak w powiecie sanockim
i w województwie podkarpackim – porównanie w poniższej tabeli.
Tabela nr 4. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku [%] – stan według
faktycznego miejsca zamieszkania na 31. 12. 2007
Gmina
Powiat
Województwo
Wyszczególnienie
Besko
sanocki
podkarpackie
Ludność
w
wieku
przedprodukcyjnym
Ludność w wieku produkcyjnym
Ludność
w
poprodukcyjnym
wieku
24,3%
64,8%
11,6%
21,8%
21,6%
63,9%
63,1%
14,3%
15,3%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (www.stat.gov.pl)
19
Analizując statystykę ewidencji zameldowań i wymeldowań na pobyt stały z ostatnich
trzech lat (patrz. Tabela poniżej) stwierdzić można, że saldo migracji jest ujemne i następuje
odpływ ludności z gminy Besko. Jest to czynnik potwierdzający długofalowe prognozy
o stopniowym zmniejszaniu się populacji gminy.
Tabela nr 5. Dane demograficzne Gminy Besko 2006 – 2008 – migracja ludności:
Lata
2006
2007
XI 2008
Besko
53
56
32
Mymoń
2
3
0
55
59
32
Besko
52
49
34
Mymoń
6
3
5
Ogółem:
58
52
39
Saldo migracji
-3
7
-7
Zameldowania
Ogółem:
Wymeldowania
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Besko
2.3. PROBLEMY SPOŁECZNE W PERSPEKTYWIE OŚRODKA POMOCY
SPOŁECZNEJ
W gminie Besko liczba osób objętych pomocą społeczną zmienia się z roku na rok.
Największą liczbę osób ubiegających się o pomoc z systemu wsparcia odnotowano w 2005
roku, kiedy to ich liczba wzrosła o 12,77% w porównaniu do roku 2004. Wyraźny spadek
świadczeniobiorców nastąpił w 2007 roku.
Tabela nr 6. Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji życiowej.
2004 rok
2005 rok
2006 rok
2007 rok
437
501
415
356
w tym zadania własne
418
492
407
343
w tym zadania zlecone
43
22
26
29
Liczba rodzin
222
216
235
205
Liczba osób w rodzinach
957
856
903
758
świadczeniobiorców
Liczba
otrzymujących pomoc
Ogółem
Źródło: GOPS Besko
20
Ogółem w latach 2004-2007 pomocą społeczna w gminie Besko objęto: w roku 2004 – 437
osób, w 2005 – 501 osób, w 2006 – 415 osoby, w 2007 – 356. Porównywalnie kształtują
się wielkości wydatków ogółem przeznaczonych na pomoc społeczną. Wraz ze zmianą liczby
beneficjentów zmienia się pula środków finansowych pozostających w dyspozycji Ośrodka
Pomocy Społecznej. Z podanych wyżej danych wynika, iż liczba klientów pomocy społecznej
w Gminie Besko zmniejsza się.
W latach 2004-2007 Ośrodek Pomocy Społecznej w Besku udzielał swym beneficjentom
pomocy zarówno w formie świadczeń pieniężnych, jak i sporadycznie w ramach poradnictwa.
Doświadczenie jednak pozwala stwierdzić, iż świadczenia pieniężne są preferowaną przez
beneficjentów formą wsparcia. Należy dodać, że wahania nakładów na pomoc społeczną
uzależnione są od aktualnie obowiązujących aktów prawnych, w szczególności ustawy
o pomocy społecznej i ustawy o świadczeniach rodzinnych. Regulacje te, korygując
dostępność do poszczególnych świadczeń, ograniczają lub poszerzają ilość beneficjentów
systemu.
Do najważniejszych problemów w obszarze pomocy społecznej gminy należy zaliczyć:
bezrobocie, niepełnosprawność, alkoholizm i inne uzależnienia, problemy opiekuńczo –
wychowawcze, rodziny wielodzietne.
Na terenie Gminy działa również od 2003 r. Punkt Konsultacyjny dla Rodzin
z Problemem Alkoholowym oraz Ofiar Przemocy, którego zadaniem jest:
 motywowanie i informowanie o możliwościach podjęcia leczenia odwykowego
(dla osób uzależnionych od alkoholu);
 udzielenie wsparcia po zakończonym leczeniu odwykowym;
 rozpoznanie
zjawiska
przemocy
domowej,
udzielenie
stosownego
wsparcia
i informacji o możliwościach uzyskania pomocy oraz powstrzymanie przemocy;
inicjowanie interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej.
W 2007 roku udzielono porad 25 osobom z problemem alkoholowym, 12 dorosłym członkom
rodziny osoby z problemem alkoholowym oraz 3 dzieciom z rodzin z problemem
alkoholowym.
Poradę uzyskało również 8 ofiar przemocy w rodzinie a także 4 sprawców przemocy
w rodzinie. Punkt Konsultacyjny świadczy pomoc raz w tygodniu przez 3 godziny
21
Tabela nr 6.1 . Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji życiowej. (Źródło danych: GOPS w Besku)
Liczba
gospodar
stw
domowy
ch
Liczba
osób w
% ogółu
gospodar
mieszka
stwach
ńców
domowy
ch
2004 r.
Liczba
gospoda
rstw
domow
ych
Liczba
osób w
% ogółu
gospodar
mieszkań
stwach
ców
domowy
ch
2005 r.
Liczba
gospod
arstw
domo
wych
Liczba
osób
w
gospodars
twach
domowyc
h
%
ogółu
mieszk
ańców
2006 r.
Liczba
gospod
arstw
domow
ych
Liczba
osób w
gospod
arstwac
h
domow
ych
%
ogółu
mieszk
ańców
2007r.
Ubóstwo
178
773
17,7
170
700
17,8
166
664
15,5
134
528
12,2
Sieroctwo
-
-
-
2
6
-
-
-
-
1
2
0,04
Ochrona
macierzyńst
wa
Bezdomnoś
ć
Niepełnospr
awność
Bezradność
15
82
1,2
7
51
1,8
5
32
0,75
3
16
0,36
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
0,02
91
364
6,9
85
300
8,4
100
359
8,4
101
337
7,8
44
250
2,3
19
100
5,7
20
107
2,5
11
49
1,1
Długotrwał
a choroba
Alkoholizm
78
316
4,6
59
199
7,3
107
365
8,5
103
329
7,6
2
8
0,1
1
5
0,2
7
24
0,56
12
39
0,9
Narkomania
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Trudności
w
przystosow
aniu
do
życia
po
opuszczeniu
zakładu
karnego
-
-
-
-
-
-
1
3
0,07
2
5
0,1
2.4. ZDROWIE I OPIEKA SPZPOZ
Pomoc w zakresie opieki zdrowotnej mieszkańcom gminy świadczy Samodzielny
Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Besku. Jednostkami organizacyjnymi
Zakładu są Gminny Ośrodek Zdrowia w Besku i Zakład Rehabilitacji Leczniczej w Besku.
W Gminnym Ośrodku Zdrowia funkcjonują następujące gabinety:
 poradnia lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej
 gabinet pielęgniarki środowiskoworodzinnej
 gabinet położnej środowiskowo rodzinnej
 gabinet higieny szkolnej
 poradnia ginekologiczna
 poradnia neurologiczna
 poradnia wad postawy
 poradnia medycyny sportowej
 poradnia okulistyczna
 poradnia otolaryngologiczna
 poradnia preluksacyjna
 poradnia endokrynologiczna.
Mieszkańcy gminy Besko mogą skorzystać z następujących usług świadczonych przez
Gminny Ośrodek Zdrowia: podstawowa opieka zdrowotna, tj. udzielanie świadczeń
w miejscu zamieszkania pacjenta oraz w środowisku nauczania i wychowania, w warunkach
ambulatoryjnych lub, w uzasadnionych przypadkach, w warunkach domowych.
W ramach świadczeń w rodzaju POZ wyodrębnia się następujące zakresy świadczeń:
 świadczenia lekarza POZ;
 świadczenia pielęgniarki POZ;
 świadczenia położnej POZ;
 świadczenia pielęgniarki szkolnej;
 nocna i świąteczna wyjazdowa opieka pielęgniarska.
Świadczenia POZ ukierunkowane są na promocję i profilaktykę zdrowotną, diagnostykę
schorzeń, leczenie, zapobieganie lub ograniczanie niepełnosprawności, usprawnianie oraz
pielęgnację i edukację zdrowotną. Lekarz POZ zobowiązany jest do podejmowania działań
służących zdrowiu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Do świadczeń POZ należą w szczególności:
 badanie i porada lekarska;
 diagnostyka i leczenie, badania laboratoryjne;
 kierowanie na leczenie specjalistyczne, szpitalne, uzdrowiskowe i do opieki
długoterminowej;
 opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą;
 orzekanie i opiniowanie o stanie zdrowia;
 obowiązkowe szczepienia ochronne;
 opieka nad niepełnosprawnymi;
 promocja zdrowia i profilaktyka chorób;
 świadczenia związane z zadaniami pielęgniarki POZ;
 świadczenia związane z zadaniami położnej POZ;
 świadczenia związane z zadaniami pielęgniarki szkolnej.
Tabela nr 7. Rodzaje usług medycznych świadczonych mieszkańcom Gminy
Besko
Rodzaj świadczonych usług 2003
medycznych
Porada lekarska (lekarz
rodzinny, pierwszego kontaktu)
W tym wizyta domowa
Rehabilitacja lecznicza (gabinet
rehabilitacyjny)
Stomatologia ogólna
2004
2005
2006
2007
XI
2008
Liczba korzystających
24 065
10 024
10 413
9 064
7532
8198
443
138
127
102
110
91
-
1 764
1 463
1 017
872
892
1 511
1 428
1 534
1 524
1348
1133
26 019
13 354
13 537
11 707
9 862
Razem
10
314
Źródło: Dane Urzędu Gminy w Besku
Obecnie w SPZPOZ w Besku funkcjonuje 7 poradni specjalistycznych, gabinet rehabilitacji,
poradnia lekarza POZ. Zakład nieustannie się rozwija, poszerza swoją działalność a wszystko
24
po to, aby zapewnić mieszkańcom Gminy Besko jak najlepszą dostępność do świadczeń
medycznych.
Liczbę korzystających z wyżej wymienionych usług medycznych w latach 2003 – XI 2008
przedstawia powyżej zamieszczona tabela.
Na terenie Gminy Besko funkcjonują dwie apteki.
Ponadto na terenie powiatu sanockiego działa Szpital Powiatowy w Sanoku. Celem
działania Szpitala jest udzielanie świadczeń zdrowotnych służących zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia ludności zamieszkującej względnie przebywającej
na obszarze jego działania oraz innym osobom spoza terenu Powiatu Sanockiego,
wyrażającym chęć leczenia się w Szpitalu. Rocznie szpital przyjmuje średnio 17 tysięcy
pacjentów.
2.5. OPIEKA NAD DZIECKIEM
Rodzina to podstawowa komórka społeczna, która spełnia określone funkcje wobec
swoich członków. Modelowa rodzina z powodzeniem spełniająca swoje zadania, stanowi dla
swych członków, a przede wszystkim dla dzieci, źródło poczucia własnej wartości,
bezpieczeństwa, więzi i miłości. Rodzina taka, dzięki postawom akceptacji i współdziałania,
zaspokaja podstawowe potrzeby psychospołeczne, stwarza okazje do kształtowania
osobowości, uczy młode jednostki podstawowych wartości oraz norm powszechnie
akceptowanych w danej społeczności. Instytucje oświatowe dopełniają te oddziaływania
i wspierają rodzinę w edukowaniu, wychowaniu i opiece nad dzieckiem.
Na obszarze Gminy Besko zadania oświatowe oraz opiekuńczo-wychowawcze spełniają:
przedszkole, szkoły podstawowe i gimnazjum.
W obecnym roku szkolnym 2008/09 w obu szkołach podstawowych (Besko i Mymoń)
kształci się ogółem 384 uczniów. Porównując to z poprzednimi latami kiedy np.: w roku
szkolnym 2003/04 naukę pobierało 415 uczniów, rok później już 401, zaobserwować można
postępujący spadek liczby uczniów. Jeszcze wyraźniej ten spadek przedstawia się
w przypadku gimnazjalistów.
W roku szkolnym 2003/04 naukę w gimnazjum pobierało 222 uczniów, rok później 209,
w obecnym roku szkolnym 2008/09 w Besku kształci się 163 gimnazjalistów.
(patrz.Tabela 8)
25
Tabela 8. Struktura szkół w gminie Besko w latach 2005- 2008:
Liczba
szkół
Szkoły podstawowe
LICZBA UCZNIÓW
2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009
w tym Kl. „O”
Besko
1
321
331
65
Mymoń
1
11
44
10
7
Ogółem
317
321
50
10
3
42
14
8
7
404
338
385
384
199
189
182
163
603
577
559
547
Gimnazjum
Gmina/
1
Besko
Uczniowie ogółem
Źródło: Urząd Gminy
Szkoła
dla
prawidłowej
realizacji
założonych
celów
zatrudnia:
pedagoga
i pielęgniarkę. Ponadto szkoła współpracuje z poradnią psychologiczno – pedagogiczną,
policją, pomocą społeczną, SPZPOZ. Uczniowie i ich rodziny mają także możliwość
skorzystania z darmowych usług psychologa zatrudnianego przez GOPS. Populacja uczniów
Zespołu Szkół w Besku obejmuje swoją ofertą edukacyjną zarówno osoby pełnosprawne,
jak uczniów niepełnosprawnych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Problemami, które w najpoważniejszym stopniu dotykają środowisko uczniowskie,
są przede wszystkim trudne warunki materialne i ubóstwo rodziny. Uczniowie odczuwają
skutki bezrobocia rodziców, ich wyjazdów w celach zarobkowych i pozostawianie dzieci bez
opieki, uzależnień od alkoholu oraz złe relacje w rodzinie. Z badań przeprowadzonych
na etapie budowania strategii wynika, iż środowisko uczniowskie nie jest narażone na wpływ
osób trzecich. Zarówno na terenie szkoły jak i gminy nie ma również problemów związanych
z narkotykami.
Aby zapobiegać negatywnym zjawiskom występującym na terenie szkoły, czy też
pojawiającym się w środowisku życia uczniów, Zespół Szkół prowadzi zajęcia
profilaktyczne, m.in. z zakresu profilaktyki uzależnień, profilaktyki przemocy, oraz inne
dotyczące np. ochrony przed sektami, tolerancji, promocji zdrowia, bezpieczeństwa na drodze
do szkoły.
26
Ponadto szkoły zapewniają uczniom i rodzicom m.in. następujące formy wsparcia:
 doradztwo psychologiczno-pedagogiczne, konsultacje,
 dostosowanie programów nauczania do potrzeb i możliwości ucznia,
 udział w szkolnych kołach zainteresowań, zajęciach adaptacyjno-integracyjnych,
 interwencje w sytuacjach kryzysowych, wnioskowanie o wszczęcie postępowań
 spotkania, rozmowy, pogadanki ze specjalistami,
 dożywianie dzieci, pomoc rzeczowa.
Oprócz Zespołu Szkół działalność opiekuńczo – wychowawczą prowadzi niepubliczne
przedszkole
prowadzone
przez
Siostry
Felicjanki.
Do
przedszkola
uczęszcza
35 wychowanków. Niestety ze względu na dodatni przyrost naturalny potrzeby mieszkańców
a przede wszystkim najmłodszych obywateli są znacznie większe.
2.6. BEZROBOCIE
Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz zjawiska
ze względu na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności „pracy
na czarno”.
Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy,
ale jednocześnie zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu. Bezrobocie,
przyczyniając się do zubożenia materialnego, w bezpośredni sposób wpływa na poziom życia
rodzin, wywierając negatywne skutki zwłaszcza w postaci:
 dezintegracji rodziny,
 zmniejszenia siły wsparcia emocjonalnego i solidarności pomiędzy członkami
 rodziny,
 zwiększenia ryzyka zaistnienia patologii życia społecznego.
Zwiększanie się grupy bezrobotnych świadczeniobiorców pomocy społecznej łączy się
ze wzrostem zadań i wydatków oraz koniecznością dostosowania dotychczasowych form
działania do nowych potrzeb. Dominującą formą pomocy są świadczenia pieniężne oraz
żywność, ale z uwagi na ograniczone środki pomoc ta staje się relatywnie niska. Podstawowe
znaczenie w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia ma wiec praca socjalna i przyjmuje ona
zróżnicowane formy. Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między
innymi pomoc w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego, rozbudzanie motywacji
do działania ukierunkowanego na zatrudnienie, jak również technika kontaktu, która pozwala
na to, by pomoc – jej forma, wysokość i okres świadczenia – uzależniona była od aktywności
bezrobotnego i jego rodziny.
27
Tabela nr 9. Bezrobotni w Gminie Besko.
XI
Wyszczególnienie
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Gmina Besko
443
460
417
361
295
258
161
W tym kobiety
-
-
-
210
173
166
93
2008
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Sanoku
Według danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Sanoku w 2007 r. zarejestrowanych
było 258 osób bezrobotnych w tym 166 kobiet, w listopadzie 2008 było to 161 bezrobotnych
w tym 93 kobiety. Przedstawione powyżej w tabeli dane wskazują systematycznie
na malejącą liczbę bezrobotnych. Sytuację na rynku pracy w poszczególnych powiatach
województwa podkarpackiego mierzy się wskaźnikiem stopy bezrobocia. Powiat sanocki,
do którego administracyjnie należy Gmina Besko jest powiatem, w którym wskaźnik
ten utrzymuje się na poziomie niższym niż w województwie i nieco wyższym niż w kraju.
Wykres 1. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Besko
w 2007 wg wyksztłcenia.
wyższe
24%
8%
27%
36%
5%
policealne i średnie
zawodowe
średnie ogólne
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniżej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Sanoku
Powyższy wykres wykonany według danych liczbowych z 2007 roku, obrazowo
oddaje strukturę i specyfikę zjawiska bezrobocia w Gminie Besko. Z ogółu 258 bezrobotnych
większość – 36%– stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym, 27% osoby
z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Najmniej kwestią bezrobocia
28
zagrożone są osoby z wykształceniem wyższym, co potwierdza fakt, iż wykształcenie nie jest
gwarancją na uniknięcie bezrobocia, ale pomaga go uniknąć. Dane liczbowe PUP w Besku
wykazują, iż w gminie nie ma reguły co do liczby osób bezrobotnych według stażu pracy.
Najliczniejsza grupa pozostają jednak ci bez jakiegokolwiek stażu pracy, stanowią oni 22%
wszystkich bezrobotnych. Brak doświadczenia utrudnia rozpoczęcie kariery zawodowej
szczególnie osobom młodym, które kończą naukę i szukają pierwszej pracy.
Wykres 2. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Besko
w 2007 wg wieku
Kobiety; 1
Bezrobotni; 2
55-59
Kobiety; 34
45-54
Kobiety; 30
35-44
Bezrobotni; 56
Kobiety
Bezrobotni; 58
Bezrobotni
Kobiety; 74
Bezrobotni; 94
25-34
Kobiety; 27
Bezrobotni; 44
18-24
0
20
40
60
80
100
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Sanoku
Analiza danych pokazuje, iż bezrobocie dotyka w większości osoby młode. Osoby
w przedziale wiekowym 25-34 stanowią 37% bezrobotnych, w dalszej kolejności do grupy
osób objętych bezrobociem należą mieszkańcy w wieku 35-44 (22%) i 18-24 (17%). Mimo
zmieniających się uwarunkowań gospodarczych i tendencji do występowania bezrobocia
wśród osób po 50 roku życia, w gminie Besko zjawisko to dotyka jedynie 19% osób między
45-54 oraz 2% osób w wieku 55-59 lat.
W strukturze bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy znacząco
przeważały osoby poszukujące pracy powyżej 24 miesięcy – 33% ogółu zarejestrowanych
bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem jest dominujący udział osób długotrwale
bezrobotnych wśród pozbawionych pracy, którzy stanowią 60% (156 osób) ogółu
bezrobotnych.
Przyczyną utrzymującego się bezrobocia stała się recesja ekonomiczna oraz sytuacja na rynku
rolnym, niedostosowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do tych technologii,
29
restrukturyzacja przemysłu, zmiany w organizacji pracy w mieście i na wsi. Kwestią
niemierzalną pozostaje bezrobocie ukryte występujące na terenach wiejskich, które na pewno
powiększa faktyczną liczbę osób pozostających bez stałego źródła utrzymania.
Tabela 10. Bezrobotni w gminie Besko pozostający w szczególnej sytuacji na rynku
pracy.
Wyszczególnienie
2005
2006
Ogół
Bezrobotnych
2007
W
Ogół
W
Ogół
W
tym Bezrobotnych
tym
Bezrobotnych
tym
Kobiet
Kobiet
Kobiet
160
200
133
156
110
Długotrwale
bezrobotni
Do 25 roku życia
252
94
50
67
35
44
27
Powyżej 50 roku
życia
Bez kwalifikacji
zawodowych
Samotnie
wychowujący
dziecko
Niepełnosprawni
27
10
33
15
31
16
77
49
69
37
59
38
7
6
3
3
3
3
3
1
5
2
7
2
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP Sanok
Wykres 3. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Gminie Besko
w 2007 wg czasu pozostawania bez pracy
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
87
62
51
27
24
20
24
po
wy
że
j2
4
12
od
6
do
do
12
6
od
od
3
do
3
do
1
od
ie
sią
m
1
do
Kobiety
33
30
27
6
ca
13
Bezrobotni
44
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP Sanok
30
2.7. PROBLEMY ALKOHOLOWE
Alkoholizm oraz inne uzależnienia, takie jak narkomania i nikotynizm, to zauważalne
zjawiska w obszarze pomocy społecznej. Są one trudne do rozwiązania, gdyż zarówno
ich źródłem, jak i ich skutkiem są inne problemy.
Zgodnie z zapisami Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi udzielanie pomocy rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, a w szczególności
ochrona przed przemocą w rodzinie należy do zadań własnych Gminy. W Gminie Besko
działa Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która podejmuje
działania ukierunkowane na grupy osób uzale1nionych od alkoholu i ich rodzin jak również
i tych, które zmierzają do zmniejszania rozmiarów i dotkliwości problemów, jakie niesie
za sobą nadużywanie alkoholu. Problemem alkoholizmu w gminie Besko dotknięta jest
niewielka grupa społeczna.
Dla ponad 4-tysiecznej rzeszy mieszkańców gminy Besko w 2006 roku wydano tylko
7 decyzji o przyznaniu pomocy z powodu problemu alkoholowego w rodzinie, nie wydając
żadnej decyzji z przyczyn uzależnienia od narkotyków.
W 2006 roku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyjęła
8 wniosków dotyczących skierowania na leczenie odwykowe osób uzależnionych. W tym
5 osób
skierowano
na leczenie do odpowiednich placówek lecznictwa zamkniętego,
natomiast w przypadku 3 osób skierowano wnioski do sądu o zobowiązanie do podjęcia
leczenia odwykowego.
W 2007 roku nie skierowano do sądu żadnego wniosku o skierowanie na leczenie
odwykowe. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przeprowadziła
w tym czasie 9 rozmów wspierająco - motywujących i 20 interwencyjno - motywujących.
2.8. PRZESTĘPCZOŚĆ
Przestępczość jest jedną z tych kwestii społecznych, która odciska dotkliwe piętno
na funkcjonowaniu każdej lokalnej społeczności, w której ma miejsce. Intensywność
oraz częstotliwość, z jaką występują zdarzenia przestępcze, mogą mieć wpływ na formowanie
się postaw i zachowań ludzi tworzących społeczność miast i gmin. Dlatego tak istotne jest
prowadzenie adekwatnych działań prewencyjnych oraz operacyjnych i porządkowych,
zmierzających w kierunku zapewniania bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Na terenie Gminy Besko za stan bezpieczeństwa publicznego odpowiedzialna jest Komenda
Powiatowa Policji w Sanoku, Komenda Policji w Besku oraz 3 jednostki OSP działające
we wszystkich miejscowościach przynależnych do gminy. Z przeprowadzonej analizy stanu
31
zagrożenia przestępczością za okres 12 miesięcy 2003 roku wynika, że liczba popełnionych
przestępstw w przeciągu trzech lat wzrosła o 9.
Z zamieszczonych poniżej wykresu i tabeli wynika, że liczba popełnionych przestępstw
w Gminie Besko stanowiła w 2006 roku 2% ogółu przestępstw popełnionych na terenie
powiatu sanockiego. Analizując dynamikę popełnionych przestępstw w Gminie Besko
w latach 2004 – 2006 widać wyraźną tendencję wzrostową w ich zmianach. W strukturze
popełnionych przestępstw przez cały analizowany okres dominowały przestępstwa
o charakterze drogowym oraz kradzieże z włamaniem. Ze względu na to, że Policja w swoich
statystykach ujmuje ogólnie całą gminę Besko, bez uwzględniania poszczególnych
miejscowości, nie jest możliwe podanie dokładnych danych odnośnie poszczególnych
miejscowości gminy.
Na terenie Gminy Besko nie odnotowano w analizowanym okresie zdarzeń związanych
z popełnieniem zabójstwa, rozbojem, kradzieżą rozbójniczą, wymuszeniem rozbójniczym
czy przestępstwem gospodarczym.
Tabela 11. Struktura popełnionych przestępstw w Gminie Besko w latach 2003 - 2006
na tle powiatu sanockiego
gospodarcze
rozbójnicze
drogowe
wymuszenie
rozbójnicza,
kradzież
rozbój,
włamaniem
kradzież z
kradzież rzeczy
lub pobiciu
udział w bójce
m
zdrowiu
Ogółe
uszczerbek na
Wyszczególnienie
zabójstwo
w tym
sanocki
2004 rok
1231
6
21
248
83
608
23
242
-
2005 rok
1122
5
18
262
94
483
22
238
-
2006 rok
1217
3
22
257
103
454
20
358
-
Gmina Besko
2004 rok
22
0
0
3
1
12
-
6
-
2005 rok
26
0
1
3
2
10
-
10
-
2006 rok
31
0
0
5
3
7
-
16
-
Źródło: dane KPP w Sanoku
32
Wykres 4. Przestępstwa w Gminie Besko
Źródło: dane KPP w Sanoku
2.9. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Wśród klientów Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej znajdują się osoby
niepełnosprawne, które w życiu codziennym napotykają liczne przeszkody związane
z samodzielnym funkcjonowaniem.
Są to problemy spotykane w życiu codziennym, rodzinie, pracy, urzędach, na ulicy,
przybierające postać barier: architektonicznych, psychicznych, materialnych, prawnych czy
społecznych.
Od stopnia niepełnosprawności zależy czy osoba niepełnosprawna osiągnie odpowiednie
wykształcenie, uzyska zatrudnienie, zapewni sobie materialne warunki życia, dostęp
do infrastruktury medycznej i rehabilitacyjnej, do systemu edukacji i kultury. Obok tych
utrudnień osoba niepełnosprawna musi pokonać funkcjonujące nadal w społeczeństwie
bariery takie jak: bierność, niezrozumienie, niechęć i niewiedze.
Z danych zgromadzonych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wynika,
iż w 2006 roku w GOPS Besko przyznał pomoc z tytułu niepełnosprawności 121 osobom,
co stanowiło 2, 7 % ogółu mieszkańców. Wśród osób niepełnosprawnych było 32
mężczyzn,45 kobiet oraz 43 dzieci. Większość niepełnosprawnych posiadało orzeczony
umiarkowany stopień niepełnosprawności – 66 osób, 25 osób posiadało znaczny stopień
33
niepełnosprawności, a 30 osób stopień lekki. W 2007 roku liczba niepełnosprawnych
świadczeniobiorców spadła do 101 osób, co stanowi 2,3 % ogółu mieszkańców. Wśród osób
niepełnosprawnych 42% stanowiły kobiety, 40% dzieci a 18% to mężczyźni.
Na terenie gminy opieką nad dziećmi niepełnosprawnymi zajmuje się Dzienne Centrum
Aktywności. Dzieci niepełnosprawne z terenu gminy Besko są również dowożone
do pobliskich gmin gdzie są prowadzona placówki typu: Warsztaty Terapii Zajęciowej,
Środowiskowe
Domy
Samopomocy,
Ośrodki
Rehabilitacyjno
–
Edukacyjno
–
Wychowawcze.
2.10. ANALIZA SWOT
Głównym narzędziem oceny uwarunkowań jest analiza SWOT. Jest to metoda służąca
do badania otoczenia organizacji oraz jej analizy wnętrza. Analiza taka była robiona przez
lokalną społeczność w trakcie dwudniowego warsztatu we wrześniu 2008r.
Gmina Besko ma ograniczony wpływ na kształtowanie się procesów społecznoprawnych będących w jej otoczeniu. Może jednak w sposób aktywny wykorzystać szansę
oraz unikać zagrożeń płynących z otoczenia. Analiza SWOT oparta jest na prostym
schemacie klasyfikacyjnym, w którym czynniki wpływające dzielimy na:
wewnętrzne pozytywne
-
mocne strony (Strengths)
wewnętrzne negatywne
-
słabe strony
(Weeknesses)
zewnętrzne pozytywne
-
szansę
(Opportunities)
zewnętrzne negatywne
-
zagrożenia
(Threats)
Ocena potencjału w aspekcie słabych i mocnych stron pozwala na określenie siły
i słabości gminy w zakresie analizowania sfer społecznych. Silny potencjał to baza
umożliwiająca budowanie strategii, słabości to problemy i ograniczenia do pokonania.
Zagrożenia to ostrzeżenie przed niepożądanym rozwojem warunków zewnętrznych, szansę
to wsparcie i inspiracje dla lokalnej polityki społecznej. W toku dyskusji grupy zadaniowej
ustalono, że w Gminie nie występują jak na razie problemy społeczne związane z brakiem
zamieszkiwania. W związku z tym dołączone zostały do obszaru pomocy społecznej zadania
ewentualnej pomocy mieszkańcom w poprawie jakości zamieszkiwania.
Analiza SWOT była przeprowadzana metodą warsztatu, w trakcie którego został wyłoniony
zespół roboczy, który wypracował ogólny zarys problemów społecznych, istniejących
w Gminie Besko. Następnie wśród uczestników warsztatu została przeprowadzona dyskusja
nad tym zarysem, który uszczegółowiono i schierarchizowano, wyłaniając priorytetowe
problemy.
34
Skalę ocenianych problemów ustalono przyznając każdemu problemowi ocenę od 1 do 5,
przy czym 5 – oznacza problem o dużej randze, 1 – oznacza problem marginalny dla
społeczności.
EDUKACJA PUBLICZNA
MOCNE STRONY
- nowoczesny budynek
szkoły,
- realizowany program
profilaktyki,
- znajomość środowiska
uczniów przez
nauczycieli,
- utrudniony dostęp
młodzieży do
narkotyków,
- szybka wykrywalność
patologii.
SZANSE
- stworzenie programu
wczesnego
wspomagania rozwoju
dziecka,
- współpraca ze
specjalistami,
- tworzenie ścieżek
edukacyjnych w
Zespole Szkół:
przeciwdziałanie
patologiom,
- reaktywowanie
świetlicy
socjoterapeutycznej,
- wzmożony monitoring
sprzedaży używek,
- tworzenie kół
zainteresowań,
- stworzenie systemu
stypendialnego dla
młodzieży uzdolnionej.
OCENA
5
4
4
4
4
OCENA
4
4
5
4
3
SŁABE STRONY
- brak możliwości spędzania
wolnego czasu przez młodzież,
- brak wczesnego wspomagania
rozwoju dziecka,
- brak koordynatora w
prowadzeniu akcji kulturalno –
oświatowych,
- bieda panująca w
społeczeństwie,
- luki edukacyjne rodziców w
rozwiązywaniu trudnych
przypadków,
- brak dostępu do specjalistów,
logopeda, terapeuta.
ZAGROŻENIA
- przyzwolenie społeczne na
sprzedaż alkoholu i papierosów,
- małe zainteresowanie rodziców
w jaki sposób i gdzie dziecko
spędza wolny czas,
- powiększająca się bieda
społeczeństwa i bezrobocie,
- ciągle narastająca agresja wśród
młodzieży szkolnej,
- kontakty młodzieży z młodzieżą
szkół miejskich, czy innych
środowisk,
- brak możliwości spędzenia
wolnego czasu, wyżycia się w
kołach zainteresowań.
OCENA
4
3
5
3
3
4
OCENA
4
4
3
3
2
4
4
3
35
ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII
POMOC SPOŁECZNA, POLITYKA PRORODZINNA
ORAZ JAKOŚĆ ZAMIESZKANIA
MOCNE STRONY
- dostępność i dobra
lokalizacja,
- dobra znajomość
środowiska,
- dobre warunki lokalowe,
- dobrze przygotowany
personel,
- odpowiednie
zabezpieczenie środków
finansowych.
SZANSE
OCENA
5
4
5
4
4
OCENA
- pozyskiwanie środków na 2
zatrudnienie socjalne dla
odpowiednio
zorganizowanych prac do
zagospodarowania terenu
gminy,
- współpraca z
2
organizacjami
pozarządowymi
i stowarzyszeniami,
- tworzenie placówek
2
wsparcia na terenie
gminy.
SŁABE STRONY
- przełamanie bariery wstydu osób
potrzebujących pomocy,
- brak dostatecznej informacji o
możliwościach korzystania z
różnych form pomocy,
- zbyt duża biurokracja i mało czasu
na pracę socjalną i wizyty w
środowisku,
- duża bezradność życiowa i brak
chęci do zmiany sytuacji życiowej.
ZAGROŻENIA
- postępujące ubóstwo
- wzrost agresji i przemocy wśród
dzieci i młodzieży,
- wzrost liczby rodzin
dysfunkcyjnych,
- zaniedbywanie obowiązków
wychowawczych przez rodziny.
OCENA
4
2
2
3
OCENA
2
3
2
2
36
OCENA
MOCNE STRONY
- szeroko pojęta profilaktyka ze 4
strony szkoły,
- działalność Punktu
4
Konsultacyjnego dla Osób
i Rodzin z Problemami
Alkoholowymi,
- współpraca Zespołu Szkół z 4
GOPS (teatrzyki
profilaktyczne), Ośrodkiem
Zdrowia, Policją.
- postawić na edukację
młodzieży,
- wykorzystać programy
unijne,
- poszerzenie działalności
punktu konsultacyjnego,
- współpraca z organizacjami
pro rządowymi,
- rozszerzenie działalności
punktu – włączenie
specjalistów.
- brak dostatecznej
informacji o działalności
Komisji
ds. Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
- brak klubu AA,
- sprzedaż nieletnim
alkoholu i papierosów,
- brak miejsca dla
młodzieży,
- brak imprez kulturalnooświatowych,
- niedostateczna edukacja
rodziców,
- niska świadomość
społeczna dotycząca
zagrożeń,
- brak świetlicy
socjoterapeutycznej.
OCENA
SZANSE
4
5
4
4
4
SŁABE STRONY
ZAGROŻENIA
- brak nawyku kulturalnego
spędzania wolnego czasu,
- rozpad rodziny,
- ubożenie rodziny
(społeczeństwa),
- utrata pracy,
- słabe wyniki w nauce,
- tworzenie nieformalnych
grup,
- utrata zdrowia.
OCENA
3
4
5
4
5
4
3
5
OCENA
4
4
4
4
4
3
4
37
OCHRONA ZDROWIA
OCENA
MOCNE STRONY
- GOZ z szerokim
zakresem usług
zdrowotnych,
- Gabinet Rehabilitacji
Leczniczej,
- Gabinet Higieny
Szkolnej w Zespole
Szkół,
- doświadczony
personel medyczny
(19 osób),
- własny punkt
podstawowych analiz
laboratoryjnych,
- program pro
zdrowotny, wczesna
diagnostyka ,
- Apteka.
5
4
5
3
3
4
OCENA
SZANSE
- PFRON – środki na
likwidację barier
architektonicznych,
- wykorzystanie
środków
strukturalnych,
- rozszerzenie zakresu
usług zdrowotnych
w ramach NFZ,
- ratownictwo
medyczne –
wyposażona karetka.
- brak: windy, węzła
sanitarnego dla poradni K,
łazienki dla osób
niepełnosprawnych,
rozdziału pomieszczeń
odrębnie dla dorosłych i
dzieci, ocieplenia
budynku,
- brak środków na
rozbudowę i
unowocześnienie
laboratorium,
- brak poradni
dermatologicznej i
psychologicznej,
- duża odległość
stacjonowania zespołu
ratownictwa medycznego
(karetka).
5
5
4
3
2
OCENA
SŁABE STRONY
5
4
3
3
OCENA
ZAGROŻENIA
- brak współpracy i ostra,
bezpardonowa
konkurencja ze strony
niektórych ościennych
jednostek ochrony
zdrowia,
- niestabilność przepisów
prawa (ustawa o ZOZ w
trakcie nowelizacji, brak
długofalowej stabilnej
strategii państwa rozwoju
sektora ochrony zdrowia),
- wygórowane wymagania
standaryzacyjne,
- niski poziom
finansowania usług
zdrowotnych w ramach
NFZ.
5
3
4
4
38
AKTYWOŚĆ I INTEGRACJA MIESZKAŃCÓW
ORAZ ODDOLNE INICJATYWY ROZWOJOWE
–
–
–
–
–
–
MOCNE STRONY
OCENA
rozwinięta baza szkolna,
realizowane programy i
projekty przez szkoły i
organizacje pozarządowe,
działające świetlice dla
dzieci i młodzieży,
organizacja cyklicznych
imprez kulturalnych i
sportowych,
działalność Ochotniczych
Straży Pożarnych i Kół
Gospodyń Wiejskich,
realizacja zatrudnienia
osób w pracach
interwencyjnych.
4
4
SZANSE
–
–
–
–
–
dostępne zewnętrzne
środki pomocy na
wspieranie lokalnych
inicjatyw,
praca subsydiowana,
dobrze zapowiadający się
młody kapitał społeczny,
program Leader
realizowany na obszarze,
wzrost wykształcenia
młodzieży.
3
4
3
5
SŁABE STRONY
 niski poziom uczestnictwa w
kulturze,
 niedostateczna ilość form rozwijania
umiejętności i zainteresowań dzieci
i młodzieży poza szkołą,
 zanikanie tradycji, małe
zainteresowania młodych pokoleń
historią swojej rodziny,
miejscowości, gminy,
 niski stopień integracji społecznej
mieszkańców, zmniejszający się
poziom kontaktów towarzyskich i
sąsiedzkich,
 deficyt postaw prospołecznych,
 słabo rozwinięty wolontariat,
OCENA
5
ZAGROŻENIA
–
–
4
4
–
–
4
–
4
–
–
skomplikowane procedury związane
z pozyskaniem dotacji,
negatywne wzorce płynące z
mediów
wysoki stopień bezrobocia,
wysokie koszty związane z
utworzeniem nowych miejsc pracy,
zła sytuacja finansowa dużych
zakładów przemysłowych
zlokalizowanych w powiecie
sanockim,
migracje młodych ludzi z obszarów
wiejskich
napływ osób starszych na wieś –
wieś staje się sypialnią dla ludzi
starszych i pracujących w mieście.
OCENA
5
5
5
4
3
4
OCENA
4
3
4
4
4
4
4
Źródło: warsztat strategiczny z udziałem społeczności lokalnej w dniu 12.09.2008 r.
39
Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najważniejszych elementów każdego
postępowania diagnostycznego mającego określić zasadnicze problemy i ewentualne kierunki
ich rozwiązywania. Na poziomie aktualizacji strategii najważniejszym narzędziem
badawczym stały się warsztaty aktualizujące strategie i materiały opracowane w trakcie ich
trwania. W trakcie warsztatów oceniono sytuację jaka występuje w chwili obecnej w gminie
Besko poprzez pokazanie jej atutów i słabych stron, jak również przedstawiono wizję gminy
za 10 lat.
a) Najważniejsze atuty i potencjał rozwojowy oraz słabe strony gminy w opinii
mieszkańców wyróżnione podczas warsztatów strategicznych.
Mocne strony gminy
Według mieszkańców, najważniejszą zaletą gminy Besko jest jej atrakcyjne położenie
geograficzne – u podnóża Bieszczad
oraz czyste i nieskażone środowisko, sprzyjające
rekreacji, wypoczynkowi i zdrowemu życiu. Atutem gminy jest także wielokulturowość
jej mieszkańców, bogata i żywa tradycja, życzliwość jego mieszkańców.
Słabe strony gminy
Najczęściej wymieniana słabością jest trudna sytuacja na rynku pracy w gminie, brak
nowych miejsc pracy, brak inwestorów zewnętrznych i wynikające z tego bezrobocie.
Uczestnicy warsztatów wskazali także na niedostatek materialny mieszkańców i pogłębiające
się ubożenie społeczeństwa. Wada gminy są także: słabo rozwinięta infrastruktura, brak
miejsc zabaw dla dzieci i spędzania czasu wolnego dla młodzieży, brak placówek
kulturalnych, zły stan dróg i chodników, tranzyt drogowy przebiegający przez środek miasta.
b) Identyfikacja najważniejszych problemów społecznych w gminie
Za najważniejsze problemy w gminie podczas warsztatów uznano bezrobocie oraz
alkoholizm. Ponadto większość uczestników wskazała na tendencje wzrostowe problemów
związanych z pogłębiającym się i długotrwałym bezrobociem, będącym wynikiem braku
perspektyw zawodowych. Należy zauważyć, iż według oficjalnych statystyk problem
alkoholizmu jest marginalny, wręcz nieistniejący jak na ponad 4 tysięczną społeczność
gminy. Natomiast według mieszkańców jest on widocznym i narastającym, negatywnym
zjawiskiem społecznym.
Poważnym problemem, wskazanym przez respondentów, jest narastające ubożenie
mieszkańców gminy, będące konsekwencja bezrobocia. Pojawia się problem wzrastającej
liczby osób niepełnosprawnych, samotność osób starszych, brak specjalistów (psychologa,
ortopedy, terapeuty), brak wystarczającej liczby miejsc w przedszkolu, mała integracja
40
społeczna i inne. Przyczyną takiego stanu rzeczy doszukuje się również w niedostatecznej
organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży, w małej aktywności społecznej mieszkańców.
Widocznym problemem jest także starzenie się społeczeństwa, wzrost liczby osób
wymagających pomocy oraz brak nad nimi opieki.
2.11. KAPITAŁ SPOŁECZNY GMINY – SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ
W GMINIE
Pomoc społeczna jest instytucja polityki społecznej państwa, mająca na celu
umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie
są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia
niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności
człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym
przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin
oraz ich integracji ze środowiskiem.
Zasobami umożliwiającymi rozwiązywanie problemów społecznych określamy
instytucje znajdujące się na terenie gminy działające w obszarze polityki społecznej
i rozwiązujące dane problemy. Są to zarówno jednostki samorządowe, jak i niepubliczne,
na przykład organizacje pozarządowe.
INSTYTUCJE SAMORZADOWE
Najistotniejszą role w kwestii rozwiązywania problemów społecznych w gminie odgrywa
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Besku. Ośrodek zatrudnia pięciu pracowników.
Jednostka realizuje zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej i koordynuje
rozwiązywanie problemów społecznych w Gminie. Ponadto wśród instytucji wyróżniających
się na polu oddziaływań polityki społecznej na terenie Gminy Besko znalazły się: Zespół
Szkół i Ośrodek Zdrowia, Punkt Informacyjny dla Anonimowych Alkoholików.
INSTYTUCJE POZARZADOWE
Na
terenie
Gminy
Besko
funkcjonują:
Stowarzyszenie
Promocji
Kultury
WSPÓLNOTA, Dzienne Centrum Aktywności na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym
koło w Besku, Parafia Rzymsko-Katolicka. Ponadto w Gminie funkcjonują 3 jednostki
Ochotniczej Straży Pożarnej (Besko, Mymoń, Poręby) oraz Koło Gospodyń Wiejskich
w Besku i Mymoniu. W Besku funkcjonuje również klub sportowy LKS „Przełom” Besko.
41
W roku 2007 w Gminie Besko w ramach programu „Leadear +” funkcjonowała fundacja
„Pomóżmy sobie sami”, która obecnie przekształciła się w stowarzyszenie „Dorzecze
Wisłoka” obejmujące swoim zasięgiem teren Gmin Besko, Bukowsko, Rymanów i Zarszyn.
Pomiędzy sektorem publicznym a pozarządowym istnieje współpraca oraz dobry przepływ
informacji dotyczący podopiecznych korzystających z pomocy.
Gmina współpracuje także z instytucjami i organizacjami na szczeblu powiatowym, m.in. z:
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Zarządem Powiatowym Związku Ochotniczych
Straży Pożarnych w Sanoku,
Fundacją na rzecz Szpitala w Sanoku „Szpital” a także
z Powiatowym Urzędem Pracy w Sanoku.
Została
podjęta
również
współpraca
z
mikroregionem
Koškovce,
obejmującego
16 miejscowości. Dotyczy ona wymiany w sferze gospodarczej i kulturalnej.
Rozdział III KIERUNKI ROZWOJU GMINY
3.1. WIZJA ROZWOJU
Uczestnicy warsztatów
nakreślili również wizję i cel nadrzędny Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych.
Wizja rozwoju jest określeniem takiego obrazu gminy, jaki chcieliby osiągnąć za 10 lat
mieszkańcy – uczestnicy procesu planowania. Wizja określa bardzo ogólnie dlaczego
działamy, do czego dążymy, jakie chcemy osiągnąć cele, jeśli podejmiemy działania
strategiczne.
W Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko wizję sformułowano
w następujący sposób:
Gmina Besko jest miejscem przyjaznym dla mieszkańców, umożliwiającym:
 wysoki poziom życia poprzez zrównoważony rozwój gospodarczy,
 profesjonalną pomoc społeczną,
 nowoczesną edukację,
 dobrą opiekę medyczną i socjalną,
 integrację społeczności lokalnej.
42
Strategia pozwala zaplanować harmonijny plan rozwoju, przygotować konspekt działań
zgodny z wcześniej wypracowaną wizją, ze szczegółowym podziałem na najważniejsze
obszary oraz ich poszczególne etapy realizacji. Pozwolą one przybliżyć nas do wcześniej
ustalonych zamysłów.
3.2. CELE STRATEGICZNE
Cele główne strategii
Po wypracowaniu wizji strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy
Besko, do której dążyć będzie społeczeństwo lokalne w wyniku wdrażania strategii oraz
po przeprowadzeniu diagnozy prospektywnej przystąpiono do ustalania priorytetów,
głównych celów strategii.
Cele główne określono dla pięciu obszarów zainteresowania :
 Edukacji publicznej,
 Ochrony zdrowia,
 Pomocy społecznej, polityki przyjaznej rodzinie oraz jakości zamieszkiwania,
 Rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii.
 Aktywność i integracja mieszkańców oraz oddolne inicjatywy rozwojowe .
Uwzględniając wyniki analizy SWOT, analizy potencjałów wypracowano następujące cele :
Dla obszaru „Edukacja Publiczna”
Świadome i aktywne społeczeństwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy.
Dla obszaru „Ochrona zdrowia”
Zdrowe społeczeństwo, świadome zagrożeń.
Dla obszaru „Pomoc społeczna, polityka prorodzinna oraz jakość zamieszkiwania”
Profesjonalna pomoc społeczna, wzmacniająca świadomość społeczną, wspierającą
jakość życia lokalnej społeczności i integrująca jej mieszkańców.
Dla obszaru „Rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii”
Efektywne rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii, poprzez wzrost
świadomości społecznej zagrożeń.
43
Dla obszaru „Aktywność i integracja mieszkańców oraz oddolne inicjatywy rozwojowe”
Aktywizacja zawodowa i społeczna oraz oddolne inicjatywy podejmowane przez
mieszkańców na rzecz rozwoju swojej miejscowości.
Realizacja wskazanych celów odbywać się będzie poprzez realizację celów szczegółowych
w poszczególnych latach. Cele szczegółowe i działania realizacyjne przedstawione zostaną
niżej, w kolejnych rozdziałach.
CELE SZCZEGÓŁOWE I ICH REALIZACJA:
I. Edukacja publiczna
Problem
Słabo umotywowane społeczeństwo do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, słabo
rozwinięta pomoc psychologiczna i pedagogiczna, brak możliwości twórczego spędzenia
wolnego czasu przez
młodzież, brak koordynatora w tworzenie i prowadzeniu akcji
kulturalno – oświatowych.
Cel główny: Świadome i aktywne społeczeństwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy.
Cele szczegółowe:
 nowoczesny system oświaty,
 dostępność bogatej oferty edukacyjnej,
 dostęp do opieki przedszkolnej z bogatą ofertą edukacyjną,
 wyrównywanie szans rozwojowych,
 utworzenie bazy kulturalno – oświatowej.
Działania:
 Doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt i środki dydaktyczne.
 Opracowanie i wdrożenie zasad dostępu do usług edukacyjnych różnych grup
społecznych.
 Organizowanie zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży.
 Organizowanie zajęć dla dzieci w wieku przedszkolnym.
 Przygotowanie i realizacja oferty edukacyjnej dla rodziców i osób starszych.
 Przygotowanie i realizacja ścieżek edukacyjnych w szkołach mających na celu
przeciwdziałanie patologiom.
 Reaktywowanie świetlicy socjotereapeutycznej.
 Wyodrębnienie z zasobów Gminy i przystosowanie pomieszczeń do utworzenia
miejsc przeznaczonych do twórczego spędzenia wolnego czasu przez młodzież.
44
 Opracowanie i wdrożenie programu pomocy psychologicznej i pedagogicznej
w placówkach oświatowych.
 Prowadzenie efektywnych programów profilaktycznych.
 Powołanie stanowiska koordynatora do spraw realizacji programu w zakresie działań
kulturalno – oświatowych.
45
Edukacja publiczna
Lp.
DZIAŁANIA / ZADANIA
HARMONOGRAM
NAKŁADY
WSKAŹNIKI
OSIĄGNIĘCIA
CELU/ MINIMUM
REALIZACYJNE
KOORDYNATOR
ŹRÓDŁA DANYCH
1.
Doposażenie szkół w
nowoczesny sprzęt
i środki dydaktyczne.
2009 – 2011
Budżet gminy,
Wykształcone
Fundusze pomocowe społeczeństwo
Dyrektor ZS
Urząd Gminy
Zespół Szkół w
Besku
2.
Opracowanie i wdrożenie
2009 – 2011
zasad dostępu do usług
edukacyjnych różnych grup
społecznych.
Organizowanie zajęć
2009 – 2010
pozalekcyjnych dla dzieci
i młodzieży.
Organizowanie zajęć dla
2009-2018
dzieci w wieku przedszkolnym
Fundusze pomocowe Wykształcone
społeczeństwo
Dyrektor ZS
Urząd Gminy
Zespół Szkół w
Besku
Wykształcone
społeczeństwo
Dyrektor ZS
Fundusze pomocowe Wykształcone
społeczeństwo
Dyrektor
przedszkola
Urząd Gminy
Zespół Szkół w
Besku
Urząd Gminy
Niepubliczne
Przedszkole Sióstr
Felicjanek w Besku
Urząd Gminy
Zespół Szkół w
Besku
Organizacje
pozarządowe
Urząd Gminy
3.
4.
5.
Przygotowanie i realizacja
ścieżek edukacyjnych w
szkołach mających na celu
przeciwdziałanie patologiom.
2009 – 2011
6.
Wyodrębnienie z zasobów
Gminy i przystosowanie
pomieszczeń do utworzenia
miejsc przeznaczonych do
twórczego spędzenia wolnego
czasu przez młodzież.
2009 – 2013
Bezinwestycyjnie
Budżet gminy,
Mniej dysfunkcji
Dyrektor ZS
Fundusze pomocowe u dzieci i młodzieży
Bezinwestycyjnie
Możliwość
Sekretarz Gminy
twórczego spędzenie
wolnego czasu
7.
8.
9.
Opracowanie i wdrożenie
2009 – 2011
programu pomocy
psychologicznej i
pedagogicznej w placówkach
oświatowych.
Przygotowanie i realizacja
2009 – 2014
oferty edukacyjnej dla
rodziców i osób starszych.
Powołanie stanowiska
2009 - 2010
koordynatora do spraw
realizacji programu w zakresie
działań kulturalno oświatowych
Bezinwestycyjnie
Mniej dysfunkcji
społecznych
Budżet gminy,
Wykształcone
Fundusze pomocowe społeczeństwo
Budżet Gminy
Rozwiązanie
problemu
działalności
kulturalno oświatowej
Dyrektor ZS
Urząd Gminy
Zespół Szkół w
Besku
Dyrektor ZS
Zespół Szkół w
Besku
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Wójt Gminy
47
II.
Pomoc społeczna
Problem
Zwiększająca się liczba osób pozostających długotrwale bezrobotnych, wzrost liczby rodzin
dysfunkcyjnych i powstające patologie życia rodzinnego, duża roszczeniowość klientów
i bezradność w rozwiązywaniu własnych problemów.
Cel główny: Profesjonalna pomoc społeczna, zmieniająca świadomość wspierająca jakość
życia społecznego, integrująca mieszkańców.
Cele szczegółowe:
 wzrost zatrudnienie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia,
 przeciwdziałanie i zapobiegania patologiom życia rodzinnego,
 poprawa poziomu i warunków życia mieszkańców,
 rozwój i wzmocnienie instytucji pomocy socjalnej i modernizacja usług społecznych.
Działania:
 Motywowanie
klientów
pomocy
społecznej
do
podnoszenia
kwalifikacji
i zwiększenia aktywności w poszukiwaniu pracy oraz rozwiązywania własnych
problemów.
 Wspieranie i rozwój zatrudnienia socjalnego,
 Zapewnienie świadczeń pomocy społecznej rodzinom żyjącym w ubóstwie,
wielodzietnym, niepełnym oraz patologicznym.
 Utworzenie ośrodka wsparcia dla ofiar przemocy.
 Rozszerzenie działalności funkcjonującego punktu informacyjnego dla osób
i rodzin uzależnionych od alkoholu.
 Rozwój
świetlic
opiekuńczo
–
wychowawczych
i
utworzenie
świetlicy
socjoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży.
 Zapewnienie dożywiania dzieciom w szkole.
 Utworzenie placówki dziennego pobytu dla osób starszych i długotrwale chorych.
 Utworzenie punktu interwencji socjalnej.
 Kształcenie
ustawiczne
pracowników
socjalnych
dla
potrzeb
rozwoju
środowiskowego systemu wsparcia społecznego.
48
Pomoc społeczna i polityka prorodzinna
WSKAŹNIKI
Lp
DZIAŁANIA / ZADANIA
HARMONOGRAM
NAKŁADY
OSIĄGNIĘCIA CELU/
MINIMUM
ŹRÓDŁA
KOORDYNATOR
DANYCH
REALIZACYJNE
1.
Utworzenie ośrodka wsparcia dla
ofiar przemocy.
2009 – 2016
Budżet GOPS
Zadania ciągłe
Kierownik
GOPS
GOPS
2.
Utworzenie punktu interwencji
socjalnej
2009 – 2016
Pełna realizacja zadań
Kierownik
GOPS
GOPS
3.
Utworzenie placówki dziennego
pobytu dla osób starszych i
długotrwale chorych
2010 – 2016
Pełna realizacja zadań
Kierownik
GOPS
GOPS
4.
Opracowanie i wdrożenie
procedury motywowania klientów
pomocy społecznej do aktywności
w poszukiwaniu pracy
i rozwiązywaniu problemów
życiowych.
Kształcenie pracowników
socjalnych dla potrzeb rozwoju
środowiskowego systemu wsparcia
społecznego
2009 – 2016
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
Budżet państwa
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
Budżet państwa
Bezinwestycyjnie
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
Wzrost aktywności
mieszkańców
Kierownik
GOPS
Urząd Gminy
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
GOPS
Wzrost kompetencji
pracowników socjalnych
Kierownik
GOPS
GOPS
5.
2009 – 2016
49
III. Rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii.
Problem
Brak wyspecjalizowanych zespołów do rozwiązywania poszczególnych typów problemów,
brak nadzoru nad sprzedażą alkoholu dla młodzieży, niedostateczna edukacja rodziców, brak
zainteresowania rodziców pobytem dzieci poza domem, słaba integracja środowisk lokalnych.
Cel główny: Efektywne rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii.
Cele szczegółowe:
 profesjonalna pomoc terapeutyczno – profilaktyczna,
 skuteczne przeciwdziałanie uzależnieniom,
 częsta kontrola miejsc sprzedaży alkoholu,
 promocja zdrowego stylu życia.
Działania
 Reaktywowanie Klubu AA
 Organizowanie i wdrożenie programów w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
 Zwiększenie nadzoru nad miejscami sprzedaży alkoholu.
 Tworzenie zespołów interdyscyplinarnych działających profesjonalnie i kompleksowo
w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii.
 Rozwijanie pomocy socjoterapeutycznej przez utworzenie świetlicy lub klubu
młodzieżowego.
 Wdrażanie profesjonalnych programów profilaktycznych.
 Przygotowanie programu edukacji rodziców i wdrożenie go w życie.
50
Rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii
WSKAŹNIKI
Lp.
DZIAŁANIA / ZADANIA
HARMONOGRAM
NAKŁADY
OSIĄGNIĘCIA CELU/
MINIMUM
KORDYNATOR
ŹRÓDŁA DANYCH
REALIZACYJNE
1.
Reaktywowanie klubu AA
2009 – 2010
Organizowanie i wdrażanie
programów
w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie
2009 – 2016
Zwiększenie nadzoru nad
miejscami sprzedaży alkoholu
2009 – 2016
Budżet gminy
Tworzenie zespołów
interdyscyplinarnych działających
profesjonalnie i kompleksowo
w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych i
narkomanii
Rozwijanie pomocy
socjoterapeutycznej przez
utworzenie świetlicy lub klubu
młodzieżowego.
2009 – 2014
Budżet gminy
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
2.
3.
4.
5.
Bezinwestycyjnie
2009 – 2010
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
Pełna realizacja zadań
Kierownik GOPS
GOPS
Kierownik GOPS
Urząd Gminy
Gminna Komisja
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
Policja
Organizacje
pozarządowe
Inspektor ds.
Działalności
Gospodarczej
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy
Wzrost bezpieczeństwa w
rodzinach
Pełna realizacja zadań
Poprawa kondycji
fizycznej i psychicznej
dzieci, młodzieży i
dorosłych
Poprawa kondycji
fizycznej i psychicznej
dzieci, młodzieży i
dorosłych, ograniczenie
Urząd Gminy
GOPS
Oświata, Służba
zdrowia
Kierownik GOPS
Urząd Gminy
GOPS
51
zjawisk
Organizacje
pozarządowe
Wdrażanie profesjonalnych
programów profilaktycznych
2009 – 2016
6.
Budżet gminy
Fundusze pomocowe
2009 – 2016
7.
Przygotowanie programu edukacji
rodziców i wdrożenie go w życie
Budżet gminy
Poprawa kondycji
fizycznej i psychicznej
dzieci, młodzieży i
dorosłych
Kierownik GOPS
Poprawa kondycji
fizycznej i psychicznej
dzieci, młodzieży i
dorosłych
Kierownik GOPS
Urząd Gminy
GOPS
Organizacje
pozarządowe
Urząd Gminy
GOPS
52
IV.
Ochrona zdrowia
Problem
Niewystarczająca i niefunkcjonalna baza (brak windy, węzła sanitarnego dla poradni K,
łazienki dla osób niepełnosprawnych, rozdziału pomieszczeń odrębnie dla dorosłych i dzieci),
duża odległość stacjonowania zespołu ratownictwa medycznego,
Cel główny: Zdrowe społeczeństwo, świadome zagrożeń.
Cele szczegółowe
 dobra opieka medyczna,
 dostępne specjalistyczne lecznictwo,
 modernizacja i rozbudowa istniejącej bazy,
 profesjonalna profilaktyka.
Działania
 Opracowanie dokumentacji na rozbudowę i modernizację bazy.
 Rozbudowa i unowocześnienie laboratorium analitycznego.
 Diagnoza potrzeb zdrowotnych i opracowanie programu ich realizacji
 Edukacja do zdrowego stylu życia
53
Ochrona zdrowia
WSKAŹNIKI
Lp.
DZIAŁANIA / ZADANIA
HARMONOGRAM
NAKŁADY
OSIĄGNIĘCIA CELU/
MINIMUM
ŹRÓDŁA
KOORDYNATOR
DANYCH
REALIZACYJNE
1
2.
3.
Opracowanie dokumentacji na rozbudowę
i modernizację bazy Ośrodka Zdrowia.
Rozbudowa i unowocześnienie
laboratorium analitycznego.
Diagnoza potrzeb zdrowotnych
i opracowanie programu ich realizacji.
2009 – 2012
2009 – 2011
2009 – 2011
Budżet gminy,
Fundusze
pomocowe
Budżet gminy
Fundusze
pomocowe
Budżet gminy,
budżet państwa
Wymogi
standaryzacyjne
Kierownik
SPOZOZ
Urząd Gminy
Służba Zdrowia
Kierownik
SPOZOZ
Większa dostępność do
usług medycznych
Urząd Gminy
Służba Zdrowia
Kierownik
SPOZOZ
Pełna realizacja zadania
Służba zdrowia
54
4.
Edukacja do zdrowego stylu życia.
2009 – 2016
Budżet gminy,
Fundusze
pomocowe
Poprawa zdrowia
mieszkańców
Kierownik
SPOZOZ
Służba zdrowia
55
V.
Aktywność i integracja mieszkańców oraz oddolne inicjatywy rozwojowe
Problem
Głównym problem mieszkańców obszarów wiejskich jest brak ośrodków kultury, które
integrowałyby i inicjowały działania kulturalno – oświatowe a także bezrobocie i bieda, które
w konsekwencji prowadzą do marazmu, apatii a nierzadko także do patologii.
Aby
przeciwdziałać temu zjawisku stawiamy sobie za cel zaktywizowanie mieszkańców naszej
gminy, pobudzenie ich do podejmowania własnych inicjatyw na rzecz poprawy sytuacji
swojej społeczności lokalnej.
Cel główny: Aktywizacja zawodowa i społeczna oraz oddolne inicjatywy podejmowane
przez mieszkańców na rzecz rozwoju swojej miejscowości
Cele szczegółowe

Przeciwdziałanie
i
przełamywanie
barier
mentalnych,
przyzwyczajeń
i nawyków, wzmacnianie więzi społecznych

Podnoszenie poziomu świadomości i wiedzy o regionie

Integracja mieszkańców oraz identyfikowanie się z własnym regionem

Rozwój ginących zawodów i rękodzielnictwa oraz lokalnej kuchni

Aktywizacja zawodowa oraz łagodzenie skutków bezrobocia wśród ludzi
młodych lub długotrwale bezrobotnych

Przeciwdziałanie ubóstwu mieszkańców i patologiom społecznym

Permanentne podnoszenie kwalifikacji mieszkańców
Działania

Udzielanie osobom bezrobotnym pomocy w poszukiwaniu pracy

Wspieranie realizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy programów

Organizacja imprez integracyjnych dla mieszkańców,

Organizacja zajęć pozaszkolnych rozwijających umiejętności praktyczne dostosowane
do potrzeb rynku pracy,

Organizacja szkoleń, warsztatów, wizyt studyjnych zachęcających do poszukiwania
nowych, alternatywnych źródeł dochodów

Rozwój organizacji pozarządowych – zaktywizowanie mieszkańców, wzmocnienie
zaplecza materialnego i finansowego,
56

Pobudzanie inicjatyw oddolnych,

Ożywienie lokalnych tradycji i obrzędów ludowych.

Organizowanie turniejów wiedzy o gminie i regionie,

Organizacja warsztatów i tradycyjnych dożynek i festynów.
57
Aktywność i integracja mieszkańców oraz oddolne inicjatywy rozwojowe
WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘCIA
Lp.
DZIAŁANIA / ZADANIA
HARMONOGRAM
NAKŁADY
KOORDYNATOR
ŹRÓDŁA DANYCH
CELU/ MINIMUM
REALIZACYJNE
Budżet gminy,
Liczba zatrudnionych osób
organizacje
pozarządowe,
fundusze pomocowe
Budżet gminy,
Wsparcie osób
budżet państwa
bezrobotnych poprze ich
udział w praktykach i
robotach interwencyjnych
Budżet gminy,
Aktywizacja i integracja
organizacje
mieszkańców
pozarządowe,
fundusze pomocowe
Budżet gminy,
Kształcenie uczniów i
fundusze pomocowe ukierunkowywanie ich na
wybór zawodów
popytowych na rynku pracy
Kierownik GOPS
2009-2010
Budżet gminy,
Podniesienie kompetencji i
organizacje
wykształcenia w regionie
pozarządowe,
fundusze pomocowe
Kierownik GOPS
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
2009-2013
Budżet gminy,
organizacje
pozarządowe,
fundusze pomocowe
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy,
organizacje
pozarządowe
Udzielanie osobom bezrobotnym
pomocy w poszukiwaniu pracy
2009-2012
2.
Wspieranie realizowanych przez
Powiatowy Urząd Pracy
programów
2009-2016
3.
Organizacja imprez
integracyjnych dla mieszkańców
2009-2016
4.
Organizacja zajęć pozaszkolnych
rozwijających umiejętności
praktyczne dostosowane do
potrzeb rynku pracy
2009-2014
Organizacja szkoleń,
warsztatów, wizyt studyjnych
zachęcających do poszukiwania
nowych, alternatywnych źródeł
dochodów
Rozwój organizacji
pozarządowych –
zaktywizowanie mieszkańców,
wzmocnienie zaplecza
1.
5.
6.
Wzrost zaangażowania
mieszkańców w budowanie
społeczeństwa
obywatelskiego
Urząd Gminy
GOPS
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
Kierownik GOPS
Urząd Gminy,
Zespół Szkół w
Besku
58
materialnego i finansowego
7.
Pobudzanie inicjatyw oddolnych
2009-2016
8.
Ożywienie lokalnych tradycji i
obrzędów ludowych
2019-2015
9.
Organizowanie turniejów wiedzy
o gminie i regionie
2009-2013
10. Organizacja warsztatów i
tradycyjnych dożynek i festynów
2009-2012
organizacje
Wzrost zaangażowania
pozarządowe,
mieszkańców przy
fundusze pomocowe organizacji różnych imprez
i spotkań
okolicznościowych
organizacje
Zachowanie i pielęgnacja
pozarządowe,
kultury i tradycji lokalnych
fundusze pomocowe
Budżet gminy,
Wzrost wiedzy nt. gminy i
organizacje
regionu
pozarządowe,
fundusze pomocowe
Budżet gminy,
Angażowanie twórców
organizacje
ludowych i młodego
pozarządowe,
pokolenia w
fundusze pomocowe rękodzielnictwo jako
dodatkowe źródło dochodu
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
Dyrektor ZS
Sekretarz Gminy
Urząd Gminy,
Organizacje
pozarządowe
59
Ocena osiągnięcia rezultatów będzie dokonywana poprzez zbieranie i analizowanie
jakościowych i ilościowych danych oraz informacji na temat wdrażanego projektu. Pomiar
rezultatów umożliwi monitorowanie postępów projektu na bieżąco, pozwoli skorygować
błędy, reagować na zmieniające się potrzeby beneficjentów oraz podnieść poziom realizacji
działań.
3.3. ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII
Stworzone plany operacyjne kładą istotny akcent na zrównoważony rozwój społeczny
Gminy Besko. Przy takim założeniu polityka społeczna Gminy musi iść w parze
z zaplanowanymi i przemyślanymi działaniami w innych obszarach rozwoju samorządu
lokalnego, takich, jak działania gospodarcze oraz przestrzenne z zachowaniem równowagi
przyrodniczej.
Na etapie wdrażania strategii niezmiernie istotna jest koordynacja i współpraca środowisk
i organizacji (zarówno publicznych, jak i niepublicznych), działających na polu polityki
społecznej w Gminie. Dzięki partnerstwu różnych środowisk, zaangażowanych w tworzenie
niniejszej Strategii, proponuje ona także zadania, które z powodzeniem mogą być realizowane
w ramach kontraktów zlecanych i dotacji przekazywanych organizacjom pozarządowym.
Rozwiązania te zdobywają coraz większą popularność na wszystkich szczeblach
samorządowych, zwłaszcza w okresie ciągłych niedoborów finansów publicznych.
Umożliwiają one bowiem realizację ustawowych zadań bez nadmiernego obciążania budżetu
lokalnego.
Każdą strategię powinna charakteryzować jedna główna cecha – elastyczność
na etapie jej wdrażania. Oznacza to, że cele i zadania zawarte w strategii powinny być stale
monitorowane i weryfikowane w zależności od szybko zmieniającego się otoczenia
zewnętrznego, jak również zasobów gminy i potrzeb jej mieszkańców. Jest to podstawowy
element procesu wdrażania planu strategicznego. Możliwość wprowadzania zmian
w dokumencie strategii, jej regularna aktualizacja ma zachować ciągłość jej realizacji,
świadczyć o tym, iż strategia ta “żyje”, dzięki czemu możliwe staje się osiągnięcie celów
przyjętych w trakcie jej tworzenia. Tylko w takiej sytuacji można mówić o sukcesie
planowania strategicznego na szczeblu lokalnym.
Wdrożenie Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Besko można
rozpatrywać na trzech poziomach:
60

organizacyjnym

merytorycznym

społecznym
Poziom organizacyjny zawiera zadania, które stanowią wyzwania dla całej społeczności
lokalnej i wszystkich instytucji publicznych i niepublicznych działających na polu polityki
społecznej
w
gminie.
Jednak
wdrażanie
Strategii,
zawierającej
zadania
będące
w kompetencjach wielu lokalnych i ponadlokalnych instytucji, organizacji i środowisk,
wymaga ścisłej koordynacji i współpracy pomiędzy zainteresowanymi stronami. Stąd też
efektywność realizacji zadań wyodrębnionych w Strategii, w dużej mierze będzie zależała od
instytucji zarządzającej jej wdrażaniem – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku pozyskiwania środków z funduszy
strukturalnych Unii Europejskiej, gdzie preferowane będą działania na dużą skalę,
rozwiązujące problemy zasadnicze dla społeczności lokalnej. Przy realizacji takich projektów
niezbędne jest porozumienie i współpraca pomiędzy partnerami, określenie wspólnych
koncepcji realizacyjnych i przygotowanie odpowiedniej dokumentacji.
Podmioty realizacji strategii:

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,

Rada Gminy i Wójt Gminy,

Zespół ds. wdrażania i aktualizacji strategii,

Przedstawiciele społeczności lokalnej: grypy nieformalne, organizacje pozarządowe.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Besko będzie realizowana przy
współpracy instytucji i organizacji takich jak, m.in.:

Gminna Komisja Rozwiązywania problemów Alkoholowych,

Zespół Szkół w Besku

Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Besku,

Posterunek Policji w Besku

PCPR w Sanoku,

PUP w Sanoku,

Komenda Powiatowa Policji w Sanoku.
Koordynacją i monitorowaniem zagadnień związanych z rozwojem polityki społecznej
w gminie zajmować się będzie zespół ds. wdrażania i aktualizacji strategii powołany
Zarządzeniem Wójta. Na jego czele będzie stać osoba, posiadająca odpowiednie kwalifikacje,
61
na barkach której spocznie główny ciężar koordynacji procesu wdrażania strategii
rozwiązywania problemów społecznych w gminie we współpracy z instytucjami
koordynującymi poszczególne zadania i z partnerami przypisanymi do zadań. Do jej
obowiązków
należeć
będzie
także
koordynacja
procesem
pozyskiwania
funduszy
zewnętrznych na realizację zadań strategicznych oraz organizacja cyklicznych spotkań
instytucji i organizacji pozarządowych z terenu gminy. Osoba ta zostanie powołana
Zarządzeniem Wójta.
Poziom merytoryczny - obejmuje faktyczny element wdrażania i monitorowania zadań
zapisanych w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Besko, przegląd
zapisów Strategii, ich ocenę i aktualizację. W konsekwencji systematycznych działań
wdrożeniowych i monitorujących osiągnięte zostaną cele krótko i długookresowe.
Na poziomie merytorycznym ważną rolę będą odgrywać członkowie powołanego zespołu
ds. wdrażania i aktualizacji strategii, który jako grupa robocza pracująca nad dokumentem
Strategii powinna stać się swoistym komitetem monitorującym proces jej wdrażania.
Zadaniem zespołu wdrożeniowego będzie wybór zadań do realizacji wg następujących
przykładowych kryteriów:
PILNOŚĆ (0-10 punktów)

czy zadanie jest potrzebne lub wymagane prawem obecnie, w niedalekiej przyszłości
czy za kilka lat?
DŁUGOTRWAŁOŚĆ POŻYTKÓW (0-10 punktów)

jak długo zadanie będzie przynosiło pożytki? Przez tydzień, miesiąc, rok, kilka lat,
kilkanaście lat?
ZGODNOŚĆ Z TENDENCJAMI (0-10 punktów)

czy zadanie jest zgodne z aktualnymi lub przewidywanymi tendencjami społecznymi,
gospodarczymi i technologicznymi?
POWSZECHNOŚĆ (0-10 punktów)

jaki procent osób potrzebujących tego zadania będzie z niego korzystać lub odbierać
usługi?
PRZYGOTOWANIE DO REALIZACJI (0-10 punktów)

czy zadanie jest możliwe do realizacji natychmiast, wkrótce czy po upływie długiego
czasu?
62
AKCEPTACJA SPOŁECZNA (0-10 punktów)

czy realizacja zadania zyska akceptację społeczności lokalnej i partnerów
zaproszonych
do współpracy? Czy nie będzie wywoływać konfliktów?
DOSTĘPNOŚĆ FUNDUSZY NA REALIZACJĘ (0-10 punktów)

jakie są obecnie dostępne źródła finansowania zadania? Jaka jest szansa
na finansowanie ze źródeł zewnętrznych?
Każde zadanie – w zależności od liczby otrzymanych punktów – przypisane będzie do jednej
z trzech kategorii: zadania priorytetowe – konieczne i przygotowane do realizacji (zakres
punktacji: 70-47); zadania ważne – nieprzygotowane lub przygotowane, lecz nie wymagające
natychmiastowej realizacji (zakres punktacji: 46-24); zadania pozostałe – do realizacji
w późniejszym okresie (zakres punktacji: 23-0). Lista zadań do realizacji od 2009 roku
wybrana zostanie przez Zespół ds. wdrażania aktualizacji strategii spośród zadań
priorytetowych.
Przeglądy strategiczne będą dokonywane cyklicznie np. we wrześniu każdego roku,
przed formułowaniem wniosków do budżetu przez samorządy lokalne. Na tych corocznych
spotkaniach członków zespołu strategicznego następować będzie priorytetyzacja zadań
(według określonych kryteriów) do realizacji na rok kolejny. Przy wyborze zadań
do realizacji, będą brać pod uwagę zarówno nowe oczekiwania społeczności lokalnej
i określonych grup społecznych, jak również zmieniające się czynniki środowiska
zewnętrznego, np. nowe uregulowania prawne, społeczno-ekonomiczne czy nowe możliwości
pozyskiwania środków zewnętrznych. Dlatego też przy wyborze zadań do realizacji na rok
kolejny, zespół będzie uwzględniał nie tylko istniejące zapisy Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych w Gminie Besko, ale także nowe, nieujęte w nim zadania.
Sprawozdanie ze spotkań wskazywać powinno priorytety w zakresie realizacji zadań.
Monitoring Strategii
Monitoring jest to stała i ciągła obserwacja ilościowych oraz jakościowych zmian pewnych
wielkości, mająca na celu zapewnienie informacji zwrotnych na temat skuteczności
i efektywności wdrażania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie
Besko, a także jego ocenę i zmianę (tam, gdzie jest to konieczne). Monitoring służy badaniu
i ocenie sposobu oraz efektywności dochodzenia do wyznaczonych celów i zadań, a także
poziomu ich osiągania. Corocznie w okresie wiosennym zespół powołany ds. wdrażania
i aktualizacji strategii spotykał się w będzie cel umonitorowania przebiegu realizacji zadań
63
(wyznaczonych do realizacji w roku poprzednim) i osiągania celów operacyjnych.
Na spotkania te poszczególne instytucje koordynujące przygotowywać będą sprawozdania
z realizacji wyznaczonych dla nich zadań i przekazywać je do Gminnego Ośrodka Pomocy
Społecznej. Zespół wdrożeniowy na wiosennym spotkaniu monitorującym dokonywał będzie
oceny zadań realizowanych w roku poprzednim bądź realizowanych obecnie, identyfikował
będzie problemy, które ograniczyły bądź uniemożliwiły realizację zadań wyznaczonych oraz
proponował niezbędne korekty i zmiany w zakresie tych zadań. Tym samym roczny cykl
przeglądu i monitoringu Strategii zostanie zamknięty.
Poziom społeczny dotyczy pozyskiwania partnerów (lokalnych i zewnętrznych) dla realizacji
zadań strategicznych oraz upowszechniania zapisów Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych w Gminie Besko wśród społeczności lokalnej. Działania w tym zakresie będą
leżeć w gestii osoby piastującej funkcję koordynatora Strategii, znajdującej się w strukturach
Ośrodka Pomocy Społecznej.
64
SPIS ILUSTRACJI:
1. Mapa 1. Lokalizacja województwa podkarpackiego na tle kraju…………………….14
2. Mapa 2. Lokalizacja powiatu sanockiego na tle województwa podkarpackiego..…...14
3. Mapa 3. Lokalizacja gminy Besko na tle powiatu sanockiego………………..……..15
4. Tabela 1. Wybrane dane statystyczne gminy Besko………………….………….…..17
5. Tabela 2. Dane demograficzne gminy Besko za lata 2005- 2008.....……..………….18
6. Tabela 3. Dane demograficzne gminy Besko 2006 -2008: statystyka zgonów
i urodzeń…………………………………………………………………………..…..19
7. Tabela 4. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku [%] – stan według
faktycznego miejsca zamieszkania na 31. 12. 2007…………………………………..19
8. Tabela
5.
Dane
demograficzne
gminy
Besko
2006–2008
migracja
ludności….....................................................................................................................20
9. Tabela 6. Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji
materialnej…………………………………………….……………………………....20
10. Tabela 6.1 Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji
materialnej…………………………………………….………………………………22
11. Tabela 7. Rodzaje usług medycznych świadczonych mieszkańcom gminy
Besko..………………………….……………………………………………………..24
12. Tabela
8.
Struktura
szkół
w
gminie
Besko
w
latach
2005
–
2008……….……………………………………………………………………….….26
13. Tabela 9. Bezrobotni w gminie Besko………..…………………………..…………..28
14. Tabela 10. Bezrobotni w gminie Besko pozostający w szczególnej sytuacji na rynku
pracy…………………………………………………………………………………..30
15. Tabela 11. Struktura popełnionych przestępstw w gminie Besko w latach 2003 – 2006
na tle powiatu sanockiego……………..……………………………………………...32
16. Wykres 1. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Besko w 2007 wg
wykształcenia…………………..…………………………………………………..…28
17. Wykres 2. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Besko w 2007 wg
wieku……………………………………………………………………………….....29
18. Wykres 3. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Besko w 2007 wg
czasu pozostawania bez pracy……...…………………………………………………30
19. Wykres 4. Przestępstwa w gminie Besko……………………….………………...….33
65