Zasiłek chorobowy

Biblioteka specjalisty ds. płac
Zasiłek
chorobowy
t
en
m
l
ragek.p
f
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
Najczęstsze
błędy
w dokumentacji
Spis treści
Rodzaje dokumentów zasiłkowych ....................................................
Zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA ...................................................
Na co zwracać uwagę, przyjmując zwolnienie lekarskie ...................
Zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3 i ZUS Z-3a ......................
Karta zasiłkowa ZUS Z-17 .................................................................
Lista płatnicza ZUS Z-19 ...................................................................
Konsekwencje błędów popełnianych
w dokumentacji zasiłkowej ................................................................
Opracowanie:
Renata Górecka – specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Elżbieta Fijor – specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
nt
e
m l
ragek.p
f
wy kart
o
Szukaszawyczerpujących,
konkretnych
rm.bez
D
w
odpowiedzi
na pytania z dziedziny
ww
rozliczania wynagrodzeń
i ubezpieczeń społecznych?
Już dziś odwiedź księgarnię specjalisty ds. płac
i zapoznaj się z naszymi elektronicznymi publikacjami.
Tutaj znajdziesz to, czego szukasz!
www.ksiegarniaspecjalisty.pl
2
3
5
8
15
18
19
Zasiłek chorobowy
Ś
wiadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa wypłaca się na podstawie prawidłowo wypełnionych i dostarczonych w terminie dokumentów. Ich rodzaje wymienione są w ustawie
z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.) oraz
w rozporządzeniu z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia
dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty
zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa (Dz.U. nr 65, poz. 742 ze zm.). Dowodem
do wypłaty zasiłku chorobowego jest zaświadczenie lekarskie – druk ZUS ZLA, którego wzór określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
nt z 27 lipca 1999 r.
e
w sprawie szczegółowych zasad
i
ltrybu wystawiania zagm
p
a
.
r
świadczeń lekarskich, wzoru
zaświadczenia
lekarskiego
f tek
y
r
w
i zaświadczenia lekarskiego
o zka wydanego w wyniku kontroli
e
rm.bZakładu
lekarza orzecznika
Ubezpieczeń Społecznych
a
D
w
(Dz.U. nr 65, poz.
741 ze zm.). Zaświadczenie lekarskie
w
w
(druk ZUS ZLA) podlega sprawdzeniu przez płatnika zasiłku pod względem formalnym, tj. czy zostało w sposób
prawidłowy wystawione przez lekarza.
RODZAJE DOKUMENTÓW
ZASIŁKOWYCH
Dokumenty zasiłkowe można podzielić na dwie kategorie:
1. Pierwsza – to dokumenty wpływające do płatnika zasiłku,
niezbędne do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń (np.
ZUS ZLA, przetłumaczone na język polski zaświadczenie
zagranicznego zakładu opieki zdrowotnej lub zagranicznego lekarza w celu wypłaty zasiłków z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby za granicą; nie musi być
2
Wiedza i Praktyka
Zasiłek chorobowy
przetłumaczone zaświadczenie wystawione na terytorium
państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego
Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii).
2. Druga – to dokumenty:
u – tworzone przez płatnika składek, w których ma
obowiązek zamieszczania niezbędnych danych
w celu ustalenia prawa i wypłaty zasiłków, których
płatnikiem jest ZUS (według określonego wzoru
ZUS Z-3 lub ZUS Z-3a) oraz
u – w których płatnik ewidencjonuje wypłacone świadczenia (np. karta zasiłkowa, lista płatnicza zasiłków).
Wszystkie dokumenty stanowiące podstawę do ustalenia
prawa i wypłaty świadczeń, zarówno te, które twpływają do
en powinny
płatnika zasiłków, jak i te, które sam wypełnia,
m
.pl i zgodnie
rageczytelny
być wystawione (wypełnione) w sposób
k
f
wy kart Dokumenty, które
z określonymi w przepisach o
zasadami.
rm.bez tymi przepisami, nie
nie spełniają wymogówaokreślonych
D wwdo wypłaty zasiłków. Poniżej
mogą stanowić podstawy
w
przedstawiamy najczęściej występujące błędy w dokumentach zasiłkowych, które nie pozwalają na prawidłowe
ustalenie prawa i wypłatę zasiłków.
ZAŚWIADCZENIE LEKARSKIE – ZUS ZLA
Podstawowym dokumentem do ustalenia prawa i wypłaty zasiłku chorobowego jest zaświadczenie lekarskie
wystawione na druku ZUS ZLA, nazywane potocznie
zwolnieniem lekarskim. Zwolnienie lekarskie od pracy
z powodu choroby ubezpieczony przekazuje:
l płatnikowi składek (np. pracodawcy) albo
l do oddziału ZUS właściwego według swojego miejsca
zamieszkania, jeżeli płatnikiem zasiłku jest ZUS (np.
w stosunku dla osoby prowadzącej pozarolniczą dzia-
Zasiłek chorobowy – błędy w dokumentacji
3
Zasiłek chorobowy
łalność) lub gdy zasiłek przysługuje za okres po ustaniu
tytułu ubezpieczenia chorobowego (np. po rozwiązaniu
stosunku pracy z pracownikiem).
Płatnikiem składek uprawnionym do ustalania prawa
i wypłaty zasiłków jest ten płatnik, który zgłaszał do
ubezpieczenia chorobowego co najmniej 20 ubezpieczonych na dzień 30 listopada poprzedniego roku.
Jeżeli do ubezpieczenia chorobowego zgłasza mniej
niż 20 ubezpieczonych, płatnikiem zasiłków jest
ZUS. Ubezpieczony będący pracownikiem, który
jest niezdolny do pracy z powodu choroby, zwolnienie lekarskie potwierdzające tę niezdolność zawsze
t pracodawcy), bez
przekazuje płatnikowi składek n
(tj.
e
m pljest uprawniony do
względu na to, czy płatnik
ag kten
.
rnie.
f
wypłaty zasiłków, czy
e
y rt
ow zka
m
r
a w.be
D
Zwolnienie lekarskie
powinno wpłynąć najpierw do
ww
płatnika składek, ponieważ jest ono dokumentem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy. Ponadto płatnik
składek, który nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków,
na zwolnieniu tym dokonuje adnotacji dotyczącej daty
jego wpływu. Następnie przekazuje je do oddziału ZUS
celem ustalenia prawa i wypłaty zasiłku, jeżeli wcześniej
dokonał już dla ubezpieczonego wypłaty wynagrodzenia za czas choroby, przysługującego na podstawie
art. 92 Kodeksu pracy, w wymiarze 33 dni w danym roku
kalendarzowym.
Data wpływu zwolnienia
Każdy płatnik składek, bez względu na to, czy jest uprawniony do wypłaty zasiłku, czy nie, po otrzymaniu zwolnie-
4
Wiedza i Praktyka
Zasiłek chorobowy
nia lekarskiego powinien opatrzyć je datą wpływu. Przepisy
zobowiązują bowiem ubezpieczonego do dostarczenia
zwolnienia lekarskiego płatnikowi składek albo płatnikowi
zasiłku w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania.
W przypadku przekroczenia tego terminu pracodawca,
który jest uprawniony do wypłaty zasiłków, albo ZUS, do
którego zwolnienie przekazał nieuprawniony do wypłaty
zasiłków pracodawca, dokonuje potrącenia zasiłku o 25%
od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia
dostarczenia zwolnienia.
Konsekwencje
– obniżenie
zasiłku
NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ,
PRZYJMUJĄC ZWOLNIENIE nt
LEKARSKIE?
me l
g
fra tek.p
y
Kto wystawił zwolnienie?
ow zkar
m
r
a w.be
D
Pracodawca ustalając prawo
ww do zasiłku, powinien zwrócić
uwagę na to, przez kogo zostało wystawione zwolnienie
lekarskie, ponieważ np.:
v starszy felczer lub felczer mogą wystawiać zwolnienie
lekarskie jednorazowo jedynie na okres do 7 dni, z tym
że łącznie orzeczony okres niezdolności do pracy nie
może być dłuższy niż 14 dni, lekarz natomiast może
wystawiać zwolnienie lekarskie jednorazowo na okres
dłuższy niż 14 dni;
v lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie maksymalnie na okres 3 dni poprzedzających dzień badania
ubezpieczonego, a lekarz psychiatra może wystawić
zwolnienie lekarskie na okres wcześniejszy niż 3 dni
poprzedzające dzień badania, jeżeli stwierdzi zaburzenia psychiczne ograniczające zdolność ubezpieczonego
do oceny własnego postępowania.
Zasiłek chorobowy – błędy w dokumentacji
5
Zasiłek chorobowy
Na jaki okres może być wystawione zwolnienie?
Ponadto zwolnienie lekarskie może być wystawione na
okres:
u od dnia, w którym przeprowadzono badanie ubezpieczonego, lub
u od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania;
u rozpoczynający się po dniu badania, ale nie później niż
czwartego dnia po dniu badania, w przypadku gdy:
u – bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne
od pracy,
u – badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej
orzeczonej niezdolności do pracy.
nt
Ubezpieczony zatrudniony
mepl
g
u dwóch pracodawców
fra ek.
wy kart
o
ez
rm.bpodlega
Jeżeli ubezpieczony
ubezpieczeniu z więcej niż
a
D np.wjest zatrudniony u dwóch pracodawców,
jednego tytułu, w
w
to na jego wniosek lekarz wystawia odpowiednią liczbę
zwolnień lekarskich, odrębnie dla każdego płatnika zasiłku.
W takim przypadku zwolnienie dla kolejnego płatnika zasiłku
może być wystawione w terminie późniejszym, tj. za okres
wcześniejszy niż 3 dni wstecz od dnia badania, ponieważ
lekarz nie orzeka w tym momencie niezdolności do pracy,
a jedynie potwierdza niezdolność już wcześniej orzeczoną.
Dane podane na druku ZUS ZLA
Płatnik zasiłku powinien zwrócić uwagę również na treść
zwolnienia, tj. czy:
l prawidłowe są dane ubezpieczonego (imię, nazwisko,
nr PESEL, NIP, nr i seria dowodu osobistego lub paszportu) i płatnika składek (NIP, adres),
6
Wiedza i Praktyka
Zasiłek chorobowy
okres orzeczonej niezdolności do pracy od... do...
pokrywa się z liczbą dni wpisaną cyframi,
l dokonane poprawki są potwierdzone podpisem i pieczątką lekarza wystawiającego zwolnienie,
l zwolnienie lekarskie nie zostało sfałszowane.
Chodzi tu np. o to, czy liczba dni niezdolności do pracy
w polu 10 zwolnienia lekarskiego jest zgodna z liczbą dni
niezdolności do pracy wykazaną w polach 8 i 9, określającą niezdolność do pracy od … do … konkretnej daty,
czy pieczęć Zakładu Opieki Zdrowotnej lub lekarza nie
została podrobiona.
l
Zwolnienie lekarskie wydane niezgodnie z zasadami dotyczącymi orzekania o czasowej niezdolności
nt do pracy
e
nie może być podstawą do wypłaty świadczeń
m pl z tytułu
gchoroby
a
r
choroby – wynagrodzenia za czas
i zasiłku
f tek.
y
r
w
chorobowego.
o ka
Konsekwencje
– brak prawa
do świadczeń
z
rm e
Daww.b
Przykład
w
Ubezpieczony przedłożył pracodawcy zwolnienie lekarskie z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby w celu wypłaty zasiłku chorobowego.
W zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA:
q w polu 20 – „Data wystawienia dokumentu” wpisano datę 18 czerwca
2007 r.,
q w polu 8 – „Niezdolność do pracy od…” wpisano datę 13 czerwca
2007 r.,
q w polu 29 – „Podpis i pieczęć lekarza” – widnieje pieczątka lekarza
medycyny.
Pracodawca odmówił wypłaty zasiłku, ponieważ zwolnienie lekarskie
zostało wystawione niezgodnie z obowiązującymi zasadami dotyczącymi orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Chodzi o to, że zwolnienie to wystawione przez lekarza medycyny określa datę powstania
Zasiłek chorobowy – błędy w dokumentacji
7
Zasiłek chorobowy
niezdolności do pracy pracownika na 4 dni przed datą wystawienia
zwolnienia, a lekarz, który nie jest psychiatrą, może takie zwolnienie
wystawić jedynie na okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień
badania ubezpieczonego.
Przykład
Kserokopia zwolnienia lekarskiego nie stanowi
podstawy do wypłaty świadczeń z tytułu choroby.
ZAŚWIADCZENIE PŁATNIKA SKŁADEK
ZUS Z-3 I ZUS Z-3A
nt
Jeżeli płatnik składek nie jest
do wypłaty
meuprawniony
l
g
p
.
ra być
zasiłku lub gdy zasiłek fma
wypłacany
za
okres po
ek
t
y
r
w
ustaniu tytułu ubezpieczenia
o ka chorobowego, przesyła
rm.bedoz oddziału ZUS. Jeżeli zwolnienie
zwolnienie lekarskie
a
D ww okres niezdolności do pracy, za który
lekarskie obejmuje
w
ubezpieczonemu przysługuje wynagrodzenie za czas choroby, a następnie zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS
lub zasiłek chorobowy wypłacany przez płatnika składek,
a potem zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS, płatnik składek po wypłacie wynagrodzenia za czas choroby
lub zasiłku przekazuje zwolnienie lekarskie do ZUS. W
swojej dokumentacji pozostawia kopię tego zwolnienia,
poświadczoną za zgodność z oryginałem.
Do zwolnienia lekarskiego przekazywanego w celu wypłaty zasiłku do ZUS płatnik składek powinien koniecznie
dołączyć prawidłowo wypełnione zaświadczenie płatnika
składek na druku:
v ZUS Z-3 – w przypadku ubezpieczonego będącego
pracownikiem,
8
Wiedza i Praktyka
Zasiłek chorobowy
v
ZUS Z-3a – w przypadku innego ubezpieczonego
niebędącego pracownikiem (np. zleceniobiorcy).
Błędy przy wypełnianiu ZUS Z-3
Przy wypełnianiu druków ZUS Z-3 lub ZUS Z-3a płatnicy
najczęściej popełniają następujące błędy:
1. Nieprawidłowo wpisują dane identyfikacyjne ubezpieczonego i płatnika składek.
2. Niepotrzebnie wpisują poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, w przypadku gdy ubezpieczony
posiada wymagany okres tego ubezpieczenia do wypłaty zasiłku u obecnego płatnika.
t
en
m
l
Przykład
ragek.p
f
wy ponieważ
Płatnikiem zasiłku jest ZUS,
pracodawca na dzień 30 liart
o
k
z
m
e
r
stopada 2006 r. zgłaszał
.bdo ubezpieczenia chorobowego mniej niż
Daww
20 ubezpieczonych. Ze
zwolnienia lekarskiego przekazanego do ZUS
w
w celu ustalenia prawa i wypłaty zasiłku chorobowego wynika, że niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby orzeczono na okres
od 11 do 22 czerwca 2007 r. W zaświadczeniu ZUS Z-3 płatnik wykazał
w pkt 6 okresy wypłaty wynagrodzenia za czas choroby na podstawie
art. 92 Kodeksu pracy (łącznie 33 dni) w miesiącach: kwietniu i maju
2007 r. Ponadto w zaświadczeniu płatnik składek:
l w pkt 1 wpisał datę obecnego zatrudnienia od 1 marca 2007 r.,
l w pkt 2 podał daty poprzedniego zatrudnienia pracownika od 1 lutego
2003 r. do 31 czerwca 2004 r. i od 1 lipca 2004 r. do 28 lutego 2007 r.
Ponieważ u obecnego pracodawcy pracownik ma okres ubezpieczenia
chorobowego wymagany do przyznania prawa do zasiłku chorobowego
(30 dni), to nie ma potrzeby wykazywania poprzednich okresów podlegania temu ubezpieczeniu.
Przykład
Zasiłek chorobowy – błędy w dokumentacji
9