Informacja Departamentu Spraw Zagranicznych NRA czerwiec 2010r.

Wroc aw 05.06.2010r.
Informacja Departamentu Spraw Zagranicznych NRA
czerwiec 2010r.
Wyrok Europejskiego Trybuna u Sprawiedliwo ci w sprawie zgodno ci
z prawem unijnym limitów o charakterze demograficznym i geograficznym
przewidzianych w przepisach Asturii w odniesieniu do zak adania nowych aptek
og oszony w dniu 1 czerwca 2010r.
1) Wst p
Przedmiotem sprawy by y ograniczenia w otwieraniu nowych aptek – w szczególno ci kryteria
geograficzne i demograficzne - obowi zuj ce w autonomicznym regionie Asturii w pó nocnej
Hiszpanii. Dotyczy a ona dwóch aptekarzy, którzy zamierzali otworzy aptek w Asturii, jednak nie
otrzymali stosownego zezwolenia. Odmowa wydania zezwolenia uzasadniona zosta a obowi zuj cym
w regionie Asturii systemem ograniczaj cym otwieranie nowych aptek. System ten obejmuje zarówno
kryteria geograficzne (minimalna odleg
mi dzy aptekami - 250m), demograficzne (minimalna
liczba ludno ci na jedn aptek – 2800 lub w szczególnych okoliczno ciach 2000) jak i regu y
przyznawania zezwole w przypadku ubiegania si kilku aptekarzy o zezwolenie w danym rejonie.
Aptekarze José Manuel Blanco Pérez i María del Pilar Chao Gómez skierowali spraw odmowy
wydania zezwolenia do s du krajowego regionu Asturii, a 24 grudnia 2007r. s d krajowy zwróci si do
Europejskiego Trybuna u Sprawiedliwo ci o wydanie orzeczenia w tej sprawie.
We wrze niu 2009r. Rzecznik Generalny Poiares Madura wyda opini w której stwierdzi , e
ograniczenia w otwieraniu nowych aptek w regionie Asturii nie s sprzeczne z prawem unijnym je li
ich celem jest zapewnienie równomiernego rozmieszczenia aptek. Zaznaczy on jednak, e regu y
okre laj ce te ograniczenia musz by spójne i konsekwentne – nie mog s
do osi gni cia
innego celu, ni odpowiednie rozmieszczenie terytorialne aptek.
Z punktu widzenia prac legislacyjnych NIA najwa niejsza by a decyzja ETS dotycz ca
kryteriów geograficznych i demograficznych.
2) Wyrok ETS
Europejski Trybuna Sprawiedliwo ci stwierdza na wst pie - analogicznie jak w przypadku wyroku
z 19 maja 2009r. dotycz cego ograniczenia posiadania aptek w Niemczech i we W oszech wy cznie
przez aptekarzy – e kraje cz onkowskie UE musz mie prawo do samodzielnego decydowania
w zakresie przepisów okre laj cych stopie bezpiecze stwa ich systemów ochrony zdrowia.
Wprawdzie s d w swojej decyzji stwierdza, e limity o charakterze demograficznym i
geograficznym przewidziane w przepisach Asturii w odniesieniu do zak adania nowych aptek
stanowi
ograniczenie swobody przedsi biorczo ci (gwarantowanej w Art. 47 Traktatu
Europejskiego) – poniewa ograniczaj aptekarzom z krajów UE mo liwo
otwierania aptek w
regionie Asturii (i w konsekwencji równie w innych krajach UE, w których obowi zuj analogiczne
ograniczenia).
To jednak ETS zdecydowa , e takie ograniczenia mog by uzasadnione dla zapewnienia
odpowiedniego poziomu opieki zdrowotnej.
W szczególno ci s d wskaza , odnosz c si do wy ej wspomnianej sprawy kryteriów
asno ciowych w Niemczech i we W oszech, e ograniczenia przy otwieraniu nowych aptek
mog by wprowadzone w celu zapewnienia w ciwego poziomu i jako ci zaopatrzenia
pacjentów w produkty lecznicze. S d zdecydowa , e je li ograniczenia s
temu celowi – s
uzasadnione.
W uzasadnieniu wyroku ETS podnosi dwie zasadnicze kwestie:
(1) je li jaki kraj cz onkowski UE wprowadza bardziej rygorystyczne zasady dotycz ce ochrony
zdrowia publicznego, ni inny kraj UE, nie oznacza to automatycznie, e te bardziej
rygorystyczne zasady s sprzeczne z prawem – innymi s owy ró nice mi dzy krajami UE w
tym zakresie s dozwolone
(2) w innej rozpatrywanej sprawie – dotycz cej praktyk dentystycznych w Austrii – ETS stwierdzi ,
e obowi zuj ce analogiczne ograniczenia przy otwieraniu nowych praktyk dentystycznych w
Austrii s uzasadnione
d argumentuje w uzasadnieniu wyroku, e efektem braku planowania rozmieszczenia aptek
mo e by ich znaczny niedobór na pewnych obszarach. Stwierdza, e ograniczenia demograficzne
mog sk ania aptekarzy do otwierania nowych aptek w regionach, w których jest ich zbyt
ma o i równocze nie unika przypadków nadmiernego zwi kszania ilo ci aptek w regionach,
w których zaopatrzenie pacjentów w leki jest ju na odpowiednim poziomie.
W dalszej cz ci uzasadnienia ETS stwierdza, e kryterium minimalnej odleg ci mi dzy
aptekami równie zapewnia równomierne rozmieszczenie aptek, dzi ki czemu rednia odleg
do najbli szej apteki nie jest zbyt du a. Jes to tym bardziej istotne, e wielu pacjentów aptek ma
trudno ci z poruszaniem si .
d rozwa
równie , czy ograniczenia w otwieraniu nowych aptek w regionie Asturii s
stosowane w sposób konsekwentny i spójny – uzna , e ogólnie rzecz bior c tak. Wprawdzie wskaza ,
e w pewnych okoliczno ciach sztywne zastosowanie tych ogranicze mo e prowadzi do
nieadekwatnych rozwi za , to jednak zaznaczy , e hiszpa skie prawo zawiera odpowiednie zapisy
dzi ki którym rozpatrywane ograniczenia mog by odpowiednio zmodyfikowane w szczególnych
przypadkach.
Na koniec ETS rozwa
argument podnoszony przez aptekarzy, którzy wnie li spraw do s du (i
równie przez Komisj Europejsk ), e w ciwym rozwi zaniem jest okre lenie jedynie minimalnej
liczby aptek na danym obszarze, a otwieranie nowych aptek nie powinno by ograniczane po
osi gni ciu tej minimalnej liczby aptek. S d stwierdzi , e takie rozwi zanie nie zach ca oby
aptekarzy do otwierania nowych aptek w mniej atrakcyjnych regionach.
3) Podsumowanie
-
-
ETS jednoznacznie stwierdzi , e kryteria geograficzne i demograficzne s zgodne z
prawem unijnym
wykorzysta w swoim orzeczeniu niektóre argumenty i zasady zawarte w wyroku z dnia 19 maja
2009r. dotycz cego ograniczenia, e w Niemczech i we W oszech aptek mog posiada tylko
aptekarze
jedyne zg aszane przez s d zastrze enie dotyczy pewnej elastyczno ci stosowania
rozpatrywanych ogranicze w regionach o szczególnych cechach demograficznych
argumenty przytaczane przez ETS s klasycznymi argumentami dotycz cymi zapewnienia
równomiernego rozmieszczenia geograficznego
ETS wyra nie odrzuca argument cz sto przytaczany przez Komisj Europejsk , e niezb dne s
tylko rozwi zania okre laj ce minimaln liczb aptek
z zastrze eniem pewnej niezb dnej elastyczno ci, wyrok jest jasny i jednoznaczny podobnie jak
wyrok ETS z 19 maja 2009r. dotycz cy ograniczenia posiadania aptek w Niemczech i we
oszech wy cznie przez aptekarzy.
Og oszony wyrok Europejskiego Trybuna u Sprawiedliwo ci ma oczywi cie wyj tkowe znaczenie
dla tych krajów europejskich, w których obowi zuj obecnie kryteria geograficzne i/lub
demograficzne przy otwieraniu nowych aptek. Do krajów tych nale : Austria, Belgia, Chorwacja,
Estonia, Francja, W ochy, Portugalia, S owenia, Hiszpania. B
one mog y zachowa
obowi zuj ce ograniczenia, a prawo unijne nie b dzie im narzuca o liberalnych rozwi za w tym
zakresie.
Obecnie prowadzone s te rozmowy przedstawicieli Greckiej Izby Aptekarskiej z rz dem tego
kraju w sprawie wprowadzenia odpowiednich ogranicze geograficznych i demograficznych przy
otwieraniu nowych aptek w Grecji. Wprowadzenie takich ogranicze jest niezb dne, poniewa w
Grecji na statystyczn aptek przypada oko o 1200 pacjentów, co stwarza bardzo du e problemy
ekonomiczne aptek. Po wprowadzeniu tych kryteriów planowane jest w wielu przypadkach „ czenie”
dwóch lub trzech malutkich aptek w jedn wi ksz . Pozwoli to na obni enie kosztów funkcjonowania i
zwi kszenie stabilno ci ekonomicznej.
Dla izb aptekarskich w krajach, w których nie obowi zuj ani kryteria geograficzne ani kryteria
demograficzne przy otwieraniu nowych aptek – czyli np. w Polsce, Czechach, na W grzech, Litwie
czy S owacji - og oszony wyrok wraz z uzasadnieniem stanowi bardzo wa ny argument dla
poparcia stara o wprowadzenie wy ej wymienionych ogranicze .
Koordynator Departamentu Spraw Zagranicznych NRA
mgr farm. Piotr Bohater