D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Żaganiu

Sygnatura akt III RC 187/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Ż., dnia 7 października 2016 r.
Sąd Rejonowy w Żaganiu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:
Przewodniczący:SSR Sylwia Popko
Protokolant:S.. Karolina Staszewska
po rozpoznaniu w dniu 7 października 2016 r. w Żaganiu
sprawy z powództwa A. M.
przeciwko G. M.
o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej
I. ustanawia ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej pomiędzy powodem A. M. i pozwaną G. M. w miejsce
ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej istniejącej pomiędzy stronami z mocy małżeństwa zawartego w dniu
26.04.1980 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w S., Nr aktu małżeństwa 0810073/00/AM/ (...) – z
dniem 01.01.2015roku;
II. powództwo w pozostałym zakresie oddala:
III. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 ( dwieście ) złotych tytułem kosztów procesu, nie obciążając
pozwanej kosztami procesu w pozostałym zakresie.
Sygn. akt IIIRC 187/16
UZASADNIENIE
W dniu 25 maja 2016 roku do Sądu Rejonowego w Żaganiu wpłynął pozew A. M. przeciwko G. M. o ustanowienie
rozdzielności majątkowej z dniem 01.06.2007r. W uzasadnieniu pozwu podniesiono, iż pozwana po raz kolejny bez
wiedzy i zgody męża zaciągała zobowiązania pieniężne, których obecnie sama nie reguluje, powód stracił zaufanie do
żony- tym bardziej , iż sytuacja taka miała już miejsce w przeszłości i niemal doprowadziła do rozpadu małżeństwa.
Dodatkowo pozwana, jak zarzucał powód, bez jego wiedzy i zgody wypłacała pieniądze z konta walutowego, na którym
gromadzone były pieniądze z przeznaczeniem na remont dachu i zabezpieczenie finansowe stron na przyszłość.
Powód zarzucał pozwanej ,że trwoni wspólny majątek, nie współpracuje z powodem w kwestiach finansowych już od
dłuższego czasu, strony nie mogą się porozumieć w tym zakresie , obecnie pozostają w separacji faktycznej.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 01.06.2016r.,
argumentując swoje stanowisko trwającym postępowaniem rozwodowym i brakiem wspólnego gospodarowania przez
strony w chwili obecnej, a także brakiem wglądu w decyzje i działania finansowe męża. Jednocześnie pozwana
zarzucała, iż zaciągała pożyczki , o których powód wiedział, a robiła to ponieważ mąż nie łożył na utrzymanie
rodziny. Pozwana podnosiła, iż nie była w stanie sprostać potrzebom rodziny z otrzymywanych przez siebie środków
pieniężnych z tytułu emerytury i podjętej na zlecenie pracy. Podnosiła też chęci powoda w zakresie remontu
domu, które nigdy nie urzeczywistniały się w postaci konkretnych działań. Przyznała , iż około 3 lat temu zawisło
postępowanie o separację stron z pozwu jej męża, podnosząc jednocześnie, iż pozew ten został cofnięty.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
G. J. zawarła w dniu 26.04.1980 roku związek małżeński z A. M. , przyjmując jednocześnie nazwisko męża.
Odpis zupełny aktu małżeństwa – k.26 akt
Ze związku tego urodziło się dwoje dzieci – w (...) córka M. i w (...) syn W..
Okoliczności niesporne
Małżonkowie nie zawierali majątkowych umów małżeńskich, po ślubie zamieszkiwali razem w domu wchodzącym
w skład majątku odrębnego A. M. , prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. O. pracowali zarobkowo, wspólnie
podejmowali decyzje związane z zarządem majątkiem wspólnym- tj. wyposażeniem mieszkania, samochodem. Po
przejściu G. M. na rentę pobierała ona świadczenia z ZUS, wynoszącą obecnie 750 zł, podjęła również pracę w Tempo
(...) Sp.z o.o ramach umowy cywilnoprawnej jako doradca finansowy. Jej zarobki obecnie wynoszą od kwietnia 2015r.
około 1.800 zł netto, w latach wcześniejszych (od stycznia 2013) było to 700-900 zł . A. M. również pobierał rentę ,
a od 1997 roku z przerwami pracował we Francji na kontraktach. We Francji spędzał większość czasu, do domu
przyjeżdżając okresowo- za wyjątkiem okresu kilku miesięcy w 2013 roku i od sierpnia 2014 roku do stycznia 2016
roku, kiedy miał problemy zdrowotne i okres zwolnienia chorobowego spędzał w domu, pobierając świadczenia z
ZUS w wysokości 1.605 zł . Aktualne zarobki we Francji wynoszą około 5.000 zł, w 2014r na jego konto walutowe
wpływały zarobki w wysokości 734- 1979 euro. Sprawami związanymi z opłatami , rachunkami, prowadzeniem domu
itp. zajmowała się G. M.. Ona też zakładała mężowi internetowe konta, do których znała kody i miała do nich dostęp.
Ona też rozliczała małżonków z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku dochodowego, rozliczając ich wspólnie. Mąż
miał zaufanie do żony , nie kontrolował jej poczynań związanych z finansami. W 2011 roku jednak zorientował
się, że żona nadużyła tego zaufania zadłużając się i doprowadzając do zaległości płatniczych- zarówno w bankach,
instytucjach para bankowych , jak i u osób prywatnych , np. siostry męża. W reakcji na te informacje złożył on
pozew o separację. Wycofał go jednak po rozmowach z dziećmi i obietnicach żony, że taka sytuacja już się więcej
nie powtórzy. A. M. postanowił wybaczyć żonie, pomógł jej też w spłacie spowodowanego przez nią zadłużenia,
wynoszącego wówczas ponad 40 tysięcy złotych. Zaciągnął w związku z tym pożyczkę w L. Banku. Od czerwca 2014
roku cofnął jej upoważnienie do swojego konta złotówkowego. Będąc w kraju robił zakupy, opłaty, przebywając za
granicą przelewał żonie na jej konto określone kwoty pieniężne. Bywały jednakże okresy, gdzie przelewów takich w
ciągu miesiąca nie było w ogóle.
Dowody: zaświadczenie – k. 29, karty informacyjne leczenia szpitalnego – k. 31- 33, zeznania świadka E. M.- k.
35v.-36, historia rachunku bankowego pozwanej – k.175-235, historia rachunków bankowych powoda- k. 63-164,
rozliczenia podatkowe- k. 39-60, zeznania powoda- k. 242v.-243v., zeznania pozwanej – k. 243v.
Pomimo obietnic G. M. nie dotrzymała słowa. Ponownie bez wiedzy męża zaciągnęła kolejne pożyczki : w dniu
13.08.2015r. w TF Bank- gdzie spłaca raty po 137,69 zł, saldo zadłużenia na dzień 22.06.2016r. wynosiło 3.809,03 zł,
w S. C. Bank- raty wynoszą 155,52 zł. Nadto spłacała ona w latach 2014-2015 pożyczki i kredyty w (...) Sp.z o.o.,Kasa
S., (...) Bank (...), V. Bank (...), (...) sp. z o.o., (...), (...) Sp.z o.o., (...) sp. z o.o., T. Sp. z o.o, (...) sp. z o.o, (...) S.A.
Dowód: historia rachunku bakowego – k.175-235, umowa kredytowa- k. 172-174, druki przelewów- k. 166-171,
zeznania powoda- k.242v.-243v. akt
O kolejnych zadłużeniach żony A. M. dowiedział się przypadkowo na poczatku 2016 roku, przebywając w domu z uwagi
na problemy zdrowotne. Ujawnił wówczas przychodzącą do G. M. korespondencję związaną z nowymi zadłużeniami.
Zażądał wówczas od żony podania kodów dostępu do kont internetowych , a gdy ich nie otrzymał pod pretekstem
niemożności odnalezienia, pozyskał je bezpośrednio z banku. Po weryfikacji stanu konta walutowego okazało się , że
brakuje na nim większości aktywów.-G. M. pobrała z tego konta w 2015 roku ponad 5.00,00 euro , nie informując o
tym fakcie męża. Efektem pozyskania tych informacji było złożenie przez A. M. w marcu 2016 roku pozwu o rozwód,
zablokowanie dostępu do konta , odrębne rozliczanie się z fiskusem za 2015 rok.
Dowód: akta I2C 378/16 SO w Zielonej Górze – dokumenty k. 19-24,historia rachunku walutowego – k. 63-87,
zeznania powoda – k. 242v.243v. akt
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo należało uznać za zasadne w części.
W myśl art.31 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa
obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa). Wspólność ustawowa jest ściśle związana ze stosunkiem prawnym o
charakterze osobistym zachodzącym między małżonkami, mianowicie związkiem małżeńskim i jest współwłasnością
łączną (art.196§1 kc). Jej charakterystycznymi cechami jest to, że jest to wspólność bezudziałowa i w czasie jej
trwania, małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego i nie mogą wyzbyć się ich na
rzecz osób trzecich, co więcej, stosownie do treści art.35 kro, żadne z małżonków nie może nawet rozporządzać ani
zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym
lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku ani żądać podziału majątku wspólnego.
Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, kiedy wspólność ustawowa małżeńska ustaje w czasie trwania małżeństwa.
Taka sytuacja, ma miejsce wówczas, gdy z ważnych powodów, jeden ze współmałżonków zażąda ustanowienia
rozdzielności majątkowej przez sąd w trybie przewidzianym w art.52 kro. Zgodnie z treścią art.52§1 kro, z ważnych
powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Z treści wyżej cytowanego przepisu wynika, że ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej możliwe jest
tylko z ważnych powodów, przy czym ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia, jak również przykładowo nie
wskazał takich powodów. Pojęcie ważnych powodów zostało określone przez doktrynę i judykaturę. Punktem
wyjścia rozumienia ważnych powodów, które można określić jako tradycyjne jest uznanie, że ustrój małżeńskiej
ustawowej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy
materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych,
stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny (tak wyrok SN z dnia 20 maja 1976 roku, III CRN
373/75, OSNCP 1977, nr 2, poz.31). Przykłady ważnych powodów to sytuacje powstałe na skutek zachowania się
jednego z małżonków polegającego na trwonieniu majątku wspólnego na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu,
rażącej niegospodarności itp., uchylaniu się od pomnażania i utrzymywania substancji majątku wspólnego albo
też zatrzymaniu tego majątku wyłącznie dla siebie i niedopuszczeniu współmałżonka do korzystania z niego. Za
ważne powody należy uznać również okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury
osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie zarządu przez każde z małżonków nad ich wspólnym
majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione i że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru
założonej przez małżeństwo rodziny (tak wyrok SN z dnia 6.11.1972 roku, III CRN 250/72, OSNCP 1973, nr 6, poz.113
oraz wyrok SN z dnia 5.12.1995 roku, III CRN 164/95, nie publ.).
W doktrynie przyjmuje się jednoznacznie, że za ważne powody, w rozumieniu art.52§1 kro, mogą być przyjęte
tylko okoliczności – choćby ich źródłem były rozdźwięki natury osobistej między małżonkami – które ze względu
na ich konsekwencje w ostatecznym wyniku mają charakter majątkowy. Za ważne powody należy uznać również
okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację,
że wykonywanie zarządu przez każde z małżonków nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym
stopniu utrudnione i że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny (tak wyrok
SN z dnia 6.11.1972 roku, III CRN 250/72, OSNCP 1973, nr 6, poz.113 oraz wyrok SN z dnia 5.12.1995 roku, III CRN
164/95, nie publ.). W doktrynie przyjmuje się jednoznacznie, że za ważne powody, w rozumieniu art.52§1 kro, mogą
być przyjęte tylko okoliczności – choćby ich źródłem były rozdźwięki natury osobistej między małżonkami – które ze
względu na ich konsekwencje w ostatecznym wyniku mają charakter majątkowy.
W przedmiotowej sprawie okolicznością bezsporną jest to, że strony zamieszkiwały wspólnie, prowadziły wspólne
gospodarstwo domowe i wspólnie podejmowały decyzje w zakresie rozporządzania ich majątkiem dorobkowym, za
jaką to decyzje można np. uznać ustalone przez strony przeznaczenie części ich dochodów i oszczędności na wstawienie
okien w domu ok. 4 lat temu. Nieistotne dla rozpoznania przedmiotowej sprawy są zaś fakty nadużywania przez
oboje małżonków alkoholu w przeszłości. Fakty te, jak wynika z materiału dowodowego , nie miały bowiem znaczenia
ani dla powstawania majątku dorobkowego , ani na zarządzanie nim. Istotną natomiast jest dla sądu niesporna
między stronami i nie budząca wątpliwości sądu kwestia wybaczenia przez powoda pozwanej jej błędnych decyzji
dotyczących zadłużenia rodziny na skutek jej działań przed 2011 rokiem. Akt ten, zgoda powoda na wspólne spłacanie
przez małżonków zadłużenia oraz zaspokojenie wierzycieli pozwanej wspólnymi siłami małżonków stanowi, w ocenie
sądu, iż powód nie może obecnie powoływać się w sposób skuteczny na tamte zaszłości, żądając w oparciu o art.
52 kro rozdzielności majątkowej z tak odległa datą wsteczną- nie precyzując przy tym i nie wykazując jednocześnie
faktycznego uzasadnienia dla daty 01.06.2007r
Inaczej natomiast należy ocenić zachowania pozwanej w latach 2012-2016, tj. po umorzeniu postępowania o separację.
Broni się ona w przedmiotowym postępowaniu tym ,iż mąż zrzucił na jej barki ciężar prowadzenia domu i związane z
tym obciążenia finansowe, nie przejmując się skąd ona weźmie na to pieniądze. Jednocześnie przyznawała , że miała
dostęp do kont męża, ale z nich nie korzystała, a zrobiła to dopiero w ostateczności, gdy nie miała innego wyjścia,
pobierając w roku 2015 z konta walutowego około 15-16 tysięcy złotych i przeznaczając te pieniądze na potrzeby domu.
Z historii rachunków bankowych przedłożonych przez strony wynika - wbrew twierdzeniom powoda, że zawsze łożył
na utrzymanie domu , pieniędzy nie brakowało, nie było potrzeby zadłużania się – że przelewy dokonywane przez A. M.
na konto żony sięgały maksymalnie 750 zł , jak miało to miejsce w styczniu 2014 roku , a były miesiące , że przelewów
nie było wcale. Niesporną jest też okoliczność, iż przed 2015 rokiem nie były pobierane przez pozwaną pieniądze z
konta walutowego powoda. Nie ulega też wątpliwości, iż strony rozliczały się wspólnie z US aż do roku 2015- za rok
podatkowy 2014, co mogą czynić jedynie małżonkowie żyjący w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej.
Analizując materiał dowodowy sprawy sąd stanął na stanowisku, iż nastąpiły ważne powody ustanowienia
rozdzielności majątkowej małżeńskiej z uwagi na uzasadniony brak zaufania powoda do pozwanej co do prowadzenia
ich wspólnych spraw finansowych . Kwestie związane z reżimem rozliczeń podatkowych przesądziły o uznaniu
przez sąd celowości ustalenia daty wstecznej owej rozdzielności na dzień 01.01.2015r. W ocenie sądu w żaden
sposób nie stanowi to o pokrzywdzeniu powoda i zagrożeniu jego interesów. W obowiązującym porządku prawnym
instytucja przewidziana w art. 52 kro nie jest bowiem jedyną możliwością obrony małżonka przed wierzycielami jego
współmałżonka. W odniesieniu do żądań pozwanej sąd uznał za niecelowe ograniczanie się do daty 01.06.2016r.
Zdecydowanie negatywnie bowiem należało ocenić nie tylko samo zadłużanie się G. M. w bankach i instytucjach
parabankowych , ale przede wszystkim zrobienie tego po uprzednich wydarzeniach z 2011 roku i deklaracjach
składanych mężowi. Zakładając nawet rzeczywisty całkowity brak współodpowiedzialności finansowej powoda za
dom i rodzinę – na co nie pozwala jednak materiał dowodowy sprawy – brak alimentacji ze strony powoda nie
uzasadniał zadłużania rodziny i wystawiania jej na groźbę utraty płynności finansowej. Pozwana mogła skorzystać z
innych form wsparcia rodziny, z pełnym udziałem powoda - w tym np. wystąpić z pozwem alimentacyjnym czy też
rozważyć obniżenie stopy życiowej i dopasowanie wydatków do dochodów. Przedkładane przez pozwaną dokumenty
dowodzą , iż nie była ona pozbawiona środków do życia, dysponując rentą , zarobkami własnymi oraz dostępem do
kont męża. W przekonaniu sądu pozwana uległa pokusie pozornie łatwego finansowania , sama będąc zawodowo
zaangażowana w doradztwo finansowe i pośrednicząc – jak wynika to z jej rachunku bankowego – w transakcjach
finansowych swoich klientów z parabankami. Wyprowadzenie pieniędzy z konta męża w 2015 roku w tajemnicy przed
nim pod pozorem rzekomej obawy przed mężem nie znajduje w oczach sądu żadnego usprawiedliwienia w aspekcie
rzetelnego , uczciwego zarządu majątkiem dorobkowym i stanowi o podstawie do orzeczenia rozdzielności z datą
wsteczną- 01.01.2015r.
Mając na uwadze powyższe, Sąd, na podstawie art.52 kro, ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy powodem a
pozwaną – 01.01.2015r., w pozostałej części powództwo oddalając (pkt I i II wyroku).
Na podstawie art.98 kpc zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 zł tytułem kosztów procesu , będącą
równowartością uiszczonej opłaty od pozwu, zwalniając ją na zasadzie art. 102 kpc od ponoszenia kosztów zastępstwa
procesowego, koszty z tym związane strony ponoszą we własnym zakresie (punkt III wyroku).