198886 - opis - Czarna Białostocka

198886
KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PLACU MIEJSKIEGO ORAZ
TERENU WZDŁUŻ KOLEJKI WĄSKOTOROWEJ W CZARNEJ BIAŁOSTOCKIEJ
IDEA
Powstający aktualnie nowy budynek Urzędu Miasta w Czarnej Białostockiej
determinuje do wyznaczenia w tym miejscu nowego centrum na mapie miasta.
Niezagospodarowany obecnie teren leżący u zbiegu ulic Torowej i Słowackiego w
niedalekiej przyszłości ma stać się prawdziwą wizytówką miasta.
Nadrzędną ideą zespołu projektowego było wykreowanie multifunkcjonalnej
przestrzeni publicznej łączącej reprezentacyjny plac przed Urzędem Miasta ze
znajdującymi się w pobliżu terenami rekreacyjnymi wzdłuż zabytkowej trasy kolejki
wąskotorowej tak, by tworzyły one spójną całość.
Nowy Plac Miejski wraz z ciągiem pieszo-rowerowym wzdłuż torów kolejki to
nietuzinkowe rozwiązanie inspirowane współczesnymi trendami w kształtowaniu
miejskich przestrzeni, gdzie głównym odbiorcą jest mieszkaniec i jego potrzeby.
Ciekawe rozwiązania funkcjonalne i przestrzenne zapewniają użytkownikom
wygodę, przyjemność i bezpieczeństwo. Prostota form i zastosowanie materiałów
najwyższej jakości gwarantują harmonijną całość i ponadczasowość projektu.
OPIS KONCEPCJI
Centralnym punktem opracowywanego obszaru jest plac znajdujący się przed
Urzędem Miasta. To wokół niego skupia się większość funkcji projektowanej
przestrzeni publicznej. Duża różnorodność architektoniczna budynków otaczających
plac (budynek Urzędu Miasta, kościół, obiekty handlowe, budynki mieszkalne)
wyznaczyła kierunek tworzenia koncepcji. Prostota i umiar w formie i materiałach to
główne cechy nowopowstałej przestrzeni, które gwarantują kompozycyjną i
funkcjonalną całość tej części miasta.
1
Wzór nawierzchni na placu naśladuje i podkreśla dwa najważniejsze elementy tej
przestrzeni – siedzibę władz miejskich i tory kolejki wąskotorowej. To na nich skupiona
jest kompozycyjna całość. Bazę nawierzchni stanowią betonowe kostki o wymiarach
60x20cm i 20x30cm z serii URBANIKA POLBRUK w kolorze szarym, pasy podkreślające
budynek i tory to elementy w kolorze barw jesieni. Linie w nawierzchni nie tylko
tworzą wzór, kierują także wzrok użytkowników na najciekawsze miejsca tej
przestrzeni. Przebiegający przez środek placu pas nawierzchni przepleciony
trawnikiem dzieli betonową płaszczyznę na dwie części – północną, z nadrzędną
funkcją reprezentacyjną przed Urzędem i południową, której głównym celem jest
komunikacja. Wprowadzenie kombinacji płyt betonowych i trawnika równocześnie
wprowadza podział funkcjonalny jak i nadaje lekkości temu mocno
zurbanizowanemu obszarowi.
Na osi budynku Urzędu Miejskiego zaproponowano fontannę w formie
wychodzących z nawierzchni wodotrysków. O wyborze takiego rodzaju formy
wodnej zdecydowała potrzeba łatwej modyfikacji i dostosowania palcu do
konkretnych sytuacji. Działająca na co dzień fontanna urozmaica plac, podkreśla
osiowość między budynkiem Urzędu a znajdującym się po drugiej stronie ulicy
kościołem. Dzięki swej dużej dostępności, wprost z placu, zachęca szczególnie
najmłodszych użytkowników do zabawy i interakcji pomiędzy „słupami” wody, jest
ochłodą dla starszych w gorące dni. Gdy tylko zaistnieje potrzeba zwiększenia
użytkowej powierzchni placu, szczególnie w czasie organizacji okolicznościowych
imprez masowych, wystarczy czasowo wyłączyć zasilanie dysz i fontanna „znika”. Na
torach przebiegających przez plac usytuowano mobilne siedziska, które można
przesuwać w zależności od potrzeb. To zmodyfikowane ławki wykorzystywane w
projekcie, które dzięki umocowaniu ich na kołach stały się ruchomymi platformami
do odpoczynku i wytchnienia. Obecnie, gdy zawieszone jest działanie kolejki
wąskotorowej, jest to jedna z możliwości wykorzystania istniejącego biegu torów. W
przypadku ponownego uruchomienia kursów leśnej wąskotorówki ruchome
platformy można ustawić na bocznicy znajdującej się w obrębie placu.
Plac urozmaicono nasadzeniami drzew – rzędowo wzdłuż ulicy Słowackiego i
swobodnie w okolicach projektowanej wieży zegarowej. Parking dla petentów
Urzędu oddziela grab pospolity w odmianie ‘Fastigiata’, po przeciwnej stronie placu
2
zaproponowano użycie dębu szkarłatnego. Zastosowanie dużych nasadzeń ma na
celu z jednej strony zamknięcie przestrzeni placu od ulicy Słowackiego, z drugiej
uzyskanie efektu zacienienia i przytulności w strefie wypoczynku zlokalizowanej przy
bocznicy. Zieleń występuje tu także w formie żywopłotów – przy budynku Urzędu
zaproponowano zimozielony, prezentujący się doskonale przez cały rok, cis pospolity.
Kompozycje bylin i traw ozdobnych w prostokątnych donicach wzdłuż ulicy Torowej
nie tylko urozmaicają ten fragment opracowywanego obszaru, dobrze organizują
również komunikację na placu oddzielając ją od pobliskiego ruchu ulicznego.
Koncentracja elementów małej architektury i zieleni na brzegach placu także
ułatwiają
możliwość jego modyfikacji i
wykorzystania
do organizacji
okolicznościowych imprez i festynów.
Istotnym elementem całego założenia jest wpisana do rejestru zabytków kolejka
wąskotorowa, wzdłuż której zaproponowano wyznaczenie rekreacyjnej ścieżki
pieszo-rowerowej. Szeroką na 3 metry trasę podzielono na pół, część przeznaczoną
dla ruchu pieszego wykonano z mineralnej nawierzchni typu HanseGrand, ścieżkę
rowerową z utwardzonej nawierzchni mineralnej. W miejscach, gdzie tory przecinają
zaprojektowany ciąg komunikacyjny, utworzono stacje tematyczne, na których
można zasięgnąć informacji o okolicznej przyrodzie – stacja o nazwie NATURA, leśnej
wąskotorówce – LEŚNA KOLEJ WĄSKOTOROWA oraz skorzystać ze sprzętu
rekreacyjno-sportowego - REKREACJA. Główny przystanek, CZARNA BIAŁOSTOCKA, z
opisami atrakcji turystycznych miasta i gminy, zlokalizowano na placu. Opisy atrakcji i
walorów turystycznych umieszczono na szklanych tablicach informacyjnych. Każda
stacja zaakcentowana jest drewnianą konstrukcją – bramą oraz nasadzeniami
roślinnymi o charakterze naturalistycznym. Im bliżej przystanku tym roślinność
bujniejsza, w miarę oddalania się od miejsc odpoczynku tym mniejsza różnorodność
gatunkowa i częstotliwość nasadzeń. Oprócz nasadzeń z traw ozdobnych i
kwitnących bylin proponuje się wykorzystanie naturalnie występujących roślin
zielnych, które nie będą wymagały szczególnej pielęgnacji w ciągu roku. Ponadto,
po obu stronach powstałego ciągu komunikacyjnego, zaleca się wprowadzenie
wyższych krzewów, które stworzą efekt naturalnego oddzielenia od nieatrakcyjnego
sąsiedztwa. Tu wykorzystać można gatunki szybko rosnące jak lilak pospolity,
pęcherzchnica kalino listna, śnieguliczka pospolita, ligustr pospolity.
Zarówno plac jak i teren wzdłuż kolejki wąskotorowej wyposażone zostały w nowe,
jednakowe obiekty małej architektury. Różne formy ławek, tablice informacyjne,
oświetlenie i kosze na odpady zaprojektowano ze szczególnym uwzględnieniem
formy i doboru materiałów, z których zostały wykonane. Proste kształty oraz użycie
drewna i stali COR-TEN zapewniają trwałość i spójność opracowywanego obszaru z
elewacją budynku Urzędu Miasta. Drewniane siedziska wykorzystywane we
wszystkich ławkach złożone są z desek o zróżnicowanej długości, dzięki temu
osiągnięto efekt podobny do zastosowanego na elewacji siedziby Urzędu.
Zespół projektowy na etapie tworzenia koncepcji w ogromnej większości dostosował
projekt do obowiązujących na obszarze opracowania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzeni. Zachowano granice placu miejskiego, wyznaczono
3
parkingi dla pracowników oraz petentów Urzędu Miasta, pozostawiono teren pod
projektowaną wieżę zegarową. Jedyną zmianą, jaka została wprowadzona, to
propozycja innej lokalizacji i kubatury obiektu towarzyszącego wykorzystywanego do
obsługi kolejki wąskotorowej z funkcją informacyjno-promocyjną miasta.
Wystarczające wydaje się być usytuowanie parterowego obiektu, niejako na
przedłużeniu budynku Urzędu, oddzielonych wieżą zegarową, o wymiarach 3x12
metrów. Zastosowane materiały i forma obiektu powinny być dostosowane do
otoczenia.
Priorytetem dla projektantów było stworzenie takiej koncepcji, by cały obszar objęty
opracowaniem był dostępny dla wszystkich grup użytkowników bez względu na wiek
i ograniczenia sprawności. Wszystkie ciągi komunikacyjne zostały utwardzone dzięki
czemu teren jest przyjazny dla osób niepełnosprawnych i osób z wózkami
dziecięcymi. Przestrzeń została zaprojektowana kompleksowo, o wielu
uzupełniających się funkcjach, adresowana jest do mieszkańców z różnych grup
wiekowych, o różnych zainteresowaniach i potrzebach. Plac, który jest centralnym
elementem całego założenia to reprezentacyjna przestrzeń przed Urzędem Miasta,
wykorzystywana na co dzień do spotkań, wypoczynku, sprzyjająca interakcji między
użytkownikami, ułatwiająca komunikację w tej części miasta, dostarczająca
informacji o okolicznych walorach i atrakcjach, może być również miejscem
organizacji imprez i festynów. Przebiegająca przez plac miejski trasa kolejki
wąskotorowej daje możliwość zwiększenia wachlarza atrakcji. Tereny rekreacyjne
wzdłuż wąskotorówki to miejsce idealne do wypoczynku, spacerowania, uprawiania
sportu (siłownia zewnętrzna oraz zaproponowany w sąsiedztwie plac zabaw) dla
młodszych i starszych mieszkańców w naturalnym, zielonym otoczeniu.
4