Paprotniki.doc Strona 1 z 2 Data utworzenia 1998-05

Paprotniki
Nagonasienne
Sporofit 2n
Mikrosporofilostan, tj. Kwiaty męskie
męskie strobile, dolna część
kłosa zarodnionośnego;
Męski
Mikrosporofile
Mirkosporangia
Opis
Pokolenie dominujące; u nagonasiennych jednopienny lub
dwupienny – cis, jałowiec, miłorząb;
Kwiaty męskie są drobne, mają postać żółtej szyszki i złożone
są z licznych pręcików osadzonych spiralnie na dość długiej osi
kwiatowej;
Pręciki
Woreczki pyłkowe
(komory pyłkowe)
Woreczki pyłkowe są osadzone po dwa na pręciku; zbudowane z
kilkuwarstwowej ściany, tapetum i archeosporu, który po
osiągnięciu odpowiedniej liczby komórek dzieli się jednocześnie
– zachodzi mejoza, u sosny n = 12;
Ziarna pyłku to mejospory otoczone intyną i egzyną;
Mikrospory 1n
Ziarna pyłku 1n
Gametofit
Gametofit
Zarodnik dzieli się na jedną Początkowo
odcinają
się
Rozwijające się w obrębie Rozwijające się w obrębie soczewkowatą
komórkę komórki przedroślowe (potem
mikrospory protalium;
ziarna pyłku protalium;
ryzoidalną (wegetatywną) i zwykle zamierające), pozostała
jedną dużą, przechodząca część komórki dzieli się na
kolejne podziały – wytwarza 8 dużą komórkę wegetatywną
komórek płonnych ściennych i (zw. łagiewkową) i mniejszą
(zw.
2 – 4 centralnie położone (one generatywną
dają spermatydy) – razem atheridialną); Ziarno pyłku wraz
z łagiewką (6 komórek) tworzy
tworzą antheridium;
gametofit męski.
W czasie kiełkowania pyłku egzyna pęka, komórka wegetatywna
Antheridium
Komórka
otoczona intyną tworzy łagiewkę pyłkową . Komórka generatywna
wielokomórkowe
antheridialna
(pramacierzysta plemników) dzieli się na komórkę trzonową (zw.
Ziarno pada na mikropyle
płonną siostrzaną, dyslokatorem) i generatywną właściwą
dzielącą się na dwie komórki (jądra) plemnikowe (u Araucaria
17 – 44, Agathis 6 – 13, Cupressus 28);
U większości nagonasiennych komórki plemnikowe nie są
Plemnik
Komórka
zdolne do samodzielnego ruchu 9wyj. Sagowce, Miłorzębowe i
plemnikowa
Kordaity);
Kwiatostany
żeńskie mają postać zielono – różowych
Makrosporofilostan – Kwiatostan żeński
szyszeczek , składających się z różnej liczby owocolistków;
dolna
cześć
kłosa
zarodnionośnego;
Makrosporofil
Owocolistek
Makrosporangium
Żeński
Makrospora 1n
Gametofit
Rozwijający się
makrospory;
Rodnia
Na osi kwiatu żeńskiego osadzone są najpierw łuski okrywające,
a pod nimi dopiero łuski nasienne;
Nucelus - ośrodek zalążka, dopiero wraz z osłonkami czyli
Nucelus
integumentami ( z mikropyle) tworzy zalążek;
Jednojądrowy woreczek W nucelusie jedna z komórek rozwija się bardziej – cytoplazma
zalążkowy 1n otoczony gęstnieje, a ona staje się komórką archeosporialną, zachodzi
mejoza, trzy z powstałych komórek zamierają;
egzo i endosporium;
Gametofit
w
obrębie Rozwijający się w obrębie
zalążka;
Rodnia
wielokomórkowa
Makroprotalium powstaje przez liczne swobodne podziały jądra –
wyodrębnia się tkanka miękiszowa gromadząca materiały
odżywcze (tzw. prabielmo, bielmo nagonasienne, pierwotne) i
rodnie (1 u Torreya, ale 60 u Sequoia, 200 Microcycas) na
biegunie mikropylarnym;
Rodnia (archegonium) powstaje z tzw. komórki inicjalnej
powierzchniowej warstwy gametofitu, zbudowana jest z komórki
jajowej położonej brzuszniej i komórki kanałowo – brzusznej (z
podziału komórki centralnej rodni) oraz ośmiu komórek ścianek
szyjki;
Rozwój zygoty
Komórka jajowa
Zapłodnienie kariogamia
Zygota 2n
Z zygoty rozwija się prazarodek (proembryo) ~ z niego powstanie kilka zarodków właściwych, lecz przeżywa tylko
jeden;
Z zapłodnionego jądra powstają najpierw dwa, potem cztery czterojądrowe piętra nie oddzielone od pozostałej części
błonami;
Górne piętro zanika;
Wytwarza się „płytka bazalna”, a z kolejnych poziomów odpowiednio: rozeta, suspensor (wieszadełko), wtórne
komórki suspensora i cztery identyczne genotypowo zarodki (poliembrionia);
Zarodek = radykula + hypokotyl + 5 – 18 liścieni + stożek wzrostu (różny genetycznie od macierzystego sporofitu),
Integument – łupina nasienna (2n z komórek macierzystego sporofitu),
Nucellus – zanika,
Wegetatywne komórki – bielmo pierwotne tj. tkanka odżywcza (1n z komórek gametofitu);
Paprotniki.doc Strona 1 z 2 Data utworzenia 1998-05-17 20:45 Anna M. Czarnecka
Wniosek: W porównaniu z paprotnikami róznozarodnikowymi obserwujemy u nagozalazkowych dalsza redukcje
pokolenia haploidalnego oraz jego całkowita utrate samodzielnosci. W procesie zapłodnienia u nagozalazkowych
nastapiło całkowite uniezaleznienie od posrednictwa wody i zastapienie plemnikow przez nieruchome komorki
plemnikowe przenoszone do komorki jajowej przez łagiewke pyłkowa.
Na podstawie:
E Strasburger „Botanika”
A. J. Szweykowscy „Botanika”
E. Malinowski „Anatomia roślin”
W. Kunicki – Goldfinger „Podstawy biologii od bakterii do człowieka”
Z. Podbielkowski „Rozmnażanie się roślin”
Paprotniki.doc Strona 2 z 2 Data utworzenia 1998-05-17 20:45 Anna M. Czarnecka