– nazwy zawodowe, w tym głównie zakończone na

344 Helena Grochola-Szczepanek: Informacje o płci w słownikach języka polskiego i bośniackiego
– nazwy zawodowe, w tym głównie zakończone na -log, np. archeolog, dialektolog,
filolog, ginekolog, psycholog, socjolog.
Formy męskie używane w odniesieniu do kobiet mają pełny synkretyzm w zakresie
przypadka i wymagają żeńskiej formy podrzędników oraz dodatkowych wykładników
jak żeńskie personalia i leksem pani, np.:
(32) Nowa pani konsul zwołała zebranie.
(33) Dziekan Kowalska powitała gości.
(34) Pani profesor wygłosiła wykład.
Ten typ leksemów męskich odnoszących się do kobiet sprawia pewne trudności w
opisach leksykograficznych (por. Żmigrodzki 2008:172-197). Istotny jest sposób przekazania informacji o tym, że rzeczownik męski odnosi się także do kobiety. W definiensie
używa się najczęściej rzeczowników rodzaju męskiego bez wskazania, że mogą mieć one
odniesienie do kobiet, np.:
(35) burmistrz rz. mos V, l. mn. M. -owie // -e, D. -ów ‘najwyższy rangą przedstawiciel władzy wykonawczej urzędu miejskiego (w Polsce – w mniejszych miastach nie
będących miastami wojewódzkimi) (SWJP 1996:84).
Rzadziej spotyka się w słownikach definicje tego typu:
(36) rektor rz. mos I, Mc. ~orze; lm M. ~orzy // -owie ‘osoba piastująca najwyższe
stanowisko na wyższej uczelni, stojąca też na czele jej senatu’ (SWJP 1996:940).
W objaśnieniach wielu haseł występują męskie określenia, np. filolog, filozof, logopeda, psycholog to “specjalista”, podobnie minister “urzędnik”, prokurator “funkcjonariusz”, adwokat “prawnik”. Dopiero hasła funkcjonariusz, prawnik, specjalista, urzędnik
definiowane są przez wyrazy “osoba” lub “ktoś”.
W USJP informacja o możliwości użycia leksemów męskich w odniesieniu do kobiet
zamieszcza na końcu artykułu hasłowego: “w odniesieniu do kobiet także żeński nieodmienny”.
Zaskakującym faktem jest, że w SJPSzym opracowano dwa hasła: profesor i prokurator według innej zasady. Najpierw podano hasło odnoszące się do mężczyzny, a potem
podhasło odnoszące się do kobiety:
(37) prokurator m IV, DB. -a, Ms. ~rze; lm M. ~rzy, DB. -ów ‘funkcjonariusz prokuratury upoważniony do samodzielnego wykonywania czynności prokuratorskich’: Prokurator wojewódzki. Oskarżenie prokuratora.
(38) prokurator ż ndm ‘kobieta prokurator’: Pani prokurator odczytuje akt oskarżenia (SJPSzym t II:934).
Podobnie w SWJP udało się znaleźć dwa hasła: doktor i profesor, opracowane jako
homonimiczne hasła dla rodzaju męskiego i żeńskiego: