doc13. polityka społeczna i zatrudnienie
download 
Reklamacja Transkrypt
13. polityka społeczna i zatrudnienie
POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ 13. POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE Negocjacje tymczasowo zamknięte 1 czerwca 2001 Instytucja wiodąca: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w kwestiach ochrony zdrowia – Ministerstwo Zdrowia Instytucje współpracujące: Ministerstwo Zdrowia, Sekretariat Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Państwowa Inspekcja Pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Finansów, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, jednostki samorządu województwa (wojewódzkie urzędy pracy) i pozostałe jednostki samorządu, partnerzy społeczni i instytucje pozarządowe POSTĘP DOSTOSOWAWCZY W OKRESIE WRZESIEŃ 2001 – MAJ 2002 13.1. POLITYKA ZATRUDNIENIA 2. Zmiany instytucjonalne 2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania 12 lutego 2002 r. został podpisany przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i Dyrektora w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia i Spraw Socjalnych dokument Metody monitorowania Wspólnej Oceny Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia. Konkluzje konferencji na temat realizacji Wspólnej Oceny Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia.1 Przewiduje on, że Polska co rok, aż do przystąpienia do UE, będzie składać Komisji Europejskiej sprawozdania z realizacji postanowień Wspólnej oceny założeń polskiej polityki zatrudnienia. Sprawozdania te będą elementem stałego procesu przeglądu polityki zatrudnienia i będą miały istotne znaczenie dla oceny przygotowań Polski do realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Podstawą sporządzenia oceny stopnia zaawansowania tych przygotowań będą, zawarte w dokumencie Metody monitorowania, wskaźniki ilustrujące zarówno ogólną sytuację na rynku pracy w Polsce, jak i postęp w realizacji priorytetów określonych we Wspólnej Ocenie (m.in. dostosowywanie systemów kształcenia do potrzeb rynku pracy, restrukturyzacja rynku pracy w Polsce, rozwój aktywnych programów rynku pracy). W maju 2002 r. zostało opracowywane i poddane konsultacjom międzyresortowym Sprawozdanie z realizacji postanowień zawartych w dokumencie Wspólna Ocena Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia (JAP). W czerwcu 2002 r. zostanie ono przedłożone do akceptacji Komitetowi Integracji Europejskiej. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w dokumencie Metody monitorowania, Sprawozdanie zostanie przesłane do Komisji Europejskiej przed końcem czerwca br. 2.2. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego Polska jest zainteresowana pilnym przystąpieniem do Wspólnotowego Programu Działań a rzecz Wzrostu Zatrudnienia. Będzie to możliwe po przyjęciu go przez Radę. W związku z tym, przewiduje się, że Polska przystąpi do tego Programu w 2003 r. INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA 29 stycznia 2002 r. Rada Ministrów przyjęła Strategię społeczno-gospodarczą Rządu SLD-UP-PSL na lata 2002-2005 Przedsiębiorczość – rozwój - praca. W dokumencie tym zawarte są podstawowe założenia polityki zatrudnienia. Integralną częścią Strategii i jednym z instrumentów realizacji Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich 2000-2006 jest Program Pierwsza Praca. 1 Jest to dokument techniczny i wykonawczy w stosunku do Wspólnej Oceny Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia (JAP), podpisanej 29 stycznia 2001 r. przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej i Komisarza ds. Zatrudnienia i Spraw Społecznych 1 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ Program Pierwsza praca jest adresowany do absolwentów szkół, którzy stanowią grupę szczególnie zagrożoną bezrobociem. Pakiet ten ma na celu ograniczenie bezrobocia i aktywizację zawodową tej grupy poprzez: - obniżenie kosztów zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach, ułatwienie absolwentom podejmowania działalności na zasadzie samozatrudnienia, wprowadzenie do programów szkolnych i akademickich zajęć pozwalających nabyć wiedzę z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej, - rozwój wolontariatu jako nieodpłatnej pracy w organizacjach pozarządowych i w sektorze publicznym w celu nabycia doświadczenia zawodowego, - reorganizację pracy służb zatrudnienia w kierunku działań aktywnych (na rzecz aktywizacji zawodowej osób poszukujących pracy). W ramach Programu Pierwsza Praca został wydany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podręcznik „Samodzielność w poszukiwaniu pierwszej pracy”. Publikacja ta, mająca charakter informacyjno – szkoleniowy, stanowi dodatkowe narzędzie wsparcia i aktywizacji absolwentów. Integralnie powiązany z Programem Pierwsza Praca jest Program Przede wszystkim przedsiębiorczość. Program ten przewiduje podejmowanie działań mających na celu wspieranie przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych miejsc pracy, takich jak: uelastycznienie przepisów Kodeksu pracy, uproszczenie systemu podatkowego i systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Przewiduje się, że wprowadzenie tego typu zachęt wspomoże działalność przedsiębiorstw, polepszy ich kondycję finansową oraz przyczyni się do zwiększenia zatrudnienia w sektorze wytwórczym i usługowym. 13.2. PRAWO PRACY 1. Zmiany legislacyjne 1.1. Wdrożenie prawa - Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw - weszła w życie 1 stycznia 2002 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405), z wyjątkiem przepisów dotyczących pracowników delegowanych (wdrażających Dyrektywę 96/71/WE), które wejdą w życie z dniem członkostwa Polski w Unii Europejskiej. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Ustawa dostosowuje przepisy Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw do następujących aktów prawa wspólnotowego w dziedzinie prawa pracy: - Dyrektywy 94/33/WE z 22 czerwca 1994 r. dotyczącej ochrony młodocianych w pracy, z wyłączeniem jej postanowień dotyczących zatrudniania dzieci dla celów działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej2, - Dyrektywy 96/71/WE z 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników wykonywanego w ramach świadczenia usług, - Dyrektywy 91/533/EWG z 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącego informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku pracy, w części nie objętej zawetowaną przez Prezydenta RP ustawą z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy, - Dyrektywy 77/187/EWG z 14 lutego 1977 r., zmienionej Dyrektywą 98/50/WE z 29 czerwca 1998 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących ochrony praw pracowników w przypadku transferu przedsiębiorstw, działalności lub ich części, 2 Będzie to przedmiotem nowelizacji Kodeksu pracy, którego projekt jest przygotowany w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Przewiduje się skierowanie go pod obrady Rady Ministrów najpóźniej do listopada 2002 r. 2 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ - Dyrektywy 91/383/EWG z 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki zachęcające do poprawy sytuacji w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku pracy opartym na umowie na czas określony lub w tymczasowym stosunku pracy. - Ustawa z dnia 5 kwietnia 2002 r. o europejskich radach zakładowych oraz sposobach informowania pracowników i konsultacji z pracownikami w przedsiębiorstwach i grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym wejdzie w życie z dniem członkostwa Polski w Unii Europejskiej (Dz.U Nr 62. poz. 556). • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Ustawa ma na celu pełną transpozycję przepisów Dyrektywy 94/45/WE w sprawie ustanowienia europejskich rad zakładowych lub trybu informowania i zasięgania opinii pracowników w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym. 1.2. Transpozycja prawa - • Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw – przyjęty przez Radę Ministrów 19 marca 2002 r. i skierowany do Sejmu 20 marca 2002 r. Pierwsze czytanie projektu odbyło się 4 kwietnia 2002 r. Następnie projekt został skierowany do prac w Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z Strategią Gospodarczą Rządu SLD-UP-PSL Przedsiębiorczość–Rozwój–Praca. Pierwsze posiedzenie Podkomisji ds. problematyki społecznej, na którym rozpoczęto prace nad tym projektem, odbyło się 25 kwietnia 2002 r. Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: projekt ma na celu częściowe dostosowanie prawa polskiego (ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy) do Dyrektywy 98/59/WE ws. zwolnień zbiorowych. Projekt zmienia definicję zwolnienia grupowego, przyjmując w tym zakresie jedno z możliwych do wyboru rozwiązań prawa WE.3 Projektowana ustawa realizuje jednak głównie zadania, które w zakresie obniżania kosztów pracy i uelastyczniania stosunków pracy są ujęte w Programie Przede wszystkim przedsiębiorczość, stanowiącym element Strategii Gospodarczej Rządu Przedsiębiorczość–rozwój-praca. Zmiany w przepisach prawa pracy zmierzają do ich uelastycznienia co pozwoli na obniżenie kosztów zatrudnienia oraz ograniczenie wymagań o charakterze biurokratycznym. 2. Zmiany instytucjonalne 2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania W związku z likwidacją z dniem 1 kwietnia 2002 r. Krajowego Urzędu Pracy, który ustawą z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy- Kodeks pracy oraz innych ustaw został wyznaczony jako instytucja odpowiedzialna za wykonywanie obowiązków wynikających z Dyrektywy 96/71/WE w sprawie delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, istnieje potrzeba wskazania instytucji odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków wynikających z tej Dyrektywy. Instytucją taką prawdopodobnie będzie Państwowa Inspekcja Pracy. Instytucja taka wskazana zostanie w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy który w listopadzie 2002 r. ma być skierowany pod obrady Rady Ministrów. INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA Rozpoczęte prace legislacyjne - Kolejny projekt nowelizacji Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw obejmie przepisy zawarte w zawetowanej przez Prezydenta RP ustawie z dnia 18 września 2001 r. (dostosowanie Kodeksu pracy do Dyrektyw 91/533/EWG, 93/104/WE, 97/81/WE, 98/59/WE, i Dyrektywy 75/129/EWG zmienionej Dyrektywą 92/56/EWG). Ponadto, w projekcie zostaną zawarte przepisy dotyczące zatrudniania dzieci 3 Pełne dostosowanie polskich przepisów do tej Dyrektywy będzie przedmiotem ustawy o warunkach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, której projekt jest obecnie przygotowywany w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Przewiduje się skierowanie go pod obrady Rady Ministrów najpóźniej w listopadzie 2002 r. 3 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ dla celów działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej, mające na celu dostosowanie przepisów Kodeksu pracy do Dyrektywy 93/44/WE dotyczącej ochrony pracy młodocianych oraz postanowienia mające na celu pełne dostosowanie przepisów Kodeksu pracy do Dyrektywy 96/71/WE w sprawie delegowania pracowników w ramach świadczenia usług. Projekt będzie również zawierał przepisy dostosowujące Kodeks pracy do Dyrektyw 2000/78/WE i 2000/43/WE w następującym zakresie : - odnośnie Dyrektywy 2000/78/WE w sprawie ustanowienia ogólnych ram równego traktowania w pracy i zatrudnieniu: - wprowadzenie definicji molestowania oraz regulacji będących następstwem powyższego uznania, - rozciągnięcie wszystkich regulacji zawartych w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw na przypadki zakazu jakiejkolwiek dyskryminacji bezpośredniej bądź pośredniej w zatrudnieniu ze względu na religię lub wyznanie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, m.in. unieważnienie postanowień układów zbiorowych pracy oraz postanowień umów o pracę naruszających zasadę równego traktowania, określenie zachowań pracodawcy naruszających oraz nie naruszających tej zasady (zwłaszcza podejmowanie tzw. akcji pozytywnych), wprowadzenie odrębnych zasad dowodzenia w sporach na tle zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu, przyznanie pracownikowi, który został poszkodowany w wyniku naruszenia zakazu prawa do odszkodowania, uznanie, że zwolnienie z pracy będące represją za skorzystanie przez pracownika z uprawnień wynikających z przepisów antydyskryminacyjnych – jest nieuzasadnione, zobowiązanie pracodawcy do rozpropagowania na terenie zakładu pracy treści przepisów dotyczących zakazu dyskryminacji; - odnośnie Dyrektywy 2000/43/WE w sprawie wdrożenia zasady równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne: - uznanie, że jakakolwiek dyskryminacja bezpośrednia lub pośrednia w zatrudnieniu ze względu na pochodzenie etniczne jest zakazana, - wprowadzenie definicji molestowania oraz regulacji będących następstwem powyższego uznania, - rozciągnięcie wszystkich regulacji zawartych w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw na przypadki jakiejkolwiek dyskryminacji bezpośredniej bądź pośredniej w zatrudnieniu ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (m.in. unieważnienie postanowień układów zbiorowych pracy oraz postanowień umów o pracę naruszających zasadę równego traktowania, określenie zachowań pracodawcy naruszających oraz nie naruszających tej zasady (zwłaszcza podejmowanie tzw. akcji pozytywnych), wprowadzenie odrębnych zasad dowodzenia w sporach na tle naruszenia zasady równego traktowania bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, przyznanie pracownikowi, który został poszkodowany w wyniku naruszenia powyższej zasady prawa do odszkodowania, uznanie, że zwolnienie z pracy będące represją za skorzystanie przez pracownika z uprawnień wynikających z przepisów antydyskryminacyjnych – jest nieuzasadnione, zobowiązanie pracodawcy do rozpropagowania na terenie zakładu pracy treści przepisów dotyczących powyższej zasady). - Projekt ustawy o zmianie ustawy o warunkach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy mający na celu dostosowanie do Dyrektywy 98/59/WE w sprawie dostosowania ustawodawstw państw członkowskich dotyczących zwolnień zbiorowych - zostanie skierowany pod obrady Rady Ministrów najpóźniej w listopadzie 2002 r. - Projekt ustawy o zmianie ustawy o pracy na morskich statkach handlowych, dostosowujący prawo polskie do przepisów Dyrektywy 99/63/WE dotyczącej porozumienia o organizacji czasu pracy marynarzy zawartego przez Stowarzyszenie Armatorów Unii Europejskiej oraz Federację Związku 4 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ Pracowników Transportu Unii Europejskiej. Projekt założeń do ustawy oczekuje na rozpatrzenie przez Zespół ds. gospodarki morskiej. Założenia, po rozpatrzeniu przez Zespół do spraw gospodarki morskiej, zostaną przekazane do konsultacji na forum Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych. 13.3. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY 1. Zmiany legislacyjne 1.1. Wdrożenie prawa − Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze - weszła w życie 1 stycznia 2002 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 110, poz. 1190). • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Znowelizowana ustawa nakłada na przedsiębiorcę górniczego obowiązek oceny i dokumentowania ryzyka (znowelizowany art.73) oraz zwiera upoważnienie do określenia w drodze rozporządzenia m.in. szczegółowych zasad oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko, w formie dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnianych w ruchu zakładu górniczego (art. 78). Ustawa daje więc podstawę do pełnego wdrożenia Dyrektywy 92/91/EWG dotyczącej minimalnych wymagań w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników górnictwa otworowego i Dyrektywy 92/104/EWG w sprawie minimalnych wymagań w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników górnictwa odkrywkowego i podziemnego. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 11, poz. 84) - weszła w życie 15 lutego 2002 r. z wyjątkiem art. 12–22, które wejdą w życie 1 stycznia 2003 r. − Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: ustawa częściowo dostosuje prawo polskie do przepisów Dyrektywy 92/58/EWG w sprawie znaków bezpieczeństwa i (lub) ochrony w miejscu pracy − Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. z 2002 r. Nr 4, poz. 37) - wejdzie w życie 1 stycznia 2003 r. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu wdrożenie art. 4 Dyrektywy 89/656/EWG w sprawie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczących pracowników korzystających ze sprzętu ochrony indywidualnej w miejscu pracy i Dyrektywy 89/686/EWG ws. środków ochrony indywidualnej 2. Zmiany instytucjonalne 2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania - Wzmocnienie instytucjonalne Państwowej Inspekcji Pracy. Obecnie działania Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) są prowadzone zarówno w ramach własnych projektów, jak również z innymi instytucjami, a w szczególności we współpracy z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy i Instytutem Medycyny Pracy. PIP uczestniczy w realizacji, koordynowanego przez MPiPS, projektu Phare`99 pt. „Dalsze przyjmowanie i wdrażanie ustawodawstwa UE w zakresie BHP”, który dotyczy również wdrażania Systemu Zarządzania BHP w przedsiębiorstwach. (SZ BHP) W 2001 r. PIP zainicjowała nowatorską formę współpracy partnerskiej, poprzez podpisanie listu intencyjnego przez Głównego Inspektora Pracy i przedstawiciela Forum Izb Gospodarczych UE w Polsce, stwarzającego podstawę do podejmowania wspólnych działań promocyjnych i prewencyjnych, przy udziale i na rzecz przedsiębiorstw stowarzyszonych w tych Izbach, zwłaszcza pod kątem SZ BHP i popularyzacji list kontrolnych dla poszczególnych branż. We wszystkich przedsięwzięciach PIP 5 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ współdziała z partnerami społecznymi, od szczebla krajowego do poziomu przedsiębiorstw. W szczególności, PIP organizuje i częściowo finansuje szkolenia dla tzw. multiplikatorów, zwłaszcza przedstawicieli związków zawodowych. Bardzo ważną formą promocji jest też doradztwo dla działaczy związkowych i społecznych inspektorów pracy. Ministerstwu Gospodarki zgłoszona została propozycja zmiany zapisu ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, umożliwiającej włączenie tej instytucji do programu rządowego Nadzór i kontrola rynku według dyrektyw nowego podejścia. W związku z tym PIP wystąpiła o udział w programie Phare’2002 pn. Dalsze wsparcie systemu nadzoru rynku w zakresie szkolenia kadry inspektorskiej, a także stworzenia wspomagającego systemu informatycznego. Obecne kompetencje PIP są wystarczające, aby wypełniać obowiązki wynikające z dostosowywanego do regulacji wspólnotowych prawa polskiego oraz aby realizować współpracę partnerską, na szczeblu wspólnotowym, inspekcji pracy państw członkowskich, w tym poprzez regularne kontakty z Komitetem Wyższych Inspektorów Pracy przy Komisji Europejskiej. Po zakończeniu w roku 2002 realizacji polsko-francuskiego bliźniaczego projektu pomocy przedakcesyjnej, przewiduje się wyznaczenie grupy inspektorów, jako konsultantów dla zakładów pracy zainteresowanych wdrażaniem SZ BHP. Planuje się jednoczesne wdrożenie nowej metodologii działań nadzorczo-kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy, opartej na listach kontrolnych, z użyciem technik komputerowych. Wnioski wynikające ze zrealizowanego w 2001 r. projektu pilotażowego wskazują, że stosowanie nowej metodologii działań ulepsza i czyni bardziej efektywną pracę inspektorów. 2.2. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego W 2001 r. został zakończony II etap programu wieloletniego programu rządowego Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy obejmującego lata 1998–2001. Koordynatorem i wykonawcą wiodącym programu był Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP) przy współpracy 31 jednostek naukowych. Uzyskane rezultaty służą: − dalszemu dostosowaniu przepisów prawa polskiego do wymagań określonych dyrektywami WE. Uzyskane wyniki wspomagają praktyczną implementację wymagań dyrektywy ramowej 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków sprzyjających poprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, stwarzają podstawy do wdrożenia przepisów wspólnotowych dotyczących zapobiegania poważnym awariom przemysłowym - Dyrektywa 96/82/WE (tzw. Seveso II), określają sposób dostosowania polskiego systemu ochrony radiologicznej do wymagań Dyrektywy 96/29/Euroatom oraz Dyrektywy 89/656/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny użytkowania przez pracowników profesjonalnego sprzętu ochronnego. − tworzeniu nowoczesnego systemu rozpoznawania i oceny zagrożeń zawodowych. Zgodnie z przepisami znowelizowanego Kodeksu pracy oraz wymaganiami dyrektyw WE opracowano 100 dokumentacji dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego dla substancji o działaniu układowym, drażniącym i uczulającym oraz 7 dokumentacji dla czynników fizycznych (Dyrektywa 96/94/WE, 98/24/WE, 2000/39/WE), a także 152 projekty robocze polskich norm dotyczących metod oznaczania szkodliwych czynników chemicznych i fizycznych w środowisku pracy (Dyrektywa 80/1107/EWG). W zakresie eliminacji lub ograniczania zagrożeń opracowano 120 kart charakterystyk niebezpiecznych substancji zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz opublikowano 78 metod zalecanych do oznaczania na stanowiskach pracy szkodliwych substancji chemicznych. − dostosowaniu wymagań norm krajowych z zakresu techniki bezpieczeństwa do norm międzynarodowych i europejskich, co prowadzi do zwiększenia wymagań dla produkowanych w Polsce maszyn, urządzeń oraz środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, a także wpływa na poprawę warunków pracy związanych z ich użytkowaniem oraz wzrost konkurencyjności na rynkach krajowych i zagranicznych. Opracowano, m.in. 29 projektów roboczych polskich norm (uwzględniających wymogi Dyrektywy 89/686/EWG dotyczącej środków ochrony indywidualnej oraz 98/37/WE dotyczącej maszyn). 6 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ − zwiększeniu potencjału krajowych laboratoriów badawczych i jednostek certyfikujących, w konsekwencji rozszerzeniu zakresu krajowego systemu badań i certyfikacji wyrobów, poprzez opracowanie metod badań oraz kryteriów oceny maszyn, urządzeń i środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, a także budowę związanych z nimi stanowisk badawczych, jak również certyfikację systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Opracowano m.in. 55 stanowisk badawczych, 42 procedury badawcze i 18 metod badawczych (zgodnie z wymaganiami Dyrektyw 89/686/EWG, 98/37/WE). − ograniczeniu bądź eliminowaniu zagrożeń człowieka na stanowisku pracy poprzez nowe rozwiązania organizacyjne, w tym szczególnie w zakresie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz przygotowanie instrumentarium oceny ryzyka zawodowego (Dyrektywa 89/391/EWG), a także nowe rozwiązania techniczne m.in. prototypowe zabezpieczenia przeciwhałasowe przeznaczone do obniżania hałasu uderzeniowego w maszynach przemysłowych, nowe rozwiązania materiałów filtracyjnych, pneumotermicznych, materiałów do wytwarzania odzieży chroniącej przed szkodliwym promieniowaniem elektromagnetycznym wysokich częstotliwości, materiałów barierowych dla krwi i mikroorganizmów kompozycji materiałowych poprawiających właściwości biofizyczne odzieży podbarierowej i ochronnej, kontaktowe środki ochrony indywidualnej chroniące oczy przed promieniowaniem laserowym, materiały tłumiące i rękawice ochronne do ograniczania oddziaływania na pracowników drgań mechanicznych narzędzi ręcznych, układ aktywnej redukcji hałasu z systemem łączności wewnętrznej. − profilaktyce zdrowotnej, której elementami są programy promocji zdrowia w miejscu pracy a także opracowane nowoczesne metody ukierunkowane na wczesne wykrywanie skutków zdrowotnych związanych z wykonywana pracą (zgodnie z wymaganiami Dyrektyw 80/1107/EWG, 91/322/EWG, 90/394/EWG). − stworzeniu możliwości certyfikacji kompetencji personelu: wykładowców problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy, specjalistów bezpieczeństwa i higieny pracy, specjalistów ds. pomiarów parametrów warunków pracy, audytorów systemu zarządzania bezpieczeństwa i higieny pracy, co wpłynie na zmianę jakościową zarówno edukacji w tej dziedzinie, jak i profesjonalnego monitorowania warunków pracy. − szerokiej i konsekwentnej edukacji społeczeństwa - pracodawców, pracowników i młodzieży - w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, z wykorzystaniem opracowanych nowoczesnych materiałów dydaktycznych w formach tradycyjnych (monografie, podręczniki, poradniki) oraz pakietów edukacyjnych i materiałów szkoleniowych wykonanych technikami multimedialnymi. Poza edukacją specjalistyczną w odniesieniu do najważniejszych grup społeczno-zawodowych – przemysł, rolnictwo, medycyna, szkolnictwo (Dyrektywa 89/391/EWG), uruchomiono liczne przedsięwzięcia adresowane do ogółu społeczeństwa (m.in. 7 edycji konkursu na plakat o tematyce bezpieczeństwa pracy i ergonomii, konkursy, wystawy). W 2001 r. Instytut podjął realizację wnioskowanych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, a wyłonionych w konkursie Komitetu Badań Naukowych trzyletnich projektów celowych zamawianych, dotyczących problematyki pracy osób w starszym wieku, prewencji wypadków oraz aspektów zdrowotnych w relacji do rozwiązań technicznych budynków. W I kwartale 2002 r. Instytut rozpoczął realizację programu wieloletniego Dostosowywanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej na lata 2002–2004. Program ten stanowi wsparcie realizacji priorytetów Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej, a ponadto zgodny jest z priorytetami badań wskazywanymi na najbliższe lata przez organizacje międzynarodowe i europejskie. Jest on jednocześnie ukierunkowany na zwiększenie skuteczności prewencji wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz obniżenie kosztów ponoszonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i budżet państwa (dopłaty do ZUS), a także przedsiębiorców i osoby poszkodowane w związku z wykonywaną pracą. Realizacja programu pozwoli na opracowanie i upowszechnienie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technicznych zapewniających polskim pracodawcom i pracobiorcom osiągnięcie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnego z wymaganiami dyrektyw Unii Europejskiej. 7 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ Od 2000 r. Centralny Instytut Ochrony Pracy, we współpracy z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej, realizuje projekt PHARE PL 99/IB-SO-01 pt. Dalsze przyjmowanie i wdrażanie ustawodawstwa Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Zakres i cele projektu ujęte są w umowie bliźniaczej zawartej w 2000 r. przez MPiPS i Francuskie Ministerstwo Zatrudniania i Solidarności. Główne zadania wykonane w ramach wymienionego projektu w okresie od września 2001 r. do maja 2002 r. obejmowały: - przygotowanie grupy 30 konsultantów do wspomagania przedsiębiorstw w zakresie wdrażania i doskonalenia systemów zarządzania BHP. W skład grupy wchodzi 12 pracowników CIOP i 18 inspektorów PIP, którzy w pierwszej połowie 2001 r. ukończyli trzyetapowy cykl szkolenia zorganizowanego we współpracy ze stroną francuską. Od września 2001 r. grupa wymienionych konsultantów uczestniczyła w pilotażowym wdrożeniu systemów zarządzania BHP w 6 wybranych przedsiębiorstwach. Po zakończeniu tego etapu konsultanci będą gotowi do świadczenia usług na rzecz innych przedsiębiorstw w całym kraju. Będą oni jednocześnie zaczątkiem ogólnopolskiej sieci konsultantów w zakresie systemowego zarządzania BHP. - wyszkolenie grupy 20 wykładowców z dziedziny dyrektyw WE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W skład grupy wchodzi 10 pracowników CIOP i 10 pracowników PIP. Od września 2001 r. do stycznia 2000 r. grupa ta uczestniczyła w trzyetapowym szkoleniu zorganizowanym we współpracy ze stroną francuską, w wyniku którego opracowano materiały informacyjne dla uczestników szkoleń prowadzonych przez wymienionych wykładowców. Od stycznia do maja 2002 r. wykładowcy z CIOP uczestniczyli w serii 34 jednodniowych seminariów dla przedstawicieli pracowników zorganizowanych we współpracy ze związkami zawodowymi: OPPZ oraz w 7 konferencjach dla przedstawicieli pracodawców i służb BHP. Wymienione spotkania były organizowane we wszystkich regionach Polski i objęły łącznie ok. 3500 uczestników. - opracowanie i przygotowanie do druku i dystrybucji 12 ulotek i 14 broszur i poradników informujących i promujących zagadnienia BHP zgodnie z postanowieniami dyrektyw UE. Łączny nakład wymienionych materiałów informacyjnych przekazanych bezpłatnie przedsiębiorstwom w całym kraju wyniesie około 800 tys. egzemplarzy. - opracowanie koncepcji struktury treści i założeń technicznych do serwisu informacyjnego w sieci Internet zawierającego kompleksową bazę danych z dziedziny BHP. Wymienione założenia stanowią podstawę projektowania serwisu, a jego pilotażowe uruchomienie przewidziane jest czerwiec 2002 r. W związku z wdrożeniem ustawy o substancjach i preparatach chemicznych Państwowa Inspekcja Pracy będzie zostanie włączona do realizacji projektu Phare’2001 (PL01/IB/OT02) Dyrektywy chemiczne i administracja. Umowa przewiduje specjalistyczne przeszkolenie kilkudziesięciu inspektorów pracy ze wszystkich okręgowych inspektoratów pracy i Głównym Inspektoracie Pracy. Mając na względzie wysoką efektywność wymiany doświadczeń i tzw. dobrych praktyk w funkcjonowaniu inspekcji pracy, znaczącą rolę będzie odgrywał Ośrodek Szkolenia PIP we Wrocławiu. M.in. w roku 2002 Ośrodek zainicjuje współpracę w ramach międzynarodowej sieci instytutów szkoleniowych ds. pracy, której koordynatorem jest długoletni partner PIP, francuski Instytut Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego (INTEFP) w Lyonie. INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA Rozpoczęte prace legislacyjne - Projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - przekazany do podpisu Ministra Pracy i Polityki Społecznej. − Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu pełną transpozycję przepisów Dyrektywy 89/656/EWG, 92/58/EWG oraz częściowo - Dyrektywy 89/655/EWG. 8 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ - Projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie wykonywania pracy na urządzeniach technicznych - w uzgodnieniach międzyresortowych - Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu pełną transpozycję przepisów Dyrektywy 89/655/EWG, zmienionej Dyrektywą 95/63/EWG. - Projekty rozporządzeń dot. bezpieczeństwa pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny: pospolite i podstawowe otworami wiertniczymi, oraz w podziemnych zakładach górniczych - skierowane do uzgodnień międzyresortowych. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenia mają na celu wdrożenie Dyrektywy 92/91/EWG i 92/104/EWG. W stosunku do trzech poniżej wymienionych rozporządzeń proces uzgodnień międzyresortowych został zakończony. Do ich wydania konieczna jest jednak nowelizacja kodeksu pracy mająca na celu wprowadzenie do kodeksu delegacji do wydania tych rozporządzeń. - Projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 9 lipca 1996 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu transpozycję przepisów Dyrektyw: 78/610/EWG, 82/605/EWG i 83/477/EWG. − Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie czynników rakotwórczych lub mutagennych oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu transpozycję przepisów Dyrektywy 90/394/EWG, 98/24/WE, 78/610/EWG, Dyrektywy 82/605/EWG oraz Dyrektywy 83/477/EWG. − Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie czynników biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu wdrożenie przepisów Dyrektywy 90/679/EWG, 93/88/EWG, 97/65/WE, 95/30/WE, 97/59/WE (zmienione Dyrektywą 2000/54/WE). - Projekt nowelizacji ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych projekt założeń do ustawy oczekuje na rozpatrzenie przez Zespół ds. gospodarki morskiej. Założenia, po rozpatrzeniu przez Zespół do spraw gospodarki morskiej, zostaną przekazane do konsultacji na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Nowelizacja ma na celu wdrożenie Dyrektywy 92/29/WE ws. minimalnych wymagań bezpieczeństwa i zdrowia w zakresie opieki medycznej na pokładach statków - Projekt rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na statkach rybackich, wdrażający do polskiego prawa przepisy Dyrektywy 93/103/WE. W lipcu 2001 r. projekt został przekazany przez Ministerstwo Infrastruktury do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu wydania tego rozporządzenia Po przeprowadzeniu ponownej analizy uznano, że nie będzie konieczna nowelizacja rozporządzenia Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej ws. bezpieczeństwa i higieny pracy na morskich statkach handlowych. - Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy dla poprawy opieki medycznej na statkach. Jego wydanie jest jednak uzależnione od umieszczenia delegacji dla Ministra Zdrowia w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 61, poz. 258). W Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad umieszczeniem w ww. ustawie delegacji do wydania tego rozporządzenia. 9 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ - Projekty dwóch rozporządzeń: 1) w sprawie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas wykonywania robót budowlanych oraz 2) w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzaju robót budowlanych stwarzających zagrożenie dla zdrowia ludzi mające na celu wdrożenie Dyrektywy 92/57/EWG w sprawie wdrożenia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach. Wydanie rozporządzeń będzie możliwe po uchwaleniu nowelizacji ustawy Prawo budowlane, która da podstawę prawną do wydania tych rozporządzeń. 16 kwietnia 2002 r. projekt nowelizacji ustawy Prawo budowlane został przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu. 13.4. DIALOG SPOŁECZNY Zmiany instytucjonalne Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania Realizacja programu Phare’2000 przebiega zgodnie z harmonogramem ustalonym w umowie tweeningowej z partnerem duńskim. Nad techniczną stroną realizacji programu czuwa Departament Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego 19 października 2001 r. weszła w życie ustawa o Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno– Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. Trójstronna Komisja ds. SpołecznoGospodarczych jest jedyną instytucją dialogu trójstronnego, odpowiednio umocowaną prawnie, która daje możliwość prowadzenia uporządkowanego dialogu społecznego. Na podstawie tej ustawy, od marca 2002 r. w poszczególnych województwach przystąpiono do tworzenia wojewódzkich komisji dialogu społecznego. Problematyce dialogu społecznego na szczeblu regionalnym poświęcona była konferencja „Rozwój dialogu społecznego na poziomie regionalnym w Polsce: bariery i perspektywy”, która została zorganizowana w kwietniu 2002 r. przez MPiPS we współpracy z MOP i UNDP (Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju). W okresie sprawozdawczym odbyły się spotkania Zespołu ds. Żeglugi Morskiej Komisji Wspólnej ds. Żeglugi Morskiej i Rybołówstwa Dalekomorskiego, w wyniku których przygotowano dokument „wnioski i rekomendacje” dla rządu w zakresie poprawy sytuacji sektora żeglugi morskiej w dostosowaniu do wymogów UE. Komisja Wspólna do Spraw Żeglugi Morskiej i Rybołówstwa Dalekomorskiego została zniesiona z dniem 14 marca 2002 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 marca 2002 r. o zniesieniu Komisji Wspólnej do Spraw Żeglugi Morskiej i Rybołówstwa Dalekomorskiego. Obecnie dialog społeczny w sektorze żeglugi morskiej i rybołówstwa dalekomorskiego będzie prowadzony na Forum Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. 13.5. NIEDYSKRYMINACJA Został przyjęty harmonogram prac nad wdrożeniem dwóch nowych dyrektyw dotyczących niedyskryminacji (Dyrektywy 2000/78/WE i 2000/43/WE) – por. pkt. 13.2. Rada Ministrów wyznaczyła Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn odpowiedzialnym za realizację polityki w zakresie zwalczania dyskryminacji i promowania równego traktowania. Obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych znajduje się rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, którego celem jest poszerzenie kompetencji Pełnomocnika o inne aspekty dyskryminacji i promowania równego traktowania. Wyznaczenie organu odpowiedzialnego za kwestie związane z niedyskryminacją daje podstawy do podjęcia decyzji w sprawie uczestnictwa Polski we Wspólnotowym Programie Działań na rzecz 10 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ Zwalczania Dyskryminacji niedyskryminacji. oraz w sprawie realizacji programu Phare’2002 dotyczącego Na mocy uchwały Rady Ministrów z 11 czerwca 2002 r. w sprawie częściowego podziału rezerwy celowej na zwiększenia wynagrodzeń i limitów zatrudnienia wynikających ze zmian organizacyjnych i nowych zadań w państwowych jednostkach budżetowych w 2002 roku 2 etaty zostały przydzielone Pełnomocnikowi na zadania związane z integracją europejską. 13.6. PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU W 2002 r. Polska przystąpi do Wspólnotowego Programu Działań na rzecz Zwalczania Wykluczenia Społecznego. W jego ramach przewiduje się, m.in. dokonanie analizy obecnej sytuacji i stanu badań zjawiska wykluczenia społecznego w Polsce (badania nad wykluczeniem społecznym wybranych grup szczególnego ryzyka). Podstawę prawną udziału Polski w programach wspólnotowych stanowi Decyzja nr 1/2002 Rady Stowarzyszenia z 28 lutego 2002 roku. Zgodnie z artykułem 5 tej Decyzji, szczegółowe warunki dotyczące udziału Polski w Programie Działań na rzecz Zwalczania Wykluczenia Społecznego zostaną określone w Memorandum Porozumienia (Memorandum of Understanding) między Komisją Europejską a polskim rządem. Przewiduje się podpisanie Memorandum w maju lub czerwcu 2002 roku. 13.7. RÓWNE TRAKTOWANIE KOBIET I MĘŻCZYZN 1. Zmiany legislacyjne Wdrożenie prawa - Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw - weszła w życie 1 stycznia 2002 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405). • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Ustawa dostosowuje przepisy Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw do wymogów prawa wspólnotowego w zakresie: - Dyrektywy 75/117/EWG z 10 lutego 1975 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich dotyczących stosowania zasady równego wynagradzania pracujących kobiet i mężczyzn, - Dyrektywy 76/207/EWG z 9 lutego 1976 r. w sprawie realizacji zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, szkolenia, awansowania zawodowego oraz warunków pracy, - Dyrektywy 92/85/EWG z 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków sprzyjających poprawie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy pracownic w ciąży, w połogu i karmiących piersią, - Dyrektywy 97/80/WE z 15 grudnia 1997 r. w sprawie ciężaru dowodu w przypadkach dyskryminacji ze względu na płeć, - Dyrektywy 96/34/WE z 3 czerwca 1996 r. w sprawie porozumienia ramowego na temat urlopu rodzicielskiego, zawartego przez UNICE, CEEP i ETUC. 2. Zmiany instytucjonalne 2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 października 2001 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. (Dz.U. Nr 122 poz. 1331 z późn. zm.) został powołany Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. Do jego zadań należy, w szczególności: 11 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ 1) dokonywanie analiz i ocen sytuacji w zakresie statusu kobiet i mężczyzn oraz inicjowanie i koordynowanie działań zmierzających do zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia społecznego, 2) opiniowanie, udział w przygotowaniu i, w miarę potrzeby, przygotowywanie projektów programów działań i regulacji prawnych, oddziałujących na sytuację w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn, 3) inspirowanie oraz wspieranie działalności grup, organizacji i środowisk działających na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn, 4) współpraca z właściwymi organami administracji publicznej, organizacjami pozarządowymi i instytucjami - w zakresie ich odpowiedzialności za programy edukacyjne i wychowawcze, związane z równym statusem kobiet i mężczyzn. Pełnomocnik realizuje zadania, w szczególności, poprzez: 1) dokonywanie analiz i ocen rozwiązań prawnych z dziedziny praw człowieka, również w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa międzynarodowego, 2) występowanie do właściwych organów z wnioskami o wydanie lub zmianę aktów prawnych w sprawach dotyczących równego statusu kobiet i mężczyzn, 3) upowszechnianie problematyki równego statusu kobiet i mężczyzn, zwłaszcza w zakresie nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudniania i awansowania oraz dostępu do szkoleń w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, a także w procesie wychowania młodego pokolenia, 4) działanie na rzecz rozwiązywania problemów powstałych w związku z naruszaniem równego statusu kobiet i mężczyzn. Obecnie Sekretariat Pełnomocnika ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn dysponuje 11 etatami, w tym 9 dla pracowników merytorycznych. INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA Planowana nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 maja 1996 r. ws. urlopów i zasiłków wychowawczych nie zostanie przeprowadzona z uwagi na to, że materia, którą miało regulować rozporządzenie ma charakter ustawowy (zgodnie z Konstytucją RP z 1997 r., prawa i obowiązki obywateli mogą być określane tylko poprzez ustawy). W związku z tym, w najbliższym czasie zostanie podjęta decyzja o stosownej nowelizacji Kodeksu pracy. W celu zapewnienia społeczeństwu w tym partnerom społecznym, dostępu do informacji na temat rozwiązań prawnych w zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn - w tym informacji na temat nowych przepisów kodeksu pracy, dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu - jak również zwiększenia w społeczeństwie świadomości równych praw kobiet i mężczyzn, Pełnomocnik i pracownicy Sekretariatu biorą udział w konferencjach, sympozjach i seminariach poświęconych sytuacji społecznej, gospodarczej i politycznej kobiet, propagując obowiązujące w Unii Europejskiej rozwiązania prawne dotyczące równości płci. W Sekretariacie Pełnomocnika ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn został przygotowany projekt w ramach Phare’2002 Umacnianie praktyki równego traktowania kobiet i mężczyzn.W najbliższym czasie projekt ten zostanie przesłany do Komisji Europejskiej w celu jego weryfikacji i zatwierdzenia. Projekt zacznie być realizowany prawdopodobnie w 2003 roku. Ponadto, Pełnomocnik został wyznaczony jako jedna z instytucji uczestniczących w realizacji Sektorowego Programu Operacyjnyego - Rozwój Zasobów Ludzkich. Polska zgłosiła gotowość przystąpienia do Programu dotyczącego Wspólnotowej Strategii Ramowej na rzecz Równości Płci od 2003 r. Wstępnie zostały zakreślone obszary, w których można podjąć działania. Zostały zarezerwowane środki na pokrycie w 90% składki warunkującej uczestnictwo Polski w tym programie. 12 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ W okresie sprawozdawczym w ramach funkcjonującego poradnictwa prawnego Państwowa Inspekcja Pracy udzieliła 160 porad prawnych w zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn. Na II połowę 2002 r. zaplanowano przeprowadzenie przez PIP we współpracy z partnerami społecznymi kampanii informacyjnej mającej na celu upowszechnienie rozwiązań prawnych dot. równego traktowania kobiet i mężczyzn. W ramach tej kampanii planuje się m.in. zamieszczanie informacji nt. równego traktowania na łamach prasy, stronach internetowych PIP, udzielanie porad w redakcjach czasopism oraz wydanie i upowszechnienie broszury poruszajacej omawiane zagadnienia. Planowane jest uwzględnienie w statystyce prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości pewnych kategorii postępowań, w których podstawą wszczęcia postępowania jest dyskryminacja ze względu na płeć w zatrudnieniu. Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoczęło przygotowania do realizacji tego zadania. Wstępnie ustalono kategorie spraw z powyższego zakresu, które da się uwzględnić w statystyce oraz uzgodniono, że ich identyfikacja powinna odbywać się na etapie rejestrowania sprawy w urządzeniach ewidencyjnych po jej wpływie do sądu. Wskazano, że dla rejestracji w sądowych urządzeniach ewidencyjnych nowych kategorii spraw konieczna będzie zmiana zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 lutego 1988 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej i że mogłaby ona nastąpić najwcześniej 1 lipca 2002 r. Natomiast dla odnotowywania tych spraw w sprawozdaniach statystycznych niezbędne będzie uwzględnienie ich w przepisach regulujących wzory formularzy sprawozdawczych, wzory kwestionariuszy i ankiet statystycznych (obecnie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2002), co może nastąpić najwcześniej 1 stycznia 2003 r. W związku z powyższym pierwsze oficjalne dane w omawianym zakresie będą dostępne po I półroczu 2003 r. 13.8 OCHRONA ZDROWIA PUBLICZNEGO 1. Zmiany legislacyjne 1.1. Wdrożenie prawa − Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach - weszła w życie 1 stycznia 2002 r., z wyjątkiem art. 17-22, który wejdzie w życie 1 stycznia 2003 r. i art. 11 i 12 , które wejdą w życie 1 stycznia 2004 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 126, poz.1384). • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: W ustawie znajdują odzwierciedlenie wytyczne zawarte w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 98/2119/WE z 24.09.1998 r. ustanawiającej wspólnotową sieć nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych. - Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym - wejdzie w życie 1 marca 2003 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 113, poz.1207) • Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Ustawa wdraża do prawa polskiego postanowienia dokumentu Komisji Europejskiej z 18 maja 1999 r. Zdrowie a rozszerzenie Unii Europejskiej. − Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2001 r. w sprawie danych gromadzonych przez świadczeniodawców - wejdzie w życie 1 stycznia 2003 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 121, poz. 1318). − Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie ma na celu stworzenie podstaw prawnych dla wdrożenie systemu zbierania danych przyjętego przez Eurostat zgodnie z systemem Krajowych Rachunków Opieki Zdrowotnej OECD − Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r w sprawie wzoru karty zgonu - weszło w życie 1 stycznia 2002 r. (do ustawy o cmentarzach i chowaniu zwłok) – (Dz.U. z 2001 r.Nr 153, poz.1782). 13 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ − Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: Rozporządzenie jest zgodne z systemem Wskaźników Zdrowia Wspólnoty Europejskiej. 2. Zmiany instytucjonalne 2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania a) Rozwój systemu monitorowania zdrowia w celu uzyskania odpowiednich, porównywalnych z unijnymi wskaźników zdrowia Zadanie będzie realizowane poprzez dostosowanie systemu gromadzenia danych o świadczeniach zdrowotnych do potrzeb Eurostat oraz Krajowych Rachunków Opieki Zdrowotnej OECD w oparciu o wprowadzenie ogólnokrajowego rejestru świadczeń zdrowotnych. W 2002 r. planowane jest przyjęcie przez Sejm ustawy o Rejestrze Usług Medycznych, na mocy której zostaną stworzone podstawy do utworzenia w Polsce ogólnokrajowego Rejestru Usług Medycznych. Rejestr w postaci centralnej instytucji będzie gromadził i udostępniał wiarygodne dane zapewniające porównywalność międzynarodową. Planowane jest ujednolicenie uregulowań prawnych dotyczących zbierania informacji o świadczeniach zdrowotnych i ordynowanych lekach oraz budowa systemu rejestracji usług medycznych (RUM) - jednolitego systemu zbierania informacji o usługach medycznych i lekach. Przewidywane jest, iż system ten osiągnie częściową funkcjonalność w czerwcu 2003 roku. b) Włączenie się do wspólnotowej sieci nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych4 W ustawie o zwalczaniu chorób zakaźnych i zakażeń, która weszła w życie 1 stycznia 2001 r. znajdują odzwierciedlenie wytyczne zawarte w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 98/2119/WE (dot. stworzenia sieci wspólnotowego nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych) oraz Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 647/96/WE przyjmującej program Wspólnoty w sprawie zapobiegania AIDS i niektórym wybranym chorobom zakaźnym (przedłużony do 2002 r. Decyzją 521/2001/WE). Polskie bazy danych epidemiologicznych oraz system nadzoru zostały rozwinięte w oparciu o wytyczne WHO. Departament Przeciwepidemiczny i Oświaty Zdrowotnej Głównego Inspektoratu Sanitarnego razem z Zakładem Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny - Instytutu NaukowoBadawczego opracowują meldunki będące bazą danych o zachorowaniach na choroby zakaźne i zatruciach (meldunki dwutygodniowe, kwartalne, półroczne i roczne) na podstawie zgłoszeń o zachorowaniach a następnie zbiorczych zestawień nadsyłanych przez powiatowe i wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne. Obecnie w stacjach sanitarno-epidemiologicznych wojewódzkich, powiatowych i portowych - od 1 stycznia 2003 r. przemianowanych na graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne - jest zatrudnionych około 1200 osób (pracownicy laboratoriów mikrobiologicznych oraz nadzoru epidemiologicznego). Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, włączenie się Polski i innych krajów kandydujących do wspólnotowej sieci nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych nie może opierać się na Decyzji Rady Stowarzyszenia RP-UE. Trwają prace w Komisji Europejskiej w celu wypracowania podstawy prawnej, która dałaby możliwość uczestnictwa państw kandydujących przed uzyskaniem członkostwa w UE. Prawdopodobne uczestnictwo dopiero wraz z członkostwem. 2.2. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego 28 lutego 2002 r. przyjęta została Decyzja nr 1/2002 Rady Stowarzyszenia dotycząca zasad i warunków udziału Polski w programach (weszła w życie 1 marca 2002 r.). Po uzgodnieniu szczegółów, możliwe będzie podpisanie Memorandum Porozumienia określającego szczególne warunki udziału w Wspólnotowym Programie Zdrowia Publicznego. Prawdopodobnie Polska przystąpi do Wspólnotowego Programu Zdrowia Publicznego od 2003 roku. 4 Kwestia ta była przedmiotem misji oceniającej (peer review) w czerwcu 2002 r. 14 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ 13.9 PRZYGOTOWANIE SYSTEMU FUNDUSZU SPOŁECZNEGO ADMINISTROWANIA EUROPEJSKIEGO 2. ZMIANY INSTYTUCJONALNE 2.1.Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania W okresie sprawozdawczym trwały prace nad podziałem działań finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS) między Sektorowy Operacyjny Program (SOP) i Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) - w załączeniu propozycja podziału działań wraz z propozycją obsługi instytucjonalnej. Prace te koncentrują się na opisie działań, kryteriach wyboru projektów, charakterystyce końcowych odbiorców. W przypadku ZPORR propozycje działań są konsultowane z przedstawicielami wojewódzkich urzędów pracy pozostających w strukturze władz samorządowych jako przyszłych instytucji wdrażających. Konsultacjami zostały objęte również organizacje pozarządowe. Został dokonany przegląd systemu funkcjonowania instytucji rynku pracy pod względem zdolności wykonywania zadań związanych z EFS i w konsekwencji została opracowana propozycja systemu obsługi instytucjonalnej EFS. Stworzono propozycję podziału zadań pomiędzy instytucje szczebla centralnego i regionalnego w związku z rozdziałem działań pomiędzy Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SOP RZL) a priorytet „Rozwój zasobów ludzkich“ w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Propozycja zawiera określenie potencjalnych instytucji pośredniczących i wdrażających działania finansowane z EFS w ramach powyższych programów operacyjnych. Departament Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych oprócz koordynacji prac dotyczących przygotowania SOP RZL oraz działań finansowanych z EFS w ramach ZPORR przygotowuje się również do opracowania programu operacyjnego dla inicjatywy wspólnotowej EQUAL oraz stworzenia systemu wdrażania tej inicjatywy. Prace te będą wspierane w ramach projektu twinningowego Phare IB 01.01.13 Rozwój kompetencji w zakresie programowania i zarządzania EFS. Dalsze wzmocnienie instytucjonalne typu: - przygotowanie urzędników administracji centralnej i samorzadowej do realizacji zadań związanych z EFS jako instytucji zarządzającej, instytucji pośredniczących i wdrażających oraz pełniących funkcje związane z zarządzaniem finansowym , kontrolą, monitoringiem i audytem - rozwój potencjału, wiedzy, umiejętości przyszłych realizatorów projektów EFS (m.in. wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy, instytucji szkoleniowych, szkół i organizacji pozarządowych) będzie postępować w trakcie realizacji umowy bliźniaczej z partnerami z Finlandii i Wlk. Brytanii w ramach projektu Phare IB 01.01.13 Rozwój kompetencji w zakresie programowania i zarządzania EFS. Umowa bliźniacza została zaakceptowana przez UKIE i Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce i wysłana do Komisji Europejskiej w celu zaakceptopwania jej przez Steering Committee. 2.2. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego Departament Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych odpowiedzialny jest w MPiPS za koordynację przygotowań do wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego, w tym za przygotowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SOP RZL). MPiPS powołało grupę roboczą opracowującą zakres priorytetów i działań, które będą realizowane w ramach SOP. W skład grupy roboczej wchodzą przedstawiciele przyszłych instytucji pośredniczących (intermediate bodies) i wdrażających EFS. Są to: Departament Polityki Rynku Pracy w MPiPS, Departament Pomocy Społecznej w MPiPS, Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Sekretariat Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. Koordynatorem i organizatorem prac zespołu jest Departament 15 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych, który przekształci się w przyszłości w instytucję zarządzającą SOP RZL. INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA W okresie sprawozdawczym zatrudniono 3 nowych pracowników w Departamencie Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych MPiPS. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej współpracuje z Ministerstwem Finansów w zakresie przygotownia systemu monitorowania Funduszy Strukturalnych. Departament Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych w MPiPS przekazał Ministerstwu Finansów zestaw wskaźników monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego zgodnych z wymaganiami Komisji Europejskiej w tym zakresie. Przekazano także uwagi i propozycje dotyczące zapisów w przygotowywanym przez Ministerstwo Finansów zakresie zadań dla wykonawcy systemu monitorowania. W załączeniu: Priorytety i działania EFS – tabela zawierająca zmodyfikowaną propozycję. OGÓLNE PODSUMOWANIE W okresie sprawozdawczym odnotowany został znaczny postęp w dostosowywaniu polskich standardów do wymogów wspólnotowych w obszarze „Polityka społeczna i zatrudnienie”, w szczególności do standardów w zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn. W dziedzinie zatrudnienia został podpisany przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i Dyrektora w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia i Spraw Socjalnych dokument Metody monitorowania Wspólnej Oceny Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia. Konkluzje konferencji, który zobowiązuje Polskę do przedkładania Komisji Europejskiej co roku, aż do momentu przystąpienia do Unii Europejskiej sprawozdań z realizacji postanowień Wspólnej Oceny Założeń Polskiej Polityki Zatrudnienia oraz określa wskaźniki, które będą podstawą sporządzenia oceny stopnia zaawansowania przygotowań Polski do realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Sprawozdania będą elementem stałego procesu przeglądu polityki zatrudnienia i będą miały istotne znaczenie dla oceny przygotowań Polski do realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia. 29 stycznia 2002 Rada Ministrów przyjęła Strategię społeczno-gospodarczą Rządu SLD-UP-PSL na lata 2002-2005 - Przedsiębiorczość – rozwój - praca, której integralną częścią jest Program Pierwsza Praca. Program ten jest jednym z instrumentów realizacji Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich 2000-2006, opartej na Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Częścią składową Strategii jest również Program Przede wszystkim przedsiębiorczość ściśle powiązany z Programem Pierwsza Praca i mający na celu zwalczanie bezrobocia poprzez podejmowanie działań wspierających przedsiębiorczość oraz powstawanie nowych miejsc pracy. Jeśli chodzi o dostosowanie prawa polskiego do wspólnotowego prawa pracy, należy odnotować, że w okresie sprawozdawczym weszła w życie ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Ustawa dostosowuje przepisy Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw m.in. do Dyrektyw: 77/187/EWG, 91/533/EWG, 94/33/WE, 96/71/WE, 91/383/EWG. Ponadto 5 kwietnia 2002 r. została przyjęta przez Sejm ustawa o europejskich radach zakładowych oraz sposobach informowania pracowników i konsultacji z pracownikami w przedsiębiorstwach i grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym wdrażająca w pełni przepisy Dyrektywy 94/45/WE w sprawie ustanowienia europejskich rad zakładowych lub trybu informowania i zasięgania opinii pracowników w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym. Nie weszła natomiast w życie, z powodu weta Prezydenta, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Miała ona w pełni dostosować przepisy Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw do Dyrektyw 93/104/WE, 97/81/WE, 75/129/EWG i 98/59/WE, oraz częściowo do przepisów Dyrektywy 91/533/EWG. W związku z tym, w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy, który będzie uwzględniał postanowienia dostosowujące Kodeks pracy do Dyrektyw 91/533/EWG, 93/104/WE, 97/81/WE. W projekcie zostaną też zawarte postanowienia dotyczące zatrudniania dzieci 16 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ dla celów działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej mające na celu dostosowanie przepisów Kodeksu pracy do Dyrektywy 93/44/WE dotyczącej ochrony pracy młodocianych oraz postanowienia mające na celu pełne dostosowanie przepisów Kodeksu pracy do Dyrektywy 96/71/WE w sprawie delegowania pracowników w ramach świadczenia usług. Projekt będzie również zawierał postanowienia dostosowujące przepisy Kodeksu pracy do nowych Dyrektyw 2000/78/WE i 2000/43/WE. W dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w okresie sprawozdawczym weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo geologiczne i górnicze, dająca podstawę do wydania rozporządzeń dot. bezpieczeństwa pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny: otworami wiertniczymi (pospolite i podstawowe) oraz w podziemnych zakładach górniczych i tym samym dająca podstawę do pełnej transpozycji Dyrektyw 92/91/EWG i 92/104/EWG. 15 lutego 2002 r. weszła również w życie ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych dostosowując częściowo prawo polskie do postanowień Dyrektywy 92/58/EWG. Należy także odnotować przyjęcie przez Radę Ministrów 9 stycznia 2002 r. rozporządzenia w sprawie wymagań zasadniczych dla środków ochrony indywidualnej, które wdraża art. 4 Dyrektywy 89/656/EWG w sprawie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczących pracowników korzystających ze sprzętu ochrony indywidualnej w miejscu pracy i Dyrektywy 89/686/EWG ws. środków ochrony indywidualnej. Kontynuowano wzmocnienie administracyjne Państwowej Inspekcji Pracy W szczególności w różnych formach były prowadzone prace nad wdrażaniem Systemu Zarządzania (SZ BHP) w przedsiębiorstwach. W okresie sprawozdawczym został zakończony II etap programu wieloletniego Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy oraz została podjęta realizacja programu wieloletniego Dostosowywanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej na lata 2002– 2004. Koordynatorem i wykonawcą wiodącym obu programów jest Centralny Instytut Ochrony Pracy. Instytut rozpoczął również realizację trzyletnich projektów celowych, dotyczących problematyki pracy osób w starszym wieku, prewencji wypadków oraz aspektów zdrowotnych w relacji do rozwiązań technicznych budynków. W okresie sprawozdawczym kontynuowana była również realizacja projektu Phare Dalsze przyjmowanie i wdrażanie ustawodawstwa Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W dziedzinie dialogu społecznego weszła w życie ustawa o Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno–Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. Na podstawie tej ustawy, w poszczególnych województwach przystąpiono do tworzenia wojewódzkich komisji dialogu społecznego. W obszarze niedyskryminacji został przyjęty harmonogram prac nad wdrożeniem dwóch nowych dyrektyw dotyczących niedyskryminacji. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn został wyznaczony jako organ odpowiedzialny za realizację polityki w zakresie zwalczania dyskryminacji i promowania równego traktowania. Wyznaczenie organu odpowiedzialnego za kwestie związane z niedyskryminacją umożliwi podjęcie decyzji w sprawie uczestnictwa Polski we Wspólnotowym Programie Działań na rzecz Zwalczania Dyskryminacji oraz w sprawie projektu Phare’2002 dotyczącego niedyskryminacji. Została podjęta decyzja w sprawie przystąpienia Polski w 2002 do Wspólnotowego Programu Działań na rzecz Zwalczania Wykluczenia Społecznego. W zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn weszła w życie 1 stycznia 2002 r. ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw – wdrażająca postanowienia dyrektyw dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn. Dużym osiągnięciem o charakterze instytucjonalnym w dziedzinie równości płci jest powołanie w październiku 2001 r. Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. Istotne znaczenie dla monitorowania przestrzegania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn będzie miało uwzględnienie w statystyce prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości pewnych 17 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13 POLSKA – INFORMACJA DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ’2002 __________________________________________________________________________________________ kategorii postępowań, w których podstawą wszczęcia postępowania jest dyskryminacja ze względu na płeć w zatrudnieniu. W Ministerstwie Sprawiedliwości rozpoczęto prace nad poszerzeniem statystyki o tę kategorię spraw. Prawdopodobnie w I półroczu 2003 r. będą dostępne pierwsze oficjalne dane w o liczbie postępowań, których przedmiotem jest dyskryminacja ze względu na płeć w zatrudnieniu. Duże znaczenie dla poprawy sytuacji kobiet będzie też miało włączenie się Polski do realizacji Programu dotyczącego Wspólnotowej Strategii Ramowej na rzecz Równości Płci, jak również realizacja ramach Phare 2002 projektu Umacnianie praktyki równego traktowania kobiet i mężczyzn. W dziedzinie zdrowia publicznego w zakresie włączenia się Polski do wspólnotowej sieci nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych w okresie sprawozdawczym weszła w życie ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach. Włączenie się Polski i innych krajów kandydujących do wspólnotowej sieci nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych nastąpi po wypracowaniu przez Komisję Europejską podstawy prawnej, która da możliwość uczestnictwa państw kandydujących we wspólnotowej sieci nadzoru. W celu realizacji zadania rozwój systemu monitorowania zdrowia w celu uzyskania odpowiednich, porównywalnych z unijnymi wskaźników zdrowia zostało przyjęte rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie danych gromadzonych przez świadczeniodawców. Także w bieżącym roku planowane jest przyjęcie przez Sejm ustawy o Rejestrze Usług Medycznych. W okresie sprawozdawczym były kontynuowane przygotowania nad wdrażaniem Europejskiego Funduszu Społecznego. W konsekwencji została opracowana propozycja systemu obsługi instytucjonalnej EFS. Stworzono propozycję podziału zadań pomiędzy instytucje szczebla centralnego i regionalnego w związku z rozdziałem działań między Sektorowym Programem Operacyjnym Rozwój Zasobów Ludzkich a priorytetem „Rozwój zasobów ludzkich“ w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Propozycja zawiera określenie potencjalnych instytucji pośredniczących i wdrażających działania finansowane z EFS w ramach powyższych programów operacyjnych. W Departamencie Programów Przedakcesyjnych i Strukturalnych MPiPS trwają przygotowania do opracowania programu operacyjnego dla inicjatywy wspólnotowej EQUAL oraz stworzenia systemu wdrażania tej inicjatywy. 18 POLITYKA SPOŁECZNA I ZATRUDNIENIE - 13
