Wolne napoleońskie Miasto Gdańsk_Część3

GDAŃSK ZYSKAŁ OSTATECZNIE
 Nowy Port, Oliwa, Wrzeszcz, Polanki
 Ostrów, Siedlce
 Hel
 Giemlice, Grabiny Duchowne, Przejazdowo
 Święty Wojciech, Stare Szkoty, Chełm
 STRACIŁ JEDNAK WSIE WYSOCZYZNY:
 Łapino, Widlino, Warcz, Malęcin, Karczmę,
Błotnię, Rębielcz i Szkarpawę

W Gdańsku została pruska poczta
 Nie zapewniono wolnej drogi lądowej do
Warszawy (a była – do Szczecina)

E. Cieslak, Cz. Biernat,
Dzieje Gdańska…
 Powierzchnia
33 mile kwadratowe francuskie
 (mila francuska 3,8 km)
 = 476,5 km2
 60.107 mieszkańców (1810)
 Z czego:
 W mieście
37.131
 W wioskach i na terytorium 22.976 osób
W
1806 na tym terytorium żyło około 80.000
ludzi (w tym, w samym mieście - prawie
44.000 mieszkańców)
Cyt. za E. Rozenkranz,
Napoleońskie Wolne Miasto Gdańsk,
Gdańsk 1980
 21
lipca 1807 roku – uroczyste
proklamowanie WM
 1 lipca 1808 – uroczyste zaprzysiężenie
Kodeksu Napoleona (w miejsce nigdy nie
uchwalonej konstytucji WMG), jednak
zaprowadzono go ostatecznie:
 15 stycznia 1809, odmawiając – i tak –
równouprawnienia ludności żydowskiej
Cyt. za E. Rozenkranz,
Napoleońskie Wolne Miasto Gdańsk,
Gdańsk 1980
Gubernator Rapp odtworzył struktury władzy
sprzed 1793, w tym przede wszystkim Radę
Miejską zwaną odtąd SENATEM (18 osób)
 Władzę sądowniczą powierzono Ławie, zwanej
odtąd Drugim Ordynkiem (12 osób)
 Funkcje doradczo – kontrolne sprawował
natomiast Trzeci Ordynek (108 osób)

Wszystkie te ciała wybrano jeszcze w lipcu 1807
roku
 Ważną rolę odgrywali też rezydencji Francji,
Prus i Saksonii (nie było Księstwa Warszawskiego)

 Kierowanie
administracją WMG
 Powoływanie i nadzór nad komisjami i
deputacjami miejskimi (około 60 takich ciał,
ale najważniejsza Komisja Finansowa)
 Kontakty z gubernatorem
 Desygnowanie własnych i przyjmowanie
obcych przedstawicieli dyplomatycznych
4 burmistrzów (główny – prezydujący =
prezydent)
 Karl Friedrich von Gralath (ur. 1741, zm.1818),
syn Daniela St. - burmistrza, rajca i burgrabia,
sprzed 1793, zrezygnował z funkcji już w marcu
1808
 Daniel Andreas Zernecke (ur. 1745,zm.1821), syn
Henryka – burmistrza, ławnik przed 1793,
burmistrz 1807-1813/1814
 Karl Renner (ur. 1739, zm. 1819), syn Jana –
burm., ławnik sprzed 1793, burmistrz 18071813/1814
 Jacob Ernst Schumann (ur. 1749,zm.1823), syn
Samuela Ernsta, ławnik sprzed 1793, burmistrz
1807-1813/1814

8
„uczonych” (Gelehrte)
 Peter Dodenhoff
 Karl Gottlieb Döring
 Johann Georg Wernsdorff (burmistrz od 1812)
 Johann Georg Trandelenburg (orientalista,
teolog, związany z Gimnazjum)
 Johann Ernst Schmidt
 Karl Benedikt Jantzen
 Johann Christoff Bodenstein
 Friedrich Gothold Sievert (burmistrz od 1837
!)
 Joachim
Heinrich von Wieckhmann
 Karl Michael Groddeck
 Daniel Jacob Scheffler
 Jacob Michael Schmidt
 Johann Labes (ur. 1754, zm. 1809), syn
Jacoba, fabrykanta złota i srebra, fundator
parku leśnego Jaśkowej Doliny, jako członek
Komisji Finansowej kompletnie zrujnowany
przez Francuzów
 Johann Georg Frantzius
 Po
ustąpieniu Gralatha (wrzesień 1808) jego
miejsce (burmistrza i prezydenta Senatu)
zajął profesor prawa, Gottlieb Hufeland (ur.
1760, zm. 1817), był prezydentem do 13 IV
1812 roku. Autor projektu konstytucji WMG
próbującej w umiarkowany sposób
dostosować jej normy do burżuazyjnego
porządku Cesarstwa Francuzów (cenzus
majątkowy, łagodniejsze traktowanie ludzi
nauki i sztuki) – ostatecznie nie przyjęto go.
 Odwołano
Dodenhoffa, mianowano 5 nowych
senatorów (Georg Lesse, Wilhelm Ernst
Soermans, Abraham Ludwig Muhl, Peter
Eggert, Friedrich Höhn) – zwolenników
francuskich, świeżo wzbogaconych na
dostawach
 Zreorganizowano Trzeci Ordynek – w miejsce
108 osób 16-osobowa komisja
Ogromna kontrybucja (30 mln franków) +
utrzymanie garnizonu francuskiego – nie do
udźwignięcia dla finansów miasta, rosnące
zadłużenie
 Blokada kontynentalna (ogłoszona w Berlinie w
październiku 1807) zakazywała handlu z Anglią zastój w handlu na Bałtyku (przed 1807 – 1100 –
1500 statków rocznie, w l. 1807-1812, około 3050, wyjątkowo w 1810 r. ponad 250) =
bankructwa domów handlowych i armatorów
 Francja zaostrzyła blokadę kontynentalną w 1810
roku – specjalna komora celna w Nowym Porcie
(21 lipca)

W
1810 roku oceniono długi Gdańska na około
50 mln franków, rezydent francuski uważał je
za niespłacalne (brakowało 4 mln franków
rocznego dochodu)
 Kontrabanda, łapówkarstwo
 W 1809 roku pojawiły się jeszcze pruskie
szykany celne – cła na Wiśle, w 1810 cofnięto
je, w 1811 i 1812 w atmosferze nowej wojny
z Rosją – ponownie wprowadzono – brakowało
ustawowych (traktatowych) zwolnień i
bezcłowej drogi lądowej