D - Sąd Okręgowy w Lublinie

Sygn. akt VII U 1884/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 czerwca 2015 roku
Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Lucyna Stąsik - Żmudziak
Protokolant: Katarzyna Sawicka
po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2015 roku w Lublinie
sprawy L. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.
o prawo do emerytury
na skutek odwołania L. B.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.
z dnia 1 sierpnia 2014 roku numer (...)
zmienia zaskarżoną decyzję i ustala L. B. prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w
warunkach szczególnych od dnia(...) roku.
Sygn. akt VII U 1884/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 01 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił L. B. ustalenia prawa do
emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2009 Nr 153 poz. 1227 ze zm.).
W uzasadnieniu decyzji organ podał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 15 - letniego okresu
zatrudnienia w warunkach szczególnych (decyzja – k. 25 t.II a.e.). Nie uznano okresu zatrudnienia od 20.12.1978r.
do 30.06.2002r. w Zakładzie (...) w P. ze względu na wady formalne przedłożonego świadectwa pracy w warunkach
szczególnych. (decyzja k. 18 ae)
Odwołanie od tej decyzji złożył w dniu 07 sierpnia 2014 roku L. B., podnosząc, że pracował w warunkach szczególnych
w spornym okresie jako maszynista sprzętu ciężkiego- koparki linowej, spycharki i ładowarki. (odwołanie – k. 2a.s.).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumenty leżące u podstaw
zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 3-4 a.s.).
Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:
L. B. urodził się (...)
W dniu 22 lipca 2014r. złożył kolejny wniosek o ustalenie mu prawa do emerytury, w którym wskazał, że pozostaje
w zatrudnieniu i nie jest członkiem OFE. Powołał się na dokumentację zgromadzoną przy pierwszym wniosku o
emeryturę oraz dodatkowo dołączył zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.
L. B. ubiegał się o emeryturę już w 2013 roku, kiedy nie miął jeszcze ukończonych 60 lat. Wtedy składając wniosek
o ustalenie prawa dołączył do niego m.in. 2 świadectwa prac w szczególnych warunkach wydane przez Zakład (...)
w P. w likwidacji, z których wynikało, że był zatrudniony w tym przedsiębiorstwie od 20.12.1978r. do 31.12.1990r.
i od 01.01.1991r. do30.06.2002r. i w okresach tych stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace w warunkach
szczególnych maszynisty ładowarki określone w wykazie A, dziale V, poz. 3 pkt 2 stanowiącym załącznik nr 1
do Zarządzenia nr 9 Ministra Kierownika Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. (k. 5-6ae t.I). ZUS
rozpoznając wniosek decyzjami z dnia 15.07.2013r. i 24.07.2013r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury nie
uznając pracy w warunkach szczególnych ze względu na wady formalne przedłożonych świadectw oraz nieukończenie
przez wnioskodawcę 60 lat. W związku ze złożonym odwołaniem Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie VII U
2052/13 przeprowadził postępowanie dowodowe, m.in. przesłuchując świadków, jednakże w dniu 21.03.2014r.
oddalił odwołanie. Uzasadnienie w sprawie nie zostało sporządzone, jednakże w dacie wydania wyroku wnioskodawca
nadal nie spełnił podstawowej przesłanki do ustalenia prawa, mianowicie nie ukończył 60 lat. (akta VII U 2052/13)
Obecnie wnioskodawca nadal pracuje, nie rozwiązał stosunku pracy w związku z kolejnym wnioskiem o emeryturę.
W oparciu o zgromadzone dokumenty organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999r. łączny
staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, 9 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych i nie zaliczył
żadnych okresów pracy w warunkach szczególnych. Nadal nie uznał przedłożonych świadectw wykonywania pracy
w warunkach szczególnych ponieważ w świadectwach nie określono rodzaju pracy zgodnie z załącznikiem do
rozporządzenia RM z 1983r., nie wskazano również wykazu, działu, pozycji tego rozporządzenia oraz charakter pracy
nie odpowiada ściśle nazwie wymienionej w zarządzeniu. ZUS stwierdził, że skarżący nie spełnia warunku 15-letniego
zatrudnienia w warunkach szczególnych.
Na okoliczność pracy skarżącego w szczególnych warunkach Sąd dopuścił dowód z akt osobowych z okresu
zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) w P. (k. 22as), akt sprawy VII U 2052/13, zeznań świadków R. K. i J.
R. (1) oraz zeznań wnioskodawcy.
L. B. został zatrudniony w Zakładzie (...) w P. (noszącym wówczas nazwę Przedsiębiorstwa Budownictwa (...)) w
okresie od 11.10.1975r. do 05.06.1976r. na stanowisku ślusarza. Następnie po zdobyciu w 1977 i 1978r. uprawnień
maszynisty sprzętu ciężkiego na koparki jednonaczyniowe oraz spycharki w dniu 20 grudnia 1978r. po raz drugi
podjął zatrudnienie w tym przedsiębiorstwie na stanowisku maszynisty koparki jednonaczyniowej, początkowo na 2
tygodniowy okres próbny a następnie na czas nieokreślony.
Do przedsiębiorstwa tego przeszedł z Przedsiębiorstwa (...) w L. gdzie wnioskodawca w okresie od 01.01.1977r. do
16.12.1978r. pracował jako maszynista koparki. (akta osobowe)
Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w P. zajmowało się tzw. regulacją Wisły, tzn. przywożono kamień na barkach
i promach a operatorzy sprzętu ciężkiego koparkami wyładowywali go i budowali budowy rzeczne typu tamy, port
jachtowy na Wiśle, zabezpieczali skarpy nad rzeką. Praca wnioskodawcy na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego
- maszynisty koparki polegała na kierowaniu koparkami różnego typu. Do ich obsługi potrzebne są specjalne
uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych. Wnioskodawca posiadał uprawnienia operatora
maszyn roboczych wydane przez Instytut (...) pozwalające na obsługę maszyn i innych urządzeń technicznych do robót
ziemnych, budowlanych i drogowych, w szczególności na spycharki, ładowarki jednonaczyniowe, koparki naczyniowe
wszystkie typy i wielozadaniowe nośniki osprzętów (ładowarki teleskopowe).
Jego pierwszą maszyną, która obsługiwał był (...) koparka z wysięgnikiem kratowym do 15metrów z chwytakiem czyli
łyżką o pojemności 1,2m, to koparka gąsienicowa, ważąca ponad 40 ton. Tą koparką pogłębiał koryto rzeki. Drugą
koparką była (...), koparka gąsienicowa, która ważyła ponad 90 ton. Wnioskodawca pracował najpierw na chwytaku
przy pogłębianiu rzek, a później tą koparkę przezbroił na wysięg przedsiębierny i pracował w kamieniołomach, przy
kruszeniu kamienia ze ścian. Praca w kopalni kamienia była bardzo ciężka, wykonywana w kurzu i dużym zapyleniu,
obok ściany były około 40 stopni, w hałasie pochodzącym od maszyny. Praca była niebezpieczna, bo w każdej chwili
mógł się oberwać kamień. Oprócz tego pracował na koparkach (...), to koparki gąsienicowe, z wysięgnikami kratowymi
służące do rozładunku do kamienia. Na tych maszynach pracował przy pogłębianiu rzek, w kamieniołomach, przy
rozładunku kamienia z wagonów, ładowano promy kamieniem, a potem z promu wyrzucano je na tamy. Czasami
zdarzało się, że powierzano mu ładowarkę, łyżką ładował kamień, taka ładowarka to też ciężki sprzęt, łyżka mieści
3,5 m( 3) urobku.
Praca na takich koparkach jest wykonywana w hałasie, pyli się od łamanego kamienia, ciężko jest prowadzić takie
koparki, pierwsze maszyny były bez wspomagania, operowało się mechanicznie pedałami. Kierowanie maszyną
wymagało dużo wysiłku fizycznego. Praca wymagała precyzji, trzeba było wziąć kamień i wjechać ładowarką na
prom, żeby kamień załadować na obiekt i dopiero z tego obiektu koparką to wyładować. Zdarzało się też, że kamień
rozładowywano na krawędzi ryzyka także ładowarką. Praca wnioskodawcy cały czas polegała na operowaniu ciężkimi
maszynami. Pracował w terenie, z reguły na jedną zmianę, po więcej niż 8 godzin, przeciętnie 11-12 godzin. Był mu
wypłacany dodatek szkodliwy. W okresie letnim dostawał posiłki regeneracyjne. Praca była bardzo ryzykowna, ciężka
i niebezpieczna ze względu na to żeby uważać żeby nie spaść do wody, żeby nie utopić siebie i sprzętu.
W okresie zatrudnienia w (...) wnioskodawca przez 10 miesięcy, w okresie od 23.02.1989r. do 20.12.1989r. był
zatrudniony na budowie zagranicznej w Iraku, z macierzystej firmy miał urlop bezpłatny, pojechał w ramach
zatrudnienia przez D., W Iraku wykonywał prace operatora koparki, tam budowano autostradę. Wówczas pracował w
całkowitym zapyleniu, przy kruszeniu kamienia na kruszarkach, a potem przy produkcji biomasy. Koparką zasypywał
w kosze.
W całym tym okresie L. B. wykonywał w pełnym wymiarze czynności operatora sprzętu ciężkiego budowlanego –
koparek jednonaczyniowych lub ładowarek. Był to ciężki sprzęt budowlany. Jego obsługa wymagała specjalnych
umiejętności oraz uprawnień. Praca była wykonywana przez cały rok w tym zimą, na budowach, w terenie (zeznania
świadków R. K. (k. 32v-33as i J. R. (1) (k. 33-33vas) oraz zeznań wnioskodawcy (k. 33v as w zw. z 31vas), akta osobowe
–k. 22 a.s.).
Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy, ponieważ są spójne, logiczne i co do podstawowych okoliczności
zgodne z zeznaniami świadków R. K. i J. R. (1).
Podnieść należy, iż świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w w/w zakładzie, i w tym samym okresie. R.
K. pracował identycznie jak wnioskodawca jako operator ładowarki, jego obowiązki były tożsame z obowiązkami
wnioskodawcy, wspólnie pracowali na tych samych budowach. Świadek uzyskał od przedsiębiorstwa świadectwo
wykonywania pracy w warunkach szczególnych i po okresie pobierania świadczenia przedemerytalnego uzyskał prawo
do emerytury we wcześniejszym wieku po ukończeniu 60 lat. Świadczenie to zostało mu przyznane przez ZUS, bez
sprawy sądowej, po uwzględnieniu do uprawnień okresu zatrudnienia w identycznym charakterze jak wnioskodawca.
Z kolei J. R. (2) pracował jako kierownik kamieniołomów w okresie 3 lat, kiedy pracę tam wykonywał wnioskodawca
w ramach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P.. Był przełożonym wnioskodawcy zlecającym mu
wykonywania różnego rodzaju prac na terenie kopalni kamienia przy kopaniu (kruszeniu) kamienia koparką. Znał też
pracę wnioskodawcy na budowach wodnych przy regulacji rzeki. Opisał na czym polegała rozładowywanie koparką
kamienia z promów i układanie tam oraz w jakich warunkach wykonywał pracę wnioskodawca w kamieniołomach
oraz na budowach przy pracach regulacyjnych.
Z racji wykonywanych obowiązków świadkowie mieli możność poczynienia bezpośrednich i trafnych spostrzeżeń
odnośnie rodzaju wykonywanych przez skarżącego czynności. Potwierdzili, że L. B. pracował stale jako operator
sprzętu ciężkiego budowlanego w pełnym wymiarze godzin.
Świadkowie są dla wnioskodawcy osobami obcymi, nie są zainteresowanymi rozstrzygnięciem niniejszej sprawy i nie
mieli powodu by składać zeznania niezgodnie z prawdą.
Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, a w szczególności z akt
osobowych. Były one przechowywane przez uprawniony podmiot, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia.
Ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budzą one również wątpliwości Sądu. W
aktach osobowych znajdowały się tożsame jak w aktach emerytalnych świadectwa wykonywania pracy w warunkach
szczególnych wydane przez pracodawcę wnioskodawcy.
Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (t.j.: Dz.U. tekst jednolity z 2013 r. Nr 1440 ze zm.) osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku
przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy
osiągnęły okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach
dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz okres składkowy i
nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego
funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym
funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Ustęp 2 artykułu 32 stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników
zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub
wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Zgodnie z
ustępem 4 wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie, których
osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.
Zgodnie z § 2 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8,
poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są
okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres
zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres
wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów
zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych
warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Jednocześnie, przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych
oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych
i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach,
wymienione w wykazach A i B.
Dokonując oceny, czy pracę wnioskodawcy można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy
podkreślić, że wnioskodawca występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia, przedłożył świadectwo
pracy warunkach szczególnych, z którego wynikało, iż praca była świadczona na stanowisku maszynisty ładowarki
przez wymagany okres. Organ rentowy nie uwzględnił skarżącemu tego zatrudnienia ze względu na wady formalne
przedłożonego świadectwa. Zdaniem organu rentowego podane przez pracodawcę stanowisko pracy wnioskodawcy
nie odpowiadało ściśle nazwie stanowiska wymienionego w zarządzeniu resortowym a poza tym świadectwo nie
zawierało odniesienia do rozporządzenia z 1983 roku.
Sąd, w przeciwieństwie do organu rentowego, nie jest związany określonymi środkami dowodowymi. Zgodnie, bowiem
z treścią art. 473 kpc, stanowiącego, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.
Oznacza to, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie
za celowe. Z kolei ustalenie przez Sąd w toku postępowania odwoławczego, że dana praca była wykonywana w
szczególnych warunkach jest wystarczającą podstawą do uznania wykonywanej pracy za pracę tego rodzaju.
Odnosząc się do stanowiska ZUS należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy w toku postępowania dowodowego ustalił, że
wnioskodawca w Zakładzie (...) w P. od 20.12.1978r. do 31.12.1998r. ( w tym także w okresie zatrudnienia na budowie
eksportowej w Iraku w okresie 23.02.1989r. do 20.12.1989r.) pracował na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego
budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy, wymienionym w wykazie A, dziale V, poz. 3 Rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w wykazie A, dziale V, poz. 3 pkt 2 stanowiącym załącznik nr 1
do Zarządzenia nr 9 Ministra Kierownika Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z dnia 02.08.1985r.w
sprawie wykazu prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uprawniające do
niższego wieku emerytalnego oraz do zwiększenia emerytury lub renty inwalidzkiej.
Na dzień 1 stycznia 1999r. łącznie staż pracy w warunkach szczególnych tylko w tym przedsiębiorstwie wynosi ponad
15 lat bo 19 lat, 9 miesięcy i 29 dni. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż L. B. spełnia przesłanki do ustalenia
prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
Wnioskodawca w dniu (...)ukończył (...) lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił ponad 25 lat okresów
składkowych i nieskładkowych, w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia na
stanowisku operatora ciężkiego sprzętu budowlanego.
Z uwagi na treść art. 100 ust. 1 i 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury przysługuje
wnioskodawcy od dnia(...)(...) roku, tj. od ukończenia (...)roku życia po złożeniu wniosku o emeryturę.
Z tych względów Sąd Okręgowy na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art.47714 § 2 kpc orzekł jak w sentencji.