Moc pierwszego wrażenia Uczniowie odgrywają kolejne scenki

FORa dla SDZ
Moc pierwszego wrażenia1
Uczniowie odgrywają kolejne scenki, każda z nich trwa około 30 sekund. Kieruj czasem, informuj
każdego „aktora” o rozpoczęciu i zakończeniu scenki.
Wyprowadzasz po kolei każdą osobę za drzwi sali, informujesz, żeby policzyła do pięciu i może
rozpocząć granie swojej roli. Zamykasz drzwi, obserwujesz scenkę z boku.
Kończysz scenkę, kiedy usłyszysz wypowiedziane słowa: „Przejdźmy do rzeczy”; „Ja...yyy...
przyszłam porozmawiać”; „Tak więc jestem, co chce Pan wiedzieć?”; „Cieszę się z naszego
spotkania”.
„Aktorów” warto nagrodzić brawami.
Dajesz czas na krótkie omówienie w grupach obejrzanej sytuacji. Nie komentujesz tego, co
uczniowie obserwowali.
Po kilku minutach poproś następną osobę do odegrania scenki.
Po każdej scence uczniowie w zespołach dzielą się spostrzeżeniami i zapisują je: co myślą o
odegranej postaci, jak chcieli się zachować wobec niej? Ważne są pierwsze myśli, uwagi; czas na
pracę zespołów – ok. 3-4 minut.
Po zaprezentowaniu wszystkich scenek podziękuj „aktorom”, nie zapomnij „odczarować”
uczniów z ról, jakie odgrywali. Pozwól im krótko podzielić się z innymi uczuciami, jakich
doświadczyli, udziel im informacji zwrotnych.
Zaproś zespoły, by przedstawiły swoją pracę, podzieliły się na forum spostrzeżeniami.
Scharakteryzujcie pięciu bohaterów zaprezentowanych scenek.
WAŻNE
Zaznacz, że chociaż uczniowie pracowali w różnych zespołach, mają podobne uwagi, myśli,
spostrzeżenia, opinie. Podkreśl, że już po kilkudziesięciu sekundach, zgodnie ze swoimi
obserwacjami, potrafili ocenić każdego bohatera. Uwzględniali przede wszystkim sygnały
niewerbalne. Wpłynęło to na ich sposób myślenia o każdej z tych osób. Pod wpływem
zachowania się prezentowanych postaci pojawiały się u każdego z nich jakieś uczucia. Zgodnie z
emocjami, jakie pojawiały się podczas kolejnych scenek, mieli różne odruchy i reakcje wobec
postaw poszczególnych bohaterów. (Np.: jeśli poczuli złość, irytację, to mieli ochotę powiedzieć
coś niemiłego tej osobie).
Podczas tego ćwiczenia uczniowie mogą różnie reagować, np. wobec osoby nieśmiałej jedni
doznają współczucia i chcą jej pomóc, a inni czują irytację. Należy akceptować wszystkie
wypowiedzi. Uczniowie powinni uświadomić sobie, że wywoływanie ambiwalentnych uczuć u
rozmówcy nie zawsze sprzyja realizacji celu, w jakim przyszliśmy do tej osoby, budowaniu
pozytywnych relacji i naszej wiarygodności.
W omówieniu tego ćwiczenia zastanówcie się, dlaczego tak ważne jest pierwsze wrażenie. Dla
różnych ludzi inne rzeczy są istotne. Są jednak pewne kanony (wygląd, postawa ciała, mimika
twarzy, zwroty grzecznościowe, ton głosu...), które powinny być respektowane przez wszystkich.
Psychologowie uważają, że pierwsze kilkadziesiąt sekund spotkania może zaważyć na tym, jak
inni będą się do nas odnosić, jak będą do nas usposobieni, czy pomyślą o nas „to miła osoba” lub
też „jaki niesympatyczny, nijaki człowiek”. Każdy z nas oceniany jest przez otoczenie na
podstawie przekazów niewerbalnych, jakie wysyła. Nie zawsze będziemy mogli wykazać się
1
Źródło:
1
FORa dla SDZ
wiedzą, umiejętnościami, gdy rozmówca będzie do nas nieprzychylnie nastawiony w wyniku
pierwszego wrażenia, jakie wywarliśmy. Może wcale nie zechce nas wysłuchać lub nie będzie w
stanie skupić się na tym, co do niego mówimy. Jednakże prawdą też jest, że nie wy-starczy się
tylko dobrze zaprezentować (postawa, ton głosu, uśmiech, ubiór), kiedy nie możemy poprzeć
tego wiedzą, umiejętnościami, których oczekuje nasz rozmówca.
4.
Powiedz, żeby uczniowie dobrali się w pary i opowiedzieli sobie, kiedy oni oceniali kogoś na
podstawie pierwszych kilku chwil kontaktu. Zachęć, aby kilka osób o tym opowiedziało.
Następnie zapiszcie na tablicy, w jakich sytuacjach pierwsze wrażenie ma zasadnicze znaczenie.
Często oceniamy innych na podstawie pierwszego wrażenia. Przy kolejnych spotkaniach
towarzyszą nam wspomnienia z pierwszego kontaktu. Zauważ, że ludzie często mówią:
„Pamiętasz jak X przyszedł tu pierwszy raz ... lub „Od pierwszej chwili wiedziałam, że z nim będą
kłopoty...” albo „Jak ją tylko ujrzałam, poczułam, że ją polubię...”. Wielu starań potrzeba, żeby
zmienić na lepsze myślenie o nas osób drugich. Słyszymy też nieraz wypowiedzi: „Nie zrobiła na
mnie dobrego wrażenia, ale później zmieniłam o niej zdanie”, gorzej, gdy mówią: „Wydawał się
taki miły, ale jak go lepiej poznałem, okazało się, że to straszny pozer”. Tak więc pierwsze
wrażenie, chociaż ma swoją moc, może być czasami mylne.
5.
Podsumowanie
Istotą pierwszego kontaktu jest właściwe zaprezentowanie siebie. Twoje ciało może wysyłać
informacje o pewności siebie lub jej braku, pozytywnym, negatywnym lub obojętnym
nastawieniu do drugiej osoby, zaniepokojeniu, spokoju czy niepewności. Pierwsze wrażenie
możesz zrobić tylko raz, a ludzie są podatni na jego działanie.
Na budowanie pozytywnych relacji z innymi także wpływają:
• normy społeczno-obyczajowe: wygląd zewnętrzny (strój, schludność, włosy, za-pach),
sposób zwracania się do osoby, kultura bycia, zwyczaje środowiskowe,
• mowa ciała – postawa, kontakt wzrokowy, zachowanie odpowiedniego dystansu,
ruchy ciała, sposób poruszania się, gestykulacja, mimika,
• używanie stosownego do sytuacji słownictwa,
• intonacja, dykcja, barwa, natężenie głosu, tempo wypowiedzi,
• uśmiech,
• wyraźne przedstawienie się, zwroty grzecznościowe.
Osoba pierwsza
Wielokrotnie głośno pukasz. Po usłyszeniu „proszę” wchodzisz szybko, energicznie, niechcący
trzaskasz drzwiami, bardzo głośno mówisz – „Dzień dobry”!
Wyciągasz rękę pierwszy, potrząsasz dłonią rozmówcy przy powitaniu.
Siadasz na krześle, zaraz wstajesz. Wyłamujesz palce dłoni. Siadasz ponownie, przesuwasz się
razem z krzesłem bliżej rozmówcy.
Klepiesz dłonią w kolana, mówiąc „Przejdźmy do rzeczy”
Osoba druga
Nieśmiało, cicho pukasz, wchodzisz po usłyszeniu „proszę”. Wolno, starannie zamykasz drzwi.
Stajesz przy nich, z pochyloną głową, mówiąc prawie szeptem – „Dzień dobry”. Wzrok masz
utkwiony w podłogę. Niepewnie podchodzisz nieco bliżej. Nie dostrzegasz podanej na powitanie
2
FORa dla SDZ
ręki. Na słowa „proszę usiąść” przysiadasz nieśmiało na brzegu krzesła, w dalszym ciągu nie
patrzysz na rozmówcę. Skubiesz rękaw. Po chwili mówisz „Ja... yyy...przyszłam porozmawiać”.
Osoba trzecia
Masz podwinięte rękawy, rozpięte guziki. Pukasz i od razu wchodzisz „luzackim krokiem”.
Trzymasz ręce w kieszeni, żujesz gumę. Mówisz głośno – „...obry”, niedbale podajesz rękę na
powitanie i nie czekając na zaproszenie, odstawiasz krzesło. Siadasz w niedbałej pozie,
przyglądasz się swoim butom, odzywając się – „Tak więc jestem, co chce Pan wiedzieć? ”.
Osoba czwarta
Pukasz zdecydowanie (nie za głośno). Spokojnie czekasz na słowo „proszę”.
Wchodzisz wyprostowany. Spokojnie zamykasz drzwi. Z uśmiechem mówisz, „Dzień dobry”,
patrząc na rozmówcę. Krótki, mocny uścisk wyciągniętej do ciebie dłoni. Podczas powitania
podajesz swoje nazwisko. Po wskazaniu ci miejsca siadasz zdecydowanie, prosto, utrzymujesz
kontakt wzrokowy. Mówisz: „Cieszę się z naszego spotkania” albo „Miło mi Pana poznać”.
Osoba piąta
Siedzisz za stołem, gdy słyszysz pukanie. Spokojnie mówisz: „Proszę”.
Odpowiadasz na usłyszane „dzień dobry”. Wstajesz, podchodzisz do rozmówcy i podajesz rękę
na powitanie. Wskazujesz miejsce, mówiąc – „Proszę usiąść”. (Może się zdarzyć, że ktoś nie
poda ci ręki na powitanie.)
Cały czas jesteś spokojny, opanowany, uśmiechasz się do rozmówcy.
3