Uchwała nr X/2152/2013

Uchwała Nr X/2152/2013
z dnia 29 kwietnia 2013 r.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Rzeszowie
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie po przeprowadzeniu postępowania nadzorczego
dotyczącego uchwały Nr XXXIX/433/13 Rady Gminy Solina z dnia 25 marca 2013 r. w sprawie stawek opłat
za gospodarowanie zmieszanymi i segregowanymi odpadami komunalnymi za pojemnik o określonej
pojemności - działając na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 5 i art. 18a ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1992 r.
o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113) w związku z art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia
8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) :
stwierdza nieważność uchwały Nr XXXIX/433/13 Rady Gminy Solina z dnia 25 marca 2013 r. w sprawie
stawek opłat za gospodarowanie zmieszanymi i segregowanymi odpadami komunalnymi za pojemnik
o określonej pojemności - w całości .
Uzasadnienie
W dniu 25 marca 2013 r. Rada Gminy Solina podjęła uchwałę Nr XXXIX/433/13 w sprawie stawek opłat za
gospodarowanie zmieszanymi i segregowanymi odpadami komunalnymi za pojemnik o określonej pojemności
Uchwała ta wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie w dniu 2 kwietnia 2013 r.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie uchwałą Nr IX/1852/2013 z dnia 16 kwietnia 2013
r. wszczęło postępowanie nadzorcze wobec ww uchwały. Badając powyższą uchwałę w trybie nadzoru
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie ustaliło następujący stan faktyczny:
W ust.1 tiret 1 do 3 badanej uchwały Rada Gminy Solina ustaliła stawki opłat za gospodarowanie
zmieszanymi odpadami komunalnymi, odbieranymi od właścicieli nieruchomości: za każda osobę
w nieruchomości zamieszkałej przez mieszkańców za każda osobę zamieszkałą w nieruchomościach
zbiorowego zamieszkania, będących pod zarządem Spółdzielni Mieszkaniowych, Wspólnot Mieszkaniowych
miesięcznie oraz od każdej osoby przebywającej czasowo w wynajmowanych miejscach noclegowych
w budynkach oraz domach letniskowych na nieruchomości. W dalszej części ust.1- tiret 4 do 6 rada gminy
wprowadziła opłatę ryczałtową pobieraną od: każdego domu letniskowego służącego rekreacji i wypoczynkowi
właścicielowi nieruchomości nie zamieszkałej przez mieszkańców, przyczepy kempingowej służącej rekreacji
i wypoczynkowi właścicielowi nieruchomości nie zamieszkałej przez mieszkańców, oraz za każdy m²
powierzchni działki niezabudowanej i nie zamieszkałej przez mieszkańców, wykorzystywanej w celach
rekreacyjno-wypoczynkowych. W ust.2 przedmiotowej uchwały ustalana została opłata za odpady zmieszane:
za worek plastikowy o pojemności 120 litrów, oznakowany napisem, przeznaczony do gromadzenia nadwyżki
zmieszanych odpadów, nie ujętych w deklaracji i rozprowadzany przez przedsiębiorcę oraz za pojemniki typu:
GB o określonej pojemności. W §2 uchwały ustalono stawki opłat za odbiór segregowanych odpadów
komunalnych odbieranych od właścicieli nieruchomości,: za worek plastikowy o pojemności 120 litrów,
oznakowany kolorem oraz napisem nazwy odpadu, rozprowadzany przez przedsiębiorcę oraz za pojemniki typu
GB o określonej pojemności Natomiast postanowieniem §4 badanej uchwały rada gminy zwolniła z opłat
odpady komunalne zbierane w sposób selektywny i zmieszany przez rodziny wielodzietne, od trzeciego dziecka
i każdego następnego do lat 18.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej zważyło, co następuje:
Zgodnie z art. 40 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, na podstawie upoważnień
ustawowych, gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze
gminy. Takim aktem prawnym jest badana uchwała, która została podjęta na podstawie przepisu art.6k ustawy
z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. Nr 391 z późn.zm.)
w myśl którego rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod
uwagę:
1) liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę,
2) ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych,
3) koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, o których mowa w art. 6r ust.2,
Id: 73D90CAE-F51A-483F-A1CB-C4CA48EA85FA. Podpisany
Strona 1
4) przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że na
niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo.
Ponadto rada gminy określa niższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli
odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny (art.6 k ust.3 ustawy).
W ust.1 tiret 1 do 3 kwestionowanej uchwały Rada Gminy Solina ustaliła stawki opłat za gospodarowanie
zmieszanymi odpadami komunalnymi odbieranymi od właścicieli nieruchomości za każda osobę
w nieruchomości zamieszkałej przez mieszkańców – 5,00zł miesięcznie, za każda osobę zamieszkałą
w nieruchomościach zbiorowego zamieszkania, będących pod zarządem spółdzielni mieszkaniowych
i wspólnot mieszkaniowych -9,00 zł miesięcznie oraz od każdej osoby przebywającej czasowo
w wynajmowanych miejscach noclegowych w budynku oraz domach letniskowych na nieruchomościach7,00 zł miesięcznie. Natomiast w dalszej kolejności (ust.1 tiret 4 do 6) rada gminy wprowadziła opłatę
ryczałtową roczną i półroczną za każdy domek letniskowy -180,00 zł i odpowiednio 90,00 zł, przyczepę
kempingową służącą rekreacji i wypoczynkowi właścicielowi nieruchomości niezamieszkałej przez
mieszkańców – 120,00 zł i odpowiednio 60,00 zł oraz za każdy metr kwadratowy działki niezabudowanej
i nie zamieszkałej przez mieszkańców a wykorzystywanej w celach rekreacyjno-wypoczynkowych – 0,20
zł/m² rocznie. W dalszej części rada gminy ustaliła opłaty za odpady zmieszane za worek plastikowy
o pojemności 120 litrów, oznakowany napisem, przeznaczony do gromadzenia nadwyżki odpadów
zmieszanych, nie ujętych w deklaracji i rozprowadzany przez przedsiębiorcę -15,00 za worek zł oraz od
pojemników o określonej pojemności GB-120 -15,00 zł, GB-240-30,00 zł, GB-660-80,00 zł i GB-1100130,00 zł(ust.2) a także stawki opłat za odbiór odpadów segregowanych od plastikowego worka
o pojemności 120 litrów -1,0 zł oraz od pojemników o określonej pojemności w wysokości niższej niż
stawki za odpady zmieszane tj. GB-120 -1,00 zł, GB-240-2,00 zł, GB-660-5,00 zł i GB-1100-10,00 zł
Jak ustaliło Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie, Rada Gminy Solina przed
podjęciem badanej uchwały nie wypełniła obowiązku nałożonego na nią przepisem art. 6k ust.1 cytowanej
ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Nadto rada gminy nie określiła szczegółowych zasad
utrzymania czystości i porządku na terenie gminy w akcie prawa miejscowego jakim jest regulamin
utrzymani czystości i porządku na terenie Gminy Solina (art. 4 ustawy). Zgodnie z art.6k ust.1 ustawy rada
gminy, w drodze uchwały winna dokonać wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust.1 i 2 oraz ustalić stawkę takiej opłaty. Rada Gminy
może dopuścić stosowanie więcej niż jednej metody ustalania opłat na obszarze gminy a także ustalić
stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności. Podjęcie ww uchwały jak również przyjęcie
regulaminu zdaniem Kolegium Izby, powinno poprzedzać uchwalenie uchwały w sprawie stawek opłat za
gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której stanowi art. 6k ustawy. Powyższe w ocenie Kolegium
wynika z systematyki ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wskazującej na określona
kolejność podejmowanych w tej sprawie przez organ stanowiący czynności.
Analizując natomiast przedłożoną przez Radę Gminy Solina uchwałę Nr XXXIX/433/13 w sprawie
stawek opłat za gospodarowanie zmieszanymi i segregowanymi odpadami komunalnymi za pojemnik
o określonej pojemności Kolegium Izby stwierdziło, co następuje:
Zgodnie z art. 6c ust.1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach gminy są zobowiązane do
zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy. Natomiast rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego postanowić
o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy,
a powstają odpady komunalne. W tym miejscu Kolegium Izby wskazuje, że Rada Gminy w Solinie uchwałą Nr
XXXI/327/12 z dnia 30 listopada 2012 roku wprowadziła odbiór odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości nie zamieszkałych przez mieszkańców, na których powstają odpady komunalne. Podjęta
uchwałą rada gminy ustaliła stawki opłat za gospodarowanie zmieszanymi odpadami komunalnymi,
odbieranych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych i nie zamieszkałych. W stosunku do nieruchomości
zamieszkałych rada gminy ustaliła stawki opłat za gospodarowanie odpadami zmieszanymi dokonując ich
zróżnicowania: za każdą osobę w nieruchomości zamieszkałej przez mieszkańców 5,0 zł miesięcznie,
zamieszkałej w nieruchomościach zbiorowego zamieszkania pod Zarządem Spółdzielni Mieszkaniowych,
wspólnot Mieszkaniowych - 9,00 zł miesięcznie oraz od każdej osoby przebywającej czasowo
w wynajmowanych miejscach noclegowych w budynku oraz domkach letniskowych na nieruchomości -7,00 zł
miesięcznie. Rada Gminy w myśl przepisu 6j ust.2a ustawy może różnicować stawki opłaty w zależności od
powierzchni lokalu mieszkalnego, liczny mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbieranie odpadów
z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy. Katalog ten ma charakter zamknięty i nie
Id: 73D90CAE-F51A-483F-A1CB-C4CA48EA85FA. Podpisany
Strona 2
można go rozszerzać. Wprowadzenie zatem w badanej uchwale stawki od każdej osoby przebywającej czasowo
w wynajmowanych miejscach noclegowych w budynku oraz domkach letniskowych na nieruchomości
wykracza poza zakres upoważnienia wynikającego z cytowane przepisu do różnicowania stawek opłat. Nadto
w niniejsze uchwale organ stanowiący nie określił niższej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi w przypadku gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny. Taki
obowiązek wynika bowiem z dyspozycji art.6k ust.3 ustawy utrzymanie czystości i porządku w gminach.
Ponadto w myśl art. 3 ustawy utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań
własnych gminy. Gmina zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą niezbędne warunki do ich
utrzymania, a szczególności ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujących co
najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań
wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych
ulegających biodegradacji (art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy). Nadto uchwalony przez radę gminy regulamin utrzymania
czystości i porządku na terenie gminy winien określać szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na
terenie gminy obejmujący m.in. wymagania prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnego zbierania
i odbierania odpadów komunalnych (art.4 ust.2 pkt 1 lit a ustawy). Ponadto rada gminy ustalając opłatę
w formie ryczałtu za gospodarowanie zmieszanymi odpadami komunalnymi dla nieruchomości na których nie
zamieszkują mieszkańcy w sposób istotny naruszyła art.6j ust. 3 w związku z 6k ust.1 pkt 2 ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie bowiem z jego treścią w przypadku nieruchomości, na
których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, opłata za gospodarowanie odpadami
komunalnymi stanowi iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi na danej
nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust.1
pkt 2 ustawy. Powyższa regulacja w odniesieniu do tego rodzaju nieruchomości przewiduje więc tylko jedną
możliwość ustalenia wysokości opłaty wynikającą z pomnożenia liczby pojemników z odpadami powstałymi na
danej nieruchomości przez stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalona przez organ
stanowiący na podstawie art. 6k ust.1 pkt 2, czyli za pojemnik o określonej pojemności. Brak jest zatem
w świetle przytoczonych przepisów podstaw do ustalenie opłaty ryczałtowej od domków letniskowych,
przyczep kempingowych czy m² powierzchni działki niezbudowanej i nie zamieszkałej przez mieszkańców.
Ponadto ustalenie stawek opłat za odbiór od właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych zmieszanych
i segregowanych w zależności od pojemności worka i pojemnika na odpady komunalne nie precyzuje do
jakiego rodzaju nieruchomości mają zastosowanie wprowadzone opłaty. Nadto zapis uchwały ustalający stawkę
opłaty za odpady zmieszane od worka plastikowego o pojemności 120 litrów, oznakowanego napisem,
przeznaczonego do gromadzenia nadwyżki odpadów zmieszanych a nie ujętego w deklaracji i rozprowadzanego
przez przedsiębiorcę uniemożliwia prawidłowe obliczenie wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi i złożenie deklaracji. Deklaracja bowiem zgodnie z postanowieniem art. 6n ust.1 ustawy powinna
zawierać jedynie takie dane, które są konieczne do prawidłowego obliczenia wysokości opłata. W oparciu
bowiem o tak ustalona stawkę opłaty jej prawidłowe wyliczenie przez składającego deklaracje nie jest możliwe.
Kolegium Izby uznało również, iż treść §4 badanej uchwały Rady Gminy Solina ma charakter istotnego
narusza prawo polegającego na przekroczeniu uprawnień Rady Gminy, wynikających z art.6k ust.4 ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, upoważniających organ stanowiący jednostki samorządu
terytorialnego do wprowadzenia zwolnień jedynie o charakterze przedmiotowym. W ocenie Kolegium Izby
ustalone przez Radę Gminy Solina w §4 badanej uchwały zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy,
jako że treść zapisów uchwały wskazuje na zwolnienie z opłaty za odpady komunalne zbierane w sposób
selektywny i zmieszany rodziny wielodzietne, od trzeciego dziecka i każdego następnego do lat 18. Przywołany
przepis ustawy upoważnia radę gminy jedynie do wprowadzenia zwolnień o charakterze przedmiotowym.
W ocenie organu nadzoru akt prawa miejscowego, jakim jest niewątpliwie badana uchwała, powinien być
podjety na podstawie i w granicach prawa, a ponadto powinien być jasny, wyczerpujący i uniemożliwiający
stosowanie niedopuszczalnego, sprzecznego z prawem luzu interpretacyjnego na co wskazał Naczelny Sąd
Administracyjny w wyroku sygn.akt SA/Gd 2949/94 z dnia 6 czerwca 1995 r.). Każde bowiem działanie organu
władzy, w tym także rady gminy musi mieć oparcie w obowiązującym prawie. Badana uchwała w ocenie
Kolegium Izby tych wymogów nie spełnia.
Z tych przyczyn stwierdzono nieważność wskazanej w sentencji uchwały Rady Gminy Solina.
Id: 73D90CAE-F51A-483F-A1CB-C4CA48EA85FA. Podpisany
Strona 3
Na niniejszą uchwałę Gminie przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Rzeszowie za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie,
w terminie 30 dni od daty jej doręczenia.
PREZES
dr Zbigniew K. Wójcik
Id: 73D90CAE-F51A-483F-A1CB-C4CA48EA85FA. Podpisany
Strona 4