plik pdf

Polityka makrostabilnościowa
jako konieczny element polityki
stabilizowania koniunktury
Prof. dr hab. Marek Belka
Prezes Narodowego Banku Polskiego
Polityka makrostabilnościowa w perspektywie
• Seria kryzysów finansowych w drugiej połowie lat
1990-tych spowodowała pojawienie się w bankach centralnych
departamentów stabilności finansowej, których aktywnośd
ograniczała się jednak zwykle do:
– Analizowania systemu finansowego
– Publikowania „Raportów o stabilności finansowej”
• Obecny kryzys finansowy udowodnił, że takie podejście jest
niewystarczające
– Kryzysy bankowe przynoszą straty stanowiące duży procent PKB
– Przyczyny kryzysów bankowych mogą w części wynikad z
narastającej nierównowagi w sektorze realnym gospodarki
• Konieczne wykorzystywanie instrumentów nadzorczych w polityce
stabilizacyjnej (utrzymywania gospodarki na ścieżce zrównoważonego
wzrostu)
– Polityka makrostabilnościowa
2
Polityka
mikroostrożnościowa
Polityka pieniężna
Stabilność
finansowa
Narzędzia
nadzorcze
System finansowy
?
Instrumenty
banku
centralnego
Sfera realna
Polityka
mikroostrożnościowa
Narzędzia
nadzorcze
System finansowy
Polityka pieniężna
Polityka
makrostabilnościowa
Instrumenty
banku
centralnego
Sfera realna
Jakie rozwiązanie docelowe?
• Istotne elementy definicji stabilności finansowej
– System finansowy efektywnie świadczący sektorowi realnemu
usługi pośrednictwa finansowego i zarządzania ryzykiem
– Niskie prawdopodobieostwo kryzysu systemowego
(w odniesieniu do instytucji finansowych)
– Wystarczająco wysoka zdolnośd instytucji finansowych do
absorbowania strat w przypadku wystąpienia niekorzystnych
szoków
• W efekcie: zapewnienie, że system finansowy jest
przygotowany na zdarzenia rzadkie, chod o potencjalnie
dużym (niekorzystnym) wpływie
• Takie podejście jest wykorzystywane również w wąskich
definicjach polityki makrostabilnościowej
• Jednak dla banków centralnych takie rozumienie polityki
makrostabilnościowej jest niewystarczające
5
Polityka makrostabilnościowa – szersza
definicja (stabilizowanie luki popytowej)
Produkt potencjalny
PKB
Polityka pieniężna
Bank centralny reaguje na
odchylenia: inflacji od celu
i PKB od potencjału
Polityka makrostabilnościowa
(szeroka definicja)
Bank centralny reaguje na
odchylenia: tempa wzrostu
akcji kredytowej, cen aktywów
od tempa sprzyjającego utrzymaniu równowagi w gospodarce
Utrzymanie gospodarki na
ścieżce zrównoważonego wzrostu
Różne perspektywy
8
Dlaczego szersze podejście?
• Polityka stopy procentowej może okazywad
niewystarczająca jako instrument stabilizowania
koniunktury
– Rosnąca rola sektora finansowego
– Mniejsza wrażliwośd na zmiany stóp procentowych w
okresach boomu kredytowego
– Szczególne uwarunkowania (np. ERM II)
• Nowe wyzwania – międzynarodowe przepływy kapitałowe
– Jak reagowad na rozwijające się baoki cenowe na
rynkach aktywów w okresach ich narastania, gdy nie
powodują jeszcze zaburzeo stabilności finansowej?
9
Polityka makrostabilnościowa
z perspektywy banku centralnego
• Wąskie rozumienie polityki makrostabilnościowej
(ograniczające się do zapewniania stabilności
finansowej) podkreśla znaczenie ekspozycji na ryzyko i
zdolności absorbowania strat przez sektor finansowy
• Dążenie do ograniczania ekspozycji na ryzyko w
sektorze finansowym może mied nieoczekiwanie
niekorzystne makroekonomiczne efekty uboczne
10
Przykłady (1)
• Gospodarka konwergująca: oszczędności zagraniczne
finansujące krajowe kredyty mieszkaniowe
– Krajowe depozyty (w ogólności – oszczędności) niewystarczające do
sfinansowania całości akcji kredytowej
– Finansowanie zagraniczne banków w walutach obcych –
zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym całości finansowania
może okazad się niemożliwe
– Wymóg regulacyjny ograniczający otwarte pozycje walutowe
banków
– Proste (z punktu widzenia banków) rozwiązanie: zobowiązania
walutowe kompensowane aktywami walutowymi (np. kredytami
mieszkaniowymi)
– W efekcie ryzyko kursowe przetransferowane do niedysponujących
zabezpieczeniem kredytobiorców ze sfery realnej (np. gospodarstw
domowych)
11
Przykłady (2)
• Ograniczenia transformacji terminów
– Dla gospodarstw domowych depozyty bankowe są
zabezpieczeniem płynności
– Nowe wymogi (np. Bazylea III) finansowania długoterminowych
aktywów długoterminowymi pasywami
– Przy niezmienionej strukturze i wielkości aktywów częśd
finansowania depozytami musi zostad wyparta np. przez
długoterminowe papiery dłużne emitowane przez banki
– W aktywach gospodarstw domowych musiałby zmaled udział
depozytów na rzecz długoterminowych papierów dłużnych
banków lub udziałów w funduszach inwestycyjnych kupujących
takie papiery
– Wymuszona zmiana struktury aktywów gospodarstw domowych
– mniejsze zabezpieczenie przed szokami płynnościowymi i
dodatkowe ryzyko cenowe – w efekcie pogorszenie sytuacji
gospodarstw domowych
12
Podsumowanie
• Zobowiązanie banków centralnych do dbania o
stabilnośd finansową powinno wymusid ewolucję
systemowej polityki nadzorczej w kierunku polityki
makrostabilnościowej
• Dla banków centralnych „ryzyko systemowe” wiąże się
nie tylko za stabilnością sektora finansowego, ale także
całej gospodarki
• Polityka makrostabilnościowa powinna wspierad
politykę pieniężną w stabilizowaniu gospodarki jako
całości
– Zbliżony cel, inne narzędzia – konieczna bliska współpraca
z nadzorem finansowym
13