tematy prezentacji maturalnych z języka polskiego

TEMATY PREZENTACJI MATURALNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO
ROK SZKOLNY 2012/2013
Literatura:
1. Postaci kobiecej tożsamości. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do twórczości
i biografii wybranych pisarek (wybranej pisarki).
2. ,,Życie duszy, czyż nie jest warte badań ludzi?" Zaprezentuj lirykę lat ostatnich
Mickiewicza i Słowackiego jako zapis wewnętrznych doświadczeń obu poetów.
3. Artysta jako bohater literacki. Dokonaj analizy porównawczej na podstawie wybranych
przykładów.
4. Biografia, autobiografia, dokument. Omów na wybranych przykładach różne rodzaje
narracji.
5. Bohaterowie literaccy jako autorzy pamiętników, dzienników, listów. Scharakteryzuj
i porównaj wybrane kreacje.
6. Cnota jako przedmiot dociekań filozofów i poetów. Interpretując celowo wybrane
przykłady tekstów literackich oraz odwołując się do kontekstów filozoficznych,
zaprezentuj ewolucję pojęcia.
7. Czas, miejsce, bohater. Omów różnice w kreowaniu świata przedstawionego, odwołując
się do wybranych utworów literatury najnowszej.
8. Doświadczenie wojny w dziennikach z lat 1939 - 1945. Porównaj spojrzenie różnych
autorów na rzeczywistość wojenną.
9. Dziecko - bohaterem literackim. Omów różne sposoby kreacji na wybranych
przykładach.
10. Etos inteligenta i jego demaskacja. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
11. Funkcje parafrazy i trawestacji w dziełach literackich różnych epok. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych przykładów.
12. Funkcje rekwizytów w literaturze (np. jabłko, pierścień, sztylet, korona...). Omów
zagadnienie na wybranych przykładach.
13. Ironia i karykatura jako zasada kreacji świata i bohatera. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
14. Literackie portrety narodu polskiego. Rozważ problem na wybranych przykładach.
15. Jednostka uwikłana w historię. Przedstaw zagadnienie katastrofizmu, odwołując się do
wybranych przykładów z literatury.
16. Kogo, co i w jakim celu parodiowali polscy pisarze? Zanalizuj wybrane przykłady
z różnych epok.
17. Groteska jako sposób opisu rzeczywistości. Zanalizuj zjawisko, odwołując się do
wybranych przykładów literackich.
18. Konflikty pokoleniowe bohaterów literackich. Omów problem na wybranych
przykładach literatury polskiej.
19. Koniec świata arystokracji. Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich
XIX i XX w.
20. Kreacja bohatera dramatu romantycznego i bohatera dramatu współczesnego. Dokonaj
analizy porównawczej wybranych przykładów.
21. Kreacja przyrody i człowieka w poezji Bolesława Leśmiana. Zaprezentuj zagadnienie
na wybranych przykładach.
22. Kultura średniowiecza i/lub Biblia źródłem inspiracji dla współczesnej literatury
fantasy. Interpretując wybrane przykłady literackie, określ zakres i kierunek wpływów.
23. Religia i/lub filozofia źródłem inspiracji dla literatury science fiction. Omów zjawisko,
odwołując się do wybranych tekstów.
24. Literackie inspiracje w twórczości poetyckiej Jacka Kaczmarskiego. Zanalizuj wybrane
przykłady.
25. Literackie modele życia rodzinnego - aprobowane i negowane. Scharakteryzuj wybrane
przykłady.
26. Różne sposoby funkcjonowania czasu jako elementu świata przedstawionego.
Interpretując celowo wybrane przykłady z prozy polskiej i/lub obcej, określ ich funkcję
artystyczną.
27. Literatura jako scena artystycznych potyczek jej twórców. Odwołując się do wybranych
tekstów literackich przedstaw polemikę między konkretnymi autorami.
28. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Na podstawie wybranych
przykładów przedstaw ujawniające się w dziełach związki między ich twórczością.
29. Motto, tytuł, ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów zagadnienie na
podstawie wybranych przykładów.
30. Motyw diabła (demona) w literaturze polskiej i obcej. Omów jego funkcje na podstawie
wybranych przez siebie przykładów.
31. Motyw snu i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł
literackich.
32. Omów problemy egzystencjalne współczesnych bohaterów literackich, odwołując się
do wybranych przykładów literatury polskiej i/lub obcej.
33. Na czym polega kulturotwórcza rola antyku? Na wybranych przykładach omów
zastosowanie wątków i motywów mitologicznych w literaturze polskiej.
34. Na podstawie analizy wybranych przykładów przedstaw różne rodzaje komizmu
w utworach okresu romantyzmu.
35. Naturalizm jako metoda twórcza i sposób pojmowania świata. Odwołując się do
wybranych przykładów literatury polskiej i obcej, scharakteryzuj tematy i poetykę
naturalizmu.
36. Obrazy biesiad utrwalone w dziełach literackich różnych epok. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych przykładów.
37. Obrzęd jako motyw literacki. Scharakteryzuj sposoby przedstawienia tego motywu na
przykładach wybranych dzieł.
38. Odwołując się do wybranych tekstów, scharakteryzuj twórczość wybranego polskiego
eseisty.
39. Odwołując się do wybranych przykładów, zaprezentuj funkcjonowanie w literaturze
biblijnych archetypów.
40. Poeci współcześni - mistrzowie moralnej perswazji. Rozważ problem, odwołując się do
wybranych tekstów.
41. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze współczesnej, analizując wybrane
przykłady (np. G.G. Marquez, O. Tokarczuk, P. Huelle).
42. Omów wpływ filozofii na literaturę, analizując wybrane teksty literackie.
43. Poezja metafizyczna. Scharakteryzuj tematy i poetykę wybranych utworów.
44. Polityka i metafizyka w poezji Stanisława Barańczaka oraz/lub innych przedstawicieli
Nowej Fali. Dokonaj analizy i interpretacji stosownych przykładów.
45. Pozycja narratora w literaturze przekazującej prawdę o obozach koncentracyjnych
i łagrach. Zinterpretuj zjawisko w wybranych przykładach.
46. Przedstaw funkcjonowanie motywu "małych ojczyzn" w wybranych tekstach literackich
XX i XXI wieku.
47. Przedstaw relacje międzyludzkie ukazane w twórczości Witolda Gombrowicza,
odwołując się do wybranych tekstów.
48. Filozofia Fryderyka Nietzschego źródłem inspiracji dla literatury XIX i XX wieku.
Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie.
49. Przedstaw najciekawsze literackie portrety kobiet, odwołując się do wybranych
przykładów z różnych epok literackich.
50. Przedstaw różnorodne sposoby pisania o historii, analizując wybrane utwory prozy
XX i XXI wieku.
51. Przedstaw różnorodne ujęcia motywu władzy w literaturze, odwołując się do
wybranych tekstów.
52. Związek między manifestem a jego literacką realizacją. Omów na wybranych
przykładach.
53. Reportaż jako gatunek z pogranicza publicystyki i literatury pięknej. Przedstaw
zagadnienie na wybranych przykładach.
54. Rola postaci drugoplanowych w dziele literackim. Dokonaj analizy porównawczej
wybranych przykładów.
55. Rosja w oczach swoich pisarzy - porównaj sposób mówienia o państwie
i społeczeństwie na podstawie dzieł dwóch wybranych autorów.
56. Monologi bohaterów z dzieł literackich reprezentujących różne epoki i/lub gatunki
literackie. Interpretując celowo wybrane przykłady, porównaj okoliczności życiowe,
w których rodzą się refleksje oraz formę ich ekspresji.
57. Rozszyfruj alegorie postaci zwierzęcych w interpretowanych bajkach z różnych epok.
Sformułuj wnioski dotyczące konwencjonalizacji znaczeń.
58. Scharakteryzuj literackie wizje opozycji wsi i miasta na podstawie wybranych
przykładów.
59. Scharakteryzuj walory artystyczne i problemy egzystencjalne w wybranych utworach
współczesnego poety piszącego teksty piosenek (np. A. Osiecka, W. Młynarski, twórcy
"Piwnicy pod Baranami", inni ).
60. Porównaj kreacje bohatera chłopskiego w wybranych tekstach literackich różnych epok.
61. Praca- źródło radości albo smutna konieczność. Omów problem, odwołując się do
wybranych przykładów literackich.
62. Symbolika żywiołów. Interpretując wybrane teksty poetyckie, zwróć uwagę na
wieloznaczność tych samych elementów natury.
63. Szekspiryzm polskiego romantyzmu. Zbadaj wpływ dzieł angielskiego dramaturga na
oblicze polskiej literatury romantycznej, odwołując się do wybranych tekstów
literackich.
64. Tematy żydowskie w literaturze polskiej. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych
przykładów.
65. Tragizm jednostki w literaturze okresu wojny i okupacji. Omów na podstawie
wybranych utworów, opisz sytuację zwykłych ludzi zmagających się z okrucieństwem
wojny.
66. Utopie i antyutopie w literaturze - sposoby kreowania i ich funkcje. Omów na
wybranych przykładach.
67. Rozważ, jak funkcjonuje motyw emigranta w wybranych utworach literackich.
68. Wskaż motywy franciszkańskie i ich funkcje w polskiej poezji. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
69. Zachód i Wschód widziany oczyma Mickiewicza. Dokonaj charakterystyki tych
cywilizacji, odwołując się do wybranych dzieł poety.
70. Znaczenie przestrzeni sakralnej w życiu bohaterów literackich. Zanalizuj artystyczne
sposoby jej kreowania w celowo dobranych utworach.
71. Artysta i jego legenda. Omów zjawisko, odwołując się do biografii i utworów
literackich wybranego twórcy.
72. Problemy egzystencji człowieka wobec sytuacji społeczno-politycznej. Na podstawie
wybranych tekstów poetyckich oraz tekstów piosenek przedstaw rozważania artystów
XX i XXI w.
Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki:
1. "Piękna brzydota" jako prowokacja artystyczna w literaturze i malarstwie. Rozważ
zjawisko na wybranych przykładach.
2. Anioł w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady i wskaż funkcje tego motywu.
3. Antybohater jako zjawisko obecne w kulturze współczesnej. Omów sposoby kreacji tej
postaci i jej funkcje, analizując celowo wybrany materiał rzeczowy z literatury i filmu.
4. Artysta jako kronikarz swoich czasów. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane
teksty kultury i literatury.
5. Artystki – bohaterki dzieł literackich i filmowych, które rzuciły wyzwanie
konwenansom swojej epoki. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
6. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. E. Orzeszkowa,
S. Żeromski, A. Grottger, W. Kossak). Omów na wybranych przykładach.
7. Błazen jako głupiec i jako mędrzec. Zanalizuj różne wizerunki tej postaci w wybranych
tekstach kultury.
8. Buntownik jako bohater literatury i filmu. Dokonaj analizy porównawczej wybranych
dzieł.
9. Czy Inny znaczy Obcy? Przedstaw problem, odwołując się do wybranych przykładów
z literatury oraz innej dziedziny sztuki.
10. Dramat romantyczny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane
Ci teksty i ich inscenizacje.
11. Dramat współczesny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane
Ci teksty i ich inscenizacje.
12. Dzieło literackie a jego adaptacja filmowa. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
13. Funkcje symboli w malarstwie i literaturze. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane przykłady.
14. Funkcje symbolu w malarstwie i dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Zanalizuj
wybrane przykłady.
15. Góry w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu w wybranych
dziełach.
16. Konfrontacja bohatera literackiego z jego malarskim wizerunkiem. Przedstaw
zagadnienie na wybranych przykładach.
17. Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Omów na wybranych
przykładach.
18. Kreacja świata w twórczości B. Schulza i w malarstwie M. Chagala. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych dzieł.
19. Literatura i sztuka w służbie tolerancji. Omów problem na przykładzie różnych dzieł
kultury ukazujących życie i obyczajowość wybranej mniejszości narodowej
(np. Żydów).
20. Artystyczne impresje na temat pór roku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane
przykłady z literatury i innej dziedziny sztuki.
21. Miasto – przestrzeń, która kształtuje człowieka i jego losy. Dokonaj prezentacji na
przykładzie jednego wybranego miasta, np. Warszawy, Krakowa, Paryża, odwołując się
do przykładów z literatury i innej dziedziny sztuki (np. malarstwo, film).
22. Motyw maryjny w literaturze i ikonografii. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
23. Motyw pasyjny w literaturze, malarstwie i/lub filmie. Przedstaw zagadnienie na
wybranych przykładach.
24. Analizując celowo dobrane przykłady, przedstaw różne ujęcia motywu śmierci
w literaturze i innej dziedzinie sztuki.
25. Odwołania do barokowej wizji świata w literaturze i sztuce XX w. Zaprezentuj
zagadnienie na wybranych przykładach.
26. Ogród jako element kultury i motyw literacki. Porównaj funkcjonowanie zjawiska,
odwołując się do wybranych przykładów.
27. Analizując celowo dobrane przykłady, określ rolę inspiracji plastycznych (malarskich)
w twórczości wybranego poety, (np. T. Różewicz, K. K. Baczyński).
28. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze i filmie, odwołując się do wybranych
przykładów (np. G.G. Marquez, O. Tokarczuk, J.J. Kolski).
29. Poetyckie interpretacje dzieł malarskich. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się do
wybranych przykładów.
30. Polaków portret własny w literaturze, sztuce i filmie. Przedstaw problem, odwołując się
do wybranych przykładów.
31. Analizując celowo dobrane przykłady, porównaj różne ujęcia motywu miłości
w literaturze i malarstwie wybranych epok.
32. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Omów zmieniający się
kanon piękna w sztuce, porównując wybrane dzieła.
33. Postać karierowicza w literaturze i filmie. Przedstaw analizę porównawczą wybranych
przykładów.
34. Przedstaw funkcjonowanie wybranych toposów biblijnych lub antycznych w literaturze
i innych dziedzinach sztuki, odwołując się do wybranych przykładów.
35. Realia życia w PRL w tragikomicznym ujęciu filmowym i literackim. Zinterpretuj
celowo wybrany materiał, zwracając uwagę na wyznaczniki poetyki groteski.
36. Relacje Bóg – człowiek w dziełach literackich i malarskich. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych przykładów.
37. Reżyser teatralny – twórca czy odtwórca? Rozważ problem, odwołując się do różnych
realizacji scenicznych wybranych tekstów dramatycznych.
38. Romantyczne przestrzenie w literaturze i malarstwie. Omów ich funkcje na podstawie
wybranych przykładów.
39. Różne funkcje motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
40. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze i sztuce motywu lotu. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych dzieł.
41. Różne sposoby kreowania scen batalistycznych w literaturze i malarstwie. Dokonaj
analizy porównawczej wybranych przykładów.
42. Różne ujęcia motywu pożegnania. Zanalizuj wybrane przykłady literackie i filmowe.
43. Rozważ, jak kształtuje się związek poezji z muzyką, odwołując się do przykładów
z różnych epok.
44. Strój bohaterów dzieł literackich i malarskich jako źródło informacji o jednostkach,
środowiskach i epokach. Przedstaw problem na wybranych przykładach.
45. Surrealizm i oniryzm jako środek wyrazu w literaturze i sztuce. Zanalizuj zagadnienie
na wybranych przykładach dzieł sztuki z danej epoki /prądu.
46. Świat absurdu – nierzeczywiste przedstawienie rzeczywistości. Omów problem,
odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innej dziedziny sztuki.
47. Sposoby przedstawiania prowincji w literaturze i malarstwie. Porównaj wybrane dzieła.
48. Sztuka i literatura na usługach władzy. Scharakteryzuj zjawisko socrealizmu na
wybranych przykładach z dziedziny sztuki i literatury.
49. Twórca – malarz i pisarz. Wskaż wzajemne zależności tych dwóch dziedzin sztuki na
przykładzie twórczości wybranego artysty.
50. Omów i zinterpretuj zjawisko uprzedmiotowienia człowieka, odwołując się do
wybranych przykładów z literatury współczesnej oraz innej dziedziny sztuki.
51. Zakorzenienie i wykorzenienie. Dokonaj analizy tego motywu, odwołując się do
wybranych dzieł literackich i filmowych.
52. Znane utwory literackie jako inspiracja dla kompozytorów. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
53. Impresjonizm jako sposób obrazowania świata w literaturze i sztuce. Omów
zagadnienie, porównując wybrane przykłady z literatury i malarstwa.
54. Dzieła Szekspira jako źródło inspiracji dla twórców filmowych. Omów problem na
wybranych przykładach.
55. Motyw uczonego i nauki w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
56. Omów różne sposoby ujęcia motywu miasta i jego mieszkańców w literaturze oraz
malarstwie.
57. Artystyczne sposoby ukazywania motywu szaleństwa w literaturze i filmie.
Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów.
58. Omów funkcjonowanie motywu krzyku i/lub milczenia, odwołując się do wybranych
przykładów z literatury oraz innych dziedzin sztuki.
Nauka o języku :
1. Anglicyzmy we współczesnej polszczyźnie. Omów i oceń zjawisko, odwołując się do
wybranych przykładów.
2. Błędy językowe w wybranym czasopiśmie a norma współczesnej polszczyzny. Dokonaj
analizy zgromadzonego materiału językowego.
3. Dawny i współczesny język miłości. Zanalizuj i porównaj środki językowe pełniące
funkcję ekspresywną w celowo dobranych erotykach współczesnych i staropolskich.
4. Funkcjonowanie socjolektów we współczesnej polszczyźnie. Zanalizuj zgromadzony
materiał językowy.
5. Język dyskusji czatowych w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej
polszczyzny. Przedstaw i oceń zjawisko.
6. Język listów jako dokument indywidualnego stylu autora na przykładzie korespondencji
wybranego pisarza. Omów zagadnienie na wybranym przykładzie.
7. Język prasy. Scharakteryzuj różne odmiany stylu publicystycznego na wybranych
przykładach.
8. Język relacji sportowych. Scharakteryzuj zagadnienie na podstawie zgromadzonego
materiału.
9. Język współczesnych piosenek młodzieżowych. Scharakteryzuj zagadnienie
w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny na podstawie
zgromadzonego materiału.
10. Kicz językowy. Przedstaw i oceń to zjawisko na podstawie analizy zebranego materiału
językowego (np. piosenki disco-polo, wierszyki sztambuchowe, harlequiny).
11. Na podstawie analizy środków stylistycznych przedstaw obraz władzy i systemu
politycznego utrwalony w piosenkach lat 70. i 80. XX w.
12. Na wybranych przykładach omów specyfikę środków wyrazu reklamy.
13. Omów budowę i określ funkcję neologizmów w poezji Bolesława Leśmiana, odwołując
się do wybranych przykładów.
14. Porównaj funkcje gwary podhalańskiej w tekstach dwóch wybranych twórców
(np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Józefa Tischnera).
15. Zapożyczenia i ich rola we współczesnej polszczyźnie. Dokonaj analizy wybranych
przykładów.
16. Przeanalizuj etymologię wybranych nazw miejscowych z okolic Rybnika, odwołując się
do zgromadzonego materiału.
17. Odwołując się do wybranych przykładów, scharakteryzuj język kilku postaci
powieściowych, jako czynnik wzbogacający ich charakterystykę.
18. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie wybranych
tekstów literackich.
19. Sposoby poszerzania zasobów leksykalnych we współczesnym języku polskim.
Zreferuj temat na podstawie zapożyczeń, neologizmów bądź związków
frazeologicznych.
20. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w literaturze współczesnej. Omów zjawisko
na wybranych przykładach.
21. Wieloznaczność wyrazów jako źródło komizmu. Scharakteryzuj zjawisko, odwołując
się do tekstów literackich (np. fraszek, aforyzmów itp.) oraz wypowiedzi nieliterackich
(np. "humor zeszytów").
22. Język polskiej piosenki rockowej. Przedstaw różne formy ekspresji i ich funkcje.
23. Scharakteryzuj język propagandy politycznej na podstawie analizy wybranych
przykładów.