28-10-RZ-1-F-004-KO-1 - Zimmerman i Wspólnicy Sp. K.

Poniedziałek
Pieniądze dla firm
F4
prawo.rp.pl
28 października 2013
◊
Sprawiedliwość nierychliwa
AKCJA „RZ” | Czasami na wyroki w sprawach ochrony własności firmy czekają latami. Resort sprawiedliwości chce to zmienić
R Z E C Z P O S P O L I T A
>SZYBKOŚĆ POSTĘPOWAŃ PRIORYTETEM W NOWEJ STRATEGII
Rozwiązania przyjmowane z perspektywy obywatela
Adam
Niedzielski
dyrektor departamentu strategii
i deregulacji, Ministerstwo
Sprawiedliwości
„Rz” wspiera przedsiębiorców w walce o ułatwienia w prowadzeniu
biznesu. To konieczne, bo mimo składanych przez rząd obietnic
otoczenie prawne i administracyjne, zwłaszcza dla małych i średnich firm, wcale się nie poprawia, a nawet pogarsza.
W cyklu „Teraz przedsiębiorczość” szukamy sposobu na awans
Polski w rankingu Economic Freedom przygotowywanym przez
Heritage Foundation. W ostatniej jego edycji zajęliśmy mało
satysfakcjonujące 57. miejsce na 161 badanych państw.
Ochrona prawa własności w Polsce, czyli jeden z elementów
oceny w rankingu, na poziomie legislacji jest dobrze uregulowana, jednak poważnym problemem jest przewlekłość spraw
sądowych, co znacznie utrudnia egzekucję tego prawa.
1.
Razem z Litwą
i Samoą
Pod względem ochrony
praw własności Polska w rankingu Wolności Ekonomicznej
zajęła 42. pozycję (razem z takimi krajami jak Bhutan, Dominikana, Samoa, Litwa itp.).
Otrzymaliśmy 60 pkt (na 90
możliwych) co zdaniem autorów raportu oznacza, że system prawny chroni prawa
własności, ale wymiar sprawiedliwości jest powolny i czasami
podatny na naciski polityczne;
możliwe są też nieoczekiwane
zmiany w przepisach.
2.
Powolne
postępowania
Zdaniem przedsiębiorców
i ekspertów najistotniejszy
z zasygnalizowanych problemów dotyczy przewlekłości
postępowań sądowych w zakresie praw własności. Opieszałość
wymiaru sprawiedliwości
utrudnia prowadzenie działalności, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet
do upadłości firmy.
Co ciekawe, jak zauważa
Fundacja FOR, długość rozpatrywania spraw gospodarczych
jest bardzo różna w zależności
od okręgu sądowego. Może to
oznaczać, że sieć sądów i rozkład zatrudnienia nie jest dostosowany do obciążeń mierzo-
nych liczbą i stopniem skomplikowania wpływających spraw.
Wiele ekspertów zwraca też
uwagę na poziom merytorycznego przygotowania sędziów
w sprawach gospodarczych. Nie
zawsze potrafią nadążyć oni,
a także polskie prawo, za szybko
zmieniającą się rzeczywistością.
3.
Są dobre
recepty
Ministerstwo Sprawiedliwości podkreśla, że w obecnie
przygotowywanej strategii dla
wymiaru sprawiedliwości kwestia szybkości postępowań jest
traktowana priorytetowo.
Efekty mają zostać uzyskane
m.in. przez e-usług i lepszą komunikację sądów z obywatelem. Silny nacisk ma także zostać położony na działania
edukacyjne, które mają uzupełnić luki kompetencyjne wymiaru sprawiedliwości.
Szybkość postępowań – zwłaszcza w sprawach gospodarczych
– jest jednym z najważniejszych
wyzwań modernizacyjnych dla
wymiaru sprawiedliwości.
Ministerstwo Sprawiedliwości
przyjęło ten priorytet jako
podstawę powstającej strategii
systemu wymiaru sprawiedliwości, która wprowadza zasadę
oceny przyjmowanych rozwiązań
z perspektywy obywatela
(przedsiębiorcy), który ma prawo
do sprawiedliwości rozumianej
jako rozwiązanie jego problemu.
Chcemy, aby podejście do
rozwiązywania tych problemów
miało charakter kompleksowy.
Obywatela nie interesuje, czy
problem powstaje na etapie
zgłaszania pozwu, odbierania
opinii biegłego czy też prowadze-
4.
można uprościć
Sami praktycy – sędziowie
czy adwokaci – podkreślają, że
te działania powinny być uzupełnione o reorganizację sądów
i ich pracy. Konieczne jest też
podniesienie jakości prawa,
które przez dzisiejszą niechlujność często jest niepotrzebnym
źródłem sporów. ∑
ewidencji akt). Z kolei najważniejsze projekty legislacyjne,
ukierunkowane na sektor
przedsiębiorczości, to przede
wszystkim zmiany w prawie
upadłościowym, których celem
jest zwiększenie szans na udaną
restrukturyzację oraz akty prawne
wprowadzające tzw. jedno
okienko. Tą mapę dopełniają
przedsięwzięcia edukacyjne, ale
również dedykowane zdiagnozowanej luce kompetencyjnej
w postaci zbyt niskiego
poziomu wiedzy ekonomiczno-finansowej w systemie wymiaru
sprawiedliwości. ∑
wości. Jedyne, co jest kontynuowane, to informatyzacja.
Kontrowersyjnym zagadnieniem
jest ostatnia nowelizacja kodeksu
postępowania cywilnego, która
zlikwidowała odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych,
do którego przedsiębiorcy już
zdążyli się przyzwyczaić.
Istniejący tzw. nadzór administracyjny ministra nad sądami
powszechnymi szkodzi szybkości
postępowania i samemu
systemowi wymiaru sprawiedliwości. Mamy wreszcie pozostałości poprzedniego systemu.
W Polsce po 1990 r. winna
zostać wprowadzona ustawa
reprywatyzacyjna, która
przesądziłaby wiele spraw, które
dzisiaj generują koszmarnie
trudne i długie procesy. Nie ma
wreszcie obowiązku regulowania
w jakimś czasie stanu własności
ujawnianego w księgach
wieczystych. Wiele ksiąg
wieczystych zawiera wpisanych
właścicieli, którzy już dawno nie
żyją. Sądom zatem potrzeba
stabilizacji, dobrego stabilnego
prawa, i asystentów, którzy wspieraliby sędziów. ∑
>PONAD MIESIĄC CZEKANIA NA NIP
On-line z osobistą wizytą
Waldemar
Żurek
sędzia Sądu Okręgowego
w Krakowie, członek Krajowej
Rady Sądownictwa
Poważnym problemem jest jakość
polskiej legislacji. Opinie Krajowej
Rady Sądownictwa o proponowanych aktach prawnych zbyt często
giną w szufladach. Szereg
projektów, zamiast być kompleksowo przygotowywana przez
istniejące komisje kodyfikacyjne,
proceduje się za pomocą
inicjatywy poselskiej czy
ministerialnej, szybko, doraźnie.
Mamy nadal stare kodeksy
cywilny i postępowania cywilnego,
które powinny zostać napisane od
nowa. Często pewne instytucje są
już nieprzystające do rozwoju
społeczeństwa i problemów
gospodarczych. Każdy nowy
minister ma swój autorski pomysł
na „reformę” wymiaru sprawiedli-
>ROZWIĄZANIEM JEST REORGANIZACJA SĄDÓW
>POSTĘPOWANIE SĄDOWE MOŻNA SKRÓCIĆ
Za dużo pracy w jednym miejscu Wystarczą zmiany organizacyjne
Rafał Ptak
Bartosz
Sierakowski
Kancelaria Radców Prawnych R. Ptak i Wspólnicy sp.k.
Formalności
nia egzekucji komorniczej.
Dlatego w nawiązaniu do nowej
strategii powstają zarówno
projekty rozwojowe, inicjatywy
legislacyjne oraz przedsięwzięcia
edukacyjne, których wspólnym
celem jest sprawna realizacja
praw obywatela. Wśród projektów
rozwojowych można wyróżnić
projekty ułatwiające komunikację
(m.in. Portal Orzeczeń, e-odpisy
z KRS, e-rejestracja spółki) oraz
projekty usprawniające działalność sądów (m.in. Elektroniczne
Postępowanie Upominawcze,
Centrum Sądownictwa Gospodarczego w Warszawie, e-system
Ochrona prawa własności
w Polsce rośnie, ale problematyczna pozostaje kwestia
mentalności i organizacji
sądów mających chronić te
prawa. Sądy rejonowe muszą
rozpatrywać zdecydowanie
więcej spraw niż sądy
okręgowe czy apelacyjne.
Ponadto w sądzie sekretariat
podległy jest przewodniczącemu wydziału, natomiast inni
sędziowie często mają
mniejszy wpływ na jego pracę,
co powoduje, że wykonują oni
dużo pracy bezpośrednio
niezwiązanej z orzekaniem.
Rozwiązaniem mogłaby być
reorganizacja sądów, polegająca na odciążeniu sądów
rejonowych, a także na
utworzeniu, na wzór anglosaski, instytucji sędziego wraz
z asystentami. ∑
radca prawny
Kancelaria Zimmerman
i Wspólnicy sp.k.
Potrzebne są rozwiązania
systemowe o charakterze
organizacyjnym. Niechlubnym
standardem w sądach gospodarczych, zwłaszcza rejonowych, jest
odraczanie rozpraw o kilka
miesięcy, a nawet o rok. W ostatnim
czasie coraz częściej można
zaobserwować także całkowicie
zbędne odraczanie ogłoszenia
NAPISZ DO NAS
>FELIETON
DAREK GOLIK
Katastrofa w sądach ds. gospodarczych
Krzysztof
Rybiński
Profesor
i rektor
Akademii
Finansów
i Biznesu
Vistula
w Warszawie
wyroku. Rozwiązania powinny
zmierzać do zapewnienia
rozstrzygania na jednym
posiedzeniu (wyznaczanie
w danym dniu jednej całodniowej
rozprawy, a nie – jak obecnie – kilku
1–2-godzinnych). Przede
wszystkim system oceny sędziów
powinien być ściśle powiązany
z czasem rozpoznawania spraw. ∑
P
rzez kolejne tygodnie będę
komentował dziesięć
wolności opisanych
w corocznym rankingu wolności
gospodarczej konserwatywnej
Heritage Foundation. W ogólnym rankingu Polska zajmuje 57.
miejsce wśród 185 krajów.
Dzisiaj przyjrzymy się pierwszej
kategorii tego rankingu, czyli
prawom własności. W tej
kategorii Polska otrzymała 60
punktów na 100 i zajmuje 42.
pozycję na świecie. Ten wynik
jest opatrzony komentarzem, że
system prawny w Polsce chroni
prawa własności, ale system
sądowniczy działa opieszale
i czasami jest poddawany presji
politycznej. Ponadto zdarzają
się nieoczekiwane zmiany
w prawie.
Jednym z ważniejszych źródeł
danych, z których czerpie
Heritage Foundation w tej
kategorii, jest raport US
Departament of Commerce.
W tym raporcie jest napisane, że
polskie sądy w sprawach
gospodarczych są ekstremalnie
wolne, że zmiany prawa są
częste, a skomplikowane
obciążenia biurokratyczne
bardzo uciążliwe. Odnotowano
pewien postęp w minionych
latach, np. likwidację niektórych
obciążeń administracyjnych.
Ciekawe jak na tę kategorię
rankingu wpłynie operacja
pozbawienia 15 milionów
Polaków jednostek uczestnictwa
w drugim filarze przez ministra
Sami Wiecie Którego, czy to
będzie spójne z amerykańskim
rozumieniem prawa własności.
Bardzo negatywne są opinie
o polskim sądownictwie
gospodarczym. Spójrzmy na
niektóre dane dostępne na
stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. W pierwszej połowie 2013 roku do sądów
różnej instancji wpłynęło 825
tysięcy spraw gospodarczych,
a załatwiono 762 tysiące, więc
wskaźnik opanowania wpływu
wyniósł 92 procent. W 2011 roku
ten wskaźnik wyniósł 96 procent,
w 2012 roku 96,7 procent, w tym
w pierwszej połowie 2012 roku
94 procent. Spraw gospodarczych jest coraz więcej i widać
w danych, że sądy radzą sobie
z tą rosnącą masą spraw gorzej
niż w poprzednich latach.
Znacząco wydłużył się też czas
załatwiania spraw gospodarczych, w sądach okręgowych
z około 260 dni w pierwszych
połówkach lat 2011–2012 do
ponad 330 dni w pierwszej
połowie w 2013 roku, a w sądach
apelacyjnych ze 117 dni do 148
dni. W czasach dekoniunktury,
gdy ważne jest szybkie załatwienie sprawy, wtedy akurat liczba
spraw rośnie, a postępowania się
wydłużają, co niestety jeszcze
bardziej zwiększa ryzyko i koszty
dla firm.
Niestety informacji o presji
politycznej wywieranej na
sędziów było ostatnio w mediach
sporo, w tym znana prowokacja
dziennikarska w sprawie Amber
Gold. Zarówno informacja
ilościowa, jak i jakościowa
potwierdza, że w dziedzinie
sądownictwa gospodarczego
jeszcze nam daleko do dobrych
standardów. ∑
∑ Poniedziałkowy
dodatek
„Dobra Firma”
tworzy zespół
w składzie:
∑ Andrzej Krakowiak
redaktor prowadzący
[email protected]
∑ Anna Cieślak
[email protected]
∑ Anna Ogonowska-
-Rejer
[email protected]
∑ Magdalena
Lemańska
[email protected]
∑ Piotr Mazurkiewicz
[email protected]
∑ Dariusz Wolak
[email protected]