A – 31. niedz. zw. Mt 23,1

A – 31. niedz. zw. Mt 23,1-12
Z mojej woli jesteĞcie lekcewaĪeni i macie
maáe znaczenie wĞród caáego ludu,
poniewaĪ nie trzymacie siĊ moich dróg…
z I czyt. Ml 1,14b-2,2b.8-10
Kontekst:
miejsce – Ğwiątynia
Mowa JX przeciw uczonym w PiĞmie i faryzeuszom – mowa koĔcowa utrzymana w bardzo
ostrym tonie. JX zakoĔczyá juĪ konfrontacjĊ z róĪnymi kategoriami osób – arcykapáanami,
herodianami, uczonymi w PiĞmie, faryzeuszami…
- rozdz. 23 jest zapowiedzią i uzasadnieniem sądu w rozdz. 24-25
- jest to jednoczeĞnie pouczenie skierowane do wspólnoty KoĞcioáa ĺ wyzbywaü siĊ postawy
obáudnej
23, 1-12 - JX wzywa do unikania wad i grzechów faryzeuszy
13-36 - groĨby pod adresem faryzeuszy i nauczycieli Prawa
37-39 - kara jaka spotka faryzeuszy, ich potomków i JerozolimĊ
23,1-12
1 cz.
2 cz.
– zachĊty i ostrzeĪenia
– biada
– proroctwo
– ostrzeĪenie skierowane do ludu i uczniów
– przestroga skierowana tylko do uczniów
w. 1
* táumy i uczniowie – por. 5,1
- táum – u Mt grupa pozytywnie nastawionych do JX; są pomiĊdzy uczniami
a przywódcami narodu, od 21,1 táum przechodzi coraz bardziej na stronĊ
faryzeuszy i uczonych w Prawie
- uczniowie – kontrast dla uczonych w Prawie i faryzeuszy ĺ uczniowie jako przywódcy
są naraĪeni na podobne niebezpieczeĔstwo
- relacja: pasterze – táum…
ĺ ludzie idą za pasterzami ĺ wielka odpowiedzialnoĞü pasterzy
ĺ táum, podobnie jak pasterze, ponosi odpowiedzialnoĞü za odstĊpstwo
w. 2
* katedra Ύ΅ΌνΈΕ΅Ζ, áawa – ozdobne krzesáo w synagodze ustawione w pobliĪu zwoju
Tory naprzeciw ludu (przekonanie, Īe Jahwe sporządziá katedrĊ MojĪeszowi, z której ten
przekazaá Prawo Jozuemu i starszym)
- metafora dla autorytetu nauczycielskiego
ĺ ten kto legalnie zasiada na krzeĞle zwanym krzesáem MojĪesza cieszy siĊ autorytetem
* zasiedli πΎΣΌ΍Η΅Αȱ (aoryst – cz. przeszáy okreĞlający czynnoĞü przeszáoĞci, dokonaną
i momentalną lecz co do skutku lub trwania nieokreĞloną).
- w czasach powstawania Ew. nauczaniem zajmowali siĊ faryzeusze - po roku 70
faryzeusze (przetrwali jako jedyni) stają siĊ uczonymi Prawie
w. 3
zaskoczenie - nierzadko JX przestrzega przed nauką faryzeuszy… (Mt 15,1-9; 16,6; àk
12,1) a tu coĞ innego… JX zachĊca do czynienia wszystkiego co zalecają…
ĺ próby wytáumaczenia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Mt jest mocno zakorzeniony w tradycji judaistycznej oraz chrzeĞcijaĔskiej
Mt przejąá niektóre wypowiedzi z tradycji
ta wypowiedĨ odnosi siĊ jedynie do przekazu ST oraz dziaáalnoĞci sądowniczej
wypowiedĨ odnosi siĊ do czasu przed Ğmiercią JX (tu przez Ğmierü JX prawo zostaáo
zniesione)
odnosi siĊ do ludu nie do uczniów którzy znaleĨli siĊ tu przez przypadek
inny táum. To co wam mówiĊ czynicie juĪ i zachowujecie (dotyczy faryzeuszy, którzy stali
siĊ chrzeĞcijanami)
lud nie ma swoich egzemplarzy Tory – musi poznawaü MojĪesza w synagogach
znaczna czĊĞü ich nauki byáa prawdziwa a przynajmniej wyraĪaáa gorliwoĞü wzglĊdem Boga
i ST, lecz wg Mt nie száo za tym postĊpowanie (nauczyciele zaliczani do faryzeuszów nauczali,
Īe poznanie Pisma jest waĪniejsze od okazywania mu posáuszeĔstwa, poniewaĪ to poznanie
jest warunkiem posáusznego wykonywania)
ĺ parafraza: To, co wam polecą czyĔcie, nie jest to takie záe, ale waĪne jest, abyĞcie
czynów nie naĞladowali
w. 4-5
* wiąĪą ciĊĪary – odniesienie do wiązania toboáków i ciĊĪarów nie zaĞ rozstrzygniĊü
doktrynalnych, mowa o wieloĞci przepisów: aluzja do Tory ustnej i jej kazuistyki
(zadaniem Tory ustnej jest zabezpieczyü Prawo przed przekraczaniem)
ĺ znajomoĞü Prawa daje teĪ moĪliwoĞü uchyliü je dla wáasnych potrzeb…
ĺ szczególnie dokuczliwe jest to dla ubogich i prostych – dla nich to zbyt skomplikowane
ĺ chodzi o sytuacjĊ gdy:
- daje siĊ normy ludziom
- gdy gáosi siĊ EwangeliĊ jako wymagającą powinnoĞü a nie jako dar miáoĞci Boga.
Ewangelia to dar, w którym Pan przychodzi podnosiü, zbawiaü, wyzwalaü
z niemocy… a nie pogáĊbiaü niemoce… (Mt 11,28-30)
* ruszyü Ύ΍ΑϛΗ΅΍
1.
2.
usunąü - uczeni w PiĞmie i faryzeusze nie pomagają ludziom
usuwaü naáoĪonych ciĊĪarów
ĺ nie uáatwiają innym dĨwigania owych ciĊĪarów
ruszyü - nakáadają innym sami nie chcą dĨwigaü
ĺ nie chcą sami wypeániaü
! ĺ taka sytuacja powoduje, Īe mnoĪą siĊ moĪliwoĞci zniewaĪania Boga – uczeni nie
czynią nic, aby pomóc ludziom podobaü siĊ Bogu
w. 5
- zarzut obáudy, tzn. dla ludzkich wzglĊdów (Mt 6,1nn.5n.16nn)
obáuda to: 1. rozdĨwiĊk pomiĊdzy sáowami i czynami a takĪe
2.
rozdĨwiĊk miĊdzy czynem a motywem czynu
konkretne przykáady obáudy:
* rozszerzają filakterie ΚΙΏ΅ΎΘφΕ΍ΓΑ (tefilin) hebr. przedmioty modlitwy, aram. ozdoby
- dwa paski modlitewne mające przypominaü nakazy Prawa i dobrodziejstwa BoĪe
(Pwt 6,8; 11), noszone w czasie modlitwy: 1. na czole = przed oczami
2.
na lewym ramieniu – niewidoczne
ĺ albo powiĊkszano je by byáy widoczne albo noszono poza czasem modlitwy wszystko po to, by podkreĞliü poboĪnoĞü
ĺ gr. nzw. ‘amulet’ (okreĞlenie negatywne) – w przekonaniu niektórych miaáy broniü
przed demonami i nieszczĊĞciami
* wydáuĪają frĊdzle ΎΕΣΗΔΉΈΓΑ – aram. silit
- z biaáej lub niebieskiej weány noszone na 4 rogach ubraĔ
- frĊdzle mają przypominaü o przykazaniach danych przez Boga oraz wzywaü do ich
wypeániania ĺ Za 8,23 „wielu chwyci siĊ skraju páaszcza czáowieka z Judy mówiąc:
Chcemy iĞü z wami”
ĺ filakterie – 4 teksty modlitewne: Wj 13,1-10 i 11-16; Pwt 6,4-9 i 13-21 - Szema Izrael
ĺ frĊdzle – modl. bĊdziesz miáowaá Pana Boga swego z caáego serca…
CEL:
* pokazaü siĊ ΌΉ΅ΌϛΑ΅΍ȱbyü widzialnym, oglądanym np. w teatrze