D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

Sygn. akt VII U 1135/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 listopada 2013 r.
Sąd Okręgowy w Gdańsku
VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Elżbieta Zabrocka
Protokolant: st.sekr.sąd. Alina 1Bastuba
po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013 r. w Gdańsku
sprawy L. Z.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
o prawo do emerytury
na skutek odwołania L. Z.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
z dnia 18 marca 2013 r. nr (...)
1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. i przyznaje ubezpieczonemu L. Z.
prawo do emerytury od 1 lutego 2013r,
2. zasądza od pozwanego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego, oddalając wniosek w pozostałym zakresie.
/ na oryginale właściwy podpis/
Sygn. akt VII U 1135/13
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 18 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawcy L. Z. prawa
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie
warunków nabycia tego prawa przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w wobec nie udowodnienia 15 letniego
okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku – uzyskanych w
wyniku przeprowadzonego postępowania pozwany przyjął za udowodniony na dzień 01.01.1999 r. okres pracy w
szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 7 miesięcy i 18 dni.
W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury, w oparciu o
uznanie, iż wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Nadleśnictwie K. od 01.04.1982 r.
do 31.08.1992 r., wyjaśniając, iż ww. okresie był zatrudniony na stanowisku podleśniczego w okresie od 01.04.1982 r.
do 28.02.1987 r. oraz na stanowisku leśniczego w okresie od 01.03.1987 r. do 31.08.1992 r.
Wyjaśnił, iż nie legitymuje za ten okres zatrudnienia świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach,
gdyż zakład pracy – Nadleśnictwo K. odmówiło mu wydania przedmiotowego świadectwa pracy podając, iż w
okresie zatrudnienia nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac wskazanych w załączniku do
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykaz A dział XIV poz. 24, z uwagi, iż do obowiązków
podleśniczego i leśniczego należały także prace administracyjno- biurowe i inne prace nie związane z powołanym
wykazem stanowisk. Dodatkowo ubezpieczony powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 2007r. I UK 195/07 oraz
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 października 2007 r. I UK 111/07, wskazując, iż zgodnie ze stanowiskiem Sądu
Najwyższego prezentowanym w tych orzeczeniach praca świadczona przez osoby sprawujące dozór inżynieryjnotechniczny w tym praca administracyjno– biurowa wykonywana na tym stanowisku i z nim związana wykonywana
w części dnia roboczego kwalifikuje do zaliczenia tej do pracy do pracy w szczególnych warunkach według wykazu A
dział XIV poz. 24.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał argumentację prezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej
decyzji, powołując się na pismo zakładu pracy z dnia 31.05.2012 r., w którym wskazano, iż wnioskodawca będąc
zatrudnionym na stanowisku podleśniczego i leśniczego nie świadczył tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Pismem procesowym z dnia 03.07.2013 r. wnioskodawca podtrzymał argumentację prezentowaną w odwołaniu od
decyzji i wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. S., na okoliczność specyfiki pracy
i warunków jej wykonywania. Dodatkowo wskazał, iż zakres obowiązków na stanowisku leśniczego i podleśniczego
został określony w Zarządzeniu nr 9 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych w sprawie wprowadzenia instrukcji
pracy leśniczego i załącznika do rozporządzenia nr 9 z dnia 09.02.1976 r. Dodatkowo powołał się na orzeczenie
Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24.04.2012 r. o sygn. III AUa 146/12 wskazując, iż sam brak świadectwa
wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przesądza o tym, że wnioskodawca w spornych okresach czasu nie
wykonywał pracy w szczególnych warunkach oraz na orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14.12.2004
r. III A Ua 2474/03, wskazując, że w postępowaniu toczącym się w trybie odwołania od decyzji organu rentowego
dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów na okoliczność dochodzonych twierdzeń.
( pismo z dnia 03.07.2013 r k. 17-21 akt)
Na rozprawie w dniu 31.07.2013r. wnioskodawca ograniczył żądanie i wniósł o zaliczenie do pracy w szczególnych
warunkach okres zatrudnienia na stanowisku podleśniczego.
( protokół z dnia 31.07.2013 r. k. 28)
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Ubezpieczony L. Z., urodzony dnia (...), w dniu 28 lutego 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. wniosek o emeryturę.
Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z dnia 18 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
odmówił wnioskodawcy L. Z. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym
warunkach, z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa.
Wnioskodawca, nie jest członkiem OFE, nie pozostaje w zatrudnieniu.
W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny
wymiarze 32 lat, 7 miesięcy i 23 dni w tym 32 lata , 4 miesiące i 11 dni okresów składkowych i 3 miesiące i 12 dni
okresów nieskładkowych, oraz 13 lat , 7 miesięcy i 18 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.
Okoliczności bezsporne, vide : wniosek – k. 1 – 3 plik akt ubezpieczeniowych, karta przebiegu zatrudnienia k. 31 plik
akt ubezpieczeniowych, decyzja ZUS z dnia 18.03.2013 r. k. 34 plik akt ubezpieczeniowych,
Wnioskodawca z zawodu jest inżynierem mechanikiem budownictwa okrętowego i inżynierem leśnikiem. Ukończył
studia na Politechnice G., Instytut (...) oraz studia na Akademii Rolniczej w P., Wydział Leśny.
W okresie od 01 kwietnia 1982r. do 31 sierpnia1992 r, był zatrudniony w Nadleśnictwie K.. W okresie tegoż
zatrudnienia od 01 kwietnia 1982 r. do 28 lutego 1987 r. był zatrudniony na stanowisku podleśniczego, a z dniem 2
marca 1987 r. powierzono mu stanowisko leśniczego .
W latach osiemdziesiątych stanowisko podleśniczego było nowym stanowiskiem, rzadko występującym, ponieważ
istniało stanowisko leśniczego, który w założeniu organizacyjnym nadleśnictw miał do pomocy 1 do 2 gajowych.
Stanowisko podleśniczego odpowiadało co do zakresu obowiązków stanowisku gajowego. Podleśniczy, tak jak gajowy,
wykonywał przede wszystkim prace terenowe.
W Nadleśnictwie K. zatrudniano drwali, zrywkarzy, kierowców, były to grupy zawodowe, które musiały pracować pod
ciągłym nadzorem. Ten nadzór sprawował podleśniczy i gajowy. Podleśniczy po ustaleniu zakresu działań z leśniczym
udał się do miejsce wykonywania pracy czyli w teren.
W spornym okresie pracy ubezpieczonego na stanowisku podleśniczego stan zatrudnienia w Nadleśnictwie K.
uległ zmianie z około 100 do 300 osób ( z wyłączeniem administracji) . Pozostawało to w związku z warunkami
atmosferycznymi - panującymi na P. (wichurami ) , które w tamtych latach spowodowały powalenie około 300 tys.
metrów sześciennych drewna. Usuwanie skutków wichur trwało przez okres 4-5 lat. Pozyskano w tym czasie taką
ilość drewna , którą w normalnych warunkach pozyskuje się w przeciągu siedmiu lat. Okoliczność ta spowodowała
wzmożony okres pracy dla osób sprawujących nadzór, z uwagi na to , iż tylko część ludzi zatrudnionych na
stanowiskach im poległych posiadała doświadczenie zawodowe. Część osób do pracy była tylko przeszkolona.
W Nadleśnictwie K. formowane były tzw. lotne brygady tzn. zespoły ścinkowo- zrywkowe, które były "wypożyczane "
do innych Leśnictw i Nadleśnictw. Te zespoły działały także w okresie usuwania skutków wichur.
Ubezpieczony będąc zatrudnionym na stanowisku podleśniczego sprawował nadzór nad podległymi mu
pracownikami, w tym zatrudnionymi w charakterze drwali. Drwale zajmowali się ścinaniem drzewa i cięciem go na
poszczególne sortymenty. Prace te wykonywali przy pomocy piły spalinowej, ale był też zakres prac, które wykonywali
kosami spalinowymi – tj. wycinanie niepotrzebnego małego drzewostanu.
Prace przy wycince drzew odbywały się przez cały rok, z tym, że nasilenie prac przypadało w okresie zimowym,
kiedy to odbywały się zręby dużych powierzchni lasu, natomiast w pozostałym okresie 80% -90% czasu pracy drwale
poświęcali na wycinkę drzew, a pozostały czas na wycinkę kosą niepotrzebnego drzewostanu i inne prace np. przy
rowach melioracyjnych (pogłębianie, oczyszczanie przepustów wody), dosadzanie brakującego drzewostanu.
W nadleśnictwie, w którym ubezpieczony był podleśniczym drwale, zatrudnieni byli na podstawie umowy o pracę.
Inny zakres prac związanych z drewnem wykonywały osoby zatrudnione na umowy zlecenia a także rolnicy i firmy
zewnętrzne. Te osoby zajmowały się zrywką drewna, czyli przeciągnięciem drewna z miejsca pocięcia przez drwali do
drogi wywozowej. Następnie zgłaszano firmie wywozowej, że jest określona ilość drewna do wywiezienia. Te firmy
wywoziły drewno do tartaku. Tą wywózką w nadleśnictwie w którym pracował wnioskodawca zajmowała się głównie
firma (...), która nie znajdowała się w strukturze organizacyjnej Nadleśnictwa K..
L. Z. będąc zatrudnionym na stanowisku podleśniczego świadczył pracę w terenie. Po przyjściu do pracy udawał się
do miejsca pracy drwali obserwował, kontrolował i nadzorował ich pracę w szczególności pod kątem przestrzegania
przepisów BHP oraz zasad technologii pozyskania drewna. W momencie ścinania drzewa podleśniczy musi znajdować
się w najbliższej okolicy działania. Po ścięciu drzewa do zadań podleśniczego należał podział tego pnia na poszczególne
sortymenty, dokonywał on także klasyfikacji drewna tj. określał on klasę tartaczną drewna. Ubezpieczony posiadał
numerator, którym cechował ten wycinek pnia, który był klasyfikowany jako część tartaczna. Następnie zapisywał
w dokumencie zwanym raptularzem numer drzewa, do jakiej klasy go zaliczył, na jakiej pozycji pozyskano drewno.
Zapisy odbywały się bezpośrednio na miejscu wycinki. Po wykonaniu tych czynności przystępował do odbioru
kolejnego ściętego drzewa i powtarzał ww. czynności.
Zakres obowiązków wnioskodawcy w zakresie zrywki drewna, był związany nadzorem i dopilnowaniem aby drewno
zostało zerwane w odpowiednim miejscu i ułożone w taki sposób, by w miejscu tym zmieściło się jak najwięcej
drewna. Do dalszych obowiązków ubezpieczonego należała obecność przy załadunku drewna na samochody i wówczas
na kwicie wywozowym wyszczególniał on sztuki ( numery, które zostały wcześniej nadane) oraz podawał w jakiej
ilości zostały wywiezione. Reklamacje sortymentu drewna przez tartak były sporadyczne. Na koniec dnia, codziennie
wnioskodawca raportował leśniczemu co zostało zrobione. To raportowanie polegało na złożeniu wypełnionych
raptularzy oraz ustnej informacji o przebiegu wszystkich prac.
Do zadań ubezpieczonego na stanowisku podleśniczego należał także nadzór nad pracą drwali np. przy udrażnianiu
przepustów leśnych i odpływów w rowach – zdarzało się to kilka razy w ciągu roku. Do zadań drwali należało także
wykładanie pułapek na szkodniki lasu. Drwale musieli ściąć drzewo w określonym miejscu, zostawić je, a następnie
drzewo było obserwowane przez leśniczego, czy przez podleśniczego czy zostało zasiedlone przez szkodniki i w jakim
stopniu. Przy ścinaniu przez drwali kosą spalinową młodych niepotrzebnych drzewek podleśniczy też był obecny,
ponieważ on decydował o tym co ma być wycięte a w trakcie wycinki sprawdzał czy wycinane są odpowiednie drzewa.
Podleśniczy towarzyszył pracy drwali przy wszystkich wykonywanych przez nich czynnościach. Spędzał w lesie nie
tylko czas pracy odpowiadający pracy drwali, ale był obecny dłużej z uwagi na nadzór pracy przy zrywce i transporcie
ściętego drewna.
Podleśniczy nie posiadał biura, biuro miał leśniczy. W biurze leśniczego poza raportowaniem podleśniczy nie
wykonywał innych obowiązków, wyjątkiem było zastępstwo leśniczego w czasie jego urlopu, chorobowego.
W każdym roku leśniczy korzystał z urlopu. Absencje chorobowe leśniczego były sporadyczne. W okresie
zastępstwa leśniczego ubezpieczony wykonywał wszystkie czynności związane z zakresem obowiązków na stanowisku
podleśniczego a sprawy biurowe związane z zastępstwem wykonywał po normalnych godzinach pracy.
M. S. był zatrudniony w Nadleśnictwie K. od 01.03.1978 r do 22.02.2013 r., na stanowisku zastępcy nadleśniczego
i nadleśniczego, był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy L. Z.. Podpisał także pismo z dnia 31 maja 2012 r.
odmawiające wydania wnioskodawcy wydania świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres
zatrudnienia w Nadleśnictwie K..
Dowód :
• akta osobowe z Nadleśnictwa K. w tym angaż z dnia 31.03.1982 r. , k.13, angaż z dnia 10.05.1986 r. k. 20, angaż z
dnia 03.03.1987 r. k. 22, wniosek z dnia 10.04.1986 r. k. 54, angaż z dnia 10.05.1986r, k. 55, angaż dnia 03.03.1987
r. k 56, świadectwo pracy z dnia 19.10.1992 r. k. 75
• akta sprawy w tym zeznania świadka M. S. k. 36-38 wraz z nagraniem na płycie CD k.39, zeznania wnioskodawcy
k. 38 wraz z nagraniem na płycie CD k.39 w związku z słuchaniem informacyjnym k. 28-31.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych
pozwanego organu emerytalnego, aktach osobowych wnioskodawcy z Nadleśnictwa K., których prawdziwości i
rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej
wiarygodności z urzędu.
Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadka M. S., który był bezpośrednim przełożonym
ubezpieczonego L. Z. za sporny okres zatrudnienia, które zasługiwały na wiarę, albowiem były one jasne, spójne,
rzetelne i razem z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie tworzyły zwartą i logiczną całość.
Rekonstrukcję stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł także na zeznaniach samego wnioskodawcy. Sąd zwrócił uwagę
na szczegółowość tych zeznań, ich precyzję i wnikliwy charakter. Zeznania te Sąd ocenił w pełni za wiarygodne i zbieżne
z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w tym w szczególności z zeznaniami świadka M. S..
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołania skarżącego L. Z. zasługują na uwzględnienie.
Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym
wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania
dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15 – letnim stażem pracy w szczególnych
warunkach, co sprawia, że stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej
emerytury, nie jest słuszne.
Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w
treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U.
z 2009, Nr 153 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje
emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:
1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w
przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,
2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,
3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego
w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w
szczególnym charakterze.
Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS, jest rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w
szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące
warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego
– stanowiącym załącznik do rozporządzenia, w dziale XIV ( prace różne ) pod poz. 24 opisano kontrolę
międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach,
w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie a w dziale VI (w leśnictwie, przemyśle
drzewnym i papierniczym) pod poz. 1wskazano prace drwali a pod poz. 2 wskazano prace przy zrywce i wywózce
drewna.
Natomiast w Zarządzeniu nr 6 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w
sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w dziale VI ( w leśnictwie, przemyśle drzewnym ) pod poz. 1 pkt 1 wskazano stanowisko drwala, pod poz. 1pkt 2
wskazano stanowisko drwala ( operatora maszyn i urządzeń leśnych ), pod poz. 1 pkt 3 wskazano stanowisko pilarza
(wyrzynacza drewna okrągłego), pod poz. 2 pkt 1 wskazano stanowisko wozaka, pod poz.2 pkt 2 wskazano stanowisko
zrywkarza.
Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy
uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w
świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do
przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy
zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z
zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami
dowodowymi.
Bezspornym jest, iż ubezpieczony osiągnął 60 rok życia, na dzień 01 stycznia 1999 r. udokumentował okres składkowy
i nieskładkowy w wymiarze 32 lat, 7 miesięcy i 23 dni w tym 13 lat, 7 miesięcy i 18 dni pracy w szczególnych warunkach,
nie pozostał w zatrudnieniu na chwilę wydawania zaskarżonej decyzji oraz nie jest członkiem OFE.
Przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach może zostać uznany
okresy zatrudnienia wnioskodawcy w Nadleśnictwie K. od 01.04.1982 r. do 31.08.1992 r., w którym to okresie od
01.04.1982 r. do 28.02.1987r. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku podleśniczego oraz od 01.03.1987 r. do
31.08.1992 r. kiedy był zatrudniony na stanowisku leśniczego. Na uwagę zasługuje także okoliczność, iż pełnomocnik
wnioskodawcy na rozprawie w dniu 31.07.2013 r. ograniczył żądanie i wniósł o zaliczenie do pracy w szczególnych
warunkach okres zatrudnienia na stanowisku podleśniczego.
Pozwany odmawiając zaliczenia spornego okresów zatrudnienia podnosił, iż wnioskodawca nie legitymuje się
świadectwami wykonywania pracy w szczególnych warunkach, powołując w tym zakresie na pismo z dnia 31.05.2012
r .(k. 113 akt osobowych ), w którym zakład pracy odmówił wnioskodawcy wydania świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia w Nadleśnictwie K. podnosząc, iż wnioskodawca pracując na
stanowisku podleśniczego i leśniczego nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, prac wskazanych w załączniku
do rozporządzenia wykaz A dział XIV ( prace różne ) pod poz. 24, gdyż do zakresu jego obowiązków należały także
prace administracyjno- biurowe oraz inne prace nie związane bezpośrednio z pracami wymienionymi w wykazie.
Podkreślenia wymaga, iż w rzeczywistości wnioskodawca nie legitymuje się świadectwami wykonywania pracy
w szczególnych warunkach , jednak wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego pozwala na
szczegółowe określenie zarówno charakteru, miejsca jak i zakresu prac wykonywanych przez wnioskodawcę w
okresie jego zatrudnienia na stanowisku podleśniczego. Wskazuje to w sposób nie budzących żadnych wątpliwości
interpretacyjnych, iż wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Nadleśnictwie K. od 01.04.1982 r. do 28.02.1987
r. będąc zatrudnionym na stanowisku podleśniczego sprawował dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i
wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie tj. nadzór nad pracą drwali,
pilarzy , wozaków i zrywakarzy. Podkreślenia wymaga, że sam wnioskodawca słuchany jako strona podaje, iż będąc
zatrudnionym na stanowisku podleśniczego nadzorował prace drwali, jednakże opis czynności na które wskazuje
wnioskodawca opisując prace drwali wskazuje, iż były to osoby wykonujące także prace pilarzy. Ubezpieczony
nadzorowali również pracę wozaków i zrwykarzy.
Wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego oparty na zeznaniach wnioskodawcy i świadka
M. S. potwierdził twierdzenia wnioskodawcy, iż okresie od 01.04.1982r. do 28.02.1987 r. będąc zatrudnionym na
stanowisku podleśniczego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy sprawował on nadzór inżynieryjno-techniczny nad
pracą drwali, pilarzy, wozaków i zrywakarzy.
Godzi się w tym miejscu szczegółowo wskazać na czym polegała praca na stanowisku podleśniczego z uwagi, iż świadek
M. S. – bezpośredni przełożony wskazywał, iż w okresie zatrudnienia wnioskodawcy w Nadleśnictwie K. było to nowe
stanowisko, co może po części uzasadniać stanowisko zakładu pracy w zakresie odmowy wydania świadectwa pracy
w szczególnych warunkach.
W tym miejscu celowym jest przypomnienie , iż wnioskodawca L. Z. po przyjściu do pracy udawał się do miejsca
pracy drwali (a także pilarzy, wozaków i zrywakarzy) w celu sprawowania bezpośredniego nadzoru i kontrolowali nad
ich pracą. Nadzór ten w szczególności dotyczył przestrzegania przepisów BHP oraz przestrzegania zasad technologii
pozyskania drewna. Na uwagę zasługuje okoliczność, iż w momencie ścinania drzewa podleśniczy musiał znajdować
się w najbliższej okolicy tego miejsca. Natomiast po wykonaniu ścięciu drzewa wnioskodawca musiał dokonać
podziału pnia na poszczególne sortymenty i dokonywał on także klasyfikacji drewna tj. określał klasę tartaczną
drewna. Celem wykonania tego zadania posiadał on numerator, którym oznaczał wycinek pnia. Następnie zapisywał
w raptularzu numer drzewa, do jakiej klasy go zaliczył, na jakiej pozycji pozyskano drewno a zapisy te odbywały się
na miejscu wycinki. Po wykonaniu tych czynności przystępował do odbioru kolejnego ściętego drzewa i powtarzał
ww. czynności. Wnioskodawca nadzorował także prace w zakresie zrywki drewna, tj. pilnował aby drewno zostało
zerwane w odpowiednim miejscu i ułożone w taki sposób, by w miejscu tym zmieściło się jak najwięcej drewna.
Do dalszych obowiązków wnioskodawcy należała obecność przy załadunku drewna na samochody i wówczas na
kwicie wywozowym wyszczególniał sztuki ( numery, które zostały wcześniej nadane) oraz podawał w jakiej ilości
zostały wywiezione. Na koniec dnia, codziennie wnioskodawca raportował leśniczemu co zostało zrobione, przy czym
aportowanie polegało na złożeniu wypełnionych raptularzy oraz ustnej informacji o przebiegu wszystkich prac.
Powyższe pozwala na uznanie, iż w zakresie czynności wykonywanych na stanowisku podleśniczego wnioskodawca
sprawował bezpośredni nadzór nad pracą drwali, pilarzy, wozaków i zrwykarzy bezpośrednio pracując w terenie – w
lesie, gdzie także świadczyli pracę drwale, pilarze, wozacy i zrwykarze.
Natomiast zakres prac, co do zasady nie polegający na nadzorze tj. czynności administracyjno- biurowe polegające
m.in. na kwalifikacji drewna, wykonaniu zapisów w raptularzu, raportowaniu, które należały do zakresu zadań
ubezpieczonego zatrudnionego na stanowisku podleśniczego były ściśle związane z nadzorem inżynieryjno-techniczny
nad pracą drwali, pilarzy, wozaków i zrywakarzy i stanowiły jego nierozerwalną część.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 września 2009 r. II UK 31/09 ( lex 559949) stanął na stanowisku, iż czym innym
jest wykonywanie czynności administracyjno-biurowych ściśle związanych ze sprawowaniem dozoru inżynieryjnotechnicznego, a czym innym wykonywanie w ramach zakresu obowiązków również innych czynności, niemających
związku z wykonywaniem bezpośredniego dozoru nad procesem produkcji. Wykonywanie takich czynności w ramach
zakresu obowiązków na danym stanowisku pracy uniemożliwia sprawowanie dozoru stale i w pełnym wymiarze czasu
pracy, a w konsekwencji wyłącza zaliczenie takiego okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach. W
ocenie Sądu, uznać należy, iż opisane wyżej czynności wykonywane przez wnioskodawcę należy zaliczyć do czynności
administracyjno-biurowych mających ścisły związek z wykonywaniem bezpośredniego dozoru nad procesem pracy
drwali, pilarzy, wozaków i zrywakarzy. Co w konsekwencji pozwala na uznanie, iż w tym zakresie wykonywał on pracę
w szczególnych warunkach opisaną w pod poz. 24 działu XIV wykazu A.
Godzi się w tym miejscu wskazać, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 grudnia 2007 r. III UK 62/07 (lex 375653)
uznał, iż czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach
i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu
rozporządzenia z 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze, objęte poz. 24 działu XIV Wykazu A, to wyłącznie te czynności, które wykonywane
są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim
nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach(por.
też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29.01.2008 r. I UK 192/07).
W ocenie Sądu Okręgowego , czynności wykonywane przez wnioskodawcę L. Z., były związane z bezpośrednim
nadzorem oraz kontrolą nad pracą osób zatrudnionych w szczególnych warunkach, gdyż zgodnie z zarządzeniem nr
6 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na
których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w dziale VI ( w leśnictwie,
przemyśle drzewnym ) pod poz. 1 pkt 1 wskazano stanowisko drwala, pod poz. 1 pkt 2 wskazano stanowisko drwala
(operatora maszyn i urządzeń leśnych ), pod poz. 1 pkt 3 wskazano stanowisko pilarza (wyrzynacza drewna okrągłego),
pod poz. 2 pkt 1wskazano stanowisko wozaka, pod poz.2 pkt 2 wskazano stanowisko zrywkarza.
Zdaniem Sądu, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach znajduje potwierdzenie w
zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie został on potwierdzony i uszczegółowiony twierdzeniami
wnioskodawcy oraz zeznaniami świadka M. S., bezpośredniego przełożonego wnioskodawcy w spornym okresie czasu
z uwagi na zajmowane przez niego stanowisko zastępcy nadleśniczego i nadleśniczego.
Odnosząc się do pisma z Nadleśnictwa K. z dnia 31maja 2012 r. którym odmówiono wnioskodawcy wydania
świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wskazać należy, iż M. S. , który osobiście podpisał ten
dokument wskazał słuchany jako świadek, iż dokument ten został zredagowany przez prawnika a on był tylko osobą
podpisującą. Zwrócił także należy na uwagę , iż świadek dalej wskazuje, iż ”… ja byłem skłonny uznać, że była to praca
w szczególnych warunkach „ i dalej „ …praca drwali jest pracą w szczególnych warunkach a wiem, że oni też mieli
problemy.”(k. 37-38 akt).
W świetle powyższego, brak jest w ocenie Sądu jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania szczególnego charakteru
pracy wnioskodawcy w spornym okresie czasu, przy czym Sąd Okręgowy podzieli stanowisko zaprezentowane w
wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 kwietnia 2012r. III AUa 146/12, w którym Sąd ten wskazał, że
sam brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie przesądza jeszcze o tym, że wnioskodawca w spornych
okresach nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Należy podkreślić, że wykonywanie pracy w szczególnych
warunkach można wykazać za pomocą innych środków dowodowych, co też miało miejsce w niniejszej sprawie.
Dokumentacja z akt osobowych, zeznania świadka M. S. a także szczegółowe zeznania samego ubezpieczonego L.
Z. wyraźnie potwierdzają, iż w spornym okresie czasu , co najmniej w okresie od 01.04.1982 do 28.02.1987 r.,
ubezpieczony L. Z. świadczył pracę opisaną w załączniku do rozporządzenia- wykaz A dział XIV ( prace różne ) pod
poz. 24. Należy zauważyć, że po doliczeniu tego okresu wynoszącego 4 lata i 11miesięcy do okresów uznanych przez
organ rentowy (13 lat 7 miesięcy i 18 dni) wnioskodawca posiada łącznie okres przekraczający wymagalne 15 lat pracy
w szczególnych warunkach i tym samym spełnia warunek 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Biorąc pod uwagę, powyższe w ocenie Sądu ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w
obniżonym wieku, ponieważ w dniu 06 września 2011r ukończył 60 lat, na dzień 01 stycznia 1999 r. udokumentował
okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze, co najmniej 25 lat, nie jest członkiem OFE.
W konkluzji, z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi
wyżej przepisami, zmienił decyzję organu rentowego z dnia 18 marca 2013. i przyznał wnioskodawcy prawo do
emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 01 lutego 2013r., mając na uwadze fakt, iż w dniu
28.02.2013 r. wnioskodawca złożył wniosek o świadczenie oraz dyspozycję art. 129 w zw. z art. 100 ust. 1 cyt. ustawy
emerytalnej, zgodnie z którą świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie
wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek (pkt 1wyroku).
W pkt 2 Sąd orzekł o kosztach sądowych i zasądził od pozwanego organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę
60,00 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, biorąc pod uwagę, iż ubezpieczony był reprezentowany
przez profesjonalnego pełnomocnika, których wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Podstawę
prawną zasądzenia tych kosztów stanowi przepis art. 98 § 1 i § 3 i 108 kpc oraz § 11 ust 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.( Dz U z 2002 Nr 163 poz1349).
Nie znalazł przy tym Sąd podstaw do zasądzenia –zgodnie z wnioskiem pełnomocnika – także kwoty 17 zł. tytułem
opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, albowiem zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. nie
podlega takiej opłacie udzielenie pełnomocnictwa w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych .
SSO Elżbieta Zabrocka