Mali kuratorzy – międzyprzedmiotowy projekt edukacyjny

projekt edukacyjny
Mali kuratorzy
– międzyprzedmiotowy projekt edukacyjny
wspierający wielojęzyczność
Iwona Kuczkowska
Kim jest kurator? Czym się zajmuje? Jak powstaje wystawa? – na te i podobne pytania
dzieci szukały odpowiedzi podczas warsztatów i wystawy zamykającej projekt.
Uczniowie poznali nie tylko dzieła wybitnych malarzy z pięciu krajów europejskich,
ale zostali również wprowadzeni w język i kulturę poszczególnych państw. Mogli
wybierać pomiędzy językiem bułgarskim, rumuńskim, niemieckim, portugalskim
i słowackim. Uczniowie sami dokonali wyboru obrazów, oprawili je według własnego
projektu, napisali krótkie teksty kuratorskie i współdecydowali o kształcie wystawy.
P
rojekt był skierowany do 50 dzieci w wieku 8-10
lat z Warszawy oraz do ich rodziców. Warsztaty
składały się z części teoretycznej i językowej.
Zajęcia odbywały się przez trzy weekendy
i zakończył je wernisaż prac dzieci, które występowały w roli
kuratorów. Na wystawę zaproszeni zostali także dorośli.
Pierwsze spotkanie poświęcono przedstawieniu uczestnikom
celu i planu projektu. W czasie krótkiej rozmowy dzieci poznały
zadania, jakie stoją przed kuratorem wystawy. Dowiedziały
się także, jak powstaje ekspozycja. Druga część warsztatu
dotyczyła kraju, którym zajmowała się dana grupa.
Kolejnym etapem projektu były zajęcia prowadzone
przez lektorów języków obcych. Warsztat ten miał na celu
zaznajomienie uczestników z podstawową leksyką w języku
obcym, ze szczególnym uwzględnieniem nazw kolorów
i kształtów, a także nazw charakterystycznych zjawisk w sztuce
narodowej. Każdy lektor odniósł się do innej epoki historycznej
i korzystał z różnych pomocy dydaktycznych oraz materiałów
plastycznych. Poznane słownictwo zostało wykorzystane przy
tworzeniu przez dzieci tekstów kuratorskich na wystawę.
[ 114 ] Umieszczenie zajęć z podstaw języka obcego w szerszym
kontekście projektu poświęconego przygotowaniu wystawy
prac plastycznych sprawiło, że dzieci nie odbierały spotkań
z lektorami jako standardowej, szkolnej lekcji języka obcego.
Zaangażowanie i innowacyjne podejście lektorów spowodowały,
że większość uczniów te właśnie zajęcia uznała za najbardziej
atrakcyjne.
Podczas trzeciego spotkania dzieci obejrzały zestaw dzieł
sztuki wybranych przez prowadzącą. W trakcie dyskusji
wyłoniły najlepsze, ich zdaniem, prace. Uczestnicy brali pod
uwagę koncepcję całej wystawy i spójność dokonywanych
wyborów (format dzieła, jego tematykę, epokę). Druga część
zajęć została poświęcona tworzeniu własnych dzieł sztuki,
zainspirowanych wybranym nurtem w sztuce narodowej.
Dzieci pozostały do końca projektu jego aktywnymi
uczestnikami. Decydowały o sposobie i miejscu ekspozycji
wybranych prac. Wernisaż nosił znamiona profesjonalnego
wydarzenia artystycznego. Uczniowie udzielali wywiadów
obecnym na wernisażu dziennikarzom telewizyjnym
i radiowym.
wieża Babel
2/2014
projekt edukacyjny
Cele projektu
Jednym z założeń projektu była jego interdyscyplinarność.
Warsztaty zawierały elementy wiedzy z obszarów historii,
geografii i historii sztuki. Dzięki udziałowi lektorów języków
obcych szczególnie wyeksponowany został element językowy
i podkreślona rola znajomości języków obcych we współczesnej
Europie. Dodatkową wartością przedsięwzięcia okazał się jego
wymiar integracyjny i społeczny. Zajęcia stały się pretekstem do
dyskusji z dziećmi na temat stereotypów i wyobrażeń związanych
z przedstawicielami poszczególnych narodowości. Bardzo istotny
okazał się udział w projekcie rodzimych użytkowników języka.
Projekt miał również za zadanie przybliżyć uczniom dziedzictwo kulturowe wybranych krajów europejskich, zainteresować
ich nauką języków obcych, zapoznać dzieci z rolą kuratora,
a przez to nauczyć je, że są zarówno odbiorcami, jak i współtwórcami kultury europejskiej. Poprzez udział w nim dzieci
poznały także narzędzia do samodzielnej interpretacji sztuki.
Warto podkreślić, że uczniowie uczestniczący w przedsięwzięciu byli bardzo zaangażowani we wszystkie działania.
Wykazali się dużą kreatywnością i chęcią współpracy.
Pozaszkolne miejsca nauki
Projekt, wystawa oraz wernisaż zostały zrealizowane nie
w szkole, ale w Towarzystwie Inicjatyw Twórczych „ę”.
Z doświadczeń organizatorów wynika, że pozaszkolne
miejsca nauki odgrywają szczególnie ważną rolę edukacyjną.
Istotne znaczenie ma fakt, że uczniowie, opuszczając budynek
szkoły, mogą równocześnie uwolnić się od przypisanej im
roli i w odmienny sposób zdobyć teoretyczną i praktyczną
wiedzę oraz nowe kompetencje. W pozaszkolnych miejscach
nauki dzieci dodatkowo uczą się zachowań społecznych
i mogą sprawdzić się w realnych sytuacjach.
Warto tego rodzaju innowacyjne rozwiązania wprowadzać
małymi krokami: w szkole, w ramach realizowanego projektu,
nauczyciele języka i przedmiotu rozpoczynają edukację uczniów
na lekcjach, a dopiero w następnej kolejności projekt może zostać
rozszerzony o nowe elementy i można go kontynuować poza szkołą.
podczas warsztatów i w przygotowaniach do wernisażu.
Jednym z celów przedsięwzięcia było uświadomienie rodzicom,
że mają duży wpływ na edukację swoich dzieci i że mogą je
aktywnie wspierać w nauce języków obcych.
Metoda pracy z projektem – moduły CLIL
Projekt Mali kuratorzy jest opracowany na podstawie
koncepcji zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego (CLIL), wspierając w pierwszej kolejności
wielojęzyczność i wielokulturowość w Europie. Bazuje na
współpracy lektorów poszczególnych języków i historyka
sztuki. Ten model można łatwo przenieść na grunt szkolny.
Warunkiem jest istnienie odpowiedniej platformy współpracy
między nauczycielami języków obcych i nauczycielami
przedmiotów (np. plastyka).
Projekty CLIL w formie modułów mają za zadanie zwiększyć
motywację uczniów i nauczycieli. Istotną rolę odgrywa tutaj
współpraca wszystkich zaangażowanych osób, które muszą
zostać uwrażliwione na wiele kwestii, jakie mogą się pojawić
podczas realizacji działań projektowych. Dopiero wtedy
wszyscy będą mogli w pełni skorzystać z dodatkowych korzyści
płynących z działań edukacyjnych w ramach projektów CLIL.
Podczas warsztatów został nakręcony film, który można
obejrzeć na stronie projektu.
Organizatorami przedsięwzięcia są Komisja Europejska
– Przedstawicielstwo w Polsce, Goethe-Institut, Bułgarski
Instytut Kultury, Rumuński Instytut Kultury, Instytut
Camõesa oraz Słowacki Instytut Kultury. Projekt otrzymał
wsparcie Teatru Ochoty oraz Towarzystwa Inicjatyw
Twórczych „ę”.
Więcej na temat tego i innych projektów CLIL Goethe-Institut
zob. M. Olpińska, L. Bertelle (red.) Zweisprachigkeit und bilingualer
Unterrricht, Peter Lang, (w druku). Autorka wykorzystała w artykule
informacje zawarte w ewaluacji projektu Mali kuratorzy autorstwa
Marty Bacewicz.
Rodzice – nowa grupa docelowa
Projekt Mali kuratorzy był skierowany do dwóch grup
docelowych: uczniów szkół podstawowych i ich rodziców.
Nauczyciele nie uczestniczyli w działaniach projektowych.
Podczas realizacji projektu rodzice zostali świadomie
włączeni w proces edukacyjny: pomagali w realizacji zadań
2/2014
Iwona Kuczkowska
Absolwentka filologii germańskiej i stosunków międzynarodowych na
Uniwersytecie Warszawskim. Stypendystka Ministerstwa Edukacji Narodowej
w Wiedniu. Koordynatorka projektów edukacyjnych i językowych EUNIC
wieża Babel
w Goethe-Institut w Warszawie.
[ 115 ]