Zał.2 Autoreferat w języku polskim

Dr Małgorzata Puc
Autoreferat
Dyplomy
Dyplom ukończenia studiów wyższych „z wyróżnieniem” na kierunku biologia w zakresie
biologii. 1991 r. Wydział Biologii i Nauk o Morzu, Uniwersytet Szczeciński.
Dyplom doktora nauk biologicznych w specjalności: biologia.
Uchwałą Rady Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia
15 maja 2003 r.
Tytuł rozprawy doktorskiej: „Analiza zawartości ziarn pyłku taksonów alergogennych
w powietrzu Szczecina w latach 2000-2002”; Ze względu na wartość naukową Rozprawy,
Recenzenci wnioskowali do Rady Wydziału o wyróżnienie nagrodą i przyjęcie tej rozprawy
z wyróżnieniem.
Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych
1991-2003 - asystent w Katedrze Botaniki Ogólnej Uniwersytetu Szczecińskiego.
Od 2003 r. - adiunkt w Katedrze Botaniki Ogólnej Uniwersytetu Szczecińskiego (od 2004
nazwa Katedry została zmieniona na: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody).
I. CYKL PUBLIKACJI WCHODZĄCY W SKŁAD OSIĄGNIĘCIA NAUKOWEGO
STANOWIĄCEGO PODSTAWĘ WNIOSKU HABILIATCYJNEGO
pt.: „Wieloaspektowa analiza sezonów pyłkowych wybranych taksonów roślin”
1. Puc M., Bosiacka B. 2011. Effects of meteorological factors and air pollution on urban
pollen concentrations. Polish Journal of Environmental Studies. IF 0,904
2. Puc M., Puc M. I. 2004. Allergenic grass airborne pollen in Szczecin, Poland. Annals
of Agricultural and Environmental Medicine. IF 1,59
3. Puc M. 2011. Threat of allergenic airborne grass pollen in Szczecin, NW Poland: the
dynamics of pollen season, effect of meteorological variables and air pollution.
Aerobiologia. IF 1,515
4. Puc M. 2009. Meteorological factors and pollen season dynamics of selected
herbaceous plants in Szczecin, 2004-2008. Acta Agrobotanica.
1
5. Puc M. 2012. Artificial neural network model of the relationship between Betula
pollen and meteorological factors in Szczecin (Poland). International Journal of
Biometeorology. IF 2,254
6. Puc M., Wolski T. 2013. Forecasting of the selected features of Poaceae (R. Br.)
Barnh., Artemisia L. and Ambrosia L. pollen season in Szczecin, north-western
Poland, using Gumbel’s distribution. Annals of Agricultural Environmental Medicine.
IF 2,311
7. Puc M. 2012. Influence of meteorological parameters and air pollution on hourly
fluctuation of birch (Betula L.) and ash (Fraxinus L.) airborne pollen. Annals
of Agricultural Environmental Medicine. IF 2,311
8. Puc M., Kasprzyk I. 2013. The patterns of Corylus and Alnus pollen seasons and
pollination periods in two Polish cities located in different climatic regions.
Aerobiologia. IF 1,515
Publikacje
Wartość IF dla poszczególnych artykułów została obliczona na podstawie współczynnika IF z
roku publikacji danej pracy. Dla artykułów opublikowanych w latach 2012 i 2013 wartość IF
pochodzi z roku 2011.
-sumaryczny „impact factor” publikacji wchodzących w skład rozprawy habilitacyjnej: 12,4
- sumaryczny „impact factor” wszystkich publikacji: 24,6.
- liczba cytowań wszystkich publikacji: 128, bez autocytowań 120 (wg Web of Science);
-h- indeks wszystkich publikacji: 7 (wg Web of Science);
Moje zainteresowania naukowe głównie dotyczą obszernej dziedziny wiedzy,
aerobiologii oraz jej zastosowań aplikacyjnych w alergologii.
Postęp cywilizacji zachodzący kosztem środowiska naturalnego wywołuje problemy
zdrowotne, do których należy gwałtowny wzrost zachorowań na alergie oraz choroby górnych
dróg oddechowych. Ocenia się, że choroby alergiczne występują u ok. 15-20% populacji,
natomiast na alergiczny nieżyt nosa (głównie alergia pyłkowa) cierpi w Polsce prawie 15%
populacji. Jest to problem społeczny, który częściej dotyka dzieci i młodzież, niż osoby
dorosłe. Zminimalizowanie objawów alergii pyłkowej jest związane z możliwością unikania
dużych dawek alergenu. Koniecznością stały się więc badania koncentracji pyłku roślin
alergennych w powietrzu, w powiązaniu z warunkami pogody a także z zanieczyszczeniami
powietrza.
2
Głównym nurtem mojej działalności naukowej jest wieloaspektowa analiza
występowania ziaren pyłku w powietrzu, przede wszystkim pyłku roślin o właściwościach
alergennych. Badam zmienność sezonów pyłkowych wybranych taksonów, szczególnie
w odniesieniu do elementów pogody i zanieczyszczeń powietrza. Opracowuję modele
matematyczne, które precyzyjnie opisują te zależności. Pierwsze, skuteczne modele
przygotowałam dla rodzajów Betula, Poaceae, Artemisia i Ambrosia [5, 6].
Ważnym kierunkiem badań aeropalinologicznych jest poszukiwanie zależności
między
charakterystykami
sezonu
pyłkowego
a
zmiennymi
meteorologicznymi
i zanieczyszczeniami powietrza [1]. Czynniki te wybrano ze względu na wzajemne
oddziaływania w atmosferze, ich wpływ na stężenie pyłku oraz adjuwancyjny związek
zanieczyszczeń powietrza z nasilaniem objawów alergii pyłkowej. Zależności te zbadałam dla
ponad 20 taksonów, których pyłek zawiera silne alergeny lub w dużych ilościach występuje w
powietrzu. Omawiane związki zostały zobrazowane za pomocą regresji wielorakiej oraz
analizy kanonicznej (CCA w pakiecie programów Canoco), która została przeze mnie po raz
pierwszy zastosowana w badaniach aerobiologicznych dotyczących stężeń pyłku wybranych
taksonów.
Pojawianie się oraz dyspersja pyłku roślin w powietrzu wykazuje statystycznie istotną
korelację z analizowanymi czynnikami pogodowymi oraz zanieczyszczeniami powietrza.
Najsilniejszy, dodatni wpływ na stężenie pyłku wykazuje średnia temperatura powietrza.
Koncentracja pyłku taksonów notowanych latem (trawy, bylica, pokrzywa, babka, szczaw)
jest, oprócz temperatury średniej, silnie związana z temperaturą punktu rosy, przy której
rozpoczyna się precypitacja (wytrącanie) ziaren z atmosfery. Stężenie pyłku roślin
kwitnących na przełomie zimy i wiosny jest najsilniej skorelowane ze średnimi prędkościami
wiatru. Opady najskuteczniej obniżają koncentrację pyłku późną wiosną, gdy w powietrzu
występuje pyłek dębu, platanu, sosny i żyta.
Wyraźna korelacja pomiędzy stężeniem pyłku a zanieczyszczeniami powietrza
związana jest z istotnym wpływem temperatury powietrza, nasłonecznienia, wilgotności
względnej, temperatury punktu rosy i prędkości wiatru na zawartość ozonu, tlenków azotu,
siarki, i pyłu zawieszonego w powietrzu. Część zmienności stężeń pyłku objaśniana przez
gradienty zanieczyszczeń powietrza pokrywa się ze zmiennością objaśnianą przez elementy
pogody. W kompozycji pyłku różnych taksonów, na diagramie ordynacyjnym CCA można
wyróżnić, podobnie jak w przypadku relacji stężenia pyłku i zmiennych pogodowych, pewne
grupy/klastry, których skład zmieniał się dynamicznie w ciągu trzech lat. Najsilniejszy
i powtarzalny związek wystąpił pomiędzy kompozycją pyłku w powietrzu a koncentracją
3
PM10 i NO2 . Zanieczyszczenia powietrza nie mają bezpośredniego wpływu na wysokość
stężeń pyłku, ale korelują się z czynnikami pogodowymi i ze sobą. Uzyskane informacje
o wzajemnych zależnościach pomiędzy wszystkimi czynnikami mogą przyczynić się
do unikania ich skumulowanego wpływu na nasilanie objawów alergii pyłkowej.
Wiosną przebieg sezonu pyłkowego jest najsilniej uzależniony od pogody, a
temperatura powietrza (także temperatura okresu poprzedzającego pylenie) jest elementem
najistotniejszym. Skład „klastrów”, tj. grup taksonów o podobnej lub identycznej fenologii
jest najmniej stabilny u roślin kwitnących od stycznia do marca/kwietnia. W tym przypadku
notujemy największe przesunięcia i odchylenia kompozycji taksonów, szczególnie
w odniesieniu do wysokich gradientów poszczególnych elementów pogody. Sezony pyłkowe
roślin kwitnących i pylących późną wiosną, a przede wszystkim latem wykazują niewielką
zmienność – ze względu na ustabilizowaną pogodę i zależność od fotoperiodu.
Ważnym kierunkiem badawczym jest ocena zagrożenia alergenami pyłkowymi
występującymi w powietrzu Szczecina, m. in. poprzez prognozowanie początku sezonu
pyłkowego w czasie jego trwania [2]. Analizując sezony pyłkowe traw zweryfikowałam
podawane w literaturze metody, co pozwoliło na stwierdzenie, że szacowanie początku
sezonu pyłkowego metodą 30 ziaren precyzyjnie wyznacza jego początek. Data startu sezonu
pyłkowego określona tą metodą pokrywa się z początkiem sezonu pyłkowego, wyznaczanym
metodą 95% (zastosowanie metody 95% jest możliwe dopiero po zakończeniu sezonu).
Ocenę zagrożenia alergenami pyłku traw wykonałam analizując również przestrzenny rozkład
pyłku w czterech dzielnicach miasta. Najwyższe roczne sumy notowano w Śródmieściu oraz
w dzielnicy Żelechowa, gdzie znajdują się duże kompleksy zieleni.
Badanie dynamiki sezonów pyłkowych stanowi kolejny, bardzo istotny nurt mojej
działalności naukowej. Dokładną analizę dynamiki sezonowej zobrazowałam, dzięki
diagramom, na których wyznaczyłam fazy sezonu pyłkowego [3, 4]. Fazy te przedstawiają
określone wartości procentowe skumulowanej, rocznej sumy pyłku. Dodatkowo na diagramy
nanoszę znaczniki wskazujące datę wystąpienia maksymalnych stężeń pyłku. Pełny obraz
zmienności sezonów pyłkowych uzyskuję po dokonaniu oceny wpływu elementów
meteorologicznych na początek sezonu pyłkowego, jego długość i dobowe stężenia ziaren
pyłku w powietrzu. Taką ocenę dokonałam dla Poaceae, Secale Rumex, Plantago,
Chenopodiaceae, Artemisia, oraz Urticaceae. Data rozpoczęcia sezonu pyłkowego i czas jego
trwania wykazuje najsilniejszy, istotnie statystyczny związek z temperaturą powierza
i wilgotnością względną. W późniejszych badaniach określiłam dynamikę sezonów innych
taksonów drzew i roślin zielnych. W przypadku drzew i krzewów (Corylus, Alnus, Populus,
4
Ulmus, Fraxinus, Betula, Quercus, Platanus, Pinaceae) oraz roślin zielnych (Poaceae, Rumex,
Plantago, Chenopodiaceae, Urtica, Artemisia, Ambrosia) diagramy te są asymetryczne
i prawoskośne, co świadczy o długim utrzymywaniu się pyłku w powietrzu. Czas trwania
poszczególnych faz w diagramach dynamiki sezonów informuje o zagrożeniu alergenami
pyłkowymi w danym okresie. Zagrożenie to zostało oszacowane również na podstawie liczby
dni, z przekroczonymi wartościami progowymi stężeń pyłku, przy których obserwuje się
występowanie objawów alergii u osób uczulonych. U traw okres ten trwa od 47 do 72 dni
w sezonie, natomiast tylko dla żyta – około tygodnia. W odniesieniu do pozostałych,
analizowanych roślin zielnych ekspozycja na ich alergeny pyłkowe jest niewielka i dotyczy
tylko bylicy i pokrzywy. Korzyści wynikające z analizy dynamiki sezonów pyłkowych są
niezmiernie ważne przy szacowaniu zagrożenia alergenami pyłkowymi, szczególnie w
profilaktyce chorób alergicznych.
Prognozowanie
koncentracji
pyłku
roślin
w
powietrzu
jest
zagadnieniem
skomplikowanym. Ze względu na dużą liczbę analizowanych parametrów, bardzo
nieregularne zmiany stężeń pyłku przy znaczącej różnorodności taksonów, nieliniowe
zależności pomiędzy parametrami, preferowane są wielowymiarowe techniki analizowania
danych oraz inne zaawansowane metody statystyczne.
Dotychczas powstało niewiele modeli prognostycznych dla wybranych rodzajów
roślin o alergennym pyłku [5, 6]. Większość z nich cechuje się niską sprawdzalnością i często
opiera sie na prostych statystykach opisowych. Podstawową cechą różniącą sztuczne sieci
neuronowe (SSN) od programów realizujących algorytmiczne przetwarzanie informacji jest
zdolność generalizacji, czyli uogólniania wiedzy dla nowych, nieznanych wcześniej danych,
nie prezentowanych w trakcie nauki sieci. Rozwój prognozowania aerobiologicznego zmierza
obecnie w kierunku uwzględnienia w modelach oprócz parametrów pogodowych także
zanieczyszczeń powietrza. Szczególnie ważne jest analizowanie wszystkich tych czynników,
tak aby powstałe modele precyzyjnie opisywały skomplikowane zależności zachodzące
w przyrodzie. Bardzo duża liczba wzajemnie skorelowanych parametrów wpływających
często w sposób nieliniowy na koncentrację ziaren pyłku w powietrzu wskazuje na możliwość
zastosowania w analizie tego typu danych, jednej z najnowocześniejszych, zaawansowanych
metod: sztucznych sieci neuronowych (ANN, Artificial Neural Networks).
Przeprowadzone analizy wykazały, że istnieje możliwość prognozowania stężeń pyłku
Betula [5] w Szczecinie, w ciągu całego roku, nawet przy ich słabej zależności od elementów
meteorologicznych,
przy
użyciu
modelu
neuronowego
szeregu
czasowego.
5
Do funkcjonowania już opracowanego modelu wymagane są jedynie dane pyłkowe z roku
poprzedzającego oraz dane meteorologiczne.
Dla rodzaju Betula, model typu wielowarstwowego perceptronu neuronowego (MLP s
366 8:2928-7-1:1) za najważniejsze parametry pogodowe wpływające na stężenia pyłku tego
rodzaju w powietrzu uznał temperaturę maksymalną oraz wilgotność względną powietrza,
następnie temperaturę średnią powietrza, temperaturę punktu rosy oraz temperaturę
minimalną. Prędkość wiatru oraz opad atmosferyczny miały mniejsze znaczenie, ale również
były istotne. W korelacji rang Spearmana najważniejsze czynniki to temperatura maksymalna,
średnia i minimalna powietrza oraz wilgotność względna i opad atmosferyczny. Model
neuronowy opracowany dla rodzaju Betula okazał się być bardzo skutecznym narzędziem
predykcyjnym o wysokiej jakości (korelacja powyżej 0,8 przy dobrym odwzorowaniu
charakterystyki szeregu czasowego na wykresie) i znalazł zastosowanie przy prognozowaniu
stężeń tego rodzaju dla miasta Szczecina.
Precyzyjne, długoletnie prognozy maksymalnych wartości stężeń i innych cech sezonu
pyłkowego pozwalają na unikanie dużych dawek alergenu i minimalizowanie objawów alergii
pyłkowej. W oparciu o rozkład Gumbela [6] wyznaczono, metodą największej wiarygodności,
teoretyczne, prawdopodobne maksymalne poziomy stężeń pyłku, datę wystąpienia początku
sezonów i wartości maksymalnej stężenia pyłku oraz liczbę dni z przekroczoną wartością
progową, a także dni, gdy obawy alergii wystąpią u wszystkich uczulonych dla: Poaceae,
Artemisia
i
Ambrosia.
Granicę
przedziału
ufności,
w
którym
z
zadanym
prawdopodobieństwem wystąpiła rzeczywista wartość, wyznaczono na poziomie P α=95%.
Przykładowo, z 90% prawdopodobieństwem: sezon pyłkowy traw rozpocznie się 4 maja,
maksymalne stężenie pyłku będzie wynosiło 105,5 z/m3 i wystąpi 8 czerwca; liczba dni
powyżej 30 z/m3 (pierwsze objawy alergii) wyniesie 40 dni, a z objawami u wszystkich
uczulonych (<50z/m3 ) – 16,5 dnia. Obecnie rozszerzyłam te analizy o kolejne taksony:
Corylus,
Alnus,
Betula,
Fraxinus,
Populus,
Salix,
Quercus,
Platanus,
Rumex,
Chenopodiaceae, Urticaceae. Pożądanym uzupełnieniem tych prognoz okazały się wieloletnie
analizy trendu, które przeprowadziłam dla daty początku sezonu, czasy trwania, liczby dni
z przekroczonymi wartościami progowymi, przy których występują pierwsze objawy alergii
oraz dla sezonowego indeksu pyłkowego. Wartości teoretyczne i ich prawdopodobieństwa
(opisujące sezony pyłkowe) wyznaczone rozkładem Gumbela są najlepiej dopasowane
do wieloletnich ciągów obserwacyjnych. Modele probabilistyczne wykonane dla rodzajów
Poaceae, Artemisia i Ambrosia są pierwszymi tego typu opracowanymi na świecie.
6
Wiedza i doświadczenie zdobyte podczas analiz danych i konstruowania modeli
posłużą
w
przyszłości
do
opracowania
zaawansowanych,
statystycznych
modeli
prognostycznych.
Kolejnym, ważnym nurtem mojej zainteresowań badawczych jest godzinowa analiza
występowania pyłku w powietrzu [7]. Zawartość pyłku unoszącego się w atmosferze zmienia
się wraz z porą dnia. Dobowy rytm otwierania się pylników i dobowa rytmika występowania
ziaren pyłku w powietrzu, mimo że powiązane ze sobą, są jednak zjawiskami odrębnymi,
ponieważ modyfikowane są przez różne czynniki. Zmienność dobowa kształtowana jest przez
warunki meteorologiczne, m. in. przez opady atmosferyczne, temperaturę powietrza, wiatry
oraz prądy konwekcyjne. Na fluktuację krzywych dobowych stężenia pyłku wpływają
również ziarna pochodzące z dalekiego transportu. Do analizy rytmiki występowania pyłku
brzozy i jesionu w powietrzu, w ciągu doby po raz pierwszy wykorzystałam parametry
zanieczyszczeń powierza i diagramy obrazujące dynamikę godzinową pyłku. Diagramy
te pozwalają na ocenę tempa zmian stężenia pyłku w stosunku do całkowitej sumy dobowej.
Większość pyłku brzozy pojawia się w powietrzu, w pierwszej połowie doby. Odwrotna
sytuacja występuje u jesionu, gdzie większość jego pyłku uwalniana jest do powietrza
w godzinnych popołudniowych. Pojawianie się oraz występowanie pyłku roślin w powietrzu
wykazuje istotną statystycznie korelację z analizowanymi danymi meteorologicznymi.
Średnia temperatura powietrza jest skorelowana ze stężeniem pyłku w ciągu całej doby
a pozostałe czynniki – w ciągu pierwszych 12 godzin. Stężenie pyłku brzozy i jesionu jest
dodatnio, statystycznie zależne od analizowanych zanieczyszczeń powietrza, w tych samych
godzinach w ciągu dnia. Wyjątek stanowi korelacja pomiędzy stężeniem pyłku brzozy
a zawartością CO w powietrzu, która została zanotowana tylko pomiędzy 6:00 h – 8:00 h.
Największe zagrożenie w przypadku reakcji nasilającej objawy alergii w wyniku ekspozycji
na zanieczyszczenie powietrza stanowią tlenki azotu, które są skorelowane ze stężeniem
pyłku przez większość doby. Znajomość dynamiki wahań stężenia pylku w ciągu doby jest
niezmiernie ważna w profilaktyce i leczeniu alergii pyłkowych.
Oprócz analizy sezonów pyłkowych w Szczecinie, współpracowałam też z innymi
ośrodkami w Polsce i Europie. Efektem tej współpracy jest ocena wpływu elementów pogody
na stężenie pyłku Betula, Fraxinus i Quercus w Szczecinie i Lublinie, porównanie sezonów
pyłkowych Corylus i Alnus w Szczecinie, Rzeszowie oraz ośmiu innych miastach w Polsce,
analiza zmienności sezonów pyłkowych Artemisia w pięciu miastach Polski i ośmiu miastach
spoza kraju oraz badanie transportu dalekiego pyłku Ambrosia do Polski na podstawie danych
z ośmiu miast.
7
Zawartość pyłku w powietrzu atmosferycznym w danym miejscu jest efektem reakcji
pomiędzy formowaniem się kwiatostanów, pyleniem i warunkami transportu w atmosferze.
Udział pylącego taksonu w szacie roślinnej regionu, reakcje siedliskowe, reakcja na przebieg
pogody stanowią najważniejsze składniki systemu czynników decydujących o zmienności
czasowej i stężeniach pyłku. Porównawcze badania fenologiczne: kwitnienia i pylenia olszy
oraz leszczyny prowadzone w Szczecinie i Rzeszowie [8] wykazały, że długość okresu
pylenia i okresu pełni pylenia wyraźnie różniła się pomiędzy miastami. W Rzeszowie pełnia
pylenia olszy trwała średnio 15.7 dnia a w Szczecinie 22.6 dnia. W Szczecinie, olsza
i leszczyna z reguły rozpoczynały pylenie wcześniej, nawet o 31 dni w przypadku olszy w
2011 roku. Daty końca okresu pylenia były dużo bardziej zbliżone niż daty startu. Dynamika
sezonów pyłkowych Alnus była bardzo podobna dla obu miast, szczególnie w okresie
przedszczytowym tj. do terminu maximum. Elementy meteorologiczne dni popr zednich mogą
wpływać na aktualne stężenia. Jednakże zależności te rzadko stwierdzano w Szczecinie
i Rzeszowie. Dotyczyły głównie temperatury maksymalnej, minimalnej i średniej powietrza
oraz wilgotności względnej.
Maksymalne stężenia pyłku leszczyny i olszy w Rzeszowie nie pokrywały się
z okresem pełni pylenia (od 25% do 75% kwiatów otwartych). Natomiast w Szczecinie
najwyższe stężenia pyłku obu taksonów odnotowano w czasie pełni pylenia. Wyraźnie różniły
się długości poszczególnych fenofaz. W Szczecinie zarówno dla olszy i leszczyny fazy F2
i F4 były dłuższe niż w Rzeszowie. Synchronizacja pylenia w Szczecinie i Rzeszowie,
w badanym okresie była zróżnicowana. Olsze i leszczyny kwitły wyraźnie wcześniej
na stanowiskach położonych w miejscach dobrze nasłonecznionych i osłoniętych. Natomiast
opóźnienie w terminach pylenia notowano na stanowiskach dość dobrze nasłonecznionych
ale bardzo wietrznych.
Za najważniejsze osiągnięcia w mojej pracy uważam:
1. Opracowanie zaawansowanych, skutecznych modeli prognostycznych:
- przy użyciu nowoczesnych technik statystycznych (sztuczne sieci neuronowe) dla
jednego z najbardziej alergennych taksonów w strefie klimatu umiarkowanego (rodzaj
Betula) w cyklu rocznym. Jest to pierwszy model umożliwiający prognozowanie
wyłącznie na podstawie wartości stężeń pyłku z roku przedniego i danych
meteorologicznych.
- nowatorskie użycie metod probabilistycznych do prognozowania cech sezonu
pyłkowego roślin zielnych o silnie alergennym pyłku (Poaceae, Artemisia, Ambrosia).
8
2. Zbadanie skomplikowanych interakcji zanieczyszczeń powietrza i czynników
meteorologicznych wpływających na uwalnianie i dyspersję pyłku w atmosferze
poprzez pionierskie zastosowanie analizy kanonicznej Canoco w aeropalinologii.
3.
Opracowanie
zależności pomiędzy
wybranymi
zanieczyszczeniami powietrza,
elementami pogody i koncentracją pyłku w cyklu dobowym dla rodzajów Betula
i Fraxinus.
4. Zobrazowanie dynamiki sezonów pyłkowych umożliwiające ocenę zagrożenia
alergenami pyłkowymi Poaceae, Rumex, Plantago, Chenopodiaceae, Artemisia
i Urticaceae.
5. Określenie czynników siedliskowych wpływających na synchronizację pylenia Alnus
i Corylus.
II. POZOSTAŁE OSIĄGNIĘCIA NAUKOWO-BADAWCZE (po doktoracie)
Inne publikacje indeksowane w Journal Citation Reports:
P1. Puc M. 2003. Charakterystyka alergenów pyłkowych. Annals of Agricultural and
Environmental Medicine, 10:143-149. IF 0,83
P2. Puc M. 2004. Pyłek ambrozji w powietrzu Szczecina. Annals of Agricultural and
Environmental Medicine, 11:53-57. IF 1,59
P3. Weryszko-Chmielewska E., Puc M., Piotrowska K. 2006. Wpływ elementów pogody
na koncentracje pyłku Betula, Fraxinus i Quercus w atmosferze Lublina i Szczecina,
Polska. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 13: 243-249. IF 1,11
P4. Smith M., Skjøth C.A., Myszkowska D., Uruska A., Puc M., Stach A., Balwierz Z.,
Chłopek K., Piotrowska K., Kasprzyk I., Brandt J. 2008. Transport daleki pyłku
Ambrosia do Polski. Agricultural and Forest Meteorology, 148: 1402-1411. IF 3,668
P5. Myszkowska D., Jenner B., Puc M., Stach A., Nowak M., Malkiewicz M., Chłopek
K., Uruska A., Rapiejko P., Majkowska-Wojciechowska B., Weryszko-Chmielewska
E., Piotrowska K., Kasprzyk I. 2010. Zmienność przestrzenna dynamiki sezonów
pyłkowych Alnus i Corylus w Polsce. Aerobiologia, 26: 209-221. IF 1,052
P6. Grewling Ł., Šikoparija B., Skjøth C., Radišic P., Apatini D., Magyar D., Páldy A.,
Yankova R., Sommer J., Kasprzyk I., Myszkowska D., Uruska A., Zimny M., Puc M.,
Jäger S, Smith S. 2012. Zmienność sezonów pyłkowych Artemisia w Europie
Centralnej i Wschodniej. Agricultural and Forest Meteorology, 160, 48-59. IF 3,991
9
Niektóre publikacje ujęte w dorobku naukowym
P7. Puc M. 2006. Pyłek wybranych taksonów roślin w powietrzu Szczecina, 2001-2005.
W: Weryszko-Chmielewska E. (red). Pyłek roślin w aeroplanktonie różnych regionów
Polski. Wyd. Katedra i Zakład farmakognozji z Pracownią Roślin leczniczych
Wydziału Farmaceutycznego Akademii medycznej im. Prof. F. Skubiszewskiego.
Lublin. 49-58.
P8. Puc M. 2006. Pyłek brzozy w powietrzu Szczecina w latach 2000-2004. Acta
Agrobotanica, 59/1: 325-333.
P9. Puc M. 2007. Wpływ elementów pogody na koncentrację pylku leszczyny (Corylus
spp.) i olszy (Alnus spp.) w powietrzu Szczecina. Acta Agrobotanica 60 (2):65-70.
P10. Puc M., Puc M. I., Rapiejko P., Lipiec A. 2011. Dynamika sezonów pyłkowych
olszy i brzozy w Szczecinie i Warszawie (2008-2010). Alergoprofil, 7(3): 33-40.
P11. Puc M. 2011. Zmienność przestrzenna i sezonowa koncentracji pyłku roślin
w czterech dzielnicach Szczecina, pn.- zach. Polska. Plant Diversity and Evolution,
129(3-4), 293-300.
P12. Puc M., Puc M. I. 2012. Dynamika sezonów pyłkowych wybranych drzew i roślin
zielnych w Szczecinie – 2011 r. Alergoprofil 8(1): 32-37.
P13. Puc M., Kotrych D. 2012. Zarodniki grzybów w powietrzu budynku Archiwum
Miejskiego w Świnoujściu. Alergoprofil, 8(3): 32-36.
P14. Kruczek A., Puc M. 2012. Fenologia kwitnienia i pylenia wybranych roślin zielnych
w Szczecinie i Gudowie (Pomorze Zachodnie) a ryzyko wystąpienia alergii pyłkowej.
Acta Agrobotanica, 65(4): 49-60.
Od 2000 roku prowadzę w Szczecinie ciągły monitoring aerobiologiczny, a kierowana
przez mnie stacja badawcza jest jedyną na Pomorzu Zachodnim.
Wraz z kilkoma ośrodkami w Polsce i w Europie zajmujemy się występowaniem
pyłku ambrozji w powietrzu. Alergeny pyłku Ambrosia należą do jednych z najsilniejszych
w świecie roślin [P1]. Narażenie mieszkańców Szczecina na alergeny pyłku Ambrosia badano
w czterech dzielnicach miasta [P2]. Największe narażenie występuje w dzielnicy Majowe,
ponieważ w okolicy punktu pomiarowego rosną liczne okazy Ambrosia psilostachya. Pyłek
Ambrosia rejestrowano w aeroplanktonie Szczecina z reguły w dniach, gdy maksymalna
temperatura przekraczała 25˚C. Zanotowana, dodatnia, istotna statystycznie korelacja
pomiędzy stężeniem pyłku ambrozji a maksymalną prędkością wiatru może wskazywać,
że występujący w powietrzu Szczecina pyłek Ambrosia pochodzi w dużej mierze z dalekiego
10
transportu. Pomimo, że rodzaj ten jest słabo reprezentowany we florze większości regionów
Polski, a na niektórych obszarach nie występuje wcale, jednak w powietrzu obserwuje się
okresowo wysokie wartości stężeń pyłku tego taksonu. Na podstawie wstecznej analizy
trajektorii mas powietrza ocenia się możliwość dalekiego transportu oraz kierunki, skąd pyłek
napływa do Polski [P4]. Pyłek Ambrosia notowany w powietrzu Szczecina napływa
najprawdopodobniej wraz z masami powietrza z północnego zachodu, m.in. z Danii.
W pracy przeglądowej (wg Web of Science cytowana 24-krotnie w publikacjach z ISI
Master Journal List) dokonałam charakterystyki alergenów pyłkowych oraz czynników
sprzyjających występowaniu alergii pyłkowych [P1]. Należą do nich przede wszystkim
czynniki genetyczne i środowiskowe: ekspozycja na alergeny, zanieczyszczenia powietrza,
infekcje dróg oddechowych, dieta, reakcje krzyżowe pomiędzy alergenami różnych roślin
i pokarmów oraz mikroflora ziaren pyłku. W pracy tej porównałam również wartości progowe
stężeń pyłku, przy których rozwijają się objawy pyłkowicy w różnych rejonach Europy.
Przykładowo, alergeny pyłu Ambrosia wywołują pierwsze objawy u osób uczulonych,
gdy stężenie pyłku wynosi od 13 do 20 ziaren w 1 m3 .
Ziemność sezonów pyłkowych wybranych taksonów drzew w wielu miastach Polski
przedstawiono w pracach P3, P5, P7, P8, P9, P10, P12. Oceniano głównie wpływ elementów
geograficznych na daty początku sezonów pyłkowych. Sezony pyłkowe Betula, Fraxinus
i Quercus rozpoczynały się wyraźnie wcześniej w Szczecinie, niż w Lublinie [P3]. Natomiast
roczne sumy pyłku oraz maksymalne stężenia dobowe były dla tych trzech taksonów wyższe
w Lublinie, niż w Szczecinie. Spośród analizowanych elementów pogody, temperatura
maksymalna powietrza oraz wilgotność względna należą do najważniejszych czynników,
wpływających na koncentrację pyłku brzozy, jesionu i dębu w powietrzu.
Badania zmienności przestrzennej dynamiki sezonów pyłkowych Alnus i Corylus
w Polsce, wykazały, że długość sezonu pyłkowego i roczna suma ziaren pyłku obu taksonów
zależą istotnie od długości i szerokości geograficznej [P5]. Istnieje jednak odmienny wzorzec
dla obu taksonów: sumy roczne pyłku leszczyny rosną w kierunku północnym, olszy
w kierunku wschodnim. Czynnikami modyfikującymi wpływ elementów geograficznych
na dynamikę sezonu pyłkowego mogą być: rok pomiaru i rodzaj taksonu, natomiast
opóźnienie początku sezonu pyłkowego wywiera istotny wpływ na długość sezonu olszy
i leszczyny.
Porównanie dynamiki sezonów pyłkowych olszy i brzozy w Szczecinie i Warszawie,
w latach 2008-2010 [P10], wykazało, że okresy pojawiania się w atmosferze pyłku olszy
różnią się nawet o 7 tygodni, u brzozy różnica ta wynosiła tylko 2-4 dni. Sezon pyłkowy olszy
11
rozpoczynał się od 2 do 9 dni wcześniej w Szczecinie niż w Warszawie; w przypadku sezonu
pyłkowego brzozy różnice te są nieznaczne. Okres z przekroczonym stężeniem progowym
trwał natomiast u Alnus 3 tygodnie, a u Betula ponad 4 tygodnie.
Bardzo ważnym kierunkiem badawczym w aeropalinologii jest tworzenie kalendarzy
pyłkowych na podstawie danych wieloletnich. Kalendarze te pozwalają na porównanie
przebiegu sezonów pyłkowych w różnych częściach Polski. Opracowanie takie obejmuje
również Szczecin i dotyczy dwudziestu wybranych taksonów roślin [P7], których alergenny
pyłek
występuje
w
aeroplanktonie
w
różnych
stężeniach.
Prezentacja
danych
aerobiologicznych, pochodzących z tego samego okresu umożliwiła znalezienie różnic
w rozpoczęciu i długości sezonów pyłkowych w poszczególnych regionach kraju. Są to
bardzo ważne informacje głównie dla alergologii oraz fenologii kwitnienia. Wyniki tych
badań mogą być wykorzystywane także w ekologii, fitogeografii, leśnictwie oraz przy
określaniu zmian klimatycznych.
Dopełnieniem badań sezonów pyłkowych jest analiza zmienności koncentracji pyłku
w ciągu doby oraz analiza trendów wieloletnich stężeń pylku w powietrzu. Badania rytmiki
dobowej pyłku Betula w Szczecinie w latach 2000-2004 [P8] wykazały, że krzywa dobowego
rozkładu stężeń ma dwa wierzchołki. Najwyższe wartości zarejestrowano pomiędzy 1400
a 1600 . Natomiast analiza sezonów 2000-2006 dla olszy i leszczyny [P9] ujawniła słabe trendy
wzrostowe stężenia pyłku obu taksonów w cyklu rocznym.
Szczegółową,
wieloaspektową
analizę
sezonów
pyłkowych
roślin
zielnych
przedstawiono w pracach P2, P4, P6, P7, P11, P12, P14. Badanie zmienności sezonów
pyłkowych Artemisia w Europie Środkowej i Wschodniej [P6] wykazało, że początek sezony
pyłkowego bylicy jest istotnie statystycznie skorelowany z temperaturą powietrza w czerwcu
i lipcu, z tendencją do opóźniania kwitnienia w czasie upałów.
Analiza przestrzennego zróżnicowania stężeń pylku w różnych dzielnicach miasta
pozwala na ocenę zagrożenia alergenami pyłkowymi dla mieszkańców. W Szczecinie,
w dzielnicy Śródmieście, w pobliżu dużych kompleksów zieleni notowano najwyższe
narażenie na alergeny pyłku szczawiu, natomiast zagrożenie alergenami pyłku babki,
pokrzywy i roślin z rodziny Chenopodiaceae/Amaranthaceae występowało w dzielnicy
Żelechowa, na terenach o zabudowie willowo-ogrodowej z parkami i ogródkami działkowymi
[P11]. Porównano również czas i przebieg kwitnienia wybranych roślin zielnych
(Chenopodium album L., Artemisia vulgaris L. i Secale sp.) w mieście i na wsi [P14]. Ziarna
pyłku większości badanych taksonów wcześniej pojawiały się w atmosferze miasta niż na
obszarze wiejskim, natomiast na wsi odnotowano znacznie wyższe wartości dobowego opadu
12
pyłkowego.
Wcześniejsze
zakwitanie roślin w
mieście
zostało
prawdopodobnie
spowodowane wyższymi temperaturami powietrza (tzw. wyspy ciepła) w porównaniu
z obszarami pozamiejskimi.
Dynamika sezonowa występowania
pyłku roślin
zielnych (również drzew)
w powietrzu została przedstawiona na diagramach z fazami sezonu pyłkowego [P12].
U większości roślin zielnych, oprócz bylicy i ambrozji, występują długie fazy przedi poszczytowe, kiedy obserwujemy od 5 do 25% i od 75 do 95% rocznej sumy pyłku. W tym
czasie zagrożenie alergenami pyłku jest z reguły niskie i średnie, jednak fazy te są długie
i mogą trwać nawet 50 dni. Rozkłady koncentracji pyłku są prawoskośne, co oznacza długie
utrzymywanie się pyłku w powietrzu.
Z powodu często notowanego, niekorzystnego wpływu zarodników grzybów
anamorficznych na zdrowie ludzi, dodatkowym aspektem moich zainteresowań jest
występowanie tych aerospor wewnątrz pomieszczeń [P13]. Analiza dynamiki godzinowej
w powietrzu budynku Archiwum Miejskiego w Świnoujściu wykazała, że podwyższona
koncentracja zarodników występuje najczęściej w dni robocze, w godzinach 11 00 -1600 .
Badania koncentracji pyłku w powietrzu mają również ważne zastosowania
praktyczne. Uzyskane wyniki są regularnie przesyłane do ogólnopolskiej bazy danych
Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych (OBAŚ) w Warszawie i wykorzystywane
do opracowania komunikatów o aktualnym i prognozowanym stężeniu aeroalergenów
w atmosferze Polski. Komunikaty te są bezpłatnie przekazywane lekarzom alergologom
i publikowane cyklicznie w mediach. Dane z monitoringu pyłkowego w Szczecinie są także
zamieszczane na międzynarodowej stronie internetowej: www.polleninfo.org prowadzonej
przez Prof. Dr. Siegfried Jägera z HNO Klinik der Medizinischen Universität w Wiedniu.
Zostały również przesłane do bazy danych Polskiej Sieci Aerobiologicznej, ponieważ
od 2009 r. jestem pełnomocnikiem Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego do reprezentowania
Uczelni jako jednego z ośrodków założycielskich w Sieci Naukowej “Polska Sieć
Aerobiologiczna”.
Wagę prowadzonych przez mnie badań aerobiologicznych podkreśla również fakt,
że w marcu 2013 r. zaprezentowałam ich specyfikę i aplikacyjnych charakter w ramach
projektu „Platon”. Ogólnopolska Platforma Internetowej Telewizji HD „Platon” obejmuje
m.in. reportaże i wywiady prezentujące polskich naukowców oraz ich eksperymenty i wyniki
badań naukowych.
13
Staże, kursy i warsztaty
- Kurs: The Sixth European Course on Basic Aerobiology (SECBA), Poznań, 2003 r.
- IV Pomorskie Warsztaty Alergologiczne „Ostre stany w alergologii” Międzyzdroje,
2004 r.
- Warsztaty „Fungal Spore Workshop” – AEROTOP, UAM, Poznań, 2005 r.
- Warsztaty „Data Base, Quality Control and Statistics in Aerobiology” AEROTOP,
UAM, Poznań, 2006 r.
- Warsztaty „Phenology, Forecasting & Airborne Allergens” – AEROTOP, UAM,
Poznań, 2007 r.
- Staż naukowo - badawczy na Uniwersytecie w Kordobie, w Katedrze Botaniki, Ekologii
i Fizjologii Roślin, Hiszpania, 2007 r., koordynowany przez
prof. Carmen Galan
Soldevilla.
- Kurs z zakresu podstaw statystyki i obsługi oprogramowania “Statistica” zorganizowany
przez StatSoft Polska, Szczecin, 2008 r.
Uczestnictwo w konfe rencjach naukowo-szkoleniowych
- „Alergia, problem wielu specjalności lekarskich”, Zakład Alergologii Klinicznej
Pomorskiej Akademii Medycznej, Międzyzdroje, 2003 r.,
- „Alergologia praktyczna”, Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii
Medycznej, Szczecin, 2004 r.,
- „Anafilaksja i inne zagrażające życiu reakcje niepożądane” Centrum Zabiegowe
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego, Szczecin, 2011 r.
Udział w projektach badawczych
1. „Pyłek roślin taksonów alergogennych w aeroplanktonie Szczecina”. Wykonawca projektu
promotorskiego, 2003-2004. Raport końcowy oceniony jako znakomity.
Najważniejsze zadania, założone i zrealizowane w projekcje obejmowały porównanie
opadu pyłku roślinnego w kilku dzielnicach Szczecina oraz porównanie prób pobieranych
metodą grawimetryczną i wolumetryczną w tym samym punkcie pomiarowym; określenie
rozkładu pionowego opadu pyłku na różnych wysokościach; dokonanie szczegółowej analizy
stężenia pyłku gatunków roślin o silnych właściwościach alergizujących, dokonanie
charakterystyki czynników wpływających na stężenie sporomorf w powietrzu, takich jak:
położenie geograficzne, lokalna szata roślinna, indywidualny rytm pylenia i związek okresu
14
kwitnienia z okresem unoszenia się sporomorf w powietrzu oraz warunki meteorologiczne
i sposób zagospodarowania terenu.
Efektem prowadzonych badań było m. in opracowanie pierwszego kalendarza pyłkowego
dla Szczecina, określenie zależności pomiędzy okresem kwitnienia badanych taksonów
a okresem unoszenia się sporomorf w powietrzu, wyznaczenie najistotniejszych elementów
pogody wpływające na wędrówkę i stężenie ziaren pyłku.
2. „Wybrane aeroalergeny w powietrzu Szczecina (ziarna pyłku roślin i spory grzybów
amorficznych)”. Wykonawca projektu własnego, 2005-2008.
Głównym celem projektu była wieloaspektowa analiza składu aeroplanktonu Szczecina
w okresie 2-letnim, od stycznia 2006 roku do grudnia 2007 roku, która posłużyła do
określenia stopnia narażenia mieszkańców Szczecina na alergogenny pyłek oraz spory
grzybów mikroskopowych w cyklu rocznym i dobowym. Celami cząstkowymi było m.in.
zbadanie
zróżnicowania
stężenia
alergogennego
pyłku
i
zarodników
grzybów
mikroskopowych w centrum miasta oraz w rejonach podmiejskich (utworzenie drugiego
punktu pomiarowego); - ocena zagrożenia aeroalergenami występującymi w środowisku
domowym oraz porównanie stężenia pyłku oraz zarodników grzybów na zewnątrz
i w pomieszczeniach zamkniętych; - analiza statystyczna zależności pomiędzy elementami
pogody w Szczecinie a stężeniem alergogennego pyłku i zarodników grzybów oraz
opracowanie modeli prognostycznych występowania pyłku roślinnego i spor grzybów
w powietrzu.
W trakcie badań aeroplanktonu oznaczono sporomorfy ponad 70 taksonów roślin
naczyniowych i grzybów amorficznych, ponad połowa z nich zawiera antygeny o działaniu
alergogennym. Występowanie pyłku roślin w powietrzu Szczecina wykazuje znaczną
zmienność sezonową; największe różnice dotyczą terminów rozpoczynania sezonów
pyłkowych u taksonów kwitnących od lutego do maja. Badanie zróżnicowania stężenia pyłku
i zarodników grzybów w centrum miasta oraz w rejonach podmiejskich wykazało,
że w dzielnicy Śródmieście, w pobliżu dużych kompleksów zieleni, narażenie na alergeny
pyłku drzew jest większe niż w kompleksach zabudowy blokowej; na przedmieściach
występuje natomiast duże zagrożenie alergenami pyłku roślin zielnych. Zawartość pyłku
unoszącego się w powietrzu zmienia się w raz z porą dnia. W grupie
roślin zielnych
najwyższe wartości stężeń notowano około połud nia, w grupie drzew – w godzinach
popołudniowych. Analiza regresji wielokrotnej wykazała korelacje pomiędzy stężeniem pyłku
drzew a temperaturą minimalną powietrza i prędkością wiatru oraz pomiędzy stężeniem spor
15
grzybów mikroskopowych a
Skład
atmosferycznym.
temperaturą powietrza, wilgotnością względną i ciśnieniem
jakościowy bioaerozoli
wewnątrz budynku
jest
związany
z koncentracją aeroplanktonu na zewnątrz.
3. Projekt unijny ‘EUPOL - Assessment of production, release, distribution and health impact
of allergenic pollen in Europe’ COST ACTION ESO603. Wykonawca, 2007-2011.
COST to Europejski Program Współpracy w Dziedzinie Badań NaukowoTechnicznych. Jego zadaniem jest wspieranie współpracy między naukowcami i badaczami
z całej Europy. Głównym zadaniem projektu Action ES0603 było zbadanie zależności
pomiędzy produktywnością, uwalnianiem i rozprzestrzenianiem się pyłku roślin alergennych
a występowaniem alergii pyłkowej (alergicznego nieżytu nosa) w Europie. Projekt zakładał
stworzenie interdyscyplinarnego forum w celu:
- utworzenia systemów kontroli jakości monitoringu pyłkowego,
- opracowania kompleksowej strategii transferu wiedzy naukowej i konwersji danych
do zintegrowanych systemów oceny.
4. „Prognozowanie dobowych stężeń pyłku Alnus, Corylus, Betula na obszarze Polski na
podstawie czasoprzestrzennego modelu klimatyczno-fenologicznego”. Wykonawca, 20092012.
Celem badań było porównanie dynamiki pylenia i występowania pyłku Alnus, Corylus
i Betula w powietrzu oraz porównanie tych zjawisk w skali kraju. Jako wykonawca
prowadziłam monitoring pyłkowy oraz badania fenologiczne na 5-6 stanowiskach
wyznaczonych dla każdego taksonu (pomiary długości kwiatostanów, określenie fazy
kwitnienia).
W efekcie zostanie opracowany czasoprzestrzenny model klimatyczno- fenologiczny
stężeń pyłku dla obszaru Polski. W ramach tego projektu planowane jest modelowanie
prognostyczne
z
wykorzystaniem
hybrydowego
czasoprzestrzennego
modelu
deterministyczno -probabilistycznego. Do skonstruowania modelu przygotowano bazę danych
aerobiologicznych, fenologicznych, meteorologicznych oraz cyfrowy model rzeźby terenu
Polski. Z uzyskanego modelu będzie łatwo uzyskać dowolny przekrój czasowy, czy
czasoprzestrzenny. Na podstawie przygotowanych modeli można również podać prognozy
dotyczące początku sezonów pyłkowych oraz dobowych stężeń także dla terenów, gdzie nie
ma stacji monitoringu aerobiologicznego.
16
5.„Zanieczyszczenia powietrza i warunki pogodowe a zagrożenie alergenami pyłk u roślin
w atmosferze Szczecina”. Kierownik projektu własnego, 2010-2012.
Badania aerobiologiczne prowadzone w ramach projektu stanowiły kontynuację
wieloletnich analiz pyłkowych, które prowadzone są na terenie Pomorza Zachodniego
od roku 2000. Wprowadzenie parametrów zanieczyszczenia powietrza (pył zawieszony, tlenki
azotu, siarki, węgla a także ozon) do analiz aeroplanktonu w Szczecinie pozwoliło na ocenę
zależności tych czynników od elementów pogody, adjuwancyjnego związku z nasilaniem
objawów alergii,
a także na
opracowanie modeli statystycznych,
które posłużą
do prognozowania regionalnej dynamiki sezonów pyłkowych a przede wszystkim
do wyznaczenia skali zależności pomiędzy koncentracją pyłku a zanieczyszczeniami
atmosferycznymi. Powiązania te zobrazowano za pomocą regresji wielorakiej oraz analizy
kanonicznej (w pakiecie Canoco).
Jakość mikrobiologiczna powietrza zewnętrznego wywiera wpływ na powietrze
wewnątrz pomieszczeń. Wyniki badań jakości powietrza wewnętrznego wykazują obecność
ziaren pyłku i spor grzybowych wpływających istotnie na stan zdrowia ludzi, głównie
uczulonych na alergeny powietrznopochodne. Wysokie zagrożenie alergenami występują
głównie w pobliżu drzwi wejściowych, przede wszystkim w czasie sezonu pyłkowego.
Badania fenologiczne faz sezonów pyłkowych prowadzone w ramach projektu mogą
być wykorzystywane do interpretacji zjawisk fenologicznych, detekcji zmian klimatu oraz, w
pewnym stopniu oceny narażenia pacjentów z pyłkowicą na możliwość wystąpienia reakcji
alergicznej. Dlatego też realizacja niniejszego projektu przyczyniła się do poprawy
profilaktyki i leczenia chorób alergicznych na terenie Pomorza Zachodniego.
Nagrody
2003 r.
- Indywidualna Nagroda III stopnia, w konkursie im. Profesora Mieczysława
Obtułowicza, w kategorii „Najlepsza praca doktorska w dziedzinie immunologii
i alergologii”
przyznawana
przez
Zarząd
Główny
Polskiego
Towarzystwa
Alergologicznego;
2004 r.
- Indywidualna Nagroda Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego III stopnia za osiągnięcia
w dziedzinie nauki.
- Zespołowa Nagroda Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego III stopnia za osiągnięcia
w dziedzinie nauki;
17
2007 r.
- Indywidualna Nagroda Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego II stopnia za osiągnięcia
w dziedzinie nauki;
2012 r.
- Indywidualna Nagroda Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego II stopnia za osiągnięcia
w dziedzinie nauki.
Referaty i postery przedstawione na międzynarodowych i krajowych konferencjach
tematycznych
2003 r.
- Ist International Scientific-Training Congress „Organic Dust Induced Pulmonary Diseases”
Kazimierz Dolny, 10-12.10.2003 r., Puc M. „Ragweed in the air of Szczecin”. Referat.
- IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Biologia Kwitnienia Roślin i Alergie Pyłkowe ”
Lublin, 13-14.11.2003 r., Puc M. „Pyłek wybranych taksonów drzew w powietrzu
Szczecina w latach 2000-2002”. Referat.
2004 r.
- Ogólnopolska Konferencja „Dzień Alergii Pyłkowej” Kraków, 29.05.2004 r., Puc M.
„Przestrzenne zróżnicowanie zawartości pyłku wybranych taksonów alergogennych
w powietrzu Szczecina”. Referat.
- XI International Palynological Congress, Granada, Hiszpania 4-9.07.2004 r., Puc M.
„Ragweed and mugwort in Szczecin, Poland“. Referat.
2005 r.
- VI Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Biokumulacja Pierwiastków
w Przyrodzie – Toksyczność – Przeciwdziałanie. Integracja Europejska”. Instytut
Ochrony Środowiska, Warszawa, 22-23.09.2005 r., Puc M. „Zagrożenie alergenami pyłku
traw, bylicy i ambrozji w powietrzu Szczecina w latach 2000-2004”. Poster.
- V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Biologia Kwitnienia Roślin i Alergie Pyłkowe”
Lublin, 9-10.11.2005 r., Puc M. „Pyłek brzozy w powietrzu Szczecina w latach 20002004”. Referat.
2006 r.
- III Ogólnopolskie Sympozjum „Człowiek
i Środowisko
Przyrodnicze Pomorza
Zachodniego”. Szczecin-Łukęcin, 10-12.05.2006 r., Puc M. „Aeroalergeny pyłku
wybranych drzew w powietrzu Szczecina”. Referat.
18
- Ogólnopolska Konferencja „Dzień Alergii Pyłkowej” Kraków, 20.05.2006 r., Puc M.
„Wpływ wybranych parametrów pogodowych na stężenie pyłku roślin w powietrzu
Szczecina”. Referat.
- 8th ICA International Congress on Aerobiology, Szwajcaria, Neuchatel 21-25.08.2006 r.,
Puc M. Hazel, alder and birch pollen in the air of Szczecin, Poland. Poster.
- XXVI International Congress EAACI (European Academy of Allergology and Clinical
Immunology): Göteborg, Szwecja 9-13.06.2007 r., Rapiejko P., Lipiec A., Puc M.,
Myszkowska D., Malkiewicz M., Chłopek K., Wojdas A., Jurkiewicz D. “Very high birch
pollen count in Poland in 2006 year”. Streszczenie opublikowane w supl. czasopisma
Allergy 62 (supl. 83): 171 (tzw. listy filadelfijskiej). Poster.
2007 r.
- VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Biologia Kwitnienia Roślin i Alergie Pyłkowe”,
Lublin, 10-12.11.2007 r., Puc M. „The effect of meteorological conditions on hazel
and alder concentration in the air of Szczecin”. Referat.
- Międzynarodowe sympozjum “Flora Pomerania”, Szczecin, 6.09.2007 r. Puc M. “Corylus,
Alnus and Betula pollen grains in the air of Szczecin”. Poster.
2008 r.
- X Dni Alergii Pyłkowej w Krakowie; 30-31.05.2008 r., Chłopek K., Tokarska-Guzik B.,
Balwierz Z., Dąbrowska-Zapart K., Kasprzyk I., Majkowska-Wojciechowska B.,
Malkiewicz M., Myszkowska D., Piotrowska K., Puc M., Stach A., WeryszkoChmielewska E. „Pyłek ambrozji w powietrzu Polski w latach 2001-2007”. Referat.
- 4th ESA, European Symposium on Aerobiology; Turku, Finland 12-16.08.2008 r., Smith
M., Skjøth C.A., Myszkowska D., Uruska A., Puc M., Stach A., Balwierz Z., Chłopek K.,
Piotrowska K., Kasprzyk I., Brandt J. Long-range transport of Ambrosia pollen to Poland”
Referat.
- 4th ESA, European Symposium on Aerobiology; Turku, Finland 12-16.08.2008 r.,
Myszkowska D. Jenner B., Puc M., Stach A., Malkiewicz M., Chłopek K., Latałowa M.,
Uruska A., Rapiejko P., Majkowska-Wojciechowska B., Weryszko-Chmielewska E.,
Piotrowska K., Kasprzyk I. “Spatial (geographical) variations in dynamics of Alnus and
Corylus pollen seasons in Poland” Referat.
- 2nd International Symposium “Intractable Weeds and Plants Invaders”; Osijek, Chorwacja
13-18.09.2008 r., Chłopek K., Tokarska-Guzik B., Dąbrowska K., Myszkowska D.,
Balwierz Z., Majkowska-Wojciechowska B., Puc M., Stach A., Piotrowska K.,
19
Weryszko-Chmielewska E., Kasprzyk., Malkiewicz M. Poster: „Ambrosia artemisifolia
L. in Poland: recorded history, current status and threat”. Referat
2009 r.
- XI Dni Alergii Pyłkowej w Krakowie; 29-30.05.2009 r., Puc M., Wolski T., Bosiacka B.
„Czy zanieczyszczenia powietrza wpływają na koncentrację pyłku roślin?” Referat.
- XXVIII Congress of the European Academy of Allergy and Clinical Immunology; EAACI;
Warszawa 6-10.06.2009 r., Myszkowska D., Jenner B., Puc M., Stach A., Malkiewicz M.,
Chłopek K., Latałowa M., Uruska A., Rapiejko P., Majkowska-Wojciechowska B.,
Weryszko-Chmielewska E., Piotrowska K., Kasprzyk I. "Does the start of the alder and
hazel pollen seasons influence their other pollution parameters?” Referat.
- IX Zachodniopomorski Festiwal Nauki; Szczecin, 23.09.2009 r., Puc M. „Pyłek roślin i inne
czynniki wywołujące choroby alergiczne” Referat.
2010 r.
- XII Dni Alergii Pyłkowej w Krakowie; 28-29.05.2010 r., Puc M., Wolski T.
„Prawdopodobieństwo wystąpienia maksymalnych stężeń
i innych cech sezonu
pyłkowego” Referat.
- 9th ICA, International Congress of Aerobiology, Buenos Aires, Argentyna 23-27.08.2010 r.,
Stach A. Kasprzyk I., Puc M., Weryszko-Chmielewska E., Piotrowska K., Stach A.,
Grewling Ł., Chłopek K. „Temporal and space-time autocorrelation of daily
concentrations of Alnus, Betula and Corylus pollen in Poland” Poster
- 9th ICA, International Congress of Aerobiology, Buenos Aires, Argentyna 23-27.08.2010
r., Skjøth C. A., Smith M., Šikoparija B., Stach A., Myszkowska D., Kasprzyk I., Radišic
P., Stjepanovic B., Hrga I., Apatini D., Magyar D., Paldy A., Brandt J., Christensen J.H.,
Frohn L.M., Geels C., Hansen K.M., Hedegaard G.B., Milkovskai S., Šimic S., Uruska A.,
Puc M., Balwierz Z., Chłopek K., Piotrowska K., Grewling Ł., Ianovici N. “An integrated
assessment of ragweed dispersal from the Pannonian Plain”. Referat.
- 25 lecie Wydziału Nauk Przyrodniczych, US w Szczecinie, 23-24.2010 r., Puc M., Bosiacka
B. „Zanieczyszczenie powietrza i parametry pogodowe a zagrożenie alergenami
pyłkowymi”. Referat.
2011 r.
- XIII Dni Alergii Pyłkowej w Krakowie; 27-28 maja 2011 r., Puc M., Puc M. I., Wolski T.
„Wpływ warunków meteorologicznych na dynamikę stężenia pyłku w ciągu doby”.
Referat.
20
- XIII Dni Alergii Pyłkowej w Krakowie; 27-28 maja 2011 r., Piotrowska K., WeryszkoChmielewska E., Stosik T., Latałowa M., Uruska A., Zimny M., Myszkowska D.,
Majkowska-Wojciechowska B., Kowalski M., Rapiejko P., Grewling Ł., Kasprzyk I.,
Chłopek K., Dąbrowska-Zapart K., Puc M. „Zmienność zawartości pyłku olszy (Alnus
Mill.) w powietrzu wybranych miast Polski”. Referat.
- XIII NAF Symposium on Aerobiology, Gothenburg, Sweden 2-4.09.2011 r., Skjøth C.A,,
Smith M., Šikoparija B., Stach A., Myszkowska D., Kasprzyk I., Radišić P., Stjepanović
B., Hrga I., Apatini D., Magyar D., Paldy A., Brandt J., Christensen J.H., Frohn L.M.,
Geels C., Hansen K.M., Hedegaard G.B., Milkovska S., Šimić S., Uruska A., Puc M.,
Balwierz Z., Chlopek K., Piotrowska K., Grewling Ł., Ianovici N. “An integrated
assessment of ragweed dispersal from the Pannonian Plain” Referat
- XIII NAF Symposium on Aerobiology, Gothenburg, Sweden 2-4.09.2011 r., Grewling Ł.,
Šikoparija B., Skjøth C. A., Radišić P., Apatini D., Magyar D., Paldy A., Yankova R.,
Sommer J., Kasprzyk I., Myszkowska D., Uruska A., Zimny M., Puc M., Jäger S. and
Smith M. “Artemisia pollen seasons in Central and Eastern Europe”. Referat.
2012 r.
- 5th ESA European Symposium on Aerobiology, Kraków, 3-7.09.2012 r, Puc M., Kasprzyk
I. „The patterns of Alnus and Corylus pollen seasons and pollination periods in two Polish
cities located in different climatic regions”. Poster.
- 5th ESA European Symposium on Aerobiology, Kraków, 3-7.09.2012 r., Puc M., Puc M. I.,
Wolski T. „Pollen concentration and weather parameters, air pollution in Szczecin, Poland
(2004-2011)”. Poster.
- XXVII Zachodniopomorski Festiwal Nauki, Szczecin, 24.09.2012 r., Puc M. „Co nas kręci
w nosie, czyli jak pyłek roślin uwalnia się z pylników?” Referat.
W latach 2003-2005 byłam członkiem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego,
obecnie jestem członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Sekcji Aerobiologicznej,
oraz Stowarzyszenia Osób Zagrożonych Anafilaksją (SOZA).
Moja działalność naukowa została dostrzeżona również w międzynarodowym gronie
aerobiologów:
-
zostałam
zaproszona
do
Komitetu
Organizacyjnego
5th
European
Symposium
czasopismach
krajowych
on Aerobiology w Krakowie w 2012 r.
-
poproszono
mnie
o
recenzowanie
publikacji
w
i międzynarodowych, tj. w AAEM, Annals of Agricultural and Environmental Medicine,
21
22