Wymagania edukacyjne j. polski 1
Transkrypt
Wymagania edukacyjne j. polski 1
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA UCZNIA KL. I GIMNAZJUM Z JĘZYKA POLSKIEGO Wymagania na ocenę dopuszczającą (konieczne) Słuchanie - Uczeń zwykle koncentruje uwagę, słucha w skupieniu, ma jednak trudności z zapamiętywaniem, wykorzystaniem informacji, selekcjonowaniem wiadomości. - Uczeń jest w stanie, bez pomocy nauczyciela udzielić odpowiedzi na proste pytania dotyczące zawartości słuchanej wypowiedzi. Mówienie - Uczeń jest taktowny, szanuje współrozmówcę, utrzymuje z nim kontakt wzrokowy. - Grzecznie zwraca się do współdyskutantów, właściwie dobiera zwroty grzecznościowe, nie przerywa innym, szanuje cudze zdanie. - Przyjmuje właściwą postawę podczas mówienia. - Pracuje nad dykcją - Opowiada o zdarzeniach z pozycji uczestnika i świadka, zachowuje chronologię zdarzeń. - Odtwarza treść prostych tekstów swoimi słowami. - Buduje krótkie komunikaty i instrukcje. - Rozwija różne dialogi zgodnie z poleceniem i instrukcją. - Likwiduje naleciałości gwarowe i zniekształcenia fonetyczne. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury - Uczeń rozumie myśl zawartą w zdaniu, czasem bez zrozumienia niektórych wyrazów. Próbuje domyślać się znaczeń wyrazów na podstawie kontekstu. - Ogólnie uzmysławia sobie to, co autor przekazał w treści, ale w całości zawartych w nim treści nie obejmuje. - Czyta w sposób funkcjonalny, czyli dla uzyskania informacji, np. proste instrukcje, polecenia - Czyta na poziomie odbioru znaczeń dosłownych, rozumie tylko wybrane treści. - W wyniku czytania stara się sformułować główna myśl czytanego tekstu - Potrafi ustalić stosunki przestrzenne i czasowe w tekście. - Rozumie realia (kto jest kim, gdzie przebywają postacie, co robią). - Rozumie polecenia, odpowiada na pytania. - Dostrzega cechy dramatu, odróżnia tragedię i komedię. - Określa tematykę, np. obrazu, rzeźby, grafiki. - Pod kierunkiem nauczyciela korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny, słownika frazeologicznego i interpunkcyjnego. Pisanie - Uczeń stara się dbać o estetykę pisma: kształt liter, ich połączenia, właściwe marginesy. Konstruuje wypowiedzi pisemne z zachowaniem trójdzielnej kompozycji, ale popełnia błędy, nie pamiętając o właściwych proporcjach między częściami pracy. Redaguje logiczne opowiadanie, nie włączając innych form wypowiedzi. Powierzchownie redaguje charakterystykę postaci literackiej i rzeczywistej. Redaguje prosty opis. Sporządza prostą notatkę w czasie uczenia się z podręcznika, czytania lektury, z obejrzanych filmów itp. Nauka o języku - Rozpoznaje najważniejsze części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek. - Dostosowuje formy przymiotnika do rzeczownika. - Dostosowuje formy rzeczownika i czasownika do liczebnika. - Rozpoznaje frazeologizmy, rozumie ich sens. - Odmienia poprawnie czasowniki, w tym o nieregularnej odmianie. - Odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, stronę czynna od biernej. - Wskazuje w tekście imiesłowy. Wymagania na ocenę dostateczną (podstawowe) Słuchanie - Uczeń ocenia zgodność słyszanej wypowiedzi z prawdą, rozumie tekst słuchany w stopniu umożliwiającym jego odtworzenie (temat, problemy, zdarzenia, postacie itp.). - Zapamiętuje najważniejsze informacje 2 - Rozumie polecenia i instrukcje. - Próbuje porządkować i notować słyszane informacje, żąda ich, pyta o szczegóły informacji. - Wnioskuje na podstawie słuchanych komunikatów. - Stara się zrozumieć intencje nadawcy. - Jest pozytywnie nastawiony do mówiącego oraz tematu, co potwierdza aktywnym słuchaniem. - Odczytuje informacje zawarte w znakach niewerbalnych (mimika, mowa ciała). Mówienie - Uczeń buduje wypowiedzenia poprawne gramatycznie i składniowo. - Wypowiada się z właściwa intonacją. - Uzupełnia wypowiedź środkami pozawerbalnymi, reaguje mimiką, gestem adekwatnie do wypowiedzi nadawcy. - Eliminuje z własnych wypowiedzi sprawy już przez innych poruszone. - Poprawnie akcentuje wyrazy. - Mówi w sposób płynny i wyraźnie artykulacyjnie. - Poprawnie wymawia głoski i grupy głosek. - W kulturalny sposób wyraża sprzeciw i niezadowolenie. - Próbuje uzasadniać swoje zdanie. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury - Uczeń rozumie myśl zawartą w wypowiedzi, rozumie znaczenia wyrazów. - Potrafi uzmysłowić sobie to, co autor przekazuje, obejmuje w miarę treści wypowiedzi. - Przy pomocy nauczyciela przygotowuje interpretację głosową tekstu literackiego. - Czyta w miarę sprawnie, uzyskuje zamierzone informacje. - Czyta na poziomie dosłownym, rozumie treści. - Czytanie daje mu wyobrażenie o całym utworze. - Zdarza się zniekształcanie znaczeń i sensu wyrazów. - Rozumie główne informacje podane wprost. - Odróżnia główne informacje od opinii i ocen. - Próbuje wyszukiwać określony rodzaj informacji. - Rozumie stosunki przestrzenne i czasowe zachodzące między różnymi składnikami tekstu. - Rozumie realia w czytanym tekście - Umie korzystać z różnych części książki (wstępu, przedmowy, posłowia, indeksu, bibliografii). - Odróżnia tekst główny dramatu od pobocznego. - Rozpoznaje cechy, przypowieści, fraszki, hymnu. - W utworach lirycznych wskazuje środki stylistyczne: przenośnię, powtórzenie, apostrofę, pytanie retoryczne. - W innych tekstach kultury dostrzega podstawowe wyróżniki sztuki teatralnej i filmowej, malarstwa, rzeźby, muzyki, architektury, różnice między adaptacją a pierwowzorem literackim. - Korzysta z katalogu alfabetycznego i rzeczowego w celu wyszukania materiałów na dany temat. - Rozpoznaje językowe środki perswazji w reklamie. - Wyraża własne opinie na temat dzieł sztuki i próbuje formułować oceny. Pisanie - Dba o estetykę pisma, stosuje akapity. - Konstruuje wypowiedzi z zachowaniem właściwej kompozycji. - Redaguje opowiadanie, włączając nieudolnie inne formy wypowiedzi. - Redaguje charakterystykę postaci literackiej i rzeczywistej. - Redaguje opis uwzględniając jego typ (np. przedmiotu lub dzieła sztuki, przezyc wewnetzrnych i sytuacji) - Redaguje notatkę w formie planu. - Świadomie pracuje nad ortograficzna poprawnością własnych tekstów. - Korzysta, na polecenie nauczyciela, ze słowników. - Poprawnie buduje zdania. - Przy pomocy nauczyciela dokonuje redakcji swoich tekstów. Nauka o języku - Posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzeń, stosuje odpowiednią interpunkcję. - Poprawnie tworzy formy czasownika. - Buduje poprawne zdania z frazeologizmami. - Przekształca konstrukcje strony czynnej na bierną i odwrotnie. - Odróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie. - Konstruuje poprawne zdania z imiesłowami. - Poprawnie tworzy i zapisuje stopień wyższy i najwyższy przymiotników i przysłówków. - Zastępuje różne części mowy odpowiednimi zaimkami. - Poprawnie stosuje spójniki jako wskaźniki zespolenia w wypowiedzeniu złożonym. - Poprawnie pisze partykułę: -nie, -by, -że, -no, -li, -czy. 2 3 Wymagania na ocenę dobrą (rozszerzające) Słuchanie - Uczeń w sposób świadomy odbiera różne wypowiedzi manipulacyjne. Jest wyczulony na perswazję, agresje słowną, kłamstwo i manipulację językową. - Aktywnie słucha, słuchanie popiera notowaniem. - Wyraża emocje doznawane w czasie słuchania odpowiednio do sytuacji i nadawcy. - Wykorzystuje informacje zawarte w znakach werbalnych. Mówienie - Uczeń aktywnie słucha, reaguje słowem, gestem, mimiką na cudzą wypowiedź. - Buduje relację unaoczniającą, zwalnia i przyspiesza tempo odpowiednio do wygłaszanego tekstu. - Mówi z pamięci wiersze i fragmenty prozy, interpretuje te teksty głosem. - Dobiera właściwą formę do własnej wypowiedzi. - Zajmuje stanowisko w rozmowie na tematy dotyczące życia codziennego, znanych lektur, filmów itp. - Sprawdza się w roli komentatora obserwowanych zdarzeń i zjawisk, ocenia je, wypowiada opinie na ich temat. Referuje zagadnienie. - Nadaje swemu wystąpieniu zamierzoną i uporządkowana formę. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury - Uczeń samodzielnie przygotowuje interpretację głosową tekstu literackiego. - Ocenia przydatność tekstu jako źródła wiedzy, odróżnia szczegóły ważne od nieistotnych. - Odtwarza przeczytane informacje własnymi słowami. - Czyta ze zrozumieniem myśl zawartą w określonym akapicie. Rozumie ich sens. - Rozumie tekst w stopniu pozwalającym na udział w rozmowie o utworze. - Nie zniekształca sensów znaczeń. - Odróżnia fikcję od prawdy historycznej. - Dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu bohaterów. - Rozpoznaje komizm słowny, sytuacyjny, komizm postaci. - Określa rolę autora dramatu, reżysera, scenografa i aktora jako twórców sztuki teatralnej. - Odczytuje alegorię oraz prawdy ogólne w przypowieści. - Rozróżnia fraszkę, hymn. - Rozróżnia rozmaite wytwory sztuki plastycznej (np. obraz, rzeźba, płaskorzeźba, grafika). - Wykorzystuje wiedzę o podstawowych wyróżnikach kodów pozajęzykowych do interpretacji dzieł sztuki. - Korzysta z warsztatu informacyjnego biblioteki. Pisanie - Dba o właściwą estetykę pisma. - Konstruuje wypowiedzi poprawne pod względem kompozycyjnym. - Poprawnie redaguje opowiadanie, stosując słownictwo charakterystyczne dla innych form wypowiedzi. - Redaguje charakterystykę postaci, stosując słownictwo nazywające cechy. - Sprawnie redaguje opis, świadomie uwzględniając główne elementy opisu - Redaguje notatkę w formie planu ramowego i szczegółowego. - Opanował nawyk pisania ortograficznego w zakresie pisania wyrazów z własnego czynnego słownika. - Samodzielnie dokonuje redakcji swojego tekstu. Nauka o języku - Świadomie posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzeń pojedynczych, dostosowuje je do intencji, sytuacji, odbiorcy. - Przekształca wypowiedzenia pojedyncze na złożone i odwrotnie. - Stosuje właściwą interpunkcję. - Rozróżnia tryby i strony czasownika. - Umie przekształcać stronę czynną na bierną. - Świadomie stosuje różne formy czasowników w różnych formach wypowiedzi. - Przekształca zdania z frazeologizmami na zdania bez frazeologizmów i odwrotnie - Zmienia formy osobowe czasowników na imiesłowy i odwrotnie. - Świadomie stosuje w zdaniach konstrukcje ze stroną czynna i bierną. - Używa poprawnych form rzeczowników o odmianie osobliwej. - W wypowiedziach ustnych i pisemnych używa poprawnych form rzeczowników odmieniających się nieregularnie. - Buduje wypowiedzi ustne i pisemne, stosując przymiotniki nazywające przeżycia i uczucia. - Poprawnie pisze przyimki złożone. 3 4 Wymagania na ocenę bardzo dobrą (dopełniające) Słuchanie - Uczeń rozumie intencję nadawcy: aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację. - Na podstawie słuchanego tekstu rozpoznaje cechy i intencje mówiącego, jest wyczulony na perswazję, agresje słowną, kłamstwo i manipulację językową. - Próbuje odtworzyć logikę cudzego rozumowania. - Krytycznie słucha różnorodnych wystąpień (dyskusje, skargi, pouczenia, przemówienia, wywiady, reportaże, audycje). - Uzupełnia na podstawie kontekstu i sytuacji informacje opuszczone przez nadawcę. Mówienie - Uczeń formułuje trafne, jasne pytania, nadaje im odpowiedni stopień szczegółowości. - Inicjuje i rozwija różne dialogi, zabiera głos w dyskusji, włącza się do niej, podsumowuje ją. - Podtrzymuje zainteresowanie słuchaczy poprzez stosowanie właściwych wyrazów, zwrotów, wyrażeń. - Jasno określa cel wypowiedzi, dostosowuje stylistykę wypowiedzi do jej adresata i sytuacji. - Uzasadnia własne zdanie, poglądy. - Stara się, aby jego wypowiedzi były zrozumiałe dla innych, odpowiednio to sygnalizuje. - Próbuje sprawdzać się w roli opiniotwórcy. - Dokumentuje własną wypowiedź cudzym sądem, sytuacją znaną z życia. - Poprawia i doskonali wypowiedź. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury - Uczeń sprawnie czyta wszystkie teksty. - Rozumie treści niewyrażone wprost, próbuje odczytywać znaczenia ukryte. - Gromadzi materiały ( w tym prasowe) do własnej wypowiedzi na zadany temat. - Szybko wyszukuje w tekście potrzebne wiadomości, rozpoznaje słowa kluczowe. - Czyta różne teksty kultury i określa główną myśl, odczytuje główne idee utworu. - Odnajduje w tekście perswazję i manipulację, dostrzega możliwość manipulowania odbiorcami. - Rozpoznaje rodzaje literackie i rodzaje tekstów kultury. - Określa funkcję środków stylistycznych w tekstach literackich. - Ocenia adaptację filmową i teatralną. Pisanie - Wykazuje się szczególną dbałością o estetykę i organizację tekstu pisanego. - Swobodnie redaguje opowiadanie, zachowuje chronologię zdarzeń i przestrzega porządku przyczynowo – skutkowego. - Redaguje charakterystykę postaci literackiej i rzeczywistej, używa słownictwa nazywającego uczucia, stany psychiczne i reakcje zewnętrzne. - Sprawnie redaguje opis, stosując adekwatne, zróżnicowane słownictwo.. - Redaguje notatek w różnych formach planu (ramowego i szczegółowego), a także w formie tabeli, np. przy selekcji materiału słownikowego, przy zbieraniu słownictwa do określonej formy wypowiedzi, przy uwydatnianiu podobieństwa i różnic itd. - Robi notatki na marginesie i notatki o charakterze informacyjnym (fragmenty, cytaty, aforyzmy, sentencje). - Przekłada wypowiedź mówioną na pisaną i odwrotnie z zachowaniem różnic między obiema odmianami języka. Nauka o języku - W wypowiedziach celowo używa różnorodnych określeń w odpowiednich formach fleksyjnych. - Określa funkcję frazeologizmów w zdaniu. - Ma świadomość funkcji imiesłowów w zdaniu. - Stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika ze względu na przekazywaną informację i intencję wypowiedzi. - Świadomie stosuje różne formy zaimkowa w celu osiągnięcia spójności wypowiedzi. - Stosuje partykuły w wypowiedziach w celu zasygnalizowania postawy i uczuć nadawcy wobec wypowiadanych treści. - Stosuje w wypowiedziach odpowiednie wykrzykniki dla uwydatnienia przeżyć, wrażeń, emocji. Wymagania na ocenę celującą (rozszerzające, poziom ponadpodstawowy) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą osiągając 95%-100% punktów w różnych formach sprawdzania wiadomości i umiejętności. 4