prezentacja

Wyzwania dla polityki
makroekonomicznej na drodze
do wspólnej waluty
Doświadczenia krajów strefy
euro
Dr Grzegorz Tchorek
Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski
Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania
Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią oficjalnego stanowiska
instytucji, z którymi jest związany
Przeprowadzone na potrzeby Raportu
analizy NBP (2009) wskazują, że:
w perspektywie długookresowej
przyjęcie euro powinno być dla
polskiej gospodarki korzystne,
…choć w krótkim okresie o bilansie
może decydować moment przyjęcia
euro
2
Portugalia
1
Wzrastające znaczenie
polityki fiskalnej
w strefie euro
Irlandia
• Główne źródło przyrostu PKB to napływ FDI
– koniec lat 80.- wysoki dług, inflacja, odpływ siły roboczej,
– pierwszy kraj, który prowadził selektywną politykę przyciągania FDI
• Ponad 50% FDI pochodziło z USA i Wielkiej
Brytanii – okno na Europę
• Lokalizacja wielu międzynarodowych
koncernów,
• Import wiedzy z zewnątrz – największy
ujemny bilans obrotu technologiami w OECD
• PNB niższy od PKB – transfery zysków za
granicę przez inwestorów
Grecja
Skumulowany napływ FDI jako % PKB
160
140
•
2000
2001
120
–
–
2002
2003
100
2004
–
2005
80
Struktura PKB predysponuje gospodarkę do
usztywnienia kursu
20
•
„Krytyczna masa reform” – dzięki
konwergencji nominalnej
– proste rezerwy wzrostu, postępu organizacyjnego,
realokacji zasobów,
Euro jako czynnik integracji społecznej ?
0
•
Lider regionu
60
2006
2007
•
Turystyka – ok. 18 % PKB
Flota morska - III na świecie, I w Europie (rola euro jako
waluty międzynarodowej ?)
Znaczne przekazy zagraniczne
40
- Duża wymiana handlowa z krajami regionu.
- Jeden z największych inwestorów OECD poza
obszarem OECD
2
Techniczne uzbrojenie pracy. Zakumulowana wartość
inwestycji na jednego pracującego
260
210
Formalności (każda interakcja z podmiotami
Zewnętrznymi)
Koncesje, pozwolenia, zawiadomienia,
Podpisy urzędników,pracowników,etc.
160
110
60
1967
1980
1993
2004
1968
1981
1994
2005
1969
1982
1995
2006
Germany
1966
1979
1992
2003
Austria
1965
1978
1991
2002
Luxemb.
Belgium
Italy
1964
1977
1990
2001
Greece
1963
1976
1989
2000
France
1962
1975
1988
1999
Netherl.
1961
1974
1987
Ireland
1960
1973
1986
Finland
Portugal
Spain
10
1970
1983
1996
2007
1971
1984
1997
2008
1972
1985
1998
2009
Hiszpania
Wydatki na administrację publiczną - 10% PKB
Ok. 20% wydatków budżetowych
• Główny czynnik przyrostu PKB per capitawzrost wykorzystania zasobu pracy – stopa
zatrudnienia wzrosła z 48% w 1995 r. do 65 % w
2006 r.,
• Ponadprzeciętny rozwój sektora budownictwa
– ok. 18% PKB
- duża zbieżność konsumpcji i cen nieruchomości
(podatność na asymetryczny wstrząs, który
obecnie się ujawnia),
• Reformy na rynku pracy ? i finansów
publicznych na drodze do strefy euro
Korzyści bezpośrednie
ujawniają się szybko i kumulują się w czasie,
są do pewnego stopnia policzalne
Redukcja ryzyka kursowego
i kosztów transakcyjnych
Strefa tańszego pieniądza
Korzyści pośrednie
Wynikają ze wzrostu stabilności gospodarki i jej asymilacji z
obszarem walutowym
Mała gospodarka dostaje wiarygodność unii walutowej. Wspólna waluta może uruchamiać
długotrwałe procesy realokacji zasobów
•mają charakter potencjalny, należy je traktować w kategorii szans
(potrzebne są dodatkowe warunki dla ich wygenerowania i spożytkowania)
Rozwój
i integracja rynków
finansowych
Wzrost handlu
wewnątrz strefy euro
i poza nią
Wzrost inwestycji
krajowych oraz
zagranicznych
Euro jako waluta międzynarodowa jako koło
zamachowe
18
3
Krótkookresowe
•dostosowania ekonomiczne
techniczne i organizacyjne
•ujawniają się w krótkim okresie
•są do pewnego stopnia policzalne
Zagrożenia średnio- i długookresowe
mogą się ujawnić jako efekt niedostosowania gospodarki do strefy euro, braku
elastyczności gospodarki, niewłaściwej polityki gospodarczej na drodze do strefy euro
jak i wewnątrz unii walutowej
Ryzyko ustalenia
nieoptymalnego
kursu konwersji
Ryzyko boomu
kredytowego i
nadmiernego
zadłużenia
Ryzyko wzrostu
inflacji, utraty
konkurencyjności,
wzrostu bezrobocia
Ryzyko
przenoszenia
wstrząsów na
rynkach
finansowych
Ryzyko braku elastyczności gospodarki w reagowaniu
na wstrząsy
19
– konieczność reform strukturalnych
Minimalny
poziom integracji
Korzyści większe
od kosztów
Korzyści
Długookresowe
•utrata krajowej polityki
pieniężnej i kursowej
• spadają w miarę upływu czasu
•trudno je oszacować
Koszty
Koszty
Stopień integracji z OOW
•Akumulacja korzyści (szans) w średnim i długim okresie,
•Kumulacja kosztów (zagrożeń) w krótkim okresie
(Obstfeld - Krugman 2000)
12 Filarów konkurencyjności wg WEF (2007)
Koszty
G
Korzyści
Minimalny poziom
integracji
Korzyści większe od
kosztów
L
L`
Stopień integracji z OOW
Jakie są kluczowe czynniki decydujące o położeniu/przesunięciu
krzywych G i L ?
Podstawowe czynniki
1.Instytucje,
2.Infrastruktura,
3.Stabilność
makroekonomiczna,
4.Zdrowie i edukacja podstawowa
Czynniki zwiększające
efektywność
5. Edukacja na poziomie wyższym
6. Efektywność rynku dóbr i usług,
7. Efektywność rynku pracy,
8. Rozwój rynków finansowych,
9. Stopień wykorzystania
technologii informatycznych,
10.Rozmiar rynku,
Innowacyjność
11. Innowacyjność,
12. Zaawansowanie procesów
biznesowych.
Gospodarka oparta
na podstawowych
zasobach
do 3000 USD
per capita
Gospodarka oparta
o efektywność
gospodarowania
zasobami
Do 17000 USD
Gospodarka oparta
o innowacje
Pow. 17000 USD
Wnioski dla integracji walutowej
w Polsce
„Żaden wiatr nie jest dobry dla
okrętu, który nie zna portu
swego przeznaczenia.”
Konfucjusz
4
Dziękuję za uwagę
Źródło: EIU
26
5