Prezentacja programu PowerPoint
Transkrypt
Prezentacja programu PowerPoint
2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne Powierzchnia Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Definicja Powierzchnia (ciała stałego) geometrycznie - dwuwymiarowy odpowiednik krzywej, Fizycznie - obszar oddzielający wnętrze ciała od otoczenia, z reguły fazy gazowej rzadziej cieczy. W przypadku drugiej fazy stałej powierzchnia jest granicą międzyfazową. Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Termodynamika Powierzchni Fbulk – energia swobodna Helmholtza atomów wewnątrz ciała stałego, S – entropia, μ – potencjał chemiczny, ni – ilość składnika i, A powierzchnia. dFbulk SdT pdV dni 0 T , V ,ni const . dFtotal dFbulk FAdA czyli dla: T , V ,ni const . dFtotal FAdA T ,V const . dFtotal FAdA dni 1 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia Powierzchniowa G A ni ,T ,p Energia powierzchniowa – całkowita zmiana energii swobodnej, G, związana z powstaniem jednostki powierzchni, A. Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia Powierzchniowa 1 N a 2 b Jak policzyć energię powierzchniową? Do rozdzielenia dwóch fragmentów ciała stałego i powstania dwóch powierzchni swobodnych niezbędna jest energia proporcjonalna do: Nb – ilości zerwanych wiązań; ε – energii pojedynczego wiązania; ρA – ilości atomów na jednostkę nowo powstałej powierzchni. Czy z tego wynika, że różne powierzchnie mają różne energie? Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia Powierzchniowa {100} ρa Przykład: kryształ w układzie regularnym, ściennie centrowany (fcc), trzy różne płaszczyzny; {110} {111} Nb 1 2 100 2 4 2 a 4 2 a Nb=5 110 Nb=3 5 2 a2 111 2 3 a2 Im niższe wskaźniki Millera tym … ? 2 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … czyli czego możemy się spodziewać w realnych układach. (i) relaksacja, atomy lub jony z powierzchni przemieszczane są do wnętrza kryształu; Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … czyli czego możemy się spodziewać w realnych układach. (ii) rekonstrukcja, przebudowa utworzeniem nowych płaszczyzn; warstwy powierzchniowej z Si {100} Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … czyli czego możemy się spodziewać w realnych układach. (iii) adsorpcja, przyłączanie obcych jonów lub atomów z utworzeniem nowych wiązań lub za pomocą oddziaływań elektrostatycznych; 3 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … czyli czego możemy się spodziewać w realnych układach. (iv) segregacja, wzbogacenie powierzchni w zanieczyszczenia lub elementy roztworu stałego; Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … czy możemy spodziewać się efektów mieszanych? Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … a czego możemy się spodziewać w podwyższonej temperaturze. spiekanie T, t 4 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Sposoby Obniżenia Energii Powierzchniowej… … a czego możemy się spodziewać w podwyższonej temperaturze. dojrzewanie Ostwalda (Ostwald ripening) Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Rzeczywista budowa powierzchni ciała stałego Taras (terrace) – każdy atom na tarasie ma 5 sąsiadów (model gęstego, regularnego ułożenia); Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Rzeczywista budowa powierzchni ciała stałego Występ (ledge) – każdy atom ma 4 sąsiadów; 5 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Rzeczywista budowa powierzchni ciała stałego Stopień (kink) – każdy atom ma 3 sąsiadów; Atom dodatkowy (adatom) – w zależności od miejsca ma 2 (na występie) lub 1 (na stopniu) sąsiada. Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Rzeczywista budowa powierzchni ciała stałego 3 4 5 atom w objętości atom na tarasie 2 atom na występie 1 atom na stopniu dodatkowy atom na występie 0 dodatkowy atom na tarasie wolny atom energia Energia wiązania atomów w różnych pozycjach na powierzchni 6 liczba sąsiadów Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Rzeczywista budowa powierzchni ciała stałego 6 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Dlaczego powierzchnia jest ważna w nano? Pd Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia powierzchniowa w skali nano 1 g NaCl podzielony na sześciany o krawędzi … 1000 100 10 1 0,1 energia, J/g 0,01 1E-3 1E-4 1E-5 1E-6 1E-7 1E-8 energia powierzchni energia krawedzi 1E-9 1E-10 1E-11 1E-12 1nm 10nm 100nm 1µm 10µm 100µm 1mm 10mm krawedz szescianu Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia na zakrzywionych powierzchniach Model – przeniesienie n atomów z powierzchni płaskiej na powierzchnię zakrzywioną o promieniu R; 2R Konsekwencją tego procesu jest zmiana objętości ciała o zakrzywionej powierzchni o wielkość V związaną z objętością atomową Ω: dV = 4·Π·R2dR = Ωdn 7 2012-05-28 Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia na zakrzywionych powierzchniach Praca związana z przeniesieniem atomu równa jest zmianie jego potencjału chemicznego: c f dA 8 RdR dn dV W połączeniu z poprzednim równaniem otrzymujemy równanie YoungaLaplace’a: 2 R W ogólnym przypadku należy uwzględnić zarówno krzywizny dodatnie (wypukłość) jak i ujemne (wklęsłość): 1 1 R1 R2 Na powierzchniach wypukłych potencjał chemiczny jest większy a na powierzchniach wklęsłych mniejszy niż na powierzchniach płaskich. Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Energia na zakrzywionych powierzchniach W konsekwencji można wyprowadzić zależność Gibbsa-Thompsona opisującą uprzywilejowanie zjawisk związanych ze zmianą potencjału chemicznego: X R1 R22 ln c 1 X k T f gdzie: X to np. ciśnienie parcjalne, rozpuszczalność etc. Nanoproszki Ceramiczne – Wykład II – Powierzchnia Konsekwencje zjawisk powierzchniowych dla NANO • lepsza rozpuszczalność – dojrzewanie Ostwalda; • niższa temperatura topnienia; • wyższe współczynniki dyfuzji; • silna absorpcja; • efekt kapilarny; • silny ładunek powierzchniowy; • podwyższona reaktywność (w przeliczeniu na jednostkę powierzchni!); • kulisty kształt – płaszczyzny o wysokich wskaźnikach Millera; • aglomeracja; • zmiana charakteru wiązań = inny stan energetyczny (grafen); Ale należy pamiętać, że większość • … procesów fizycznych promowanych przez NANO prowadzi do szybkiego zaniku NANO! 8