D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

Sygn. akt VU 4560/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 stycznia 2015 roku
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska
Protokolant Cezary Jarocki
po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie
sprawy z wniosku W. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..
o emeryturę
na skutek odwołania W. J.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..
z dnia 8 kwietnia 2014r. sygn. (...)
oddala odwołanie.
Sygn. akt VU 4560/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 8 kwietnia 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. odmówił wnioskodawcy W. J.
prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu w warunkach szczególnych.
Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się w dniu 28 kwietnia 2014 roku, wnosząc o przyznanie żądanego
prawa z uwagi na fakt przepracowania wymaganych 15 lat w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich
warunkach w trakcie zatrudnienia w Fabryce (...) w R. na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera
wydawcy), suwnicowego, pracownika zatrudnionego bezpośrednio przy regeneracji oprzyrządowania dla wydziałów
przetwórstwa azbestu w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku
Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o oddalenie odwołania.
Na rozprawie w dniu 19 stycznia 2015 roku wnioskodawca wnosił o zaliczenie do okresu pracy w warunkach
szczególnych okresu zatrudnienia w Fabryce (...) w R. na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera
wydawcy).
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
W. J., urodzony w dniu (...) 1954 roku, złożył w dniu 3 marca 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury.
(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS).
Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do
pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia. W dacie złożenia wniosku o emeryturę W. J. miał
rozwiązany stosunek pracy. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.
(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS, decyzja z dnia 8 kwietnia 2014 roku k. 16 w aktach ZUS)
W okresie od 14 lipca 1975 roku do 30 września 2011 roku wnioskodawca pracował stale i pełnym wymiarze
czasu pracy w Fabryce (...) w R., która następnie przekształciła się w Fabrykę (...) S.A. w R..
W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy pracodawca wskazał, iż był on zatrudniony na stanowisku
stażysty, referenta, referenta ds. zaopatrzenia, specjalisty ds. zapatrzenia, wydawca narzędzi, magazynier narzędzi i
oprzyrządowania.
(dowód: świadectwo pracy k. 21 w aktach kapitałowych)
Wnioskodawca w Fabryce (...) w R. w okresie od 14 lipca 1975 roku do 23 października 1975 roku pracował jako
stażysta w Wydziale (...), następnie w okresie od 27 października 1975 roku do 14 października 1977 roku odbywał
zasadniczą służbę wojskową.
Po powrocie z wojska od dnia 14 listopada 1977 roku został zatrudniony ponownie
w Fabryce (...) w R., jako referent w dziale zaopatrzenia materiałów produkcji, a od 1 stycznia 1982 roku na
stanowisku referenta ds. zaopatrzenia.
W dniu 30 grudnia 1982 roku wnioskodawcy została przedstawiona przez pracodawcę karta stanowiska pracy, której
punkt 3 dotyczył wykazu funkcji i czynności realizowanych przez pracownika na zajmowanym stanowisku pracy. W
ramach podziału pracy wnioskodawcy zostały powierzone m.in. następujące czynności:
- prowadzenie planów dostaw wyrobów hutniczych,
- opracowywanie zamówień na dostawy wyrobów hutniczych,
- lokowanie dostaw wyrobów hutniczych w Centrostali w (...) i innych jednostkach hutniczych ,
- zgłaszanie potrzeb do (...) na poszczególne wyroby,
- prowadzenie rejestru zamówień ulokowanych u poszczególnych dostawców,
- prowadzenie wszelkiej korespondencji związanej z dostawami wyrobów hutniczych,
- prowadzenie kompletnych dokumentów hutniczych po realizacji dostaw jak kopie faktur, awiza wysyłkowe i szeregu
innych związanych z prowadzeniem zamówień wyrobów.
Z przedstawiona karta stanowiska pracy W. J. zapoznał się, potwierdzając to własnoręcznym podpisem (dowód:
kwestionariusz osobowy z 10 listopada 1977 roku – w aktach osobowych, umowa o wstępny staż pracy k. 3 w aktach
osobowych, kserokopia książeczki wojskowej k. 27-33 akt ZUS o świadczenie przedemerytalne, karta przyjęcia po
wojsku k. 5 w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 14.11.1977 r. k. 6 w aktach osobowych, wniosek o zmianę
stanowiska z dnia i angaż z dnia 18 lutego 1982 roku k. 9 w aktach osobowych, karta stanowiska pracy k. 10 w aktach
osobowych, angaże k. 11 -12 w aktach osobowych).
Z dniem 1 kwietnia 1984 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki specjalisty ds. zaopatrzenia
(dowód: angaż z dnia 18.04.1984 r. k. 13 w aktach osobowych, angaże k. 18-32 w aktach osobowych).
Zgodnie z zakresem obowiązków z dnia 17 czerwca 1993 roku, wnioskodawca zatrudniony na stanowisku specjalisty
ds. zaopatrzenia zobowiązany do:
- planowania zaopatrzenia,
- sporządzania zamówień, zawierania umów z dostawcami po przeprowadzonej ofertyzacji na materiały i wyroby
hutnictwa żelaza i stali w tym pręty ciągnione, pręty walcowate, pręty kute, blachy, rury i kształtowniki, gwoździe,
druty,
- kontroli realizacji dostaw,
- prowadzenia rozliczeń z dostawcami,
-dokonywanie zakupów doraźnych,
- prowadzenie kartoteki materiałowo dyspozycyjnej w zakresie prowadzonej branży oraz innych czynności
wymienionych w piśmie.
Również z tym zakresem obowiązków wnioskodawca zapoznał się, co potwierdził własnoręcznym podpisem (dowód:
zakres obowiązków z dnia 17 czerwca 19923 roku k. 33 w aktach osobowych).
W dniu 25 października 1994 roku wnioskodawcy został przedstawiony opis stanowiska pracy specjalisty ds.
zaopatrzenia z wyszczególnieniem ile czasu dziennie zajmują wnioskodawcy poszczególne czynności. Zgodnie z
tym opisem, zaakceptowanym przez wnioskodawcę, W. J. w ramach dobowego czasu pracy, analiza potrzeb w
zakresie materiałów hutniczych w stosunku do otrzymanego planu danego miesiąca z uwzględnieniem zapasów,
zajmowała około 30 %. Kontrola realizacji dostaw, łącznie ze sprawdzeniem rejestru zamówień zajmowała około 18%.
Prowadzenie rozliczeń z dostawcami, rejestracja faktur, akceptacja pod względem merytorycznym i przekazanie do
zapłaty zajmowało około 13 %. Dokonywanie doraźnych zakupów przeważnie przy pomocy gotówki lub czeku około
6%. I wreszcie prowadzenie kartoteki stanowiącej informację co do stanów magazynowych a także stanu wykonania
danego materiału zajmowało wnioskodawcy 26% wymiaru czasu pracy (dowód: opis stanowiska pracy k. 35 w aktach
osobowych).
Od dnia 1 kwietnia 2000 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki wydawcy narzędzi,
a od dnia 1 października 2000 roku zostało powierzone obowiązki magazyniera narzędzi i
oprzyrządowania. Na tym stanowisku wnioskodawca pracował do końca zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w R. tj.
do dnia 30 września 2011 roku (dowód: angaż z dnia 27 marca 2000 roku k. 47 w aktach osobowych, angaż z dnia 1
października 2000 roku k. 50 w aktach osobowych).
Wyrokiem z dnia 8 listopada 2012 roku, wydanym w sprawie IV P 311/12, Sąd Rejonowy w Radomsku zobowiązał
Fabrykę (...) S.A. w R. do wydania wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych (dowód:
kserokopia odpisu ww. wyroku k. 7).
W oparciu o powyższe orzeczenie sądu, likwidator Fabryki (...) S.A. w R. wystawił wnioskodawcy świadectwo
wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że W. J. pracował w takich warunkach w okresie od
1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika magazynowego
(magazyniera wydawcy) wymienionym w dziale II poz. 2 pkt 11 wykazu B, określonym w załączniku nr 1 do Zarządzenia
Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk prac, na których
wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa
i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1) wydanym na podstawie § 1 ust. 2 Rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm)
(dowód: kserokopia odpisu ww. wyroku k. 7, k. 13 akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych
k. 6 w aktach ZUS).
Fabryka (...) w R. zajmowała się produkcją mostów napędowych do pojazdów, osi do silników i skrzyń biegów
do maszyn budowlanych. Wnioskodawca od kiedy zaczął pracę jako robotnik magazynowy (wydawca magazynier)
pracował na wydziale mechanicznym, na którym prowadzona była obróbka produktów z azbestu i żeliwa, skrawanie
na sucho. Wnioskodawca wówczas pracował w pomieszczeniu wyodrębnionych za pomocą siatki na hali produkcyjnej.
Do jego obowiązków należało wydawanie i przyjmowanie narzędzi wykorzystywanych przez pracowników pracujących
na hali do obróbki i skrawania wyrobów z azbestu i żeliwa. W. J. narzędzia te oczyszczał z pyłów, sprawdzał elementy
mocujące i łączące w tych narzędziach: śruby, nakrętki, cięgła, gniazda. Po wykonaniu tych czynności sprawdzał, czy
narzędzie nadal jest sprawne i nadaje się do wykorzystania przy dalszej pracy (dowód: częściowo zeznania świadka
I. B. protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 8.40 do minuty 12.50, częściowo zeznania
świadka A. M. protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 13.10 do minuty 15.54, częściowo
zeznania świadka S. C. protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 16.08 do minuty 19.22).
Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył,
co następuje:
Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku,
będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn).
Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki,
na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie
przepisów dotychczasowych.
Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku
przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy
(tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:
1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach
dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Od 1 stycznia 2013 roku dla przyznania emerytury nie jest już
konieczne uprzednie rozwiązanie stosunku pracy.
Żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.
Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione
w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
- osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn,
- ma wymagany okres zatrudnienia wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych
warunkach.
Natomiast w myśl § 8 rozporządzenia ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura
jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) spełnili następujące warunki:
- osiągnęli wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla mężczyzn,
- mają wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat
wykonywania prac wymienionych w dziale IV wykazu B;
W świetle wskazanych regulacji prawnych, aby uzyskać prawo do emerytury wnioskodawca powinien legitymować
się 25-letnim okresem zatrudnienia oraz odpowiednim stażem pracy w szczególnych warunkach, który w przypadku
wykonywania prac wymienionych w wykazie B dział IV wynosi co najmniej 10 lat, a w przypadku wykonywania prac
wymienionych w wykazie A – 15 lat.
W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany okres
zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a
jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył
60 lat i nie był członkiem OFE.
Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Fabryce (...) w R. (poprzednio Fabryce (...) w R.) był niesporny w
świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach rentowych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy
wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku, tj. czy była to praca
wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.
Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach, mimo
wystawienia w dniu 3 grudnia 2012 roku świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, bowiem w
piśmie z dnia 13 marca 2014 roku pracodawca – Fabryka (...) S.A. w Likwidacji wskazał, że zarówno z akt osobowych
jak i innej dokumentacji nie wynika, że wnioskodawca wykonywał prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
na halach, w którym prowadzone było przetwórstwo azbestu zgodnie z Zarządzeniem Nr 3 Ministra Hutnictwa i
Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku dział II poz. 3 pkt 11 wykazu B.
Wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w
świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do
przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z
cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez
pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających
świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego
zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych
innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd
Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że
w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub
ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania
cywilnego.
Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu
art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo
zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w
rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte
w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co
do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji
danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę.
Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od
których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane
w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie
powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP
2005/11/161).
W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do ustalenia, iż wnioskodawca
stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w pracę w warunkach szczególnych.
Odnosząc się do będącej przedmiotem sporu okoliczności wskazać należy, iż warunek wykonywania pracy w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym
na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego
wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym
stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace, o jakich mowa w rozporządzeniu (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).
Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie od 1 stycznia 1982
roku do 31 grudnia 1998 roku w Fabryce (...) S.A. w R., Sąd oparł się częściowo na zeznaniach świadków: I. B., A. M. i S.
C., a przede wszystkim na dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy. Z zeznań wskazanych świadków wynika, że W.
J., jako robotnik magazynowy – wydawca pracował na wydziale mechanicznym, na którym prowadzona była obróbka
produktów z azbestu i żeliwa. Wnioskodawca wówczas pracował w pomieszczeniu wyodrębnionych za pomocą siatki
na hali produkcyjnej. Do jego obowiązków należało wydawanie i przyjmowanie narzędzi wykorzystywanych przez
pracowników pracujących na hali do obróbki i skrawania wyrobów z azbestu i żeliwa. W. J. narzędzia te czyścił z
pyłów, sprawdzał elementy mocujące i łączące w tych narzędziach: śruby, nakrętki, cięgła, gniazda. Po wykonaniu tych
czynności sprawdzał, czy narzędzie nadal jest sprawne i nadaje się do wykorzystania przy dalszej pracy.
W świetle powyższych obowiązków wnioskodawcy pracującego jako wydawca magazynowy, w niniejszej sprawie
należało ocenić, czy wykonywane przez niego prace są pracami wykonywanymi bezpośrednio przy
przetwórstwie azbestu a wymienionymi w wykazie B dziale IV poz. 1 załącznika do rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Powtórzyć w tym miejscu należy, za Sądem Apelacyjny w Łodzi (wyrok
z dnia 3 października 2013 roku, sygn. akt III AUa 84/13, lex nr 1386128), że użyte w tym wykazie określenie "
bezpośrednio" oznacza bezpośredni udział w tym procesie przeróbki "bez jakiegokolwiek pośrednictwa, osobiście,
wprost, bez czegoś co przegradza". Tym samym, nie można zgodzić się z twierdzeniem wnioskodawcy, że pracował
on w szczególnych warunkach, bowiem pracował bezpośrednio na hali, gdzie inni pracownicy wykonywali obróbki
wyrobów z azbestu oraz żeliwa. Zaprezentowana przez skarżącego wykładnia § 8 i § 2 ust. 1 rozporządzenia oraz
Wykazu B działu IV poz. 1 jest niedopuszczalna, albowiem stanowiłaby rozszerzenie ich zakresu podmiotowego,
sprzecznie z treścią regulacji oraz sprzecznie z celem, jakiemu te regulacje mają służyć. Podkreślić należy, że prawo
do emerytury w obniżonym wieku, obniżonym z racji pracy bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu odnośnie
mężczyzn do 55 lat przysługuje już po przepracowaniu 10 lat w takich warunkach przy posiadanym 25 letnim
okresie stażu ogólnego. W związku z czym oczywistym jest, że do tego dziesięcioletniego okresu mogą być zaliczone
jedynie te okresy, w których pracownik faktycznie wykonywał prace objęte działem IV Wykazu B stanowiącego
załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca nie legitymuje się żadnym takim okresem, bo
w żadnym nie wykonywał pracy przy bezpośrednim przetwórstwie azbestu. W spornym okresie wnioskodawca
zatrudniony był przedsiębiorstwie zajmującym się produkcją mostów napędowych do maszyn i podlegającym pod
resort hutnictwa. Pracodawca wnioskodawcy nie był podmiotem zajmującym się przetwórstwem azbestu w ścisłym
tego słowa znaczeniu, jedynie wykorzystywał azbest do produkcji. Jednak poza azbestem stosował również inne
surowce, m.in. żeliwo. Jak wynika z wiarygodnych w tym zakresie zeznań świadków: I. B., A. M. i S. C. na hali
produkcyjnej na wydziale mechanicznym, gdzie pracował wnioskodawca, pracownicy wykonywali obróbkę produktów
nie tylko z azbestu, ale również i z żeliwa.
Ponadto, jak to wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi, w powołanym wyżej wyroku z dnia 3 października 2013 roku,
problematyka dopuszczalności produkcji i stosowania azbestu uregulowana została w ustawie z dnia 19 czerwca 1997
r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628 z późn. zm.). Ustawa ta reguluje
także dodatkowe uprawnienia pracowników pracujących przy azbeście i w załącznikach przedstawia wykazy zakładów,
które produkują wyroby zawierające azbest, zaprzestały produkowania wyrobów zawierających azbest oraz tych, które
stosowały azbest w produkcji i których pracownicy są uprawnieni do świadczeń określonych w ustawie. W żadnym
z wymienionych wykazów nie znajduje się były pracodawca wnioskodawcy- Fabryka (...) w R. (poprzednio Fabryka
(...) R.).
Wobec powyższego, w ocenie Sądu, faktu zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie nie można utożsamiać z
wykonywaniem pracy bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, natomiast fakt, że w procesie technologicznym, w
jakiejś niewielkiej części, były wykorzystywane wyroby zawierające azbest oraz, że wnioskodawca w trakcie pracy miał
styczności z materiałami nie tyle zawierającymi azbest, ale co ważne, z narzędziami wykorzystywanymi do obróbki
takich materiałów, nie pozwala na zaliczenie okresu jego pracy jako robotnika magazynowego – wydawcy do okresu
uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku wymienionego w Wykazie B dział IV poz. 1.
Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie pogląd wyrazy przez Sąd Apelacyjny w Łodzi
w powołanym wyroku z dnia 3 października 2013 roku, że § 8 nie można wykładać w oderwaniu od § 2 ust. 1
rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., a § 2 ust. 1 rozporządzenia nie można wykładać w oderwaniu od treści wykazu
B dział IV, przyjmując, że sam fakt przebywania w środowisku, w którym może znajdować się bliżej nieokreślona
ilość pyłu azbestowego w związku z obróbką wyrobów z azbestu i żeliwa – jak to miało miejsce w niniejszej sprawie,
niezależnie od tego jakie prace w tym czasie faktycznie pracownik wykonywał, jest pracą w szczególnych warunkach
wymienioną w Wykazie B dział IV. Taka wykładania byłaby niedopuszczalnym rozszerzeniem katalogu prac zawartych
w Wykazie B dział IV uprawniających do nabycia emerytury w obniżonym wieku. (por. Wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 25 maja 2010 r. I UK 3/10 Monitor Prawa Pracy 2010/8/394).
Niezależnie od powyższego stanowiska, nawet gdyby przyjąć, że praca wnioskodawcy w charakterze wydawcy
narzędzi i magazyniera narzędzi i oprzyrządowania była pracą w warunkach szczególnych, o której mowa w wykazie
B dział II poz. 1, to nie sposób przyjąć, aby wnioskodawca wykonywał ją przez okres co najmniej 10 lat, jak
tego wymaga rozporządzenie. W tym zakresie, w ocenie Sądu, niewiarygodne są zeznania świadków w zakresie
w jakim twierdzili oni, że wnioskodawca w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku pracował
jako wydawca narzędzi oraz magazynier narzędzi i oprzyrządowania. W ocenie Sądu, zebrany materiał
dowody pozwala na jednoznaczne ustalenie, że wnioskodawca na tych stanowiskach na tym wydziale pracował
dopiero od 1 kwietnia 2000 roku. Zeznania świadków: I. B., A. M. i S. C. pozostają bowiem w sprzeczności z
dokumentacją pracowniczą wnioskodawcy pochodzącą z całego jego okresu zatrudnienia w Fabryce (...) w R.. W
tym miejscu wskazać należy, iż pracodawca wnioskodawcy prowadził skrupulatną dokumentację pracowniczą W.
J., zawierającą nie tylko podstawowe dokumenty w postaci umowy o pracę, ale również szereg licznych angaży, w
których szczegółowo określany był zakres obowiązków pracowniczych wnioskodawcy, nowe stawki wynagrodzenia
oraz nazwa zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska. Odnosząc się szczegółowo do zeznań świadków, to wskazać
należy, iż świadek I. B. – pracujący na wydziale mechanicznym pamięta wnioskodawcę z okresu jego pracy na tym
wydziale, jako wydawcę narzędzi i magazyniera narzędzi i oprzyrządowania. Świadek nie wskazuje jednak od jakiego
okresu pamięta, aby wnioskodawca pracował na tym stanowisku. Jednocześnie wątpliwości Sądu budzą zeznania
świadka S. C., w których wskazuje on, że wnioskodawca jaka wydawca narzędzi pracował w okresie od 1982 roku
do 1998 roku, a więc w spornym okresie, którego zaliczenia domaga się wnioskodawca do stażu pracy w warunkach
szczególnych. Jednocześnie świadek nie wskazuje jakichkolwiek przyczyn, dla których tak dokładnie pamięta daty,
w jakich wnioskodawca pracował, jako wydawca narzędzi. Wskazać należy, iż w ocenie Sądu zgromadzony materiał
dowodowy pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca pracował w charakterze wydawcy narzędzi i magazyniera narzędzi
i oprzyrządowania, ale dopiero od dnia 1 kwietnia 2000 roku, co wynika z treści angaży z dnia 27 marca 2000 roku
(k. 47 akt osobowych ) oraz angaży z dnia 1 października 2000 roku (k. 50 w aktach osobowych). A skoro tak, to na
dzień 1 stycznia 1999 roku nie spełnia przesłanki 10 lat pracy w warunkach szczególnych.
Potwierdzeniem powyższej oceny zeznań świadków są zebrane w sprawie angaże dotyczące zajmowanych przez
W. J. stanowisk pracy od początku zatrudniania a dokładnie: stażysty w okresie od 14 lipca 1975 roku do 23
października 1975 roku, referenta w dziale zaopatrzenia materiałów produkcji od dnia 14 listopada 1977
roku, referenta ds. zaopatrzenia od 1 stycznia 1982 roku i specjalisty ds. zaopatrzenia od dnia 1 kwietnia
1984 roku. Na uwagę zasługuje również fakt, iż w związku z zajmowanymi stanowiskami pracy, wnioskodawcy zostały
przedstawione: karta stanowiska pracy z dnia 30 grudnia 1982 roku a dotycząca pracy w charakterze referenta
ds. zaopatrzenia, zakres obowiązków z dnia 17 czerwca 1993 roku a dotyczący pracy w charakterze specjalisty ds.
zaopatrzenia oraz opis stanowiska pracy z dnia 25 października 1994 roku również dotyczący pracy w charakterze
specjalisty ds. zaopatrzenia. Z tymi dokumentami wnioskodawca zapoznał się, co potwierdził własnoręcznym
podpisem. Jednocześnie wnioskodawca nie kwestionował ich treści, a skoro, jak wskazuje w odwołaniu w okresie od
1 stycznia 1982 roku zajmować miał stanowisko magazyniera, winien to zrobić, zawierały one bowiem nieprawdziwe
informacje co do zajmowanego stanowiska.
Konkludując w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie sposób zatem przyjąć, że wnioskodawca
wykonywał w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace warunkach szczególnych, zaś wystawione
przez pracodawcę – likwidatora wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych było
nieprawidłowe. Bez wpływu na powyższe pozostaje okoliczność, że świadectwo to zostało wydane w wykonaniu
prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 8 listopada 2012 roku w sprawie IV P 311/12.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone jest bowiem stanowisko, sprowadzające się do twierdzenia, że
ubezpieczony nie może uzyskać ustalenia przez sąd okresów ubezpieczenia dla celów ustalenia uprawnień z
ubezpieczenia społecznego ani dowodów, które miałyby być wykorzystane w innym postępowaniu (por. między
innymi uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2001 r., III CZP 46/01, OSNC 2002 Nr 7-8, poz. 85, z dnia 17
czerwca 1987 r., III PZP 19/87 OSNCP 1988 Nr 10, poz. 132 i z dnia 3 listopada 1994 r., I PZP 45/94 OSNAPiUS 1995 Nr
6, poz. 74 oraz wyroki z dnia 4 listopada 1971 r., I PR 344/71 OSNCP 1972 Nr 5, poz. 89, z dnia 1 grudnia 1983 r., I PRN
189/83, OSNCP 1984 Nr 7, poz. 121, z dnia 17 grudnia 1997 r., I PKN 434/97 OSNAPiUS 1998 Nr 21, poz. 627 i z dnia 23
lutego 1999 r., I PKN 597/98, OSNAPiUS 2000 Nr 8, poz. 301). Powyższe stanowisko znajduje nadto potwierdzenie w
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3.11.1994 roku, w którym sąd ten wskazał, iż pracownikowi nie przysługuje roszczenie
przeciwko zakładowi pracy o ustalenie wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach w celu uzyskania zasiłku
dla bezrobotnych do czasu nabycia prawa do emerytury ( I PZP 45/94 OSNP 1995/6/74).Oczywiście w niniejszej
sprawie powód uzyskał korzystny dla siebie wyrok, który mocą art. 365 § 1.k.p.c. wiąże nie tylko strony i sąd, który
je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach
w ustawie przewidzianych także inne osoby. Prawomocny wyrok swą mocą powoduje więc, że nie jest możliwe
dokonanie odmiennej oceny i odmiennego osądzenia tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach
faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami. Jednakże mocy wiążącej prawomocnego wyroku w
rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. nie można rozpatrywać w oderwaniu od art. 366 k.p.c., który przymiot powagi rzeczy
osądzonej odnosi tylko "do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko
między tymi samymi stronami". Granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej określa przedmiot rozstrzygnięcia
i jego podstawa faktyczna, natomiast jej granice podmiotowe obejmują tożsamość obydwu stron procesu, a więc
powoda i pozwanego, a także ich następców prawnych. Zatem związanie sądu prawomocnym orzeczeniem, zapadłym
w innej sprawie, na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. (rozumiane jako rozstrzygnięcie kwestii prejudycjalnej) występuje
w zasadzie przy tożsamości nie tylko przedmiotowej, ale i podmiotowej obu tych spraw. Prawomocne przesądzenie
określonej kwestii między tymi samymi stronami tworzy indywidualną i konkretną normę prawną wywiedzioną przez
sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych (tak wyrok Sądu Apelacyjnego Katowicach
z dnia 14 sierpnia 2013 r., III AUa 1935/12, LEX nr 1362693). Konsekwencją powyższych uregulowań jest fakt braku
związania organu rentowego wyrokiem sądu ustającym charakter wykonywanej przez powoda pracy, co oznacza,
iż w razie zakwestionowania przez ZUS przedłożonego przez powoda świadectwa pracy w szczególnych warunkach
wystawionego w wykonaniu wyroku Sądu i wydania decyzji odmownej w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa do
emerytury, powód ponownie musiałby dowodzić charakteru świadczonej przez siebie pracy u poprzednika pozwanego
pracodawcy w toku postępowania dowodowego. Dodać należy, iż w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 marca 2013 roku,
wydanego w sprawie I UK 549/12, Legalis, Sąd Najwyższy wskazał, że co prawda nie jest uzasadnione pozbawienie
prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach pracowników, których pełny wymiar czasu pracy
wypełnia wykonywanie nie jednego, ale kilku rodzajów pracy w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie
A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, lecz nie jest możliwe uznanie za wykonywaną w
szczególnych warunkach pracy, której charakter i czynności nie wypełniają w całości żadnej z prac wymienionych w
załączniku do rozporządzenia. Z taką zaś sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.
Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę
wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 10 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia,
że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z
art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., orzekł
jak w sentencji.