News Release

Informacja prasowa
12 marca 2014r.
Polityka spójności UE na lata 2014–2020: czy 167 mld EUR
funduszy unijnych pobudzi wzrost w Europie ŚrodkowoWschodniej?





1
167 mld EUR funduszy strukturalnych i inwestycji ulokowanych w grupie państw CEE-6 w latach
2014–2020 (około połowa wszystkich funduszy unijnych).
90% wskaźnik absorpcji funduszy wśród państw CEE-6 pobudziłby wzrost gospodarczy o 0,3-0,8
punktów procentowych rocznie
Polsce przyznano największą kwotę w ujęciu ogólnym spośród wszystkich 28 państw członkowskich
UE; Węgry zajmują wiodącą pozycję pod względem przydzielonej kwoty w stosunku do PKB, a
Słowacja drugie miejsce pod względem średniego rocznego wsparcia w przeliczeniu na obywatela.
W latach 2007–2013 Polska mogła pochwalić się najwyższym stopniem absorpcji funduszy unijnych
(67,9%), a Rumunia wykazała najniższy stopień wykorzystania środków (37,8%).
Analitycy Erste Group wskazują na transport, infrastrukturę, edukację oraz badania i rozwój jako
najbardziej priorytetowe sektory (high-priority sectors)
Według opublikowanej niedawno analizy Erste
Group przeprowadzonej przez biuro ds. Unii
Europejskiej przy Českiej spořitelnej, pomoc
finansowa dla państw regionu Europy ŚrodkowoWschodniej w postaci funduszy strukturalnych i
inwestycji może osiągnąć skalę porównywalną do
Planu Marshalla. Łączna kwota funduszy
strukturalnych i inwestycji przewidzianych w
ramach polityki spójności na lata 2014–2020
wynosi 351,9 mld EUR, o 1,3% więcej niż w latach
2007–2013.
–
Państwom
grupy
CEE-6
przydzielono mniej więcej połowę wszystkich
funduszy unijnych, czyli około 167,1 mld EUR,
2
czyli o 11% więcej niż w okresie 2007-2013 –
powiedział Jan Jedlička, dyrektor biura ds. Unii
Europejskiej w Česká spořitelna i autor raportu.
Ponadto autonomiczny Instrument „Łącząc Europę” (CEF), zapewni dodatkowe wsparcie dla projektów
strategicznych w sektorach transportu, elektroenergetyki i infrastruktury telekomunikacyjnej. Zatwierdzona kwota
środków w ramach CEF to 33,3 mld EUR. Instrument pozwoli wdrożyć wiele ważnych projektów w poszczególnych
państwach o znaczeniu międzynarodowym.
–Zakładając, że państwa grupy CEE-6 będą w stanie wykorzystać 90% funduszy z nowej perspektywy finansowej,
powinno to zwiększyć roczny wzrost PKB o ok. 0.3-0.8 punktów procentowych. Dodatkowo, jeżeli środki unijne
zostaną wykorzystane przez te kraje skutecznie, różnice w poziomie ich rozwoju powinny się stopniowo
zmniejszać. Niemniej jednak przed państwami Europy Środkowo-Wschodniej jeszcze daleka droga, podczas której
muszą zwiększyć wciąż jeszcze niską absorpcję funduszy. W tym celu muszą znacznie ograniczyć biurokrację,
wprowadzić bardziej przejrzyste procesy doboru projektów oraz postawić na bliższą współpracę między sobą –
podkreśla Jedlička.
1 Chorwacja, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia i Słowacja
2 W pierwszej edycji Polityki Spójności UE na lata 2007-2013 Chorwacja nie była uwzględniona
1/4
Polska z tarczą wychodzi z trudnych
negocjacji o miliardy euro środków
unijnych. Największa gospodarka Europy
Środkowo-Wschodniej otrzyma 77,6 mld
EUR, co stanowi około połowę wszystkich
funduszy dla państw CEE-6, a zarazem
najwięcej spośród wszystkich państw
członkowskich UE. Ponadto Polska jest
jednym z niewielu państw, które otrzymają
więcej w ramach europejskiej polityki
spójności w porównaniu z latami 2007–
2013.
Pod względem rocznej kwoty na obywatela,
która
jest
wskaźnikiem
bardziej
miarodajnym, grupie przewodzi Estonia z
około 387 EUR na obywatela rocznie, a tuż
za nią plasuje się Słowacja z 369 EUR. Pod
względem
stosunku
średniorocznego
wsparcia do PKB największa kwota środków unijnych trafi na Węgry (rocznie 3,2% PKB), które pod tym względem
wyprzedzają kraje bałtyckie (2,9%-3,0% PKB).
Złota zasada: im wyższy rozwój, tym mniej funduszy
W ujęciu ogólnym, im państwo jest bardziej rozwinięte pod względem gospodarczym, tym mniej pieniędzy z
unijnych funduszy strukturalnych i inwestycji otrzyma. Rumunia i Bułgaria, będące najsłabiej rozwiniętymi
państwami UE, otrzymają mniej środków niż teoretycznie powinny. Z tego względu oba państwa otrzymają również
wsparcie finansowe z innych programów europejskich, np. w ramach wspólnej polityki rolnej. Dzięki połączeniu
polityk, dotacje dla tych państw powinny być wystarczające.
Duży potencjał zwiększenia stopnia absorpcji – nadmierna biurokracja poważną przeszkodą
W grupie państw CEE-6 tylko Polsce udało się wykorzystać dwie trzecie (67,9%) środków unijnych w latach 2007–
3
2013, według danych na koniec 2013 roku. . Środki unijne najskuteczniej wydają państwa bałtyckie. Węgry
(59,3%), Słowacja (52,6%), a także Czechy (51,1%) udało się wykorzystać ponad połowę przydzielonych środków.
W tyle pozostaje Rumunia, w przypadku której absorpcja wyniosła 37,8%. Jest to jednak stosunkowo nowe
państwo członkowskie, które do Unii Europejskiej wstąpiło dopiero w 2007 roku. – Niezadowalająca absorpcja
środków w Rumunii może wynikać z braku doświadczenia i niskiej skuteczności administracji publicznej. Rumunia
będzie miała jeszcze okazję popracować nad skutecznością absorpcji dzięki regule N+3, w myśl której państwa
otrzymują dodatkowe trzy lata na wydanie pieniędzy przydzielonych w poprzednim okresie – dodaje Jedlička.
Komisja Europejska powinna regularnie ujawniać postępy w absorpcji środków
Aby zachęcić państwa regionu do jak najskuteczniejszego wykorzystania środków unijnych w latach 2014–2020,
Komisja Europejska powinna przyjąć bardziej „rozliczeniowe” podejście. Mimo że Komisja zbiera wszelkie
niezbędne informacje o stopniu absorpcji w poszczególnych państwach członkowskich, nie publikuje ich regularnie.
Biuro ds. Unii Europejskiej Erste Group uważa, że regularne i częste publikacje mogłyby zwiększyć presję
publiczną i zmotywować państwa do bardziej efektywnego przezwyciężania napotykanych trudności.
– W wielu państwach Europy Środkowo-Wschodniej liczba organów prowadzących wiele programów operacyjnych
jest nadmierna, co powoduje, że cały system jest zbyt złożony dla odbiorców końcowych i zniechęca niektórych
potencjalnych zainteresowanych. Można temu zaradzić, dystrybuując środki w sposób bardziej uczciwy i
przejrzysty – twierdzi Jedlička. W państwach takich jak Polska i Słowacja nadzwyczaj zbiurokratyzowane
procedury związane z obsługą projektów są zapewne najpowszechniejszym czynnikiem zniechęcającym do
ubiegania się o wsparcie. Również długi czas poświęcany przez państwa na ocenę projektów oraz zawieranie
umów jest kolejnym bardzo ważnym wyzwaniem dla niektórych państw Europy Środkowo-Wschodniej (szczególnie
Rumuniii) w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej borykające się
3
Zgodnie z regułą N+2 państwa mają jeszcze dwa lata (do końca 2015 roku) na wydanie środków unijnych za okres 2007–
2013. Reguła N+3 ma zastosowanie tylko do Słowacji i Rumunii.
z podobnymi problemami powinny zintensyfikować współpracę regionalną, wymieniając się najlepszymi praktykami
lub analizując i porównując ze sobą osiągane rezultaty.
Gdzie Polska powinna zainwestować przyznane środki unijne?
Polska dostanie lwią część (46,4%) z całej puli funduszy, które popłyną do krajów regionu Europy ŚrodkowoWschodniej. W naszej ocenie kluczowe dla rozwoju gospodarczego Polski będą inwestycje w infrastrukturę,
badania i rozwój oraz rynek pracy. Inwestycje w te obszary powinny głównie przyczynić się do wzrostu szybszego
średnio o około 0,5pp rocznie w nadchodzących latach. Rozwój sieci połączeń drogowych i kolejowych, na które
Polska przeznaczy znaczną część funduszy, to nie tylko wyższa atrakcyjność kraju i ważny aspekt w przyciąganiu
potencjalnych inwestycji, ale również możliwość bycia mobilnym na rynku pracy. A wysokie bezrobocie,
szczególnie wśród młodych pozostaje problemem, dlatego też Polska otrzyma dodatkowe fundusze na pomoc
młodym bezrobotnym. Dodatkowe środki na badania i rozwój w wymiarze około 15% wszystkich funduszy to z kolei
szansa na to, aby wzrost ekonomiczny w Polsce był w coraz większym stopniu oparty o innowacje. W długim
horyzoncie czasu powinno to przekładać się na wyższy potencjał wzrostu gospodarczego, który, między innymi
dzięki środkom płynącym z funduszy europejskich, oceniamy obecnie na około 3,5%.- komentuje Katarzyna
Rzentarzewska, analityczka Erste Group.
Łączna kwota środków przydzielonych Polsce to 77,6 mld EUR (2,9% PKB), czyli 288 EUR na obywatela.
Najwięcej środków (nieco ponad jedna trzecia) zasili projekty związane z infrastrukturą i ochroną środowiska.
Postępować będą prace nad trasą S7 pomiędzy Krakowem i Warszawą, a w dalszej perspektywie – Gdańskiem,
na poczet których uprzednio zarezerwowano w budżecie około 1,7 mld EUR. Ten oraz inne projekty powinny
zaowocować drogą ekspresową oraz siecią kolejową łączącą wszystkie największe miasta.
Rozwój i edukacja to drugie w kolejności najważniejsze obszary, w których do zainwestowania przeznaczono 15%
łącznej kwoty dotacji. Nowe podejście „z dołu do góry” powinno zachęcić przedsiębiorców do wykorzystania prawie
8.6 mld EUR, aby zwiększyć ich inwestycje w badania i rozwój. Projekty te mogą pomóc polskiej gospodarce
przejść z fazy gospodarki „doganiającej” inne kraje w fazę zrównoważonego wzrostu opartego na innowacjach. 4.1
mld EUR powinno zostać zainwestowane w edukację i szkolenia, aby zwiększyć zatrudnienie oraz poprawić
sytuację na rynku pracy, zwłaszcza poprzez wspieranie bezrobotnych młodych osób, wśród których stopa
bezrobocia przekracza 25%.
Instrument „Łącząc Europę”: Kluczowa dla Polski jest dalsza rozbudowa sieci drogowej i kolejowej, ponieważ
zwiększa to atrakcyjność państwa jako miejsca lokowania inwestycji. Analitycy Erste uważają, że jednym z
najważniejszych projektów jest projekt dotyczący korytarza bałtycko-adriatyckiego, który nie tylko przyczyni się do
rozwoju infrastruktury lokalnej, ale również zapewni połączenia transgraniczne. Korytarz ma również połączenia z
innymi ważnymi szlakami komunikacyjnymi i może stać się łańcuchem transportowym o dużym znaczeniu dla
Europy Środkowej, nie tylko pod względem liczby przewożonych pasażerów, ale i towarów. W ocenie analityków
projekt zwiększy tempo rozwoju gospodarczego regionów, przez które przebiega.
„Horyzont 2020” – budżet unijny na badania i rozwój
Poza funduszami strukturalnymi i inwestycjami, Unia Europejska opracowała siedmioletni budżet w wysokości
niemal 80 mld EUR na „Horyzont 2020”, czyli największy program unijny dotyczący badań i innowacji. W ramach
programu nie przydziela się określonych kwot poszczególnym państwom członkowskim. Z tego względu wszystkie
państwa UE muszą rywalizować o wsparcie w ramach „Horyzontu”. Program wspierający badania i rozwój w latach
2014–2020 opiera się na trzech głównych filarach: „Doskonałość w nauce” (obejmujący granty Europejskiej Rady
ds. Badań Naukowych dla najwybitniejszych naukowców, stypendia Marii Curie, itp.), „Wiodąca pozycja w
przemyśle”, w ramach którego oferowane są granty dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz „Wyzwania
społeczne”, czyli wsparcie dla badań m.in. w obszarze zdrowia, wydajności energetycznej, zrównoważonego
rolnictwa oraz transportu, itp.
Biuro ds. Unii Europejskiej przy Českiej spořitelnej:
Biuro ds. Unii Europejskiej przy Českiej spořitelnej to specjalny organ analityczny i doradczy, który specjalizuje się w szeroko pojętej tematyce
związanej z Unią Europejską. Przygotowywane przez biuro analizy koncentrują się na rozwoju głównych polityk oraz inicjatyw Unii Europejskiej:
Polityki Spójności, Wspólnego Rynku, Unii Gospodarczej i Walutowej, Unii Bankowej oraz nowej Perspektywie Finansowej 2014-2020. W 2013
r., Biuro ds. Unii Europejskiej przy Českiej spořitelnej rozpoczęło nowy program doradczy mający na celu wsparcie w zakresie prowadzenia
biznesu w UE oraz wybranych krajach spoza UE.
EU Office:
Jan Jedlička (Head of Česká spořitelna EU Office)
Tel: +420 9567 - 18014
E-Mail: [email protected]
Departament prasowy
Hana Cygonková (Head of External Communications)
Carmen Staicu (Group Press Officer)
Linda Michalech (Group Press Officer)
Tel: +43 50100 - 11675
Tel: +43 50100 - 11681
Tel: +43 50100 - 11676
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
Ta informacja prasowa jest również dostępna na: erstegroup.com/pressrelease.