jak stworzyć strategię rozwoju organizacji?

JAK STWORZYĆ STRATEGIĘ ROZWOJU ORGANIZACJI?
Zacznijmy od tego czym jest sama Strategia Rozwoju. To dokument będący kilkuletnim
planem działania podmiotu, który wynika z określenia wizji, a następnie misji, jaką
wyznaczamy dla organizacji. Na początku należy zastanowić się nad perspektywą czasową
dokumentu, bowiem jest ona uzależniona od stażu organizacji i jej możliwości, ponieważ
Strategia musi być na tyle skonkretyzowana, aby można ją było wdrożyć. Najczęściej
mówimy o krótko-, średnio- i długo-okresowej Strategii; zwykle ze względu na dynamikę
zmian otoczenia przyjmuje się średnio-okresową, czyli formułowana na 3-5 lat.
Budując Strategię powinno się wziąć pod uwagę najważniejsze elementy, którymi są: cele (w
tym nadrzędny cel ogólny), kwestię zespołu realizującego strategie, czas potrzebny na
osiągnięcie wyznaczonych celów, potrzebę zapewnienia elastyczności przyjętych rozwiązań,
a to wszystko na bazie wiedzy wynikającej z monitorowania i ewaluacji dotychczasowych
działań statutowych.
Na początku procesu określania strategii warto określić tzw. „Wizję”, czyli wzorcową sytuację
dla funkcjonowania organizacji za kilka lat (dokąd zmierzamy?). W Wizji określamy, dokąd
zmierzamy i jak chcemy się rozwinąć. W momencie określenia Wizji możemy zarysować kilka
głównych obszarów funkcjonowania naszej organizacji. Trzeba także pamiętać o włączeniu
do tego procesu wszystkich uczestników współkształtujących organizację, czyli osoby
pełniące funkcje statutowe, wolontariuszy, pracowników i współpracowników, a nawet
naszych klientów, osoby, na rzecz których przecież działamy.
Warto określić również tzw. „Misję” dla organizacji jako ważnego elementu dla wszystkich
zaangażowanych w jej realizację osób i podmiotów współpracujących (po co działamy?).
Misja pomaga przyciągać nowe osoby i podmioty do współpracy, jak również jednoczyć
istniejący zespół z organizacją oraz pozwala lepiej komunikować się z otoczeniem. Na bazie
Wizji i Misji opracowywana jest Strategia rozwoju organizacji, która ma pozwolić na
podniesienie efektywności działania, czy też ułatwić staranie się o granty – możemy
przedstawić wtedy spójny obraz naszych zamierzeń.
Dobrze zbudowana Strategia może pomagać podnosić poziom innowacyjności oraz budować
wizerunek i zaufanie podmiotów zewnętrznych do naszej organizacji.
W trakcie tworzenia Strategii powinno wziąć się pod uwagę dodatkowo następujące
czynniki:
a/ kładzenie nacisku na wyróżnienie się kompetencjami i umiejętnościami
b/ oceniać poszczególne warianty działania według najlepszego ich dopasowania do swoich
możliwości i posiadanych zasobów
c/ proces nieustanego dopasowywania się organizacji do istniejącego otoczenia.
Wszystkie te czynniki mają zapewnić organizacji przewagę konkurencyjną oraz kształtować
zachowania organizacji w racjonalny i uporządkowany sposób.
Strategię możemy zbudować np. w oparciu o następujący schemat postepowania określony
w opracowaniu E. Gałki:
a/ analiza mocnych i słabych stron organizacji przy pomocy metody SWOT
b/ analiza otoczenia organizacji (m.in. prawnego, finansowego, występujących potrzeb)
c/ zdefiniowanie celów strategicznych, które pomogą odnieść sukces organizacji i wybór
najważniejszych z nich – przeznaczonych do realizacji
d/ opracowanie harmonogramu działania
e/ zaplanowanie monitoringu i ewaluacji procesu realizacji strategii
f/ wdrażanie strategii.
Strategia winna się koncentrować na powtarzalnym procesie działań. Istnieje bowiem
bezpośrednia korelacja na linii: zasoby - przewaga konkurencyjna - efektywność działania (w
jej ramach należy wziąć pod uwagę: segmentację rynku, obsługiwane docelowo grupy i
plasowanie oferty). Może wydaję się to dziwne, ale wzorce biznesowe w coraz bardziej
profesjonalizującym się sektorze pozarządowym są niezbędnym elementem analizy
zmieniającego się otoczenia i próby dostosowania się do tych zmian. Pomaga nam w tym
stosowanie metody Benchmarkingu - polegającego na wyborze wzorcowego konkurenta,
porównywania z nim własnej organizacji i dostosowania jego podejścia do warunków
działania organizacji. Za organizację wzorcową uznaje się tę, która osiąga dużo lepsze wyniki
niż nasza organizacja. Przy czym istota polega nie na znajdowaniu i przenoszeniu gotowych
wzorców, lecz na sposobie dochodzenia do najlepszych rozwiązań przy uwzględnieniu
posiadanych przez nas zasobów kadrowych i materialnych.
Opracowanie: Agnieszka Dadak
Fundacja Alternatywnych Inicjatyw Edukacyjnych
Bielsko-Biała, 2015 r.