program szkoły promującej zdrowie - zespół szkół nr 12 w jastrzębiu

PROGRAM
SZKOŁY PROMUJĄCEJ
ZDROWIE
Beata Prandzioch
Gabriela Szulik
Wioletta Lenart
0
Program Promocji Zdrowia
Szkoły Podstawowej nr 18 w Jastrzębiu Zdroju
na lata 2011-2013
Informacje o szkole:
Nazwa szkoły: Szkoła Podstawowa nr 18 im. Mikołaja Kopernika
w Jastrzębiu Zdroju
Adres: 44-286 Jastrzębie Zdrój, Oś. 1000-lecia 9
Tel./ fax.: 4715839
e-mail: „moja szkoła”<[email protected]ębie.pl>
Dyrektor szkoły: Agnieszka Gałuszka
Wicedyrektor szkoły: Cecylia Kied
Ilośd uczniów:355
Ilośd nauczycieli:49
Skład zespołu do spraw promocji zdrowia:
Szkolny koordynator ds. promocji zdrowia:
Beata Prandzioch – nauczyciel przyrody
Członkowie:
Wioletta Lenart – nauczyciel n. zintegrowanego
Gabriela Szulik – pedagog szkolny
Jadwiga Woźniak – higienistka szkolna
Ewa Saniewska – nauczyciel języka polskiego
Izabela Szpyra –nauczyciel języka angielskiego
Monika Ziółkowska – opiekun świetlicy
Iwona Rams- nauczyciel n. zintegrowanego
1
Informacje o programie:
Diagnoza stanu wyjściowego - rozpoznanie i opis problemów
w środowisku szkolnym.
Szkoła Podstawowa nr 18 w Jastrzębiu Zdroju należy do Zespołu Szkół
nr 12 wraz z Gimnazjum nr 3. Ma 16 oddziałów klasowych, w których łącznie w
bieżącym roku szkolnym uczy się 355 uczniów. Od kilku lat zmniejsza się ilośd
dzieci i klas ze względu na niż demograficzny, co obniżyło poziom hałasu i
zwiększyło poczucie bezpieczeostwa indywidualnego i zbiorowego uczniów.
Sporym atutem szkoły jest jej umiejscowienie w dwóch budynkach: w „małej
szkole” uczą się klasy I i II, w drugim budynku mieszczą się klasy III-VI i klasy
gimnazjalne. W „małej szkole” znajduje się sala gimnastyczna i biblioteka z
czytelnią. W „dużej szkole” jest sala gimnastyczna, świetlica, stołówka i dwie
pracownie komputerowe z łączem internetowym. Wokół obydwu budynków
znajduje się duży teren przyszkolny, z którego dzieci korzystają w trakcie jak i
po zajęciach szkolnych. Szkoła zapewnia uczniom pomoc pedagogiczną i
logopedyczną. Oferuje uczniom sporo ciekawych zajęd pozalekcyjnych.
W naszej szkole prężnie działa klub piłki ręcznej dla dziewcząt.
Nasza szkoła od wielu lat podejmuje działania promującej zdrowie.
Edukacja zdrowotna stanowi ważny element programu nauczania i wychowania
oraz szkolnego programu profilaktyki. W ubiegłych latach realizowano na
wszystkich poziomach ścieżkę prozdrowotną. Chętnie bierzemy aktywny udział
w rządowych, unijnych i ogólnopolskich programach, projektach i kampaniach
promujących zdrowy styl życia. Działania te łączą nas z ideą szkół promujących
zdrowie, dlatego zdecydowaliśmy się przystąpid do projektu „Szkoły Promującej
Zdrowie”.
Chcielibyśmy szkoły przyjaznej, bezpiecznej, która stwarzałaby warunki do
wszechstronnego rozwoju całej społeczności szkolnej i lansowała zdrowy styl
życia. Osiągnięcie tych celów wymaga wieloletniej pracy. W pierwszej
kolejności zidentyfikowania istniejących problemów i wybrania spośród nich
priorytetów.
Ankieta przeprowadzona w styczniu 2009r. wykazała, że bolączką naszej szkoły
z punktu widzenia uczniów jest ograniczony dostęp do sali gimnastycznej i
niewymiarowe boisko szkolne. Dla rodziców i nauczycieli najważniejszą sprawą
okazały się:
 atmosfera szkoły;
 dobre relacje międzyludzkie;
 dbanie o higienę i bezpieczeostwo.
2
Analiza dokumentacji i bezpośrednia obserwacja wykazały niską frekwencję na
spotkaniach z rodzicami, częste naprawy sprzętu szkolnego, niechęd do
aktywnego wypoczynku w czasie wolnym; sporym problemem okazały się u
dzieci także wady postawy.
Na podstawie tych danych określiliśmy cele naszych działao.
Cele ogólne programu:
 stwarzanie okazji do gromadzenia różnych doświadczeo i
wiedzy na temat zdrowego stylu życia;
 tworzenie warunków do harmonijnego rozwoju
psychoruchowego uczniów naszej szkoły;
 zapewnienie optymalnych warunków do pracy i wypoczynku;
 podejmowanie działao podnoszących prestiż szkoły..
Cele szczegółowe programu:
 zwrócenie uwagi uczniów na potrzebę dbania o własne
zdrowie: prawidłowe odżywianie, higienę osobistą, higienę
pracy i wypoczynku, aktywnośd ruchową;
 stworzenie przyjaznego klimatu w szkole poprzez dobrą
komunikację, humor, emocjonalne wsparcie, owocne
współdziałanie;
 zadbanie o wystrój szkoły, klas i korytarzy;
 zachęcenie rodziców do odwiedzania szkoły i współpracy z
nią ;
 zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
 zapewnienie ciekawych form spędzania wolnego czasu oraz
rozwijania zainteresowao uczniów;
 podnoszenie kompetencji zawodowych nauczycieli;
 propagowanie idei Szkoły Promującej Zdrowie wśród
uczniów, nauczycieli i rodziców.
3
Zadania planowane do realizacji zostały przedstawione w tabeli:
MODUŁ
ZADANIA
PROCEDURY
EFEKTY
ATMOSFERA
I RELACJE
MIĘDZYLUDZKIE
Śmiech to zdrowie
-Gazetka ścienna
z humorem.
-Wieczorek ze
skeczem.
Uczniowie i
pracownicy szkoły
mają dobry humor,
śmieją się 
Wystrój szkoły
-Konkurs na
najładniejszą
klasopracownię.
-Wystrój korytarzy
szkolnych
(zazielenienie,
prezentacja prac
uczniów).
Przyjemny wygląd
klas i korytarzy.
Integracja uczniów
ze sobą i
nauczycielami.
Komunikacja
interpersonalna.
-„20 pytao do…” –
spotkania klasowe.
-Wycieczki szkolne.
-Zielona Szkoła.
-Imprezy
okolicznościowe
(dyskoteki,ogniska).
-Konkursy zaspołowe.
-Realizacja programu” Integracja
klasy”.
-Warsztaty „Mowa
ciała-psychodrama”
-„Jaki jestem? Co
lubię? Jaka jest moja
ulubiona zabawka?”
– zajęcia dla kl.I.
-Wykonanie
wizytówki „To ja”.
-Prezentacja „Mam
talent”.
Uczniowie lepiej
poznają siebie
wzajemne
i nauczycieli, łatwiej i
kulturalniej się
porozumiewają.
4
Integracja
pracowników szkoły
-Imprezy
integracyjne
-Współpraca w
zespołach
wychowawczych
i przedmiotowych
przy
przeprowadzaniu
różnych akcji.
-Warsztaty (robótki
ręczne)
Poznanie
współpracowników,
ich zainteresowao,
odstresowanie .
Współpraca z
rodzicami uczniów
-Zorganizowanie
Wspólnie
imprez dla dzieci:
zorganizowane
*bal karnawałowy,
imprezy.
*Wigilijka,
*ognisko.
-Kiermasz zimowoświąteczny i
wiosenno-świąteczny
Zajęcia dla rodziców i -Zajęcia otwarte.
opiekunów uczniów
-Dzieo Matki
-Dzieo Babci i
Dziadka
-Pogadanki lub
warsztaty na
zebraniach rodziców.
Opiekunowie biorą
udział w
przygotowanych
imprezach i
zajęciach.
Pomoc w sytuacjach
trudnych
-„Stres, sytuacje
trudne”- pogadanki.
-Jak sobie radzid ze
stresem?- warsztaty.
Uczniowie wiedzą do
kogo zwrócid się w
sytuacji trudnej,
znają sposoby
radzenia sobie ze
stresem.
Stop agresji
- Realizacja
Szkolnego programu
przeciwdziałania
agresji.
- Szkolne procedury
agresji- SPA.
- Pogadanki,
warsztaty dla
uczniów.
Uczniowie radzą
sobie z przykrymi
emocjami w sposób
społecznie
preferowany.
5
- Gry i zabawy
przeciw agresji dla kl.
II i III.
- Udział społeczności
szkolnej w
ogólnopolskiej akcji „
Szkoła bez
przemocy”.
Bezpieczeostwo w
szkole.
- Stały monitoring
sytuacji
wychowawczej w
szkole
ukierunkowany na
identyfikowanie
zagrożeo.
-Spotkania uczniów z
przedstawicielami
policji, straży
miejskiej.
- Realizacja
rządowego
programu
„Bezpieczna i
przyjazna szkoła”.
- Realizacja w klasach
I programu „Klub
Bezpiecznego
Puchatka”
-Realizacja w klasach
I –III programu
„Jestem bezpieczny
w szkole i
środowisku”.
-Pogadanki na
godzinach
wychowawczych na
temat bezpiecznego
zachowania w
różnych sytuacjach.
-Zasady udzielania I
pomocy
przedlekarskiej (kl. II
i IV) – film, instruktaż
i dwiczenia na
fantomach.
Uczniowie znają i
stosują zasady
bezpieczeostwa,
zachowania
ryzykowne oraz
sposoby unikania
zagrożeo.
Uczniowie znają
zasady udzielania I
pomocy .
6
MODUŁ
DBANIE O HIGIENĘ I
BEZPIECZEOSTWO
a. Higiena
odżywiania
ZADANIA
PROCEDURY
EFEKTY
- Przedstawienie
produktów, które są
wartościowe i nie
szkodzą naszemu
zdrowiu
Dzieo Krówki”
Uczniowie znają
wartośd produktów
mlecznych.
„Wiemy co jemy” *wycieczka do
Chlebowej Chaty w
Górkach,
*warsztaty dla klas
VI.
Uczniowie wiedzą jak
samodzielnie
przygotowad
żywnośd
(chleb, masło, ser),
analizują skład
produktów
spożywczych,
wybierają najmniej
szkodliwe dla
zdrowia.
- Zapoznanie
uczniów z zasadami
kulturalnego
zachowania przy
stole i zwrócenie
uwagi na estetykę
stołu i potraw.
„Zdrowo i kulturalnie
przy stole” – turniej
klas IV-VI.
Uczniowie potrafią
kulturalnie zachowad
się przy stole, który
estetycznie nakryją.
- Uświadomienie
uczniom, że brak
higieny prowadzi do
chorób brudnych
rąk, tasiemczycy,
glistnicy, owsików.
Pogadanki na
przyrodzie w kl. IV i
VI..
Uczeo wie jak
zapobiegad
zakażeniom
pasożytami.
- Nauka korzystania z
atlasu grzybów,
rozpoznawanie
grzybów trujących.
„ A może na
grzyby?”-pogadanki
praca z atlasami
grzybów. Grzyby
trujące. I pomoc w
przypadku zatrucia
grzybami.
Uczeo zna cechy
najbardziej
niebezpiecznych
grzybów, wie z
którymi grzybami
można je pomylid,
wie, że zbieramy
tylko te grzyby, które
doskonale znamy.
Zna zasady I pomocy
przedlekarskiej.
7
- Zwrócenie uwagi na -Pogadanka.
problem otyłości u
-Warsztaty w
dzieci.
gabinecie
medycznym,
indywidualne porady
w zakresie żywienia,
dwiczeo fizycznych i
pielęgnacji ciała.
-Wspólne z uczniem
rozwiązywanie
problemów nadwagi
i otyłości.
Uczniowie znają
zdrowotne skutki
nieprawidłowego
odżywiania się
( przejadania się).
Znają sposoby
radzenia sobie z
problemem nadwagi
i otyłości, wiedzą,
gdzie uzyskad
pomoc.
- Moda na
odchudzanie się –
zwrócenie uwagi na
zagrożenie
niedożywieniem,
anoreksją, bulimią.
Pogadanka
Uczniowie
rozumieją, że
odchudzanie może
byd niebezpieczne.
-Alkohol, narkotyki,
papierosy, dopalacze
i inne substancje
zagrażające zdrowiu i
życiu.
Pogadanki i filmy
edukacyjne z zakresu
profilaktyki
narkotykowej,
nikotynowej i
alkoholowej.
Szkolenia RP,
rodziców i uczniów z
zakresu „Stop
dopalaczom”.
Konkursy dotyczące
uzależnieo.
Turniej
profilaktyczny.
Happening „Rzud
palenie razem z
nami”.
Uczniowie znają
przyczyny i skutki
używania substancji
psychoaktywnych.
Prezentują postawę
asertywności
odnośnie stosowania
używek.
8
b. Higiena osobista
- Zwrócenie uwagi
uczniom na potrzebę
dbania o własną
higienę.
- Dbamy o zęby –
przedstawienie.
- Cykliczna
fluoryzacja zębów.
- Realizacja
programu „Radosny
uśmiech- radosna
przyszłośd”.
- Projekcja filmu „Dr
Ząbek”.
Uczniowie pamiętają
o myciu zębów,
wiedzą, jak
prawidłowo myd
zęby.
Zwiększenie liczby
uczniów ze zdrowym
uzębieniem.
Dzieo Czystych Rąk
(16.X) –plakat.
Uczeo sam myje ręce
i informuje o takiej
konieczności innych.
Strój gimnastyczny –
kolejny wymysł
szkoły?pogadanka.
Uczeo po zajęciach
sportowych zmienia
strój.
Czy wiesz, że Twój
włos powie o Tobie
wszystko? –
*pogadanka na
temat budowy,
higieny włosów i
ich zastosowania
w medycynie,
kryminalistyce,
*konsultacje
dotyczące
konkretnych
problemów z
włosami
*konkurs na wesołe
fryzurki szkolne.
Uczniowie znają
zasady dbania o
włosy.
Realizacja programu
„Między nami
kobietkami”.
Uczennice posiadają
wiedzę z zakresu
fizjologii i higieny
dojrzewania.
9
c. Higiena nauki
i pracy.
Dbanie o prawidłową Pokaz prawidłowej
postawę podczas
postawy ciała.
nauki.
Uczeo dba o
prawidłową postawę
ciała.
Poznanie
sprzyjających
warunków pracy
ucznia.
Czynności, które
należy wykonad
przed
przystąpieniem do
odrabiania zadao
oraz odpowiednie
umeblowanie i
oświetlenie–
pogadanka.
Uczniowie pracują w
szkole w
sprzyjających
warunkach .
Zapoznanie się z
zagrożeniami jakie
niesie korzystanie z
komputera i
Internetu.
Padaczka
komputerowapogadanka
Zagrożenia w siecicyberprzemoc pogadanka.
Uczniowie i ich
rodzice znają
zagrożenia i stosują
zabezpieczenia.
Przekonanie
uczniów, którzy
wstydzą się
pokazywad w
okularach o
korzyściach z ich
noszenia .
Okulary nie są twoim
wrogiem!- kampania
Stworzenie
atmosfery
ułatwiającej uczniom
uporanie się z
problemem.
Ukazanie znaczenia
roślin doniczkowych
w domu i
pracowniach dla
zdrowia człowieka.
Akcja –zazieleniamy
nasze pracownie
Lepiej dotlenione,
kolorowe pracownie.
10
d. Higiena snu i
wypoczynku
Uświadomienie
uczniom
konieczności spania
(8 godz. i więcej).
Co się dzieje w
Uczeo rozumie
naszym ciele podczas koniecznośd
snu? pogadanka.
przesypiania 8-12
godzin na dobę.
Zwrócenie uwagi na
potrzebę ruchu po
pracy umysłowej.
Wypoczynek
Uczniowie biorą
aktywny:
udział w aktywnych
*wycieczki piesze lub formach wypoczynku
rowerowe,
*lodowisko,
*basen,
*sanki,
*przejażdżki konne,
*dwiczenia
śródlekcyjne,
*zabawy ruchowe
podczas przerw
(aerobik, taniec).
Zwrócenie uwagi na
miejsce odpoczynku.
Wycieczki górskie,
„Zielona Szkoła”.
Wybieranie miejsc
ekologicznie czystych
na spędzanie czasu
wolnego.
11
MODUŁ
ZADANIA
PROCEDURY
EFEKTY
PROMOCJA
ZDROWIA PRZEZ
AKTYWNOŚD
FIZYCZNĄ
Zwiększenie
zainteresowania
uczniów aktywnością
fizyczną.
-Konkurs na
kampanię
reklamową
ulubionej
dyscypliny sportu.
Uczniowie znają
różne dyscypliny
sportu i ich wpływ na
organizm człowieka,
potrafią zachęcid
innych do
uprawiania sportu.
-Przedstawienie
teatralne w
Miesiącu Kultury
Zdrowotnej.
Uczniowie
przedstawiają
korzyści wynikające z
aktywności
ruchowej.
- Wywiady z
nauczycielami na
temat sportu w ich
życiu.
Uczniowie zyskują
dodatkowe źródło
wiedzy na temat
sportu
- Spotkania ze
znanymi
sportowcami.
Uświadomienie
dzieciom potrzeby
zwiększenia ich
wydolności
oddechowej i
krążeniowej.
- Zbadanie
wydolności
fizycznej uczniów.
Znajomośd wyników
testów
wydolnościowych.
- Pogadanki na
temat
korzyści z
uprawiania sportu.
Uczniowie wiedzą co
zyskują uprawiając
sport.
Prowadzenie kół
zainteresowao
promujących ruch.
- SKS – piłka
siatkowa
- Koło taneczne
- Koło teatralne
Dzieci uczestniczą
aktywnie w
zajęciach.
12
Korekcja wad
postawy.
-Zajęcia korekcyjne.
- Realizacja
programu
„Profilaktyka wad
postawy”.
Systematyczne
uczestnictwo w
zajęciach.
- Prelekcje z
instruktażem
prawidłowej
postawy ciała.
- Lekarskie badanie
postawy ciała.
Uczeo otrzymuje
kartę oceny postawy,
pisemne zalecenia i
przykładowy zestaw
dwiczeo.
Ruch podczas lekcji
i na przerwach.
- Dwiczenia
śródlekcyjne.
- Zabawy ruchowe
podczas przerw.
Uczniowie aktywnie
odpoczywają.
Imprezy i zajęcia
ruchowe w szkole i w
obiektach
sportowych poza nią.
Dyskoteki
Konkurs taoca
Zajęcia na basenie
Zajęcia na lodowisku
Uczniowie
uczestniczą w
imprezach i zajęciach
na basenie i
lodowisku.
Aktywnośd ruchowa
na świeżym
powietrzu
- Rajd.
- Wycieczki.
- Zielona Szkoła.
- Zabawy na śniegu:
* lepienie bałwana
* zjazd na „byle
czym”
- Podchody.
Uczniowie
odpoczywają
aktywnie na świeżym
powietrzu.
Promowanie
aktywności ruchowej
w środowisku
Dzieo Sportu –
rozgrywki rodzinne
Uczestnictwo
uczniów i ich rodzin
w imprezach
sportowych
13
Program podlega ewaluacji, czyli sprawdzeniu stopnia realizacji założonych
celów i działao profilaktycznych. Informacje do ewaluacji pozyskiwane będą
poprzez:
 wywiady,
 ankiety,
 sprawdziany,
 analizy list obecności na zajęciach,
 analizy list uczestników konkursów,
 analizy dokumentacji (dzienniki, karty wycieczek i in.),
 obserwacje
 sprawozdania z realizacji poszczególnych programów profilaktycznych
 analizy wytworów pracy uczniów i ich zaangażowanie w działania
promujące zdrowy styl życia .
Narzędzia do ewaluacji będą skierowane do
 uczniów
 nauczycieli i pozostałych pracowników szkoły
 rodziców i opiekunów uczniów.
Ewaluacja będzie przeprowadzona przez Zespół Promocji Zdrowia.
Bibliografia
1. „Zdrowie i szkoła” – pod redakcją B. Woynarowskiej Wydawnictwo
Lekarskie PZWL. Warszawa 2000.
2. „Dylematy wczesnej edukacji” pod redakcją D. Klus-Staoskiej i M. Suświłło
WSP. Olsztyn 1998.
3. „Humor, dowcip, wychowanie” Cz. Matusewicz Nasza Księgarnia Warszawa
1976.
4. „Porozmawiajmy o … odżywianie” C. Warbrick Wydawnictwo Ibis. Poznao
2009.
5. „Porozmawiajmy o … przemoc” J. Bingham Wydawnictwo Ibis. Poznao
2009.
6. „Porozmawiajmy o … palenie i picie” P. Mason. Wydawnictwo Ibis. Poznao
2009.
7. „Pokonaj stres!” Poradnik przedegzaminacyjny A. Naik Wydawnictwo Ibis.
Poznao 2009.
8. „Zaakceptuj siebie!” Poradnik właściwego odżywiania M. Sayser
Wydawnictwo Ibis. Poznao 2009.
14
9. „Droga ku zdrowiu” Redaktor J. Sołtysik Instytut Wydawnictw Związków
Zawodowych. Warszawa 1983
10. „Rodzinna encyklopedia zdrowia” BGW. Warszawa 1992
11. „Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnieo H. Jakubowska „ PWN.
Warszawa- Łódź 2001.
12. „Szkoła bez przemocy" program społeczny przewodnik po dobrych
praktykach. E. Czemierowska- Koruba, K. Koruba”. Warszawa 2007.
13. „Młodzi bez alkoholu. Zaradnik rodzica. Podstawowe zasady dobrego
komunikowania się z dziedmi” I. Pohorecka, M. Sofulak- Skibioska
Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA. Warszawa 2009.
14.„Jak rzucid palenie” W. Zatooski Centrum Onkologii Instytut im. M.
Skłodowskiej- Curie. Warszawa 2006.
15.„Co czynid aby dzieci nie sięgały po narkotyki” J. Koczurowska. Warszawa
1998
16.„Nikotyna, alkohol, narkotyki. Profilaktyka uzależnieo”. K. Zajączkowski
Rubikon. Kraków 2007.
15