Koszty przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u

PRACA ORYGINALNA
Karina Jahnz-Różyk1, Tomasz Targowski 2, Sławomir From 2, Tomasz Faluta 2, Łukasz Borowiec 2
1
Zakład Immunologii i Alergologii Klinicznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie
Kierownik: prof. dr hab. n. med. K. Jahnz-Różyk
2
Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie
Kierownik: prof. dr hab. n. med. T. Płusa
Koszty przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u pacjentów
leczonych w ramach specjalistycznej opieki ambulatoryjnej
w Polsce
Costs of chronic obstructive pulmonary disease in patients treated
in ambulatory care in Poland
Badanie przeprowadzono dzięki grantowi naukowemu firmy GSK Commercial Sp. z o.o.
Abstract
Introduction: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is a leading cause of death worldwide. A cost-of-illness study
aims to determine the total economic impact of a disease or health condition on society through the identification, measurement, and valuation of all direct and indirect costs. Exacerbations are believed to be a major cost driver in COPD.
The aim of this study was to examine direct, mean costs of COPD in Poland under usual clinical practice form societal
perspective.
Material and methods: It was an observational bottom-up-cost-of-illness study, based on a retrospective sample of
patients presenting with COPD in pulmonary ambulatory care facilities in Poland. Total medical resources consumption of
a sample were collected in 2007/2008 year by physician — lung specialists. Direct costs of COPD were evaluated based on
data from different populations of five clinical hospitals and eight out-patient clinics. Resources utilisation and cost data are
summarised as mean values per patient per year. 95% confidence intervals were derived using percentile bootstrapping.
Results: Total medicals resources consumption of a COPD patient per year was 1007 EURO (EUR 1 = PLN 4.0; year 2008).
Among this cost 606 EURO was directly related to COPD follow up, 105 EURO was related to ambulatory exacerbation, and
296 EURO was related to exacerbation treated in hospital.
Conclusions: The burden of COPD itself appeared to be considerable magnitude for society in Poland.
Key words: chronic obstructive pulmonary disease, direst costs, social perspective, Poland
Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 5: 337–342
Streszczenie
Wstęp: Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest jedną z wiodących przyczyn śmiertelności w Polsce i na świecie.
Badanie kosztów choroby (całkowitych, bezpośrednich i pośrednich) pokazuje, jaki jest jej ekonomiczny wpływ na budżet
państwa. W kontekście POChP szczególnie istotną rolę w tworzeniu kosztów odgrywają zaostrzenia choroby i hospitalizacje.
Celem pracy była ocena bezpośrednich kosztów leczenia POChP w warunkach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej
z perspektywy społecznej.
Materiał i metody: Koszty POChP były oszacowane na podstawie kompilacji danych — dokumentacji chorych leczonych
w 8 poradniach specjalistycznych i 5 szpitalach klinicznych w Polsce w latach 2007–2008. Koszty bezpośrednie, wynikające
z przewlekłego leczenia pacjentów i zaostrzenia leczonego ambulatoryjnie, były liczone metodą “z dołu do góry” na podstawie danych zebranych przez specjalistów chorób płuc w poradniach. Średni koszt zaostrzenia leczonego w szpitalu pochodził
natomiast z wieloośrodkowego badania polskiego, w którym uczestniczyło 5 ośrodków klinicznych.
Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Karina Jahnz-Różyk, Zakład Immunologii i Alergologii Klinicznej, Wojskowy Instytut Medyczny, ul. Szaserów 128,
01–141 Warszawa, tel./faks: 22 681 60 55, e-mail: [email protected]
Praca wpłynęła do Redakcji: 18.01.2011 r.
Copyright © 2011 Via Medica
ISSN 0867–7077
www.pneumonologia.viamedica.pl
337
Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 5, strony 337–342
Wyniki: Całkowity koszt jednego pacjenta na rok wyniósł 4027,82 PLN (1007 EURO), w tym koszt przewlekłego leczenia
choroby wynosił 2423,57 PLN (606 EURO), zaostrzenia leczonego ambulatoryjnie — 421,16 PLN (105 EURO), a zaostrzenia
leczonego w szpitalu — 1183,09 PLN (296 EURO).
Wnioski: Leczenie POChP generuje istotne koszty dla społeczeństwa w Polsce.
Słowa kluczowe: przewlekła obturacyjna choroba płuc, koszty bezpośrednie, Polska
Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 5: 337–342
Wstęp
Wyniki badań epidemiologicznych wskazują,
że przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
występuje przeciętnie u 10% populacji [1–5]. Powszechny jest pogląd, że bliżej nieznana liczba
chorych jest niezdiagnozowana, co wynika z małej dostępności badań spirometrycznych i nieznacznie wyrażonych objawów klinicznych, szczególnie we wczesnych postaciach choroby [3, 6].
W krajach Unii Europejskiej koszty chorób układu
oddechowego szacuje się na 6% budżetu przeznaczonego na ochronę zdrowia, a z tego 56% stanowią chorzy na przewlekłą obturacyjną chorobę
płuc [5]. Tak więc POChP to nie tylko olbrzymi
problem zdrowotny, ale także obciążenie finansowe dla budżetu każdego kraju [1, 3, 4, 7, 8]. Porównanie tych obciążeń jest trudne, między innymi ze względu na zróżnicowane systemy opieki
zdrowotnej, uwarunkowania ekonomiczne oraz
wysokość nakładów na ochronę zdrowia. Badanie
kosztów choroby ma na celu ustalenie skutku ekonomicznego choroby poprzez pomiar kosztów
bezpośrednich i pośrednich, bez uwzględniania
kwestii związanych ze skutecznością leczenia
[9–11]. Pomiary kosztów pokazują obciążenie finansowe państwa (instytucji państwowych) ze społecznego punktu widzenia, a także koszt choroby
u pojedynczego pacjenta. Mają też znaczenie dla
przemysłu farmaceutycznego, gdyż pozwalają na
ocenę rynku i standardów leczenia poszczególnych
chorób. Niekiedy badania kosztów budzą kontrowersje ze względu na ich wykorzystywanie podczas podejmowania decyzji dotyczących określania priorytetów w dostępie do zasobów ochrony
zdrowia [10, 11].
Celem pracy była ocena bezpośrednich kosztów POChP u pacjentów leczonych w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w Polsce z perspektywy społecznej.
Materiał i metody
Badaniami objęto 69 mężczyzn i 39 kobiet
w wieku średnio 69 ± 9,5 roku leczonych w 8 porad-
338
niach w ramach specjalistycznej opieki ambulatoryjnej (7 poradni z woj. mazowieckiego i 1 z woj.
śląskiego). Było to prospektywne badanie prowadzone w latach 2007–2008. W liczeniu kosztów
choroby posłużono się kompilacją danych uzyskanych z 2 źródeł:
1) średni koszt przewlekłego leczenia POChP
i zaostrzenia leczonego ambulatoryjnie pochodził z dokumentacji chorych zebranej przez
specjalistów chorób płuc w poradniach. Dane
obejmowały dane demograficzne, liczbę wizyt,
testy diagnostyczne i laboratoryjne, stosowane leki, liczbę zaostrzeń leczonych w ambulatorium i szpitalu, stosowaną tlenoterapię
domową i szczepienia przeciw grypie. Dodatkowo oceniono sposób transportu pacjenta do
poradni, rodzaj zatrudnienia oraz liczbę i czas
zwolnień lekarskich z pracy;
2) średni koszt leczenia zaostrzenia POChP
w szpitalu pochodził z opublikowanego wcześniej
wieloośrodkowego badania polskiego [12, 13].
Koszty jednostkowe pochodziły z katalogów
Narodowego Funduszu Zdrowia. Koszty leków,
określane ceną detaliczną brutto, pochodziły
z obowiązujących w 2008 roku wykazów opublikowanych przez Ministra Zdrowia. Średni koszt
tlenoterapii domowej przypadający na każdego
analizowanego pacjenta obliczono na podstawie
rozliczeń z NFZ, przyjmując, że 1 punkt rozliczeniowy jest przypisany 1 dobie stosowania tlenoterapii.
Opracowanie statystyczne
Charakterystykę badanej populacji opracowano, stosując statystykę opisową — obliczono średnie i odchylenia standardowe dla danych ilościowych oraz liczebności i odsetki dla danych jakościowych. Wykorzystanie zasobów ochrony zdrowia i poszczególne składniki kosztów choroby
przedstawiono jako średni koszt przypadający na
jednego pacjenta na rok; 95-procentowe przedziały ufności (95% CI, confidence intervals) obliczono przy użyciu metody bootstrappingu [14].
W przypadku agregacji danych przedziały ufności
nie zostały wyznaczone.
www.pneumonologia.viamedica.pl
Karina Jahnz-Różyk i wsp., Koszty przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Tabela 1. Choroby współistniejące u chorych na POChP
(% liczby chorych)
Table 1. Comorbidities in COPD (% of patients)
Cukrzyca/Diabetes
8
Tabela 3. Rodzaj transportu do poradni (% liczby chorych)
Table 3. Type of transport used to get to the outpatient
clinic (% of patients)
Karetka/Ambulance
1
Nadciśnienie tętnicze/Hypertension
42
Choroba wieńcowa/Coronary artery disease
24
Zatorowość płucna/Pulmonary thromboembolic disease
7
Choroby psychiczne (depresja, lęk, aleksytymia)
Nie badano
Psychiatric disorders (depression, anxiety, aleksythymia Not examined
Transport medyczny/Medical transport
Komunikacja miejska/Public transport
Własny samochód/Private car
Taksówka/Taxi
0
56
33
1
Pociąg/Autobus dalekobieżny/Train/ Coach bus
3
Tabela 2. Rodzaj zatrudnienia i zwolnienia lekarskie z powodu
zaostrzenia choroby (% liczby chorych)
Tabela 4. Leki stosowane przez pacjentów (%) w leczeniu
przewlekłym i w okresie zaostrzenia leczonego
w ambulatorium
Table 2. Type of employment and sick leaves due to
COPD exacerbation (% of patients)
Table 4. Drugs in the treatment of chronic COPD and
during outpatient exacerbation (% of patients)
Pełny etat/Full employment
6
Pół etatu/Part time employment
4
Emerytura/Retired
60
Renta/Pension
31
Zwolnienie lekarskie/Sick Leave
6
Wyniki
W badanej grupie 2% pacjentów było w wieku
40–50 lat, 38% w wieku 51–65 lat, 52% w wieku 66–
–80 lat i 8% powyżej 80 lat. Spośród badanych 39%
było aktualnymi palaczami tytoniu, 10% nigdy nie
paliło. Stopień ciężkości choroby przedstawiał się
następująco: u 9,2% POChP była w stadium lekkim
(I°), u 47,2% w stadium umiarkowanym (II°), a 43,5%
miało rozpoznaną ciężką i bardzo ciężką postać choroby (III° i IV°). W tabeli 1 wymieniono choroby współistniejące — były to najczęściej choroby układu krążenia (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze), ale
też 8% pacjentów chorowało na cukrzycę i około 7%
na zatorowość płucną. Nie badano natomiast rutynowo schorzeń psychicznych współistniejących
z POChP, takich jak depresja. Z tabeli 2 wynika, że 91%
chorych leczonych w poradniach specjalistycznych
było na rencie lub na emeryturze, a jedynie 6% korzystało ze zwolnienia lekarskiego w trakcie zaostrzenia choroby. Pacjenci przyjeżdżali do poradni środkami komunikacji miejskiej (56%) lub własnym samochodem (33%) (tab. 3). Ponad 90% chorych na
POChP było leczonych b2-mimetykami krótkodziałającymi (SABA, short acting beta agonists) lub długodziałającymi (LABA, long acting beta agonists), 84,3%
otrzymywało cholinolityki, a 61,1% glikokortykosteroidy wziewne (tab. 4). W zaostrzeniu leczonym ambulatoryjnie wzrosła liczba chorych przyjmujących
glikokortykosteroidy doustnie, antybiotyk, glikokor-
Leki
Drugs
Leczenie
Zaostrzenie
przewlekłe in exacerbation
Chronic COPD
Glikokortykosteroidy p.o.
Oral Corticosteroids
2,8
43,5
LABA, SABA
91,7
72,2
Glikokortykosteroidy wziewne
Inhalative Corticosteroids
61,1
76,9
Cholinolityki/Anticholinergics
84,3
74,1
Ksantyny/Xanthines
59,3
52,7
Mukolityki/Mucolitics
32
47,2
Antybiotyki/Antibiotics
4,5
84,3
p.o. — doustnie; LABA (long acting beta agonists) — b2-mimetyki długodziałające;
SABA (short acting beta agonists) — b2-mimetyki krótkodziałające
tykosteroidy wziewne i mukolityki. Koszt samych leków stosowanych w leczeniu przewlekłym w skali
30 dni wynosi średnio 147,24 PLN, w zaostrzeniu leczonym ambulatoryjnie — 170,81 PLN, a w zaostrzeniu leczonym w szpitalu — 426 PLN (tab. 5). Pacjenci w Polsce odbywają średnio 2,94 wizyty ambulatoryjne, mają 333,1 dnia wolne od zaostrzeń choroby
w roku, średnio 57,1% szczepi się przeciwko grypie,
a 11,4% z odwiedzających lekarzy pacjentów stosuje tlenoterapię domową (tab. 6). Na jednego chorego
na POChP przypada 1,27 zaostrzenia leczonego ambulatoryjnie i 0,24 zaostrzenia leczonego w warunkach szpitalnych. W tabeli 6 przedstawiono obliczony koszt całkowity jednego pacjenta na rok, z podziałem na koszty cząstkowe — leczenie przewlekłe, zaostrzenie leczone w warunkach ambulatoryjnych
i zaostrzenie leczone w szpitalu.
Omówienie
W farmakoekonomice koszty chorób dzieli się
na bezpośrednie medyczne, bezpośrednie nieme-
www.pneumonologia.viamedica.pl
339
Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 5, strony 337–342
Tabela 5. Koszt leków (95% CI) stosowanych przewlekle i w zaostrzeniu choroby (PLN)
Table 5. Costs of drugs in the treatment of stable COPD and during exacerbation of COPD (PLN, 95%CI)
Koszt leków/Costs of drugs
Leczenie przewlekłe
(30 dni)
Chronic treatment
(30 days)
Leczenie ambulatoryjne
zaostrzenia połączone
z 14-dniowym leczeniem
po zaostrzeniu
Exacerbation treated in ambulatory
care and 14 days after
Zaostrzenie leczone
w szpitalu
Exacerbation treated
in hospital
147,24 (126,54–172,67)
170,81 (152,3–189,91)
426,37 (312,83–559,81)
95% CI (confidence interval) — 95-procentowy przedział ufności
Tabela 6. Średni roczny koszt POChP na pacjenta w Polsce
Table 6. Mean Costs/per patient/per year in Poland
Średni koszt POChP/pacjenta/rok (PLN)/Mean costs/per patient/per year
Zaostrzenie leczone w ambulatorium/Outpatient exacerbation
Liczba zaostrzeń/rok/Number of exacerbation/per year
1,27
Koszt leków i testów diagnostycznych/Costs of drugs and additional exams
320,44
Koszt wizyt lekarskich/Costs of outpatient visits
100,71
Koszt jednego zaostrzenia/Cost of one exacerbation
252,03
Całkowity koszt zaostrzenia/Total cost of outpatient exacerbation
421,16
Zaostrzenie leczone w szpitalu/Exacerbation requiring
Liczba zaostrzeń/rok/Number of exacerbation/per year
0,24
Koszt jednego zaostrzenia/Costs of one exacerbation
4871,55 (4114,6–5712,8)
Całkowity koszt zaostrzenia/Total cost of inpatient exacerbation
1183,09
Leczenie stabilnej postaci POChP/Treatment of stable COPD
Koszt leków i testów diagnostycznych/Costs of drugs and additional exams
1650,15
Koszt wizyt lekarskich/Costs of medical visits
147,14
Koszt szczepień przeciwko grypie/Costs of Influenza vaccination
45,71
Koszt tlenoterapii domowej/Cost of home oxygen therapy
580,57
Całkowity koszt stabilnej POChP/Total cost of treatment of stable COPD
2423,57
Całkowity koszt POChP/pacjenta/rok/Total costs of treatment of one patient with COPD/ per year
dyczne i pośrednie, związane z utratą produktywności [9–11, 15].
Do kosztów bezpośrednich medycznych zalicza
się: hospitalizacje, wizyty w punktach doraźnej pomocy lekarskiej, honoraria personelu medycznego,
leki, urządzenia do podawania leków (nebulizatory,
spejsery), naukę i edukację. Koszty bezpośrednie niemedyczne są trudne do analizy, ponieważ nie
mieszczą się w systemie ochrony zdrowia, a wynikają na przykład z pogorszenia się sytuacji materialnej współmałżonka i dzieci z powodu utraty możliwości zarobkowania przez chorego. Na koszty pośrednie choroby składają się: renty, emerytury, zwolnienia lekarskie i przedwczesna umieralność. Aktualnie stosuje się 2 metody szacowania kosztów pośrednich: metodę kapitału ludzkiego lub metodę liczenia kosztów frykcyjnych. Pierwsza zakłada, że na
340
4027,82 PLN
koszt pośredni składa się liczba dni nieobecności
w pracy przypadająca na jednego chorego, wynikająca
z utraty produktu krajowego brutto. Druga natomiast
zakłada utratę produktu krajowego brutto do czasu
zastąpienia odchodzącego pracownika następnym.
W metodzie kosztów frykcyjnych koszty pośrednie
są niższe niż te liczone metodą kapitału ludzkiego.
Nie stwierdzono dotychczas przewagi żadnej z tych
metod, stwierdza się natomiast duże różnice w uzyskiwanych wynikach badań.
Przedstawiona praca opiera się na danych pochodzących z 2 badań — pierwsze obejmowało
swoim zakresem opiekę ambulatoryjną, a drugie —
leczenie szpitalne. W obu badaniach dane były zbierane prospektywnie, ale pomysł na przeprowadzenie analizy powstał już po rozpoczęciu ich zbierania, dlatego analiza ma charakter retrospektywny.
www.pneumonologia.viamedica.pl
Karina Jahnz-Różyk i wsp., Koszty przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Wykazano, że całkowity średni koszt leczenia
chorego na POChP wynosił w 2008 roku w Polsce
4027 PLN. Była to wybrana grupa chorych korzystających z opieki specjalistycznej i w znacznej
mierze leczonych zgodnie ze standardami postępowania u chorych na POChP [5, 16]. W ocenianej grupie 84% pacjentów otrzymywało cholinolityki, 91,7% SABA/LABA, 61% glikokortykosteroidy wziewne, a 59% pochodne teofiliny. Zwraca
uwagę wysoki koszt leków, pokazany z perspektywy społecznej, stosowanych w leczeniu przewlekłym, który wynosi przeciętnie prawie
150 PLN w skali miesiąca. Należy podkreślić, że
jest to koszt leków stosowanych w terapii POChP
u pacjentów zwykle obciążonych wieloma innymi schorzeniami.
Koszty leczenia POChP w Polsce różnią się od
kosztów leczenia POChP w innych krajach, co
wykazano już w dużym badaniu Confronting Study [17]. Na przykład roczne koszty bezpośrednie
wynosiły 614 EURO na pacjenta w Holandii,
1255 EURO we Włoszech, a 3196 EURO w Hiszpanii
i 4119 USD w Stanach Zjednoczonych. Podobnie
duże zróżnicowanie wykazano w kosztach pośrednich choroby, które stanowiły 4% kosztów całkowitych we Włoszech, a aż 60% kosztów całkowitych we Francji. W Polsce koszty pośrednie POChP
nie są wysokie, ponieważ w 91% opieką lekarską
są objęte osoby w wieku emerytalnym lub będące
na rencie, a więc nietworzące produktu krajowego
brutto. Jedynie 6% pacjentów korzysta ze zwolnienia lekarskiego w trakcie zaostrzenia choroby.
Opublikowane dane wskazują, że większość
bezpośrednich kosztów medycznych stanowią zaostrzenia choroby leczone w szpitalu [12, 17–20].
Przeprowadzone w Polsce badania wieloośrodkowe wykazały, że przeciętny koszt leczenia zaostrzenia POChP w szpitalu wyniósł 4871,55 PLN, co
wskazuje na istotne niedoszacowanie tej procedury przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Analiza ta
uwidacznia też wadliwy system opieki nad chorym. W przeciwieństwie do krajów Europy Zachodniej, w polskim systemie brakuje procedur na leczenie zaostrzenia w warunkach domowych lub na
oddziałach nagłej pomocy lekarskiej [18, 20]. Tym
samym chory z zaostrzeniem POChP najczęściej
jest hospitalizowany, niezależnie od stopnia zaostrzenia choroby. W kontekście ocenionych kosztów choroby interesującą perspektywę stanowi
inicjatywa stworzenia modelu zintegrowanej opieki nad chorym z POChP w Polsce [21]. W Stanach
Zjednoczonych w 2008 roku przeciętny koszt zaostrzenia oszacowano na 3439 USD, ale koszt zaostrzenia ciężkiego, definiowanego jako konieczność hospitalizacji lub zgon, oceniono aż na 11 261
USD [22]. Chory bez zaostrzeń choroby kosztuje
więc płatnika 2 razy mniej niż chory z zaostrzeniami.
Warto zwrócić uwagę na kilka aspektów diagnozowania i leczenia chorych na POChP, rzadko
uwzględnianych w codziennej praktyce lekarskiej.
W Polsce, pomimo istnienia standardów postępowania (The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease), w warunkach ambulatoryjnych
praktycznie nie stosuje się rehabilitacji oddechowej, stąd nie można było uwzględnić tego sposobu leczenia w analizie. Ponadto u chorych na POChP bardzo często nie uwzględnia się w ocenie
kosztów problemów psychicznych i emocjonalnych oraz związanych z pogorszeniem jakości
życia (HRQoL, health related quality of life) [23–
–27]. A badania jakości życia chorych na POChP
mają coraz większe znaczenie jako uzupełnienie
oceny stanu klinicznego chorego oraz efektów prowadzonej edukacji i leczenia, a także oceny klinicznej leków oraz akceptacji sposobu leczenia przez
pacjenta [23–27].
W badaniach Grabowskiej-Krawiec wykazano,
że znaczny odsetek chorych na POChP cierpi
z powodu depresji oraz aleksytymii [25]. Zwłaszcza osoby starsze mają istotnie większe problemy
z regulacją emocji w porównaniu z osobami zdrowymi oraz częściej są aleksytymikami, co może
wiązać się z występowaniem trudności w relacji
lekarz–pacjent.
Relacje te są bardzo ważne, gdyż regularne
przyjmowanie leków przez pacjentów zgodnie
z zaleceniami lekarza (adherence) wpływa na
zmniejszenie liczby zaostrzeń o 44% i zmniejszenie ryzyka zgonu o 60% [28, 29]. Z badania The
Towords a Revolution in COPD (TORCH) wynika,
że 80% pacjentów współpracowało, 20% nie
współpracowało w stopniu wystarczającym,
a u 8% przestrzeganie zaleceń było poniżej 60% przyjętych dawek leków wziewnych [29]. W badaniu
tym wykazano, że przestrzeganie zaleceń lekarskich nie zależy od stopnia ciężkości choroby, ale
jest większe u mężczyzn i pacjentów silniej odczuwających duszność. Kompleksowa ocena leczenia przewlekłego wymaga więc kilkuletniej
obserwacji chorego w warunkach badania IV fazy,
kiedy w życiu codziennym ocenia się skuteczność
kliniczną, bezpieczeństwo i sposób wypełniania
zaleceń lekarskich przez chorego. Wyniki analizy przeprowadzonej w Holandii wykazały, że 54%
chorych rozpoczyna leczenie POChP cholinolitykami, 47% stosuje LABA, a ponad 40% rozpoczyna leczenie preparatami łączonymi [30]. Natomiast po 3 latach 39–57% chorych nie przyjmuje
żadnych leków.
www.pneumonologia.viamedica.pl
341
Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 5, strony 337–342
9.
Podsumowanie
Ocena kosztów powinna być jednym z argumentów w dyskusji nad poprawą opieki u chorych
na POChP. Badania nad kosztami POChP powinny wpłynąć na zwiększenie świadomości roli
kosztów choroby, w tym przede wszystkim ciężkich zaostrzeń, wśród decydentów w systemie
ochrony zdrowia. Realna ocena kosztów wymaga
uwzględnienia takich uwarunkowań jak przestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) i pozostawanie przez chorego na przewlekłej terapii
(persistence).
Podziękowania
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Autorzy dziękują wymienionym członkom
sekcji farmakoekonomiki PTChP i wszystkim lekarzom za współudział w badaniu: Zofia AndronikJalowska, Przemysław Bieleń, Ryszarda Chazan,
Andrzej Dąbrowski, Stefan Gruszka, Dorota Górecka, Dariusz Kamiński, Danuta Kremer-Gorzelańczyk, Wojciech Leja, Elżbieta Łuczak, Mariola
Ograbek-Król, Agnieszka Osman, Marzena Justyna Mierzejewska, Renata Kulawik-Paduszyńska,
Władysław Pierzchała, Magdalena Przytuła.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
Piśmiennictwo
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
342
Chapman K.R., Mannino D.M., Soriano J.B. i wsp. Epidemiology and costs of chronic obstructive pulmonary disease. Eur.
Respir. J. 2006; 27: 188–207.
Halbert R.J., Natoli J.L., Gano A. i wsp. Global burden of COPD:
systematic review and meta-analysis. Eur. Respir. J. 2006; 28:
523–632.
Halpin D.M.G., Miravitlles M. Chronic obstructive pulmonary
disease. The disease and its burden to society. Proc. Am.
Thorac. Soc. 2006; 3: 619–623.
Ramsey S.D., Sullivan S.D. The burden of illness and economic
evaluation for COPD. Eur. Respir. J. 2003; 21: 29S–35S.
The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease
(GOLD) http://www.goldcopd.com/
Hvidsten S.Ch., Storesund L., Wentzel-Larsen T. i wsp. Prevalence and predictors of undiagnosed chronic obstructive pulmonary disease in Norvegian adult general population. Clin.
Respir. J. 2010; 4: 13–21.
Hilleman D.E., Dewan N., Malesker M. i wsp. Pharmacoeconomic evaluation of COPD. Chest 2000; 118: 1278–1285.
Pauwels R.A., Rabe K.F. Burden and clinical features of chronic
obstructive pulmonary disease. Lancet 2004; 364: 613–620.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Berger M.L., Bingefors K., Hedblom E.C. Health care cost, quality, and outcomes. ISPOR book of terms. International Society
of Pharmacoeconomics and Outcome research. USA, 2003.
Drummond M. Cost of illness studies: A major headache? Pharmacoeconomics 1992; 2: 1–4.
Rice D.P. Cost of illness studies: fact or fiction. Lancet 1994;
344: 1519–1520.
Jahnz-Różyk K., Targowski T., From S. Koszty leczenia zaostrzeń POChP w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych
w Polsce. Pol. Merk. Lek. 2009; 26: 208–214.
Jahnz-Różyk K., Targowski T., From S. Porównanie kosztów
leczenia umiarkowanych i ciężkich zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc w Polsce w warunkach ambulatoryjnych
i szpitalnych. Pneumonol. Alergol. Pol. 2008; 76: 426–431.
Efron B., Tibshirani R.J. An introduction to the bootstrap. Chapman & Hall, New York 1993.
Wytyczne Prowadzenia Oceny Technologii Medycznych.
www.aotm.gov.pl
Pierzchała W., Barczyk A., Górecka D. i wsp. Recommendations of Polish Society of Lung Diseases about diagnosis and
therapy of chronic obstructive pulmonary disease. Pneumonol.
Alergol. Pol. 2010; 78: 318–347.
Wouters E.F. Economic analysis of the confronting COPD survey:
an overview of results. Respir. Med. 2003; 97 (supl. C): S3–S14.
Soto F.J., Varkey B. Evidence-based approach to acute exacerbations of COPD. Curr. Op. Pulm. Med. 2003; 9: 117–124.
Wedzicha J., Calverley P., Seemungal T.A. i wsp. The prevention of chronic obstructive pulmonary disease exacerbations by
salmeterol/fluticasone propionate or tiotropium bromide. Am.
J. Respir. Crit. Care Med. 2008; 177: 19–26.
Wedzicha J.A., Donaldson G.C. Exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Respir. Care 2003; 48: 1204–1213.
Jassem E., Kozielski J., Górecka D. i wsp. Integrated care for
patients with advanced chronic obstructive pulmonary disease.
Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78: 126–132.
Yu A.P., Yang H., Wu E.Q. i wsp. Economic burden of exacerbations in chronic obstructive pulmonary disease. ISPOR 15th
annual international meeting. May 15–19, 2010, Atlanta, GA.
Bąk-Drabik K., Ziora D. Jakość życia w przewlekłej obturacyjnej
chorobie płuc. Pneumonol. Alergol. Pol. 2004; 72: 128–133.
Fayers P.M., Machin D. Quality of Life. JohnWiley & Sons, England 2007.
Grabowska-Krawiec P. Wpływ aleksytymii, poziomu depresji
i psychoedukacji na jakość życia i obraz kliniczny chorych na
astmę lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Praca doktorska, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 2009.
Jones P.W., Quirk F.H., Baveystock C.M. i wsp. A self-complete
measure of health status for chronic airflow limitation. The St.
George’s Respiratory Questionnaire. Am. Rev. Respir. Dis. 1992;
145: 1321–1327.
Van Schayck C.P., Dompeling E., Rutten M.P. i wsp. The influence of an inhaled steroid on quality of life in patients with
asthma or COPD. Chest 1995; 107: 1199–1205.
Antoniu S.A. Adherence to inhaled therapy in COPD: effects on
survival and exacerbations. Exp. Rev. Pharm. Outcom. Res.
2010; 10: 115–117.
Vestbo J., Anderson J.A., Calverly P.M.A. Adherence to inhaled
therapy, mortality and hospital admission in COPD. Thorax
2009; 64: 939–943.
Van Beest F.P., Van Hek-Sukel M., Lammers J.W. i wsp. Less
than 20% of COPD patients persist with long-acting inhaled
drugs for three years. ISPOR, Paryż, 2009 (praca przedstawiona
w formie plakatu). Value in Health 2009; 12: A299.
www.pneumonologia.viamedica.pl