Dynamika redukcji zadłużenia w Europie Środkowo

Informacja prasowa
8 listopada 2012 r.
Dynamika redukcji zadłużenia w Europie ŚrodkowoWschodniej pozostaje umiarkowana, na co wpływ mają
inwestycje portfelowe i fundusze płynące z Unii
Europejskiej
Ze względu na sytuację międzynarodową redukcja zadłużenia w sektorze bankowym w państwach
1
CEE6 w okresie III kw. 2011–II kw. 2012 roku, pozostaje umiarkowana (4% PKB)
Znaczny napływ kapitału portfelowego (4,6 mld EUR) równoważy ponad połowę odpływów
Dodatnie saldo przepływów funduszy z Unii Europejskiej do Europy Środkowo-Wschodniej w okresie
ostatnich trzech lat powoduje, że region jest bardziej bezpieczny niż w 2008 roku
Austriackie, niemieckie i włoskie banki utrzymały poziom finansowania państw regionu CEE6 (z
wyjątkiem Węgier) na względnie stabilnym poziomie
Wysoki popyt na papiery wartościowe emitowane przez rządy państw regionu Europy ŚrodkowoWschodniej wpłynie mobilizująco na napływ kapitału portfelowego w III kw. 2012 roku
Prognoza: zmiany w strukturze kapitału zagranicznego oraz jego przeniesienie z sektora prywatnego
do publicznego może zagrażać wzrostowi w przyszłych okresach
Zmiany w ekspozycji zewnętrznej banków raportujących do
Banku Rozrachunków Międzynarodowych na wybrane
państwa w okresie III kw. 2011–II kw. 2012 roku (jako proc.
PKB w 2012 roku)
20%
-40%
-60%
-0,2%
-1,0%
-3,5%
-3,9%
-3,9%
-4,0%
-8,4%
-10,0%
-14,2%
2012Q2
2012Q1
2011Q4
2011Q3
-46,6%
-50%
-14,9%
-24,5%
-30%
-23,5%
-20%
-14,3%
-10%
-7,7%
0%
5,9%
10%
Total
CEE6 Total
Slovakia
Turkey
Czech Rep.
Ukraine
Poland
Romania
CEE6
Serbia
Croatia
Italy
Hungary
PIIGS
Spain
Greece
Portugal
-70%
Ireland
Dynamika redukcji zadłużenia transgranicznego w
sektorze bankowym w większości państw Europy
Środkowo-Wschodniej
pozostała
dość
umiarkowana, a na tempo zmian wpływ miał
strumień kapitału portfelowego i środki unijne o
dwukrotnie wyższej wartości – takie wnioski płyną z
drugiej edycji opublikowanego dziś badania
przeprowadzanego przez Erste Group pt. „Żyjąc w
czasach globalnego oddłużania”. Powyższe oraz to,
że
w
regionie
skutecznie
zredukowano
zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne,
powoduje że Europa Środkowo-Wschodnia jest
znacznie mniej podatna na skutki globalnego
spowolnienia w napływie kapitału. Analitycy Erste
ostrzegają jednak, że zmiany w strukturze kapitału
zagranicznego mogą stanowić zagrożenie w
przypadku globalnej wyprzedaży, a zmiana alokacji
kapitału z sektora prywatnego do sektora
publicznego może negatywnie wpłynąć na wzrost w
przyszłych okresach.
Źródło: BRM (dane z rynków lokalnych), MFW (WEO, październik 2012 r.),
Erste Group Research
Dynamika redukcji poziomu zadłużenia w regionie państw CEE6 w okresie III kw. 2011–II kw. 2012 roku
pozostaje umiarkowana (4% PKB) w związku z sytuacją międzynarodową
– W okresie III kw. 2011–II kw. 2012 roku banki w Europie Środkowo-Wschodniej obniżyły poziom zadłużenia o 45
mld USD (4% PKB). Jeżeli skontrastujemy to z faktem, że są one poddawane ostrej presji regulacyjnej i stoją w
obliczu najgwałtowniejszej redukcji zadłużenia od czasu upadku Lehman Brothers, omawiany zakres oddłużania
wydaje się dość niski i zdecydowanie odstaje od danych dotyczących peryferii strefy euro – 600 mld USD, czyli
14,9% PKB – tłumaczy autor raportu Juraj Kotian, szef analiz CEE Macro/Fixed income Europy ŚrodkowoWschodniej w Erste Group.
1
W skład CEE6 wchodzą: Chorwacja, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia i Słowacja.
1/3
2
Według najnowszych danych zebranych przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych , zagraniczne banki
ograniczyły ekspozycję na region CEE6 (Chorwację, Czechy, Węgry, Polskę, Rumunię i Słowację) o około 8,6 mld
USD w II kw. 2012 roku (0,8% ich PKB) oraz 45 mld USD w okresie III kw. 2011–II kw. 2012 roku (4% ich PKB).
40% wszystkich odpływów z regionu dotyczy Węgier. Węgry są wyjątkiem w regionie, zarówno pod względem
zakresu jak i powodów gwałtownego ograniczania dźwigni finansowej. Chodzi przede wszystkim o zastosowanie
rozwiązań niekonwencjonalnych, takich jak przedterminowa spłata kredytów walutowych, która uwolniła część
środków w walutach obcych. W ujęciu rocznym, światowy sektor bankowy ograniczył ekspozycję na Węgry o około
18 mld USD, czyli 14,2% węgierskiego PKB, co jest porównywalne z sytuacją w Hiszpanii – 14,3% PKB.
– Chociaż dane dotyczące redukcji zadłużenia obecnie przedstawiane są niejako w zastępstwie informacji o
zaufaniu inwestorów do Europy Środkowo-Wschodniej, samo analizowanie zmienności w zobowiązaniach
zewnętrznych banków nie wystarcza, aby otrzymać pełny obraz sytuacji. Uwzględnić należy również inne ważne
elementy, zwłaszcza bilans płatniczy i wartość obligacji skarbowych w posiadaniu nierezydentów, co również ma
znaczenie dla strumieni kapitału płynących do gospodarek państw Europy Środkowo-Wschodniej – doradza
Kotian.
Ogólny odpływ z regionu CEE zrównoważony znacznymi napływami kapitału portfelowego
Pobieżna analiza salda przepływów kapitału pomiędzy krajowymi a zagranicznymi kontrahentami pokazuje, że w
ujęciu zagregowanym zjawisko redukcji zadłużenia nie jest aż tak uderzające. Ogólnie, w okresie 3Q 211-2Q 2012
inwestorzy wycofali jedynie 1,7 mld EUR, czyli 0,2% PKB z CEE6; przypadku Portugalii było to 39,6%, a w
przypadku Hiszpanii 26,4% po uwzględnieniu zobowiązań banków centralnych. Inwestorzy zagraniczni wycofali
jedynie 3 mld EUR z państw CEE6 w II kw. 2012 roku lub 1,5 mld EUR (0,2% PKB po uwzględnieniu zobowiązań
banków centralnych). W 2012r. znaczny napływ kapitału portfelowego o wartości 4,6 mld EUR (0,5% PKB)
zrównoważył ponad połowę odpływu w pozostałych inwestycjach (-7,6 mld EUR lub -0,9% PKB). W większości
były to przepływy w sektorze bankowym, ale także zmiany w zobowiązaniach narodowego banku centralnego (np.
wynikające z uczestnictwa w Target2) oraz oficjalne wsparcie dla rządów. – W kontekście międzynarodowym
wycofanie kapitału zagranicznego z Europy Środkowo-Wschodniej (poza Węgrami) cechowało się umiarkowaną
intensywnością i nie spowoduje znacznej presji na bilans płatniczy, jak w przypadku peryferyjnych państw strefy
euro – podkreśla Kotian.
Jun-11
Sep-11
Dec-11
Mar-12
Jun-12
Jun-11
Sep-11
Dec-11
Mar-12
Jun-12
Jun-11
Sep-11
Dec-11
Mar-12
Jun-12
Jun-11
Sep-11
Dec-11
Mar-12
Jun-12
Jun-11
Sep-11
Dec-11
Mar-12
Jun-12
8.1
8.3
8.0
9.0
9.2
31.5
29.3
26.8
26.2
22.9
33.6
32.8
32.4
32.6
33.7
20.9
19.5
19.4
18.6
18.7
16.4
16.2
15.4
15.3
14.8
Dodatnie saldo przepływów funduszy z Unii
Finansowanie udzielane przez austriackie, niemieckie i
Europejskiej wzrosło dwukrotnie w okresie
włoskie banki wybranym państwom regionu CEE (w mld EUR)
ostatnich trzech lat
– Płynące z UE środki podwoiły wartość w okresie
Italian banks
40
trzech lat (18 mld EUR w 2011 roku w przypadku
German banks
35
Austrian banks
państw CEE6), co zmieniło krajobraz finansowania
30
AT+DE+IT banks
zewnętrznego w Europie Środkowo-Wschodniej.
25
Wielu państwom regionu CEE udało się znacznie
20
obniżyć
zapotrzebowanie
na
finansowanie
zewnętrzne netto, co oznacza że powolniejszy
15
napływ kapitału nie stanowi dużego zagrożenia dla
10
stabilności finansowania zewnętrznego w Europie
5
Środkowo-Wschodniej
–
podkreśla
Kotian.
0
Powoduje to, że region jest mniej wrażliwy na
globalną redukcję zadłużenia w porównaniu z
rokiem 2008. BIZ w połączeniu z transferami netto
Czech Republic
Hungary
Poland
Romania
Slovak Republic
z UE, czyli pozakredytowe formy finansowania,
pokrywają obecnie niemal całe saldo rachunku
Źródło: EBC (dane nieskonsolidowane, w tym papiery wartościowe),
bieżącego we wszystkich państwach CEE6.
Erste Group Research
Wyjątkiem jest (wciąż) Rumunia, która pozostaje w
tyle pod względem wykorzystania funduszy europejskich w porównaniu z innymi państwami regionu, które wstąpiły
do UE trzy lata wcześniej.
2
Dane BRM obejmują bilansy poszczególnych banków na całym świecie (dane nieskonsolidowane).
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 50 tys. pracowników obsługuje około 17 mln
klientów w 3.100 oddziałach w 8 krajach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja, Serbia i Ukraina). Na 30 września 2012 roku,
Erste Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 217,0 mld EUR, zysk operacyjny w wysokości 2.618,5 mln EUR oraz wskaźnik
kosztów do dochodów na poziomie 51,9%.
2/4
Silne zaangażowanie banków austriackich, niemieckich i włoskich w Europie Środkowo-Wschodniej
Według danych EBC dotyczących zagranicznych wierzytelności austriackich, niemieckich i włoskich banków
względem poszczególnych państw z UE (w ujęciu nieskonsolidowanym), banki te utrzymały poziom finansowania
udzielonego państwom CEE5 na względnie stabilnym poziomie, a Węgry po raz kolejny pozostają w tej sytuacji
wyjątkiem.
Prognoza na IV kw. 2012: Wysoki popyt na papiery wartościowe emitowane przez rządy państw regionu
Europy Środkowo-Wschodniej wpłynie mobilizująco na napływ kapitału portfelowego
Obligacje skarbowe państw regionu CEE umocniły się znacznie (ich rentowność spadła o kolejne 50–100 punktów
bazowych) ze względu na mniejsze ryzyko w strefie euro, co związane jest z obietnicą Draghi'ego, że jego
instytucja „zrobi wszystko, co konieczne”, ze skupem obligacji (OMT) oraz z ogłoszonym QE3 przez FED. Polskie i
węgierskie papiery skarbowe w walutach krajowych osiągnęły rekordowe ceny w III kw. 2012 roku, w związku ze
zwiększeniem ich puli objętej przez nierezydentów o łącznie 4 mld EUR w III kw. Ponadto, rządy państw grupy
CEE6 uplasowały we wrześniu i w październiku na rynkach międzynarodowych euroobligacje o wartości 6,3 mld
EUR. – Dane wysokiej częstotliwości dotyczące obligacji skarbowych w posiadaniu nierezydentów wskazują na to,
że napływ kapitału portfelowego w dalszym ciągu równoważyć będzie ewentualny odpływ pozostałych inwestycji w
III kw. – prognozuje Kotian.
300
long-term external debt
250
short-term external debt
FX reserves
200
150
100
50
Jun-12
Mar-12
Jun-12
Mar-12
Jun-12
Mar-12
Jun-12
Mar-12
Jun-12
Mar-12
Jun-12
Mar-12
0
Mar-12
Dotychczas tempo ograniczania zadłużenia w
Europie Środkowo-Wschodniej nie uszczuplało
rezerw międzynarodowych do poziomu przy którym
mielibyśmy
do
czynienia
z
redukcją
krótkoterminowego zadłużenia zewnętrznego w II kw.
2012 roku.
Pokrycie krótkoterminowego długu zewnętrznego rezerwami
walutowymi
(w mld EUR)
Jun-12
Wnioski: Zredukowanie poziomu zadłużenia nie
zagraża stabilności finansowania zewnętrznego,
ale zmiany w strukturze kapitału zagranicznego
oraz jego przeniesienie z sektora prywatnego do
publicznego może zagrażać wzrostowi w
przyszłych okresach
– Zmiana w strukturze kapitału zagranicznego może
jednak stanowić potencjalne zagrożenie dla Europy
Croatia
Czech
Hungary
Poland
Romania
Turkey
Ukraine
Republic
Środkowo-Wschodniej w przyszłych okresach.
Większy napływ kapitału portfelowego może
Źródło: MFW, Erste Group Research
przynieść odwrotny skutek w przypadku globalnej
wyprzedaży i może wywołać znaczną destabilizację,
zwłaszcza w przypadku państw, gdzie duża pula obligacji jest w rękach nierezydentów (Polska i Węgry). Druga
obawa dotyczy zmieniającej się alokacji kapitału zagranicznego – mniej kapitału zasila sektor prywatny (przez BIZ,
kredyty), a więcej trafia do sektora publicznego (obligacje skarbowe, fundusze unijne), co może spowolnić wzrost
gospodarczy, o ile kapitał nie zostanie dobrze wykorzystany w produktywnym sektorze – podsumował Juraj Kotian.
***
Komentarz dotyczący Polski, Katarzyna Rzentarzewska, Erste Group: Płynność w sektorze bankowym nie
zmieniła się znacząco od początku roku. Przez ostatnie dwa lata depozyty rosły na poziomie nieco powyżej 11%
rdr. Sytuacja w zakresie udzielonych kredytów kształtowała się podobnie - na przestrzeni 2010 i 2011 roku,
obserwowaliśmy średni wzrost w wysokości 10%. Rok 2012 przyniósł jednak znaczące spowolnienie, szczególnie
w ostatnich 6 miesiącach, kiedy średni wzrost wyniósł 6%, a we wrześniu zaledwie 1% rdr. Jeśli przyjrzeć się
udzielonym kredytom z bliska, w szczególności kredytom walutowym, to liczba udzielonych kredytów
denominowanych głównie w CHF zaczęła spadać w połowie roku 2011 (po dostosowaniu o kurs walutowy) i od
początku roku 2012 pozostaje na stabilnym poziomie. Przez ostatnie kilka lat, udział pożyczek do depozytów
utrzymuje się na niezmienionym poziomie i osculuje w okolicach 106%-109%. Jeśli chodzi o pozycję zewnętrzną
banków, to zarówno aktywa jak i pasywa zagraniczne pozostają na tym samym poziomie od początku 2012 roku.
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 50 tys. pracowników obsługuje około 17 mln
klientów w 3.100 oddziałach w 8 krajach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja, Serbia i Ukraina). Na 30 września 2012 roku,
Erste Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 217,0 mld EUR, zysk operacyjny w wysokości 2.618,5 mln EUR oraz wskaźnik
kosztów do dochodów na poziomie 51,9%.
3/4
Dział analiz Grupy:
Juraj Kotian (Co-Head CEE Macro Research)
Tel: +43 50100 – 17357
E-Mail: [email protected]
Dział komunikacji prasowej:
Hana Cygonková (Head of External communications)
Carmen Staicu (Group Press Officer)
Linda Michalech (Group Press Officer)
Tel: +43 50100 - 11675
Tel: +43 50100 - 11681
Tel: +43 50100 - 11676
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
Ta informacja prasowa dostępna jest również na naszej stronie internetowej www.erstegroup.com/pressrelease.
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 50 tys. pracowników obsługuje około 17 mln
klientów w 3.100 oddziałach w 8 krajach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja, Serbia i Ukraina). Na 30 września 2012 roku,
Erste Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 217,0 mld EUR, zysk operacyjny w wysokości 2.618,5 mln EUR oraz wskaźnik
kosztów do dochodów na poziomie 51,9%.
4/4