Europejska Strategia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Europejska Strategia
Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
dr inż. Zofia Pawłowska
kierownik Zakładu
Zarządzania Bezpieczeństwem
i Higieną Pracy CIOP-PIB
Informacja przygotowana na posiedzenie Rady Ochrony Pracy
Warszawa, październik 2012
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Plan prezentacji
 Średniookresowa ocena Strategii UE
na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy
na lata 2007-2012
 Założenia do przyszłej Strategii UE
na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy
na lata 2013-2020
Średniookresowa ocena wspólnotowej strategii
na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy
na lata 2007-2012:
 Scoreboard 2009
 Kwestionariusz Komisji Europejskiej
skierowany do państw członkowskich w 2010 r
CEL OGÓLNY WSPÓLNOTOWEJ
STRATEGII NA LATA 2007-2012
 Stałe zmniejszanie liczby wypadków
przy pracy i chorób zawodowych
 Zmniejszenie w UE-27 wskaźnika
wypadków przy pracy o 25 %
Cele szczegółowe Strategii
 Doskonalenie, uproszczenie i lepsze wdrażanie
prawa UE oraz jego dostosowywanie do zmian
w miejscu pracy
 Rozwój strategii i programów krajowych
 Promowanie kultury bezpieczeństwa
 Rozwój metod identyfikacji nowopowstających
czynników i oceny ryzyka zawodowego
 Rozwój narzędzi do monitorowania postępu
 Rozwój współpracy na poziomie międzynarodowym
Kryteria Oceny Strategii:
 Wskaźniki o charakterze ilościowym, wyznaczane
na podstawie danych statystycznych:
Cele odnoszące się do osiąganych wyników:
wskaźniki wypadków przy pracy, wskaźniki chorób
związanych z pracą
 Wskaźniki o charakterze jakościowym:
Cele skierowane na doskonalenie systemów,
struktur i procesów (np. lepsze prawo,
skuteczniejsze informowanie, lepszy nadzór nad
warunkami pracy)
Źródło: Commission Staff Working Paper, Mid-term Review
of the European Strategy 2007-2012 on Health and Safety at Work, Bruksela 2011
Informacji na temat osiąganego postępu
dostarczają badania prowadzone na poziomie UE
przez:
 Eurostat
 Europejską Agencję Bezpieczeństwa i
Zdrowia w Pracy (EU-OSHA)
 Europejską Agencję na rzecz poprawy
Warunków Życia i Pracy (EUROFOUND)
Zmiany wskaźników wypadków przy pracy w krajach UE
0
5
3
Jak zmieniał się wskaźnik częstości
wypadków przy pracy w ciągu
ostatnich 3 lat?
4
15
20
rośnie
maleje
21
1
4
Jak zmieniał się wskaźnik częstości
śmiertelnych wypadków przy pracy w
ciągu ostatnich 3 lat?
25
15
1
Jak zmieniał się wskaźnik częstości
wypadków przy pracy w ciągu
ostatnich 10 lat?
Jak zmieniał się wskaźnik częstości
śmiertelnych wypadków przy pracy w
ciągu ostatnich 10 lat?
10
1
pozostaje na
tym samym
poziomie
brak informacji
14
2
18
0
Liczba krajów UE
Określenie, o ile procent zmniejszyły się wskaźniki wypadków
przy pracy w UE-27 w latach 2007 - 2012 będzie możliwe w roku 2014
Źródło: Commission Staff Working Paper, Mid-term Review
of the European Strategy 2007-2012 on Health and Safety at Work, Bruksela 2011
120
100
9.5
8.5
80
8.0
8.8
8.5
9.5
9.9
10.4
8.7
8.4
9.4
9.7
Liczba
wypadków
przy pracy
w Polsce
(w tys.)
60
40
20
0
Źródło danych: GUS
10
9
8
7
Wskaźnik
wypadków przy
pracy w Polsce
na 1000
pracujących
6
5
4
3
2
1
0
8,37
7,84
7,6
8,15 8,07 7,99
8,83 8,82 8,96
7,47
8,15 8,35
Wskaźnik wypadków śmiertelnych na 100 tys. zatrudnionych
w wybranych krajach UE i w Polsce w 2009 r.
Irlandia
Austria
Rumunia
Polska
Portugalia
Litwa
Malta
Włochy
Łotwa
Węgry
Bułgaria
Słowenia
Hiszpania
Estonia
Cypr
Holandia
Belgia
Czechy
Szwajcaria
Słowacja
Szwecja
Dania
Luksemburg
Finlandia
Wielka Brytania
Niemcy
6,88
6,47
5,93
5,66
5,6
5,39
4,49
4,02
3,98
3,41
3,38
3,2
3,18
3,09
2,86
2,81
2,64
2,36
2,3
2,28
1,92
1,88
1,77
1,71
1,54
1,39
0,00
Źródło: Eurostat
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
Krajowe strategie w dziedzinie BHP
0
5
10
Czy ustanowiono formalną krajową
strategię w BHPdziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy?
20
7
Jeżeli NIE, czy istnieje inny program
w dziedzinie BHP?
Źródło: Scoreboard 2009
Tak
Nie
5
Czy w krajowej strategii/planie
działań ustalono mierzalne cele w
dziedzinie BHP?
Czy istnieje formalna procedura
oceny krajowej strategii/planu?
Liczba
krajów
UE
15
20
25
20
5
21
4
Główny instrument realizacji Strategii UE
w zakresie BHP w Polsce
PROGRAM WIELOLETNI
POPRAWA
BEZPIECZEŃSTWA
I WARUNKÓW PRACY
II ETAP: 2011-2013
Program wieloletni Poprawa
bezpieczeństwa i warunków pracy II etap, okres realizacji: lata 2011-2013
Cel główny programu
Opracowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych
i technicznych, ukierunkowanych na rozwój:
• zasobów ludzkich,
• nowych wyrobów i technologii,
• metod i systemów zarządzania,
których wykorzystanie przyczyni się do:
• znaczącego ograniczenia liczby osób zatrudnionych w warunkach
narażenia na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe oraz
• ograniczenia związanych z nimi wypadków przy pracy, chorób
zawodowych i
• wynikających z tego strat ekonomicznych i społecznych.
Priorytety proponowane przez Komisję Europejską
na podstawie oceny średniookresowej do strategii 2013 - 2020:
 Uproszczenie i uaktualnienie istniejącego prawa, przez
sfinalizowanie podjętych inicjatyw, po konsultacjach z
partnerami społecznymi i zainteresowanymi stronami;
 Przyjmowanie instrumentów niewiążących (rekomendacji) –
zwłaszcza w odniesieniu do podwykonawców.
samozatrudniających się, służb ochrony i zapobiegania
oraz włączenia tematów dotyczących bhp do edukacji;
 Dalszy rozwój i integracja działań na poziomie krajowym;
 Rozwój narzędzi służących monitorowaniu postępu
w obszarze bhp, z uwzględnieniem Scoreboard’u 2009;
 Zwiększenie spójności między podejmowanymi inicjatywami
a strategią.
Założenia do przyszłej Strategii UE
na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy
na lata 2013-2020
 Założenia opracowano na wniosek Komisji Europejskiej
w ramach prac ACSH - Komitet Doradczy przy Komisji
Europejskiej ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
(przedstawiciele pracodawców, pracowników i rządów
z 27 państw UE)
 Projekt założeń w formie opinii opracowano w trybie
trójstronnym przez Grupę Roboczą ACSH ds. Strategii
Wspólnoty i Planu Działań Komitetu Doradczego
 Opinię ACSH w sprawie nowej Strategii UE w zakresie BHP
przyjęto na posiedzeniu plenarnym ACSH
w dniu 1 grudnia 2011 r.
Podstawowe dokumenty odniesienia
do nowej Strategii UE w zakresie BHP
 EUROPA 2020 - Strategia UE na rzecz
inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu
 Program na rzecz nowych umiejętności i
zatrudnienia: europejski wkład w pełne
zatrudnienie (Komunikat KE, COM(2010) 682 final)
 Komunikat KE nt. Inteligentne regulacje w Unii
Europejskiej (COM(2010) 543 final)
EUROPA 2020 - Strategia UE na rzecz inteligentnego i
zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu
WYTYCZNE DOTYCZĄCE POLITYKI ZATRUDNIENIA PAŃSTW
CZŁONKOWSKICH
Wytyczna 7:
Zwiększenie uczestnictwa kobiet i mężczyzn w rynku pracy,
ograniczanie bezrobocia strukturalnego i promowanie jakości
zatrudnienia :
Należy rozwiązać problem jakości miejsc pracy
i warunków zatrudnienia.
Państwa członkowskie powinny w szczególności
propagować bezpieczeństwo i higienę pracy.
Ogólne cele przyszłej Strategii UE
 Zmniejszenie liczby wypadków przy pracy oraz
chorób zawodowych
 Naczelne zasady:
 prewencja przed rehabilitacją
 rehabilitacja przed wykluczeniem z rynku pracy
 Cele ilościowe w zakresie redukcji wypadków
przy pracy i chorób zawodowych powinny być
ustalane na poziomie krajowym, tam gdzie to jest
uzasadnione
Szczegółowe cele przyszłej Strategii UE
 Osiągnąć taki sam poziom bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia pracowników we wszystkich krajach UE, zgodny z
wymaganiami Dyrektywy Ramowej 89/391/EWG
 Zapewnić ciągłą poprawę zdrowia pracujących w UE
 W działaniach na rzecz BHP uwzględnić specyficzne
uwarunkowania ze względu na płeć oraz zapewnić, aby
kobiety i mężczyźni byli jednakowo chronieni na
wszystkich stanowiskach pracy
 Poprawić jakość miejsc pracy
Podstawowe kierunki działań
 Redukcja zagrożeń mięśniowo-szkieletowych i związanych
z nimi chorób zawodowych
 Zapobieganie zagrożeniom psychospołecznym i
ograniczanie skutków szkodliwego stresu w pracy
 Zapobieganie zagrożeniom czynnikami rakotwórczymi
(ew. nowelizacja dyrektyw UE pod kątem wprowadzenia
nowych wartości dopuszczalnego narażenia na szkodliwe
substancje chemiczne)
 Identyfikacja i zapobieganie nowym i narastającym
czynnikom ryzyka zawodowego (np. nanomateriały)
Narzędzia do osiągnięcia celów nowej strategii
 Krajowe strategie lub programy działań
długoterminowych
 Działania prewencyjne na poziomie przedsiębiorstw,
w tym rozwój partycypacji pracowniczej w działaniach
na rzecz BHP oraz wiedzy i umiejętności kadry
zarządzającej i pracowników
 Nadzór nad warunkami pracy
 Doskonalenie obowiązujących przepisów prawa
 Dialog społeczny i porozumienia partnerów społecznych
Narzędzia do osiągnięcia celów nowej strategii
 Badania naukowe w celu:
 wykrywania i analizy nowych zagrożeń związanych z nowymi
technologiami (n. recykling, nanotechnologie, biotechnologie itd.)
 opracowania metod zapobiegania zagrożeniom związanym ze zmianami
w świecie pracy (zmiany demograficzne, nowe formy wykonywania pracy,
zdrowie psychiczne w pracy itp.)
 Promowanie kultury prewencji wypadków i chorób zawodowych:
 integrowanie zarządzania BHP z ogólnym zarządzaniem
przedsiębiorstwem
 informowanie i kształtowanie świadomości w zakresie BHP
 współudział pracowników w zarządzaniu BHP w przedsiębiorstwach
 Edukacja i szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
Wdrażanie i monitoring realizacji Strategii UE
 Komisja Europejska opracuje i przyjmie plan
wdrażania nowej Strategii
 Istotną rolę we wdrażaniu nowej Strategii UE będzie
pełnił dialog społeczny, w tym porozumienia
sektorowe w zakresie BHP zawierane na poziomie
europejskim
 Realizacja krajowych działań skierowanych na
realizację strategii będzie monitorowana okresowo
przez Komisję Europejską metodą Scoreboard
Podsumowanie
 Stan BHP w Polsce poprawia się, ale jest jeszcze daleki od
poziomu wiodących krajów w UE. Szczególnie niepokoi wysoki
wskaźnik wypadków śmiertelnych.
 Program wieloletni pn. Poprawa bezpieczeństwa i warunków
pracy stanowi ważny instrument realizacji w Polsce
Strategii UE w zakresie BHP
 Przeniesienie strategii UE na poziom krajowy w celu zmniejszenia
liczby wypadków przy pracy, chorób związanych z pracą oraz
ograniczania zagrożeń zawodowych wymaga integracji działań
planowanych w tym celu zarówno przez organy administracji
państwowej, jak i przez partnerów społecznych
Bardzo dziękuję
za uwagę.