Stała kontrola pasz Inną

Nr 11/2009 (63)
www.wrp.pl
Dioksyny do paszy przedostają się na skutek niewłaściwego postępowania. Najczęściej poprzez (świadome lub nie) dodawanie w procesach granulacji zużytych olejów transformatorowych, olejów z frytkarni,
starych smarów itp.
Stała kontrola pasz
I
nną przyczyną może być
przewożenie tłuszczu
paszowego, przeznaczonego do wyrobu pasz w
cysternach, w których wcześniej transportowano zużyte
oleje techniczne. Do najbardziej skażonych materiałów
paszowych należą mączka
rybna oraz olej z ryb, przy
czym produkty pochodzenia europejskiego są bardziej
skażone. Tłuszcz zwierzęcy
jest po rybach następnym w
kolejności skażonym dioksynami materiałem paszowym. Wszystkie inne mate-
jakości żywności, a utrata zaufania do producentów żywności zmobilizowała Komisję
Europejską do ustalenia sposobów zabezpieczenia produkcji bezpiecznej żywności oraz jej kontroli. Realizowany program „z pola na
stół” sprowadza się, oprócz
mikrobiologicznej kontroli
skażeń, do pomiaru obecności potencjalnie niebezpiecznych związków chemicznych, w tym dioksyn. Kraje
członkowskie Unii Europejskiej zostały zobligowane do
wykonywania regularnych
Skażone dioksynami mieszanki paszowe niekorzystnie
oddziałują na zdrowie zwierząt, i przez wtórne narażenie mogą stać się niebezpieczne dla zdrowia konsumentów – ludzi. Fot. M. Gaworski
riały paszowe zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i
roślinnego mają stosunkowo
niski poziom skażenia dioksynami.
Skażenia żywności są wynikiem procesów bioakumulacyjnych w organizmach,
będących ogniwami łańcucha pokarmowego. Tendencja dioksyn do kumulowania się w łańcuchu żywieniowym, w połączeniu
z ich toksycznością, czynią
koniecznym monitorowanie żywności i pasz. Istotnym bowiem źródłem dioksyn mogą być komponenty,
zastosowane do wyrobu mieszanek paszowych dla rosnących świń powodując wnikanie dioksyn do organizmu
zwierzęcia oraz osadzanie
się ich w tkankach, szczególnie bogatych w tłuszcze.
Skażone dioksynami mieszanki paszowe niekorzystnie oddziałują na zdrowie
zwierząt, i przez wtórne narażenie mogą stać się niebezpieczne dla zdrowia konsumentów – ludzi.
Konsumenci żywności w
Europie, na przestrzeni ostatnich 10 lat byli wielokrotnie
narażani na zagrożenia wynikające ze spożywania złej
badań poziomu dioksyn i
oceny ryzyka związanego z
ich występowaniem. Działania podjęte przez Unię Europejską mają na celu obniżenie poziomu dioksyn w otaczającym środowisku i żywności. Strategia taka w konsekwencji spowoduje ograniczenie skutków działania
dioksyn pobieranych wraz
z żywnością i paszami, poprzez wykonywanie badań
monitoringowych i dopuszczeniu do obrotu tylko partii zawierających dioksyny
w stężeniach poniżej ustalonych dopuszczalnych limitów. Intencją ustawodawcy
jest obniżenie dopuszczalnych poziomów dioksyn i
związków dioksynopodobnych w ciągu kilku lat. Regulacje unijne nakładają na
kraje członkowskie prowadzenie obligatoryjnych badań monitoringowych w celu
oceny występujących poziomów dioksyn i związków podobnych. Ponadto ustalają
kryteria wykonawcze dla
metod analitycznych akredytowanych w urzędowym
badaniu dioksyn.
Analiza pasz i komponentów paszowych w kierunku
występowania dioksyn jest
przedmiotem kompleksowej
legislacji dotyczącej pobierania próbek, ich przygotowania do analizy, procedury
analitycznej, przedstawiania
oraz interpretacji wyników
badań. Metody analityczne
dopuszczone do stosowania
w krajach UE do monitorowania dioksyn w paszach
muszą spełniać określone
wymagania. Zezwala się na
stosowanie metody przesiewowej biologicznej lub chemicznej, w celu wybrania
próbek skażonych dioksynami. Następnie próbki te
muszą zostać poddane analizie potwierdzającej metoda
chromatografii gazowej wysokiej rozdzielczości, połączonej ze spektroskopią masową, wysokiej rozdzielczości (HRGC-HRMS).
Dopuszczalne limity stężeń dioksyn dla pasz zostały określone w dyrektywie 2006/13/WE. Rozporządzenie MRiRW z dnia 6
marca 2006 (D.U. 54 poz.
389, 2006) w sprawie metodyki postępowania analitycznego w zakresie oznaczania zawartości składników pokarmowych i dodatków paszowych w materiałach paszowych, premiksach, mieszankach paszowych i paszach leczniczych wdraża postanowienia kilkunastu dyrektyw
unijnych, obejmuje wymagania w zakresie pobierania próbek, wymagania dotyczące procedur analitycznych, metod skaningowych
i potwierdzających. Zgodnie z dyrektywami, poszczególne kraje członkowskie
UE muszą posiadać plany
monitoringowe żywności i
pasz na obecność dioksyn.
Przygotowany przez Polskę krajowy plan kontroli
urzędowej środków żywienia zwierząt obejmuje zakres nadzoru sprawowanego
przez Inspekcję Weterynaryjną. Urzędowa kontrola
środków żywienia zwierząt prowadzona przez organy Inspekcji Weterynaryjnej polega na podejmowaniu działań mających na
celu sprawdzenie zgodności
wytwarzania lub stosowania środków żywienia zwierząt i pasz leczniczych oraz
obrotu nimi zgodnie z obowiązującymi przepisami. W
ramach tego programu jest
prowadzona m. in. ocena
występowania dioksyn.
Tadeusz Moraw
Strona 15