Katarzyna Maćkała Polski Ibsen. Inscenizacje dramatów Henrika
Transkrypt
Katarzyna Maćkała Polski Ibsen. Inscenizacje dramatów Henrika
Katarzyna Maćkała Polski Ibsen. Inscenizacje dramatów Henrika Ibsena w teatrze polskim w latach 1879-2006. Tematem rozprawy są dzieje sceniczne dramatów Henrika Ibsena w Polsce od początku jego obecności na polskich scenach, czyli od roku 1879 do czasów współczesnych, a mianowicie do roku 2006. Przedstawienie recepcji teatralnej sztuk Ibsena na przestrzeni tak wielu lat, ujętej w mocno zróżnicowanym kontekście historycznym, jest pierwszą próbą całościowej analizy recepcji Ibsena w polskim teatrze. Dokładnie zbadany został dotychczas jedynie okres obejmujący lata 1879-1918, przede wszystkim za sprawą ks. prof. Mariana Lewki, a także prof. Jana Michalika. W niniejszej rozprawie wykorzystano jednak także materiały przez nich nieprzytoczone, a ponadto po raz pierwszy podjęto próbę badań całościowych nad okresem dwudziestolecia międzywojennego i czasami powojennymi, które nigdy wcześniej nie zostały opisane ani zbadane. Zakres historyczny rozprawy obejmuje ostatnie dekady XIX wieku oraz lata poprzedzające pierwszą wojnę światową, czyli okres wzmożonej popularności sztuk Ibsena w polskich teatrach, następnie XX-lecie międzywojenne, kiedy Ibsenowi nie poświęcano już tak wiele uwagi, zarówno w Polsce, jak w innych krajach Europy, wreszcie powojenny renesans jego twórczości zaistniały na polskich scenach. Różnorodny okres drugiej połowy XX wieku, łącznie z latami dziewięćdziesiątymi i początkiem XXI stulecia został zwieńczony symbolicznie rokiem 2006, kiedy to na całym świecie, więc także i w Polsce, obchodzono setną rocznicę śmierci Ibsena. Ze względu na brak opracowań całościowych, główne źródło wiedzy stanowiły recenzje teatralne, nieliczne sumaryczne informacje o przedstawieniach, mające charakter spisów, oraz materiały archiwalne zachowane w zbiorach teatralnych różnych instytucji, a także osobiste wspomnienia twórców, pojawiające się w pamiętnikach i najróżniejszych opracowaniach. Osobny rozdział poświęcono tłumaczeniom dramatów Ibsena na język polski od początku jego obecności na polskich scenach po czasy współczesne. Podjęto w nim kwestię roli, jaką spełniają przekłady w kształtowaniu całości recepcji Ibsena w Polsce oraz w tworzeniu zaprezentowanych inscenizacji. 1 Ostatni ważny element pracy stanowi aneks, zawierający listę inscenizacji dramatów Ibsena na polskich scenach od roku 1919 do roku 2006. Jest to pierwsza próba odtworzenia i uporządkowania kalendarium scenicznego sztuk Ibsena w tym okresie. Najważniejszą kwestią podnoszoną w rozprawie jest zagadnienie jakości recepcji teatralnej dramatów Ibsena w naszym kraju. Ambicją autora pracy była próba możliwie wyczerpującego omówienia rozmaitych realizacji teatralnych sztuk Ibsena, a także wyjaśnienia powodów, dla których ich recepcja sceniczna pozostaje do dziś niezadowalająca. 2