Jak kupować sól?

PORADY SPECJALISTÓW
fot. © Stock
Obowiązek wzbogacania soli
Jak kupować sól?
Zgodnie z zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej, w Polsce od 1996 r. sól stosowana
do celów kulinarnych, pakowana w opakowaniach
kilogramowych lub mniejszych, jest obowiązkowo
wzbogacana jodkiem potasu. Jod jest niezbędny
do biosyntezy hormonów tarczycy. Jego niedobór
prowadzi do niedoczynności tego gruczołu oraz
przyczynia się do zaburzeń rozwoju płodu. Jodowanie soli ma zapewnić wzrost spożycia jodu, a tym
samym zapobiec konsekwencjom związanym z niewystarczającym spożyciem tego ważnego mikroelementu.
Warto pamiętać, że niewłaściwe przechowywanie
soli może przyczynić się do spadku zawartości jodu.
Aby tego uniknąć, sól kuchenną należy przechowywać w pojemnikach zamkniętych i nieprzezroczystych. Pojemników z solą nie
powinno się stawiać w cieple,
gdyż podwyższona temperatura również przyczynia się do strat
jodu.
Sól jest jedną z podstawowych przypraw stosowanych w kuchni. W sklepach
dostępna jest w formie soli kamiennej, warzonej oraz morskiej. Która z nich
jest najlepsza? Która zdrowsza? Na co zwracać uwagę przy zakupie soli?
Sól to sól – bez różnicy
Ze względu na profilaktykę nadciśnienia tętniczego
liczy się ogólne spożycie soli, a konkretnie zawartego w niej sodu. To skąd sól pochodzi, ile kosztuje,
czy jest gruboziarnista czy sypka – nie ma znaczenia.
Sól morska zawiera nieco mniejszą ilość sodu niż sól
kamienna czy ważona, ale biorąc pod uwagę ilości
soli dodawanej do potraw i żywności, różnice te nie
są aż tak istotne. Argumentem przemawiającym
za wyborem soli morskiej mogą być zawarte w niej
składniki mineralne. Trzeba jednak pamiętać, że źródłem tych składników powinna być nie sól, a produkty, które są w naszej diecie, w tym pełnoziarniste produkty zbożowe, świeże warzywa, nasiona
i orzechy.
A może sól niskosodowa lub ziołowa?
Zamiennikiem tradycyjnej soli kuchennej może być
sól niskosodowa, w której część chlorku sodu zastępowana jest chlorkiem potasu. Rozwiązanie to może
przynieść korzyści w przypadku osób, które nawykowo dosalają podczas gotowania i spożywania
posiłków. Trzeba jednak pamiętać, że używając soli
12
PORADY SPECJALISTÓW
•Sól kamienna wydobywana jest z naturalnego
złoża w kopalniach soli. W stanie nieoczyszczonym może charakteryzować się specyficznym gorzkawym posmakiem, który pochodzi
od zawartych w niej związków mineralnych.
•Sól warzona otrzymywana jest w warzelniach
przez oczyszczenie soli kamiennej. Jest najtańszą z dostępnych na rynku soli, ale też najmniej wartościową, gdyż pozbawiona jest
mikroelementów występujących w naturalnej
soli kamiennej.
•Sól morska otrzymywana jest najczęściej przez
odparowanie wody morskiej na słońcu. Wyróżnia się bardziej wyrazistym smakiem i naturalną
zawartością składników mineralnych, takich
jak magnez, żelazo i cynk. Dodatkową zaletą
soli morskiej może być niższa w porównaniu
z solą kamienną zawartość sodu (sól morska
zawiera zwykle 33-35 proc. sodu, sól kamienna
– 40 proc.). Nie oznacza to jednak, że sól morska jest znacznie zdrowsza, ani że możemy
używać jej w większych ilościach.
niskosodowej nie odzwyczaimy się od słonego smaku
żywności. Alternatywą dla zwykłej soli mogą być
także mieszanki soli z innymi przyprawami, np. sól
ziołowa czy czosnkowa. To dobry pomysł pod warunkiem, że takiej mieszanki przypraw będziemy używać
z umiarem i faktycznie zrezygnujemy z dodawania
zwykłej soli kuchennej.
Kiedy kupujemy sole smakowe, warto czytać informacje dotyczące składu i wybierać te, które zawierają jak najwięcej ziół, suszonych warzyw, a nie mają
w składzie zbędnych dodatków, np. konserwantów
czy substancji wzmacniających smak.
Warto zwrócić uwagę, że sole ziołowe są zwykle
o wiele droższe od soli oraz suszonych ziół kupowanych osobno. Jeśli względy ekonomiczne są dla nas
istotne lub jeśli lubimy spędzać twórczo czas w kuchni,
sól ziołową możemy przyrządzić samodzielnie. Wystarczy wymieszać się sobą sól, ulubione przyprawy
i przesypać do osobnego, szczelnego pojemnika.
Jeśli taką mieszankę umieścimy w młynku do soli,
jako bazę możemy wykorzystać sól gruboziarnistą,
która w połączeniu z przyprawami prezentuje się
szczególnie efektownie i apetycznie.
fot. © Stock
fot. © Stock
Jak zapobiegać zbrylaniu?
Oprócz jodku potasu do soli bardzo często dodawane są substancje antyzbrylające, najczęściej
żelazocyjanek potasu (E536). Związek ten pod wpływem kwasów (np. kwasu solnego w żołądku), rozkłada się i wydziela trujący cynanowodór. Zakładając normalne spożycie soli, niewielki dodatek żelazocyjanku potasu do żywności nie jest uznawany
za toksyczny. Jeśli jednak zależy nam na naturalności
żywności, warto zwracać uwagę na informacje
umieszczone na opakowaniu. Zbrylaniu się soli
w prosty sposób można przeciwdziałać domowym
sposobem. Wystarczy wsypać do solniczki odrobinę
ziarenek ryżu. Dzięki temu ryż będzie wchłaniać
zbędną wilgoć, a sól pozostanie sypka.
dr Joanna Anna Walczak
dietetyk, specjalista ds. żywienia
13