rze pry- ej), musi ie ma też zy praca izowana i w nocy, enną. Je
Transkrypt
rze pry- ej), musi ie ma też zy praca izowana i w nocy, enną. Je
21-11-RZ-1-F-004-KO 4 lista płac Piątek | 21 listopada 2008 ◊ rp .pl W przyszłym roku zdrożeje praca w nocy WYNAGRODZENIA | Za taką pracę w nocy zapłacimy w 2009 r. więcej niż obecnie. Od 1 stycznia wzrośnie bowiem minimalna płaca będąca podstawą wymiaru tych dodatków dla większości zatrudnionych JADWIGA SZTABIŃSKA Pracę w nocy – jako bardziej obciążającą organizm niż dzienna – musimy lepiej wynagradzać – kolejnym dodatkiem, którego wysokość zależy od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Skoro to ostatnie zmienia się co roku, koryguje jednocześnie wysokość tych dodatków. Dotyczy to jednak tylko zatrudnionych, do których stosujemy kodeks pracy, >PRZYKŁAD 1 # Pan Roman pracuje w niewielkim zakładzie stolarskim jako jedna z czterech osób tam zatrudnionych. Wszyscy pracują od poniedziałku do piątku, maksymalnie do 18 – 19, włączając w to nadgodziny. Czasem muszą też przyjść w sobotę, ale nigdy się nie zdarza, by wykonywali obowiązki w nocy. Dlatego szef nie poinformował ich, kiedy przypada pora nocna – w informacji o warunkach zatrudnienia wpisał art. 1517 kodeksu pracy. Gdyby pan Roman przepracował choćby godzinę między 21. a 7., należałby mu się za nią dodatek za pracę w nocy. >PRZYKŁAD 2 # Pani Anna jest zatrudniona w trzyzmianowym systemie czasu pracy. Za pracę na trzecią zmianę przypadającą w porze nocnej, która w zakładzie obowiązuje od 22. do 6., otrzymuje dodatek. W październiku tego roku przepracowała w nocy 48 godzin, w związku z czym na jej konto wpłynęło 58,56 zł. Wynika to z faktu, że minimalne wynagrodzenie za pracę w br. wynosi 1126 zł, a w październiku były 184 godziny robocze, co zostało uwzględnione w następujących wyliczeniach: ∑ (1126 zł: 184 godziny pracy w październiku 2008 r.]) x 20 proc. = 1,22 zł ∑ 1,22 zł x 48 godzin = 58,56 zł. Jeśli tyle samo godzin przepracuje w nocy w październiku 2009 r., gdy minimalna stawka za pracę wyniesie 1276 zł, a liczba godzin do przepracowania 176, szef wpłaci jej 69,60 zł, zgodnie z wyliczeniami: ∑ (1276 zł: 176 godzin pracy w październiku 2008 r.) x 20 proc. = 1,45 zł ∑ 1,45 zł x 48 godzin = 69,60 zł. czyli mówiąc generalnie – załogi prywatnych firm. Pracownikom budżetówki świadczenia te liczymy inaczej. # Porę ustala szef # Pora nocna nie może się zaczynać wcześniej niż o 21. i kończyć później niż o 7. Takie ramy wskazuje bowiem art. 1517 § 1 kodeksu pracy dla wszystkich pracodawców, pozwalając im wybrać osiem godzin z tego przedziału czasowego. Jeśli tego nie zrobią, obowiązuje u nich ustawowa pora nocna. A to oznacza, że nie obejmuje ona ośmiu godzin, lecz całe dziesięć między 21. a 7. >patrz przykład 1. # Bez względu na to, gdzie pracodawca działa (w sferze prywatnej czy budżetowej), musi ustalić porę nocną. Nie ma też żadnego znaczenia, czy praca jest u niego zorganizowana na trzy zmiany, a więc i w nocy, czy tylko na jedną – dzienną. Jeśli jest objęty układem zbiorowym, to tu powinien zawrzeć postanowienia o porze nocnej, a gdy nie – w regulaminie pracy. A jeżeli nie ma u niego układu zbiorowego ani regulaminu pracy (zatrudnia mniej niż 20 pracowników), wówczas powinien ją określić w obwieszczeniu, informując dodatkowo pracowników na piśmie o obowiązującej u niego porze nocnej (art. 29 § 3 kodeksu pracy). Według kodeksu # Pracodawcy spoza sfery budżetowej muszą płacić dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej zminimalnego wynagrodzenia za pracę. Stanowi tak art. 1518 § 1 kodeksu pracy. I to niezależnie od: ∑ przyjętego rozkładu czy syste# mu czasu pracy ∑ charakteru pracy nocnej (sta# ła, doraźna) ∑ zajmowanego stanowiska ∑ wypłacania innych należno# ści, np. dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Stawkę dodatku za godzinę pracy wnocy ustalamy odrębnie dla każdego miesiąca, ponieważ różna jest liczba godzin pracy w poszczególnych miesiącach. Liczymy ją, dzieląc minimalne wynagrodzenie brutto przez liczbę godzin pracy w danym miesiącu, a następnie mnożąc wynik przez 20 proc. Uzyskaną stawkę mnożymy przez liczbę godzin pracy w porze nocnej. W przyszłym roku stawka dodatku za pracę w nocy wzrośnie w stosunku do roku obecnego. A to dlatego, że wyższe będzie minimalne wynagrodzenie za pracę w 2009 r., które wyniesie 1276 zł. Wynika tak z obwieszczenia prezesa Rady Ministrów z 24 lipca 2008 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2009 r. (MP nr 55, poz. 499). Podniosło się zatem w stosunku do 2008 r. o150zł brutto >patrz przykład 2. >DODATEK ZA PRACĘ W NOCY W 2009 R. LICZONY OD MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ Miesiąc Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Kwota dodatku za godzinę 1,52 zł 1,60 zł 1,45 zł 1,52 zł 1,60 zł 1,52 zł 1,39 zł 1,60 zł 1,45 zł 1,45 zł 1,60 zł 1,52 zł Metoda obliczenia (1276 zł : 168 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 160 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 176 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 168 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 160 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 168 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 184 godziny) x 20 proc. (1276 zł : 160 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 176 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 176 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 160 godzin) x 20 proc. (1276 zł : 168 godz.) x 20 proc. >Samorządowcom i pedagogom liczymy od pensji zasadniczej Zapłata za pracę nocną w tych grupach zawodowych wcale nie musi pójść w górę. Ustalamy ją bowiem nie od płacy minimalnej, lecz podstawowej >PRZYKŁAD 3 Pracodawcom samorządowym ten sposób postępowania naka- # Pani Martyna jest pracownizuje rozporządzenie Rady Minikiem samorządowym z pensją strów z 2 sierpnia 2005 r. w sprazasadniczą w wysokowie zasad wynagradzania praści 1700 zł brutto. cowników samorządowych w: W październiku br. była zmu∑ jednostkach organizacyjnych szona przepracować trzy godziny w porze nocnej. Pra# jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 146, poz. codawca wypłacił jej za nie 1222 ze zm.) – § 17 dodatek w kwocie 5,55 zł ∑ zatrudnionych w urzędach ({[1700 zł: 184 godziny] x 20 # gmin, starostwach powiatoproc.} x 3 godziny). wych i urzędach marszałkowskich (DzU nr 146, poz. 1223 ze Stawka dodatku liczona zm.) – § 13 ust. 1. od minimalnego wynagrodzenia za pracę ma jednak znaczeW gminach i nie tylko nie i dla samorządowców. Mu# Oznacza to, że dla każdego szą zwracać uwagę na to, czy pracownika samorządowego ustalona przez nich dla danego trzeba go osobno szacować, i to pracownika stawka dodatku w każdym miesiącu, bo prze- za godzinę pracy nie jest od niej cież różna jest liczba godzin niższa. pracy w poszczególnych miesiącach. W tym celu trzeba po- # Ile dla nauczycieli... dzielić stawkę wynagrodzenia # Również nauczycielom, któzasadniczego danej osoby rzy są objęci Kartą nauczycieprzez liczbę godzin pracy w da- la, ustalamy dodatkowe wynanym miesiącu, a wynik pomno- grodzenie za każdą godzinę żyć przez 20 proc. Otrzymamy pracy w porze nocnej, biorąc stawkę dodatku za godzinę pra- pod uwagę ich wynagrodzenie cy w porze nocnej. Do ustalenia zasadnicze. To dodatkowe wypełnej kwoty dodatku wystar- nagrodzenie liczymy w wysoczy pomnożyć ją przez liczbę kości 15 proc. godzinowej stawgodzin pracy wykonanej w po- ki wynagrodzenia zasadniczerze nocnej. go (art. 42b ust. 2 Karty na- uczyciela). Otrzymany wynik podobnie jak u samorządowców nie może być niższy niż stawka dodatku za pracę w nocy, liczona od minimalnego wynagrodzenia za pracę. W jakich placówkach i na jakich warunkach nauczyciele mogą świadczyć pracę w nocy, przesądza rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 maja 2001 r. w sprawie realizowania przez nauczycieli tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych w porze nocnej (DzU nr 52, poz. 550). # Jeśli nauczyciel akademicki musiałby pracować w nocy, to powinien otrzymać dodatek ustalony od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Prawo o szkolnictwie wyższym z 27 lipca 2005 r. (DzU nr 164, poz. 1365 ze zm.) nie reguluje bowiem tego zagadnienia. Obowiązuje zatem w tym względzie kodeks pracy (por. art. 136 ust. 1 prawa o szkolnictwie wyższym). Z kolei urzędnikowi państwowemu zatrudnionemu w urzędzie naczelnym lub centralnym organie administracji państwowej na stanowisku kierowniczym lub samodzielnym nie należy się gratyfikacja finansowa za pracę w nocy. Przysługuje mu w zamian czas wolny (art. 30 ust. 3 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.). ... i pracowników medycznych (DzU z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze # Nie ma tak szczegółowych zasad dotyczących pracowników wykonujących zawód medyczny, czyli osób, które na podstawie odrębnych przepisów (np. o zawodzie lekarza) są uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osób mających fachowe kwalifikacje do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Jednak pewne warunki stawia art. 32l pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej zm.). Przepis ten przyznaje prawo do dodatku za pracę w porze nocnej tym pracownikom medycznym, którzy są zatrudnieni w systemie pracy zmianowej w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych. W ich sytuacji dodatek za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej wypłacamy w wysokości co najmniej 65 proc. stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego. >Pod specjalną ochroną Ponieważ praca w nocy zakłóca rytm biologiczny człowieka, przyspiesza zmęczenie i wymaga wzmożonego wysiłku psychofizycznego, jej wykonywanie jest limitowane. Nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę. Ograniczenie takie dotyczy wyłącznie wykonującego pracę w porze nocnej, czyli tego, którego rozkład czasu pracy obejmuje co najmniej trzy godziny pracy w porze nocnej lub którego przynajmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na noc (art. 1517 § 2 kodeksu pracy). Aby ochrona go objęła, musi wykonywać prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym bądź umysłowym, których wykaz określa szef w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a gdy taka u niego nie działa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w sposób u niego przyjęty oraz po uzyskaniu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami i z uwzględnieniem gwarancji bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników (art. 1517 § 3 i 4 kodeksu pracy). Ochrona nie działa w stosunku do pracowników: ∑ zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, ∑ prowadzących akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usuwających awarię. ∑